دانلود مقاله هزینه یابی هدف

بخشی از مقاله

هزینه یابی هدف

چكيده
تحولات سريع در صنايع توليدي جهان ، شامل رقابت سنگين در بازارهاي جهاني ، نوآوري هاي تكنولوژي و پيشرفت سيستمهاي كامپيوتري بوده است . اين تحولات موجب شده است كه شركتهايي كه توان هم آهنگ كردن عمليات خود را با شرايط جديد داشته اند بصورت شركتهاي موفق جهاني درآيند و شركتهايي كه چنين تواني را نداشته اند از بازار رقابت خارج شوند . در شرايط جديد، حسابداري مديريت نيز ناچار از ابداع و بكار گيري روشها و سيستمهايي بوده اند كه جوابگوي نيازهاي روز شركت باشد يكي از اين روشهاي جديد ، رو بكار گيري بها يابي ( هزينه يابي) هدف مي باشد كه مزاياي چشمگيري را در شركتهاي ژاپني داشته هزينه يابي هدف يك ابزار راهبردي قوي است كه سازمان را همزمان قادر به يافتن سه بعد ، كيفيت ، هزينه وزمان مي كند .
همچنين شركتها و توليد كنندگان ضمن حفظ كيفيت محصولات خود توجه ويژه اي به سود در كاهش قيمت هاي محصولات خود دارند هزينه يابي هدف رويكردي است كه به كاهش هزينه هاي محصول در طي تمامي مراحل چرخه حيات مي پردازد و در عين حال نياز هاي مشتري را نيز پاسخ مي دهد . بهايابي ( هزينه يابي) هدف رويكردي است براي رسيدن به بهاي محصول/ خدمت در شرايطي كه قيمت بر اساس رقابت تعيين مي گردد و سود مورد انتظار از پيش مشخص و تعيين شده است. اين بهايابي به طور عمده براي محصولات جديد كاربرد دارد و در صورتي از آن براي محصولات موجود استفاده مي شود كه اين محصولات يا مراحل توليد آ

نها از نو طراحي شود.هدف اصلي بهايابي هدف كاهش هزينه ها را در مراحل قبل از توليد و با متمركز كردن تلاش تمامي دواير مربوط به يك شركت و ايجاد انگيزه در تمام كاركنان شركت براي رسيدن به هدف سود در فرايند توسعه محصولات جديد را دنبال مي كند. بر مبناي اين سيستم با حذف مراحل پر هزينه و وقت گير در مرحله طراحي م

حصول ،زمان لازم براي ورود محصول به بازار را كاهش مي دهد.در هزينه يابي بر مبناي هدف كليه هزينه هاي مربوط به چرخه حيات محصول مورد توجه قرار مي گيرد.

واژه هاي كليدي: حسابداري مديريت ، بهايابي ( هزينه يابي) هدف ، چرخه عمر محصول ، زنجيره ارزش

مقدمه
شرکتها وکارخانجات به دلیل افزایش رقابت در دهه های اخیر در راستای افزودن بر مزایای محصولات خود تلاشهای چشمگیری نموده اند .برای بسیاری از شرکتهای ژاپنی از جمله کارخانه تویوتا با تولید محصولات با کیفیت بالاتر وهزینه کمتر توانسته در زمینه جلب مشتری به موفقیت های بزرگ دست یابند .یک برنامه ریزی مناسب می تواند باعث توسعه محصولات از طریق طراحی پروژه ها ومحصولات وخدمات با کیفیت بهتر بدون افزایش قیمت شود (روی وهمکاران ،2004) .طبق نظریه کوپر وسلاگ مولدر(1997)راهکار مناسب "مدیریت هزینه " است نه "کاهش هزینه "،زیرا کاهش هزینه توام با کاهش کیفیت وکاستن کارکردهای محصول است در حالی که هدف اصلی ،کارایی مناسب با کیفیت بهتر وهزینه کمتر می باشد .هزینه یابی هدف به عنوان ابزاری مهم واساسی در کم کردن هزینه ها ورقابتی شدن بازار در دهه گذشته محسوب می گردد .(الرام 2002 ) .ورتی(1991) هزینه یابی هدف را "اسلحه هوشمند وسر ی ژاپنی ها " لقب داد .ریشه های ظهور وبروز هزینه یابی بر مبنای هدف را می توان در سالهای پس از جنگ جهانی دوم ،جستجو کرد .زمانی که به دلیل کمبود شدید مواد اولیه ،تولید کنندگان وکارخانه های آمریکایی تلاش سازمان یافته ای را انجام می دادند تا بتوانند محصولاتی را با

قیمت پایین عرضه کنند .این تلاشها بعد ها مهندسی ارزش نام گرفت (الرام 2002).هزینه یابی هدف ،یک برنامه ریزی بلند مدت برای مدیریت سودآوری واحد تجاری است که در آن مشتری وقیمت ،تعیین کننده ومحوری می باشند .هزینه یابی بر مبنای هدف یک نوآوری در سیستمهای حسابداری مدیریت ژاپنی است وبر اساس درک عمومی حاصل شده است .هدف ژاپنی ها از ارائه این مدل انتخاب طرح وساخت محصولات کاملا اقتصادی بود

