بخشی از مقاله
چکیده
امروزه به نظر میرسد که خانواده، این اساسیترین بنیان جامعه، بیش از هر زمان دیگری در طول تاریخ بشری در معرض سستی و زوال قرار گرفته و ارتباط صحیح در میان زوجین دشوارتر از همیشه است. اختلافات با درجات مختلف در تعدادی از زندگیهای زناشویی وجود دارد و با وجود آنکه هیچ زوجی با هدف جدایی ازدواج نمیکنند و تقریباً همه زوجها به امید یک زندگی دراز مدت توام با آرامش و خوشبختی پیوند میبندند، اما در رهگذر زمان، بسیاری از ازدواجها به بنبست رسیده و به جدایی ختم میشود .
هدف: شواهد فراوانی گویای آنند که زوجها در جامعه امروزی برای برقراری و حفظ روابط صمیمی و دوستانه به مشکلات شدید و فراگیر دچارند. در حقیقت، معضل پریشانی زناشویی بیشتر از هر طبقه تشخیص روانپزشکی دیگر، دلیل مراجعه درمانجویان به مرکز بهداشت درمانی است. - برنشتاین و برنشتاین2، 2001؛ ترجمه پور عابدی نائینی و منشتی، . - 1384 طلاق و فروپاشی خانواده ضمن برهم زدن تعادل روانی - عاطفی افراد خانواده موجب بروز آسیب های اجتماعی مانند فرار فرزندان از خانواده، سرقت، قتل، جنایت و ... می شود. با توجه به آسیب های اجتماعی پیامد طلاق و آثار بدی که به سلامت روانی - عاطفی افراد خانواده و به خصوص کودکان دارد، بایستی تدابیر لازم را برای حفظ و انسجام خانواده بکار برد. - بصیری، . - 1392
روش پژوهش:مسلماً یکی از راه های کاهش دادن رخداد طلاق در خانواده ها، آگاه کردن زوجین از پیامدهایی است که این پدیده بر زندگی خود آنها و فرزندان شان وارد می کند.
نتایج: به همین دلیل و همچنین برای کمک به فرزندان خانواده های طلاق، آگاهی یافتن از شرایطی که این افراد به جهت احساسی، هیجانی و عملکردی در آن قرار دارند، از اهمیت بالایی برخوردار است. با جستجو و یافتن پیامدهای نامطلوب طلاق می توان خانواده ها را با شرایط نامطلوب بعد از طلاق که ممکن است، فرزندان آنها را تهدید کند، آشنا کرد و همچنین می توان متخصصین امر برای یافتن بهترین شیوه درمانی و آموزشی جهت تعدیل شرایط نامطلوب فرزندان طلاق به لحاظ هیجانی و عملکردی فراهم نمود.
مقدمه
خانواده را مؤسسه یا نهاد اجتماعی معرفی کرده اند که منتج از پیوند زناشویی زن و مرد است. از جمله مظاهر زندگی اجتماعی انسان، وجود تعامل سالم و سازنده میان انسان ها و برقرار بودن عشق به هم نوع و ابراز صمیمیت1 و یکدلی به یکدیگر است که نمونه بارز آن را میتوان در خانواده، که محل ارضای نیازهای مختلف جسمانی، روانی و عاطفی است، یافت. دخالت و تأثیرگذاری فعال خانواده به عنوان مبداء ظهور و بروز عواطف انسانی، کانون روابط صمیمانه میان افراد و تعاملات بین فردی، امری مورد تأیید است.
در واقع خانواده هسته اصلی تأمین کننده بهداشت جامعه است. - بوستانچی، . - 1394در اکثر خانوادههای جوامع مختلف، پدر عنصر اصلی خانواده است که تأمین نیازهای مختلف اقتصادی را بر عهده دارد و مادر نیز در اکثر خانواده ها موجب تلطیف احساسات و عواطف فرزندان میشود. هماهنگی، همگامی و هم اندیشی پدر و مادر در یکپارچگی خانواده و شادمانی و سلامت جسمانی و روانی افراد نقش تعیین کننده ای دارد.
پدیده تک والدینی که در همه جای دنیا به عنوان یک بحران مطرح میشود، میتواند تحت تأثیر عواملی مانند طلاق، فوت یکی از والدین، ترک کردن منزل توسط یکی از والدین ایجاد گردد و فرزندان را به سمت رفتارهای نامناسب فردی و اجتماعی بکشاند. در مقایسه کودکانی که با هر دو والد خود زندگی می کنند و کودکان تک والد، می توان شاهد پرخاشگری2 بیشتر، نافرمانی و ناسازگاری بالاتر، افت تحصیلی و خودپنداره ضعیف تر در فرزندان تک والد بود.
با توجه به تفاوت هایی که بین دانش آموزان طلاق و عادی وجود دارد و با توجه به تأثیرات نامطلوب پدیده طلاق بر سلامت افراد، به نظر میرسد که باید به تفاوتهایی که ممکن است دو گروه دانش آموزان خانواده های طلاق و دانش آموزان خانواده های عادی در زمینه تحمل پریشانی3، توانایی تجربه و تحمل موقعیت روان شناختی منفی اطلاق می شود. ناگویی خلقی5، ناتوانی در پردازش شناختی6 اطلاعات هیجانی و تنظیم هیجان ها7 - تیلور8، - 2000، پردازش حسی9، دریافت، تعدیلسازی - یا تنظیم سازی - ، یکپارچگی و سازماندهی محرک حسی - میلر و لین10، - 2009 و پردازش هیجانی11، فرایندی می دانست که بوسیله آن آشفتگی عاطفی جذب و به اندازه ای کاهش می یابند که تجارب و رفتارهای دیگر بدون آشفتگی می تواند صورت گیرد - نریمانی، - 1392 وجود دارد توجه کرد.
