بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر به بررسی وتحلیل شاخص های حدی دما در دوره گرم سال شهرستان خرم آباد طی دوره آماری1980-2010، پرداخته است.هدف از تحقیق آشکارسازی تغییراقلیم شهرستان خرم آباد براساس شاخص های حدی دما می باشد.این شاخص ها شامل روزهای تابستان،شب های حاره ای،بیشترین دمای بیشینه،کمترین دمای بیشینه،شب های گرم،روزهای گرم،طول دوره گرم و طول دوره رشد می باشد. روش تحقیق آماری بوده و از نرم افزارR-CLIMDEXو آزمون MAN_KENDALLاستفاده شد.
نتایج نشان می دهد ازبین شاخص های فوق همگی جزطول دوره رشد دارای روند مثبت وافزایشی بوده و همچنین دارای روند معنی دارمی باشند.بنابراین افزایش گرما و تغییراقلیم درایستگاه فوق تاییدشد.
-1مقدمه
توجه به تغییرات اقلیمی درسالهای اخیر به علت نتایج اقتصادی-اجتماعی وخسارت های مربوط به رویدادهای حدی جوی اهمیت زیادی پیدا کرده است.این مسأله از زمانی که برخی مدلهای اقلیمی نشان دادندکه تغییرات اقلیمی در قرن بیست ویکم سبب افزایش در فراوانی رویدادهای حدی می شودبیشترشد.[4]از اثرات تغییراقلیم افزایش فرکانس رویدادهای حدی است .رویدادهای حدی درشرایط دمایی وبارش های حدی رخ می دهند.دما به عنوان شاخصی ازشدت گرما ویکی از عناصراساسی شناخت هواست که به نوبه خود باعث تغییرات گسترده در سایر عناصرآب وهوایی می شود.
دما از عناصر اساسی شکل گیری اقلیم است که تغییرات آن می تواند ساختارآب وهوایی هرمحل را دگرگون کند.یک تغییرکوچک درمیانگین اقلیمی یک متغیرمانند دمامنجربه تغییرا ت بزرگ درفراوانی آستانه های آن می شود.بسیاری از مشکلات ما دربرنامه ریزی های عملی نیاز به افزایش شناخت دررفتارمقادیرآستانه ای دارد.وقوع خشکسالی های شدید دربسیاری ازاستان ها بیانگرضرورت بررسی رویدادهای حدی دما وبارش درایران می باشد.[5]دما به عنوان یک عنصراقلیمی تاثیرگذار درمیزان تولیدمحصولات کشاورزی،مسایل مهم آب وهوایی شهری،عمرانی،بهداشتی و...ازاهمیت فوق العاده ای برخوردارودارای تغییرات زمانی ومکانی است ولی آنچه اهمیت دارد،نوسانات وتغییرات آن درمدت طولانی است که موضوع مهمی است وباید مورد بررسی قرارگیرد.
-2پیشینه:
تغییرات اقلیمی به دلیل اثرات محیطی،اجتماعی واقتصادی آن ازموضوعات جالب توجه محافل علمی طی چنددهه اخیربوده وتحقیقات گسترده ای درمقیاس جهانی،ناحیه ای ومحلی دراین راستا انجام شده است.از کارهایی که به بررسی شاخص های تغییراقلیم پرداخته اند می توان به موارد زیر اشاره کرد جی جی کارا وهمکاران[7]به تجزیه وتحلیل زمانی بارش ودما در حوضه مکزیک پرداختند.
کارل و همکاران[8]نشان دادند که تمام شاخص های دمایی - دمای حداقل، حداکثرومیانگین - در اکثر نقاط دنیا روند صعودی را طی نموده اند،رفتار دمای حداقل و حداکثر با یکدیگر متفاوت بوده به طوریکه نرخ افزایش دمای حداقل از دمای حداکثر بیشتر بوده است:مونن وهمکاران [9]شاخص های متعددی را برای دوره 30 ساله درایتالیا موردبررسی قراردادند.
اویامیکن وهمکاران در کارعلمی خود به تجزیه وتحلیل سری زمانی دما و بارش درجنوب غرب نیجریه پرداختند.
ابراهیمی و همکاران برای بررسی روند تغییرات دما در دشت مشهد طی دوره ی آماری 1951تا2000از روش من -کندال و لتن مایروروشهای آماری شامل روش های خطی،نمایی ودرجه ی 2 استفاده نمود ند. نتایج برای دو روش من-کندال و لتن مایر دقیقا مشابه هم بدست آمد.در روش های آماری برای هر3 پارامتردما روند صعودی بدست آمده است.
تغییرات درجه ی حرارت متوسط ماهانه با احتمال 95درصد دراغلب ماهها بخصوص ماههای تابستان صعودی بوده است .علاوه بر آن درجه حرارت ماهانه نسبت به متوسط درجه ی حرارت ماهانه دارای روند صعودی تر است .به طور کلی از دوره ی 50 ساله ی مورد مطالعه در 29 سال ،دما از مقدار میانگین بیشتر بوده به طوریکه در 22 سال از 25 سال اخیر دمای هوا از میانگین 25 سال قبل بیشتر بوده است.
بنابراین درجه ی حرارت در دشت مشهد در حال افزایش است و می تواند به عنوان شاهدی بر تغییر اقلیم در نظر گرفته شود. دکاموند به بررسی روندشاخص های حدی دما وبارش منطقه زاگرس پرداخت.نتایج نشان می دهدکه روندمنفی درروزهای سردوروندمثبت دررزهای گرم مشاهده شده است.ولی درمجموع اختلاف معنی داری بین روندهای حدی حداکثری وحداقلی وجود ندارد. شکیبا وهمکارن[3]به بررسی تغییرات حدی دما در اهواز پرداخت که نتایج این بررسی کاهش DTRبوده است.