(تولید محصولاتی با حداقل هزینه وحداکثر کشش ).
تعاریف هزینه یابی هدف (Target Costing )
هزینه یابی هدف یک مقوله استراتژیک در مدیریت هزینه است که بحث اصلی آن برآورد هزینه برای محصول یا خدمت می باشد که براساس آن پس از فروش محصول یا ارائه خدمات شرکت به درآمد بر مبنای هدف (درآمد مطلوب )دست می یابد .یک روش بهبود یا در حقیقت یک فرایند سیستماتیک است که در آن مدیریت هزینه یا برنامه ریزی سود توصیف می شود .در این روش ابتدا قیمت هدف (قیمت بازار)که عبارت از پیش بینی قیمت برای یک محصول یا خدمت خاص است ومشتری مایل وقادر به پرداخت آن است از طریق بررسی بازار تعیین می شود پس از آن سود هدف مشخس می شود.
روش سنتی : هزینه های چرخ کامل عمر محصول + س

ود= قیمت
روش TC : قیمت هدف - سود هدف = قیمت تمام شده هدف
بعد از تعیین قیمت تمام شده هدف این قیمت به اجزاء مختلف تجزیه می شود که شامل مواد،دستمزد وسربار میشود .

هزینه یابی هدف یک رویکرد ساختار یافته ومنظم برای تعیین هزینه های تولید می باشد .که در آن یک محصول باید با سطح مشخصی از کیفیت وکارکرد وبا قیمت فروش پیش بینی شده به منظور ایجاد یک سطح از سودآوری تولید شود .هزینه یابی هدف یک ابزار راهبردی قوی است که سازمان را همزمان قادر به یافتن سه بعد ،کیفیت ،هزینه وزمان می کند .وهزینه ها را قبل از وقوع کنترل می کند .همچنین هزینه یابی هدف فرهنگی را مقدور می دارد که به مشتری ارزش می دهد وهمه فعالیتها ی هزینه یابی هدف را نیازهای مشتریان هدایت می کند .هزینه یابی هدف رویکردی است برای رسیدن به بهای محصول /خدمت در شرایطی که قیمت فروش بر اساس رقابت تعیین می گردد وسود مورد انتظار از پیش مشخص وتعیین شده است . لذا باید هزینه ها وبهای تمام شده را به سطحی رساند که با فرض قیمت از پیش تعیین شده فروش وحداقل سود انتظاری ،هزینه ها از سطح ومیزان پیش بینی شده فزونی نباید .آنچه کار مدیریت بنگاه را در این معامله دشوارتر می سازد .این است که کاهش وکنترل هزینه ها باید با حفظ وحتی گاهی ارتقاء کیفیت نیز همراه باشد .به همین لحاظ می گویند که هزینه یابی هدف بخشی از فرایند مدیریت جامعه برای بقاء سازمان در محیط رقابت فزاینده است .در حال حاضر هزینه یابی هدف را می توان به عنوان فرایند سیستماتیک مدیریت هزینه وبرنامه ریزی سود توصیف کرد که کاهش هزینه ها با متمرکز کردن تلاش تمامی دوایر مربوط به یک شرکت مانند بازار یابی ،مهندسی ،تولید وحسابداری انجام می دهد وفرایند کاهش هزینه در مراحل قبل از تولید انجام می شود .
- تعریف کوپر (1992) : هزینه یابی هدف به دنبال شناسایی هزینه های تولید یک محصول تا زمانی است که محصول مورد نظر به قیمت تعیین شده به فروش رفته و سود دلخواه مدیریت را محقق نماید .
- تعریف کاتو(1994):هزینه یابی هدف یک روش محاسبه و تعیین بهای تمام شده محصول نیست بلکه یک برنامه جامع کاهش هزینه است که حتی پیش از ابتدایی ترین مرحله تولید آغازمیشود.
- تعریف گسترده ای ازYoshi kawa ،که شامل فرایند تعیین و دستیابی است:
- فرایند تعیین هزینه هدف برای محصولات در مراحل اول

یه فرایند توسعه محصول جدید (NPD ) وکمک به دستیابی به هزینه هدف در طول فرایند PD N ،از طریق تامین وتهیه اطلاعات هزینه یابی هدف به منظو محصول از زمانی که فرایند آغاز می شود وبطور کلی هزینه یابی هدف رویکردی است .که به کاهش هزینه های یک محصول در طی تمامی مراحل چرخه حیات می پردازد ودر عین حال نیازهای مشتری را نیز پاسخ می دهد .
در تمامی تعاریف به نکات مشترکی اشاره شده است ؛
• اهمیت قیمت وسود هدف ،پیش از تعیین ومحاسبه بهای تمام شده
• هدف گذاری هزینه ها وکاهش آنها در طی چرخه حیات محصول
• همکاری واحدهای مختلف از قبیل بازاریابی ،مهندسی ،تولید ، کیفیت وحسابداری
مفهوم هزینه یابی بر مبنای هدف
هزینه یابی هدف مربوط به استراتژی رقابتی سازمان وچرخه تولید محصول است .استراتژی رقابتی هدفهای درازمدتی را که سازمان باید به منظور برآورده کردن تقاضای بازار وبقای سودآوری خود پی بگیرد تعیین می کند وشرایطی را فراهم می آورد که سازمان با استفاده از آن به اهدافش دست یابد . بنابراین هزینه یابی هدف به وسیله متغیرهای استراتژی چون تمایلات بازار ،نیاز مشتریان ،پیشرفت فناوری والزامات کیفیت ،می تواند محصولی را که از نظر قیمت ،کیفیت وزمان مورد انتظار ،تقاضای مشتری را برآورده سازد ،شناسایی کند .هز