طلاق
طلاق، معضل اجتماعی است که براساس پایان دادن به یک ازدواج قانونی، به شکل قانونی انجام می پذیرد و با خود پیامدهای نامطلوبی را به همراه می آورد - واگنر12، . - 2010 پژوهش های انجام شده، از تأثیرات نامطلوبی که این رخداد می تواند بر زندگی خود زوجین و فرزندان آن ها داشته باشند، حکایت می کنند که از آن جمله می توان به مطالعات تریودی، سارین و دیهانی - 2009 - 13، جانسون - 2010 - 14 و استورکسن، رویسمب، مام و تامبسا - 2005 - 15 اشاره کرد.
تریودی و دیگران - - 2008 نشان دادند که طلاق، میزان افسردگی16 و اضطراب17 را در زنان افزایش می دهد، جانسون - 2010 - طی مطالعه ای به این نتیجه رسید که فرزندان خانواده های طلاق سلامت روان1 کمتری برخوردارند و استورکسن و دیگران - 2005 - در مطالعه خود از تأثیرات نامطلوب طلاق والدین بر عزت نفس2، بهزیستی ذهنی3، اضطراب، افسردگی و عملکرد تحصیلی فرزندان آن ها سخن گفتند. در زندگی همه ما ممکن است عوامل جسمانی یا شناختی وجود داشته باشد که باعث ظهور فشارهای روانی شوند. سلیه - 1980 - 4 این فشارهای روانی را به دو دسته تقسیم کرد؛ فشارهای روانی خوشایند و فشارهای روانی ناخوشایند.
فشار روانی خوشایند را یوسترس5 و فشار روانی ناخوشایند را دیسترسنامید،6 مثلاً ورزش کردن را یک عامل فشارزای خوشایند و مسائلی مثل داشتن بیماری طولانی مدت را جزء عوامل فشارزای ناخوشایند می دانست. او میزان، ماهیت و مدت زمانی که فرد بتواند در مقابل این فشارهای روانی ناخوشایند تحمل کند را تحمل پریشانی نامید. پریشانی می تواند تحت تأثیر عوامل بیرونی و وقایع زندگی مثل فشار کاری یا داشتن بیماری طولانی مدت، بلایای طبیعی و... و عوامل درونی و روانشناختی مثل ناکامی ها، تعارضات، قضاوت ها، یا احساس تحت فشار بودن و... ایجاد شود و ممکن است با علائم و نشانه های جسمی مثل احساس درد، تپش قلب، علائم رفتاری مثل پرخاشگری، نداشتن تمرکز و علائم و نشانه های ذهنی مثل گیجی و شلوغی ذهن و کم دقتی بروز کند.
- عزیزی، میرزایی و شمس، . - 1389 ناتوانی در پردازش شناختی اطلاعات هیجانی و تنظیم هیجان ها را ناگویی خلقی می خوانند، سازه ای چند وجهی متشکل از دشواری در شناسایی احساسات7، سبک تفکر برون مدار8 و دشواری در توصیف احساسات 9 برای دیگران و قدرت تجسم محدود که برخی آن را صفت شخصیتی ثابت که تحت تأثیر سیر غیرطبیعی و ناقص تحول در دوران کودکی ظاهر می شود، می شناسند و برخی دیگر بر خلاف رویکرد صفت گرا آنرا را به عنوان حالتی که تحت تأثیر پیامد درماندگی شخصی بوجود می آید، معرفی می کنند و به این شکل ناگویی خلقی را به دو بخش ناگویی خلقی اولیه - رویکرد صفت گرا - 10 و ناگویی خلقی ثانویه - رویکرد حالت گرا - 11 تقسیم می کنند.
پردازش حسی
پردازش حسی به معنای دریافت، تعدیل سازی - یا تنظیم سازی - ، یکپارچگی و سازماندهی محرک های حسی - دیداری، شنیداری، بویایی و ... - است و دربرگیرنده پاسخ های رفتاری به این محرک های حسی. اختلال پردازش حسی به عنوان مشکلاتی در تنظیم و سازماندهی نوع و شدت پاسخ ها به درونداد حسی برای تطابق با نیازهای محیطی تعریف می شود. اختلالی که براساس مطالعات انجام پذیرفته می تواند منجر به رفتارهای ناسازگارانه، دشواری در پرداختن به امور روزمره و قطع عادی جریان زندگی شود - بشیرپور، عیسی زادگان و احمدیان، . - 1391 از جمله مطالعات انجام پذیرفته که نشان می دهد ضعف در پردازش حسی می تواند نتایج نامطلوبی را ایجاد کند، می توان به مطالعات استینکن، ایجتمایر، شولتی-کورن، مولر، اشنایدر و فینک - 2011 - 12، بارانک، فاستر و برکسون13 - 1997 - اشاره کرد.
پردازش هیجانی
پردازش هیجانی مؤلفه ای است که براساس تعریف راچمن - 1980 - 14 توانایی جذب آشفتگی های منفی است که در نهایت موجب شکل گیری رفتارهایی مناسب بدون این اغتشاشات عاطفی می شود.