ینه یابی هدف بطور عمده برای محصولات جدید کاربرد دارد ودر صورتی از آن برای محصولات موجود استفاده می شود که این محصولات یامراحل تولید آنها از نو طراحی شود .
شکل 1 مفهوم هزینه یابی هدف را که تعاملی از دو

مفهوم استراتژی رقابتی وچرخه تولید محصول جدید است نشان می دهد وبیان می کند که استراتژی رقابتی ،در نتیجه تحقیق بر روی نظرات مشتریان ورقبا تدوین می شود .
شکل 1 – مفهوم سازمانی هزینه یابی هدف

اهداف هزینه یابی هدف
هزینه یابی هدف کاهش هزینه ها را در مرحله قبل از تولید وبا متمرکز کردن تلاش تمامی دوایر مربوط به یک شرکت وایجاد انگیزه در تمام کارکنان شرکت برای رسیدن به هدف سود در فرایند توسعه محصولات جدید را به عنوان هدفهای اصلی دنبال می کند .حسابداری صنعتی ومدیریت هزینه با بکارگیری هزینه یابی هدف که مستلزم : (1) تصمیم گیری در خصوص اینکه چه محصولی در نظر است فروخته شود .(2) تعیین قیمت فروش

که رقابت موجود اجازه می دهد .(3)مدیریت هزینه ها به منظور تحصیل سود مورد انتظار است ،با دایره فروش وبازاریابی ودایره مهندسی ،همکاری نزدیک دارند .منظور از هزینه یابی بر مبنای هدف ،کاهش هزینه وگزینش تدبیرهای مناسب برای مدیریت موثر هزینه ها در مراحل تحقیق ،توسعه وطراحی (مراحل قبل از تولید )است .زیرا از آنجایی ک

ه فرایندها وروشهای تولید نوع تجهیزات ونوع محصول قبلا" در مرحلۀ برنامه ریزی مشخص وتثبیت شده است .لذا تلاشهایی که برای کاهش هزینه ها در مرحله تولید می شود اثر محدود دارد .هزینه یابی هدف یک مهندسی معکوس است که در ابتدا مراحل طراحی محصول ،نتایج احتمالی را با تحقیقات بازار پیش بینی کرده وسعی دارد محصولی با بهای تمام شده مشخص که هم تامین کننده سود مورد نظر مدیریت وهم تامین کننده نیازهای مشتری (از لحاظ قیمت ،کیفیت وکارکرد )باشد ارائه کند .
6اصل عمده در هزینه یابی هدف
1- هزینه یابی قیمت بازار 2- مشتری مداری 3- همکاری سیستمی 4- تمرکز برفرآیند طراحی 5-هزینه یابی چرخه عمر محصول 6 – مشارکت زنجیره ارزش
1- هزینه یابی قیمت بازار
گام اول در تعیین هزینه هدف یک محصول ،تعیین قیمت فروش وحاشیه سود مورد نظر شرکت برای یک محصول است .(بطور کلی هر هزینه یابی بر مبنای

هدف برای بدست آوردن هدفهای هزینه ،حاشیه سود مورد دلخواه از قیمت بازار سازمان یافته آن محصول کسر می گردد این اصل را می توان به صورت معادله ریاضی درآورد :
p-π=c

C بیانگر هزینه های هدف
P بیانگر قیمت بازار سازمان یافته وبطور کامل رقابتی
π نشان دهنده سوده هدف است .
2- مشتری مداری
در تمام فرایند تولید همواره باید نظریات مشتری مورد توجه وآگاهی قرار گیرد وخواسته ها ونیازای مشتریان هم چون کیفیت ،قیمت وزمان همزمان در محصول وتصمیمات ساخت وتجزیه وتحلیل هزینه ها اعمال گردد .هزینه هدف را نمی توان با زیر پا گذاشتن ویژگی های مورد نظر مشتری ،تضعیف کارکرد در مورد اعتبار یک محصول وبا معوق گذاشتن معرفی کالا به بازار بدست آورد .کیفیت محصول وبهبود کارکرد تنها در صورتی امکان پذیر است که :
الف- محصولات، انتظارات مشتری را برآوردسازد .
ب – مشتریان حاضر باشند بابت آن محصول ،پولی بپردازند

.
ج- سهم بازار یا حجم فروش افزایش یابد .
3 – همکاری سیستمی (عملکرد متقابل واحدها )
در هزینه یابی برمبنای هدف گروهای زیادی متشکل از تیم تولید شامل مهندسین صنایع ،طراحان ،مهندسین خط تولید ،واحد فروش ،بازاریابی ،تدارکات ،ح

سابداری بهای تمام شده ،وواحد خدمات وپشتیبانی تشکیل می گردد .در این سیستم علاوه بر افراد درون سازمانی که از آنها نام برده شد ،از اشخاص برون سازمانی همچون قطعه سازان ،فروشندگان ، توزیع کنندگان ،نمایندگیهای فروش ،واحدهای خدماتی پس از فروش ،ارائه دهندگان مواد اولیه نیز استفاده می کنند ، این تقابل گروها با یکدیگر می تواند زمان عرضه محصول را کاهش دهد ونیز از هزینه های بیهوده صرف نظر نمایند .از تضاد وبرخورد عقاید اعضای گروه است که هزینه ها کاهش ،کیفیت بالا ،زمان ارائه کالا به بازار کمتر واز نظرات وعقیده های هر گروه آگاه شده ،وسرانجام کالایی با قیمت مناسب به دست مشتری می رسد .
4- تمرکز بر فرآیند طراحی
هزینه یابی بر مبنای هدف با حذف مراحل پر هزینه ووقت گیر در مرحله طراحی محصول ،زمان لازم برای ورود محصول به بازار را کاهش می دهد در این سیستم هزینه ها قبل از وقوع مورد نظارت وکنترل قرار می گیرند .در حالی که در روشهای سنتی تمرکز مدیریت به منظور کاهش هزینه ها بر صرفه های ناشی از مقیاس ،کاهش ضایعات وبهبود بازده می باشد .
4 اصل فرعی بر این دیدگاه تاثیر می گذارند که عبارتند از :
در سیستمهای هزینه یابی هدف هزینه ها قبل از وقوع مورد نظارت وکنترل قرار می گیرند فرآیند هزینه یابی هدف ومرحله طراحی تمرکز دارد وبه نظر می رسد در اثر طراحی کل هزینه ها – از مرحله تحقیقات وتوسعه گرفته تا نقطه ای که محصول در خط تولید قرار می گیرد- کاهش هزینه طی چرخه کامل زندگی یک محصول امکان پذیر است تمامی تصمیمات مهندسان از صافی ارزیابی مربوط به ارزش نسبی مشتری می گذرند و پس از آن در طرح تولید منظور میشوند .سیستمهای هزینه یابی هدف موجب می شود وظائف مشترک کلیه بخشهای شرکت در زمان طراحی مورد تحلیل وآزمون قرار گیرد .در نتیجه تغییرات مهندسی در م

راحل تولید قبل از رسیدن محصول به مرحله نهایی صورت می گیرد .در سیستم هزینه یابی هدف مهندسی همزمان محصولات ومراحل تولید (به جای مهندسی ترتیبی ) باعث کاهش دوره زمانی تولید می شود .زیرا امکان حل مشکل را قبل ازشروع تولید فراهم می آورد .
5- هزینه یابی چرخه عمر محصول
دوره عمر محصول عبارت است از : فاصله زمانی بین طراحی تا عرضه محصول جدید به بازار وتوقف تولید آن به دلیل نبود تقاضای کافی برای آن در بازار .بنابراین تما فعالیتهای لازم از طراحی محصول وخرید مواد اولیه برای ساخت آن تا تحویل محصول ساخته شده وارائه خدمات پس از فروش را در بر می گیرد .در هزینه یابی بر مبنای هدف کلیه هزینه های مربوط به چرخه حیات محصول همچون قیمت خرید هزینه های عملیاتی ،هزینه های تعمیرات ونگهداری ،هزینه توزیع مورد توجه قرار می گیرد وهدف ،حداقل کردن هزینه های چرخه محصول تا مصرف کننده است .هزینه های فرایند تولید در 3 مرحله هستند .
هزینه های مراحل قبل از ساخت : هزینه های R&D ،طراحی ،الگوسازی ،ماکت وآزمون وایجاد کیفیت در محصولات

هزینه های مراحل ساخت : هزینه های مستقیم وغیر مستقیم تولید
هزینه های مراحل بعد از ساخت : هزینه های فروش ،بازاریابی ،توزیع ،بسته بندی ،حمل نمونه های رایگان ،تبلیغات ، خدمات پس از فروش وگارانتی

مدیریت هزینه تنها بر هزینه های در حال ساخت تاکید داشته در حالی که هزینه های مراحل قبل وبعد از ساخت را باید بخش مهمی از چرخه حیات محصول دانست .
6- مشارکت زنجیره ارزش
مهندسی ارزش عبارتست از آزمون منظم عوامل موثر بر بهای تمام شده محصولات با هدف ایجاد یک مهندسی برای رسیدن به اهداف مشخص در یک سطح استانداردی در کیفیت وقابل اتکا بر اساس بهای تمام شده قابل قبول در اقتصاد جهانی .هدف برنامه های مهندسی ارزش حداقل نمودن هزینه محصولات جدید نمی باشد .بلکه دستیابی به یک سطح معینی از کاهش هزینه می باشد .به عبارت دیگر هدف مهندسی ارزش ،افزای

ش ارزش محصولات تولیدی شرکت می باشد .هدف نهایی هر موسسه ایجاد ارزش برای مشتریان است .یک موسسه زمانی سود آور خواهد بود که ارزش ایجاد شده اش بیشتر از هزینه تولیدات وارائه خدماتش باشد .تمامی عناصر زنجیره ارزش از قبیل تامین کنندگان قطعات ،فروشندگان، توزیع کنندگان وارائه کنندگان خدمات در هزینه یابی هدف قرار دارند .هزینه یابی هدف ،کاهش هزینه ها را

از طریق ایجاد رابطه همکاری با اعضای خارج سازمان در سراسر زنجیره ارزش انجام می دهد .
ارتباط بین هزینه یابی هدف وعوامل موثر بر هزینه یابی هدف در رابطه با بهبود محصول وکسب سود مورد انتظار .
1- مشتری مداری با هزینه یابی هدف رابطه مست– چگونگی طراحی محصول در کاهش هزینه های مرتبط با محصول در هزینه یابی هدف تاثیر مستقیم دارد .
4- مهندسی ارزش وکایزن با هزینه هدف دست یافتنی رابطه مستقیم دارد . 5- چرخه محصول با هدف گذاری هزینه ارتباط مستقیم دارد .
فرایند TC (target costing )
در ادبیات مربوط به هزینه یابی هدف ،نظامهای متفاوتی بیان شده است .اما به نظر می رسد فرایندی که کوپر انتخاب کرده قابل فهم تر باشد .بر اساس نظرایشان فرایند هزینه یابی بر مبنای هدف دارای سه سطح می باشد که شامل :
الف- هزینه یابی در سطح محرک بازار :
شامل تعیین قیمت فروش هدف ،حاشیه سود هدف وبهای تمام شده (هزینه ) مجاز برای محصول جدید است .
ب- هزینه یابی در سطح محصول :
در این مرحله ،بهای تمام شده هدف قابل دست یابی درسطح محصول تعیین می شود .
ج- هزینه یابی در سطح اجزا (قطعات):

در این سطح، هزینه هدف محصول به سطح قطعات به منظور تعیین قیمت خرید آنها سرشکن می شود .

الف) هزینه یابی محرک بازار :
هزینه یابی بر مبنای هدف با هزینه های محرک بازار شروع می شود .هدف از هزینه یابی محرک بازار تشخیص هزینه مجاز محصولات آتی شرکت است .هزینه مجاز ،هزینه ای است که در صورت شناخت محصول با آن هزینه می توان به حاشیه سود مورد انتظار با قیمت

هدف دست یافت .بخش هزینه یابی محرک بازار در فرایند هزینه یابی هدف بر گرایشات وتمایلات وتقاضا ها ونیازهای مشتریان متمرکز است .همچنین از هزینه های مجاز برای انتقال فشار های رقابتی بازار به طراحان محصول وتامین کنندگان قطعات استفاده می شود .
ب)هزینه یابی در سطح محصول :
این سطح بر نوآوری وخلاقیت طراحان محصول تمرکز دارد که با یافتن روشهای طراحی ،رضایت مشتریان را با هزینه های مجاز تامین کند .به این منظور ازفنون مهندسی ا

رزش استفاده می شود .
هزینه یابی در سطح محصول در 3گام تقسیم بندی میشود :
1- تعیین هزینه هدف محصول 2 - تنظیم هزینه یابی بر مبنای هدف از راه نمایش پیشرفت کار 3 - استفاده از مهندسی ارزش
تعیین هزینه هدف محصول : در این مرحله بر اساس هزینه های جاری ،بهای تمام شده محصول جدید پیش بینی میشود پس از آن ،باید شکاف موجود بین هزینه مجاز وهزینه هدف را با استفاده از تکنیک مهندسی ارزش از بین برد .
هزینه هدف محصول = هزینه جاری – اهداف کاهش هزینه هدف
درجه کاهش هزینه برای دستیابی به هزینه مجاز را "هدف کاهش هزینه " گفته میشود .
هزینه های مجاز – هزینه جاری = کاهش هزینه مورد نیاز
از آنجا که هزینه مجاز بر مبنای شرایط خارجی تعیین میشود ،توانایی های داخلی شرکت را در نظر نمی گیرد .لذا این خطر وجود دارد هزینه مجاز قابل دستیابی نباشد .برای حفظ مقررات ونظام هزینه یابی هدف ،موسسه باید بخش اهداف کاهش هزینه قابل دستیابی وغیر قابل دستیابی را مشخص سازد
ج- هزینه یابی بر مبنای هدف در سطح اجزا(قطعات) :
پس از تکمیل هزینه یابی هدف سطح محصول ،مرحله سوم ،یعنی هزینه یابی سطح قطعات شروع میشود که هزینه هدف ،سطح محصول را به سطح قطعات منتقل می کند .هزینه های هدف سطح قطعات مشخص می کنند که شرکت آمادگی دارد چه مبلغی را برای خرید قطعات مورد نیاز محصول خود بپردازد .
در این فرایند درون سازمانی برای رسیدن به هدف یا بازکردن مجراهای ارتبا

طی جدید در بین تامین کنندگان قطعات ،مشتریان وطراحان محصول استفاده میشود .تنها بعد از اجرای موفقیت آمیز این مراحل است که مدیریت شرکت جهت عزم همگانی کارکنان برای حصول به قیمت تمام شده هدف ،سرلوحه اصلی امور شرکت را تصویب ودر عین حال آنرا بطور پیوسته مورد تجدید نظر قرار می دهد .

هزینه یابی هدف در مقایسه با روش سنتی مدیریت هزینه
رویکرد سنتی : بهای تمام شده بعلاوه در صدی از سود برای بدست آوردن قیمت بازار واگر بازار این قیمت را نپذیرفت شرکت دریافتن راههایی برای کاهش هزینه تلاش می کند ..رویکرد سنتی از نگرش سیستم بسته سرچشمه می گیرد این نگرش عمل متقابل بین سازمان ومحیط آن وبررسی بسیاری از متغیرها را در شرح رفتار سیستم نادیده می گیرد .وبعد از مشاهده نتایج واقعی نسبت به اصلاح فعالیتها اقدام می کند .
در صورتی که هزینه یابی هدف با قیمت بازار وحاشیه سود برنامه ریزی شده با برقراری هزینه های مجازمحصول شروع میشود وطراحی مراحل عملیات وتولید پس از آنکه هزینه محصول تا میزان هزینه مجاز کاهش یافت آغاز می شود (جدول شماره 1)
جدول شماره(1) مقایسه دو رویکرد مدیریت هزینه س

نتی وهزینه یابی هدف
ردیف بهای تمام شده+ درصدی سود هزینه یابی هدف
1 قیمت بازار به عنوان بخشی از برنامه ریزی بهای تمام شده در نظر گرفته نمی شود . قیمت بازار رقابتی در برنامه ریزی بهای تمام شده در نظر گرفته می شود .
2 هزینه ها ،قیمت را مشخص می کند . قیمت ،هزینه

ها را مشخصمی کند .
3 به منظور کاهش هزینه ها ،به ضایعات وعدم کارایی وسربار تولید توجه می شود . طراحی ،عامل با اهمیتی در کاهش هزینه هاست وهزینه ها قبل از وقوع مورد نظارت وکنترل قرار می گیرد .
4 مشتری در کاهش هزینه دخالتی ندارد ،وبه نیازها وسطح رضایت مشتری توجه نمی شود . داده های مشتریان به عنوان راهنمایی برای کاهش هزینه هاست .
5 تامین کنندگان قطعاات ومواد اولیه بعد از طراحی محصول درگیر میشوند . تامین کنندگان قطعات ومواد اولیه زودتر از اتمام طراحی درگیر میشوند .
6 دربرنامه ریزی بهای تمام شده از زنجیره ارزش استفاده نمی شودویا کمتر استفاده میشود . دربرنامه ریزی بهای تمام شده از زنجیره ارزش استفاده میشود

مقایسه مبانی نظری رویکردهای مدیریت هزینه
تفاوت موجود بین رویکردهای هزینه یابی هدف وهزینه یابی سنتی در برنامه ریزی سود وهزینه ،منعکس کننده اختلاف در مبانی نظری هریک از آنهاست .این مبانی در تئوری سیستمها ریشه دارد که ناشی ازطرز تفکر در مورد مدیریت وکنترل است .ر

ویکرد سنتی بهای تمام شده بعلاوه درصدی سود از نگرش سیستم بسته سرچشمه میگیرد .این نگرش عمل متقابل بین سازمان ومحیط آن وبررسی بسیاری از متغیرها را در شرح رفتار سیستم نادیده می انگارد.وبعد از مشاهده نتایج واقعی نسبت به اصلاح فعالیتهای اقدام می کند که طی آن برای تطبیق استانداردهای از پیش تعیین شده تلاش میشود .در مقابل سیستم هزینه یابی هدف یک سیستم باز است .این رویکرد اهمیت سازگاری سازمان با محیط خود رامورد توجه قرار می دهد .در شرح رفتار سیستم ،مجموعه پیچیده ای از تاثیرات متقابل در نظر گرفته می شود .فعالیتهای اصلاحی قبل از وقوع نتایج واقعی صورت می گیرد .درجدول شماره (2)چهار تفاوت عمده بین هزینه یابی هدف ومدیریت سنتی هزینه خلاصه شده است .
جدول شماره (2)- مقایسه مبانی نظری رویکردهای مدیریت هزینه
مفهوم تئوری سیستمها مدیریت سنتی هزینه (سیستمهای بسته ) هزینه یابی هدف (سیستمهای باز )
در ارتباط بامحیط بیرونی محیط بیرونی را نادیده می گیرد .این سیستم به معیارهای داخلی کارایی توجه دارد در تاثیر متقابل با محیط بیرونی برای پاسخ گویی به نیازهای مشتریان وشرایط رقابتی است .
تعداد متغیرهایی که مورد توجه قرار می گیرد عملکرد متقابل یا اثر بیرونی را بر سیستم هزینه مورد توجه قرار نمی دهد . بسیاری از ارتباطات پیچیده بین عملکردها و سرتاسر زنجیره ارزش را در نظر می گیرد .
شکل مقررات بعد از اینکه هزینه تحقق یافت ،از طریق اطلاعات مربوط به انحرافات ،اصلاح اشتباه انجام می شود . قبل از اینکه هزینه ای تحقق یابد بوسیله پیش بینی وطراحی ،از طریق پیش بینی محصول قبل از تولید ،اصلاحات انجام میشود .
هدف اعمال مقررات یا کنترل حفظ میزان هزینه ها در محدوده

ای که توسط استانداردها یا بودجه مشخص شده است . اصلاح (بهبود)هزینه هم برای مشتری وهم برای تولید کننده در طی عمر محصول تداوم دارد .

مقایسه هزینه یابی هدف وهزینه یابی مبتنی بر فعالیت
با وجود آنکه مدیریت مبتنی بر فعالیت نسبت به مدیریت سنتی برتراست اما چهارچوبی کافی برای مدیریت هزینه نمی باشد چرا که هیچ تضمینی وجود ندارد ک

ه ارزش یک فعالیت ایجادشده بوسیله تلاش مدیریت مبتنی بر فعالیت ،نیازهای واقعی مشتریان را منعکس سازدوبه افزایش رضایت مشتریان منجر شود .
اطلاعات حاصله از مدیریت مبتنی بر فعالیت ،در کوتاه مدت مدیران را در بالابردن کارایی واثر بخشی فعالیتهای موجود یاری می دهد ولی آنها را در یافتن فرصتهای جدید برای ایجاد ارزش برای مشتریان کمک نمیکند .به این دلیل مدیریت مبتنی بر فعالیت ممکن است مدیران را به کاهش سودآوری و تهدید بقا در بلند مدت سوق دهد .
مزایای هزینه یابی هدف
هزینه یابی بر مبنای هدف ازکارسازترین روشهای مدیریت هزینه است ،زیرا با سایر استراتژی های مدیریت که امروزه در بازارهای رقابتی ومخصوصا" بازار تجارت آزاد جهانی برای محصولات با چرخه عملیاتی کوتاه مدت بکار گرفته میشود مقایسه پذیر است .محاسبه هزینه بر مبنای هدف ،این امکان را فراهم میآورد که شرکتها هدف کاهش هزینه را در قالب عملی بیان کنداین کار ابزار نیرومندی برای مدیران فراهم می آورد ، زیرا حسابداری مدیریت ازاین راه ،با محصول رابطه بسیار نزدیکی پیدا می کند ودرک اطلاعات تهیه شده بوسیله سیستم حسابداری مدیریت نیز برای کارکنان آسان میشود .هزینه یابی هدف یک ابزار راهبردی قوی است که سازمانها را همزمان قادربه یافتن 3 بعد کیفیت ،هزینه وزمان می کند وهزینه ها را قبل از وقوع کنترل می کند .همچنین هزینه یابی هدف ،فرهنگی را مقررمی کند که به مشتری ارزش دهد ،کارکردهای هم ارز را هماهنگ میسازد واطلاعات شفاف میکند .اگر در اجرا وحفظ یک سامانه هزینه یابی هدف موثر ،موفق باشیم علاوه بر موارد بالا ،قادر به انجام مواردی به شرح زیر خواهیم بود :
1- تعیین هزینه انتظاری تولید محصول یا ارائه خدمات ، 2- دستیابی به هزینه کاراتر ، 3- شناسایی نیازهای مشتریان ، 4- افزایش سودآوری در بلند مدت ، 5- تطابق فعالیتهای شرکت با نیازهای مشتریان ، 6- ورود به رقابت جهانی ، 7-آگاه ساختن اع

ضای کاری از اهداف هزینه واحساس تعهد آنها نسبت به نوآو.ری در محصول ، 8- استفاده از فرصتهای موجود در بازار 9- ایجاد انگیزه بر روحیه کار گروهی در سازمان 10- کاهش بهای خرید قطعات ومواد 11- بهبود مستمر(توان رقابت با رقبا) 12- بهبود طراحی وتوانایی مسئولیت خواهی و.........

میزان استفاده از هزینه یابی بر مبنای هدف در شرکتهای مختلف جهان
هشتاد درصد از شرکتهای مونتاژ کار ژاپنی مبادرت به استفاده ازهزینه یابی برمبنای هدف کرده اند .در بین شرکتهای خودروساز،می توان به شرکتهای بزرگی چون تویوتا،کریسلر،فورد،نیسان،مرسدس بنزودی هاتسو،شرکت آلیموس در زمینه تولید دوربین های عکاسی وفیلمبرداری ،در صنایع الکترونیک شارپ ،پاناسونیک ومیتسوشیتا،ودر صنایع ساخت رایانه اپل، کامپک ،توشیبا واینتل اشاره کرد (ولفل 2000 )
با نگاهی به شرکتهایی که اقدام به استفاده از روش هزینه یابی بر مبنای هدف کرده اند ،متوجه 2 نکته می شویم :
1- شرکتهایی که اقدام به استفاده از این روش کرده اند ،در محیطهای پرفشار ورقابتی بازار قرار گرفته اند .
2- شرکتهای استفاده کننده از این روش ،جزء شرکتهای برتر در رشته های صنعتی مربوط به خود هستند .
هزینه یابی بر مبنای هدف ،به طرز گسترده ای در شرکتهای ژاپنی مورد استفاده قرار گرفته .بطوریکه در سال 1992 میلادی ، 100 % شرکتهای خودروساز ،5/88 % شرکتهای صنایع الکتریکی و8/82 % شرکتهای تولید کننده ماشین آلات مبادرت به استفاده از روش هزینه یابی بر مبنای هدف کردند (فیشر)

برخی شرکتهای بزرگی که در حال حاضر از هزینه یابی بر مبنای هدف استفاده می کنند،عبارتند از :
1- شرکتهای تویوتا 2- شرکت کریسلر 3- شرکت فورد 4- شرکت مرسدس بنز 5- شرکت جنرال موتورز 6- شرکت اینتل
7- شرکت نیسان 8- شرکت سونی 9- شرکت دای هاتسو
معایب هزینه یابی هدف
1- درخواست کار زیاد از کارکنان 2- خستگی کارکنان 3- توجه کافی به محرک درآمد نداشتن 4- آشفتگی بازار 5- وقت گیر
6- چرخه های توسعه طولانی 7- بسیار خطی وبروکراتی

ک 8- بسیار جزئی 9- تضادهای سازمانی 10- مغایرت

های فرهنگی و...
نتیجه گیری
با گسترش روزافزون مباحث مربوط به سازمان تجارت

جهانی وپیوستن تدریجی کشورهای مختلف به این سازمان ،لزوم توجه به تکنیکهای نوین مدیریت هزینه بیش از پیش احساس میشود ،درحال حاضر هزینه یابی هدف ،بطورگسترده در صنایع مختلف کشورهای جهان بکار گرفته م یشود .بمنظور اجرای موفق هزینه یابی هدف ،لازم است کلیه شرکتها وتولیدکنندگان صنایع مختلف ،ضمن حفظ کیفیت وکارکرد محصولات خود ،توجه ویژه ای به این مقوله سودمند در کاهش قیمتهای محصولات خود بنمایند .تا با رقابتی کردن محصولات خود ،سهم خود را در بازار افزایش وسودآوری خودرا افزای

ش دهند .هزینه یابی هدف ضمن حفظ منافع صاحبان صنایع باعث افزایش رضایتمندی مشتریان ورفاه اجتماعی می گردد واجرای موفقیت آمیز این نظام مستلزم رعایت موارد زیر می باشد :
1)توجه خاص مدیران ارشد وبه تبع آن سایر مدیران ومسئولان به اهمیت این مقوله 2) ایجاد فرهنگ کاهش هزینه در سطح شرکت وشرکتهای تابعه 3)مشتری مداری واقعی 4)هدایت تامین کنندگان مواد وقطعات با توجه به نظام هزینه یابی هدفمند .
5)سهیم نمودن کارکنان تمام سطوح در دستاوردهای شرکت .6)بکارگیری سیستمهای اطلاعاتی جامع ویکپارچه

منابع
اعتمادی ،حسین .(تابستان 1384)

،"عاملهای موثر بر لزوم استفاده از روش هزینه یابی بر مبنای هدف "،مجله علوم اجتماعی وانسانی ،شماره 43 .
انصاریان ،مهدی .(تابستان 1382) ،" استراتژی وحسابداری مدیریت " ،فصلنامه حسابرس ،شماره 20.
بلوریان تهرانی ،محمد .(تیرماه 1380)،"رقیب ورقابت دربازار"،مجله کارآفرین،شماره 7.
ثقفی ،دکتر علی ودکتر رحیم ارباب اسماعیلی .(بهار 1383)،"بررسی اثرات اقتصادی پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی برروی صنعت خودرو با نگرش به روشهای حسابداری مدیریت در شرکت ایران خودرو "،نشریه مطالعات حسابداری ،شماره 5.
ثقفی ،علی.؟(بهار 1375)،"مدیریت استراتژیک وایده های نوین حسابداری مدیریت "،حسابرس 6 (مجموعه مقالات )انتشارات سازمان حسابرسی .
حجازی- رضوان .(1382)،"مدیریت بر مبنای هدف"،مجله حسابداری دانشکده علوم اداری واقتصادی اصفهان ،سال پانزدهم ،شماره 29.
حجازی ،رضوان وامیرالبدوی .(1384)،"هزینه یابی بر مبنای هدف ،سازمان مدیریت صنعتی "،تهران.
حقیقی پراپری ،محمد."هزینه یابی بر مبنای ه

دف"،( www.bilan.ir ).
خوش طینت ،محسن واشرف جامعی .(مهروآبان 1381)،«هزینه یابی هدف ،شناخت ،کاربرد وضرورت بکارگیری آن ».نشریه حسابرس شماره 16،سال چهارم ،صص 51-45
دستگیر،محسن وجواد عرب یار محمدی .(بهار1384)،بررسی موانع بکارگیری هزینه های هدف در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران "،فصلنامه بررسی های حسابداری وحسابرسی،سال دوازدهم ،شماره 39.