بخشی از مقاله
چکیده
شهرشاهرود درحد فاصل دو پهنه ساختار البرز شرقی و ایران مرکز و در قسمت شمالی دشت شاهرود، بر رو نهشته ها جوان
کواترنر قرار گرفته است. در این تحقیق با بررسی ها مختلف زمین شناسی مهندسی از قبیل برداشت ترانشه ا ، برداشت
صحرایی، تفسیر عکس ها هوایی و غیره در گستره شهر شاهرود و در نظر گرفتن چندین پارامتر، خاک سطحی به ۶ پهنه تقسیم
شده است. سپس با جمع آور اطلاعات بیش از۰۴۱ گمانه بانک اطلاعات ﮊئوتکنیک شاهرود تشکیل و از آن برا تهیه نقشه بافت
غالب خاک سطحی استفاده شده است. بطور کلی در حاشیه رخنمون ها شمالی شهر، بافت خاک اغلب شنی – ماسه ا و در
مرکز شهر خاک ها رسی و سیلتی بافت غالب می شوند و تغییر بافت خاک دراین گستره به صورت اتفاقی است. در نهایت از مقاطع عرضی برا پی بردن به چگونگی تغییرات عمقی و جانبی بافت خاک استفاده شده است.
کلمات کلیدی: پهنه، بانک اطلاعات ﮊئوتکنیک، بافت غالب، شهر شاهرود
۱- مقدمه
ارزیابی زمین شناسی مهندسی و زیست محیطی یک منطقه با هدف فراهم ساختن اطلاعات لازم برا برنامه ریز کاربر زمین،
سبب استفاده بهینه از زمین با توجه به فرصت ها و محدودیت ها ناشی از جایگاه زمین شناسی می شود. انعطاف پذیر در
کاربر ها مختلف از زمین بوسیله ویژگی ها زمین شناسی مهندسی هر منطقه کنترل می شود. بنابراین در طرح ها توسعه
شهر و برنامه ریز کاربرد زمین، شناخت محدودیت ها ﮊئوتکنیکی لازم و ضرور است .(Russell&Maharaj ,1995) انجام
مطالعات زمین شناسی مهندسی و ﮊئوتکنیک قبل از اجرا پروﮊه ها مهندسی خصوصا به هنگام گسترش شهرها و یا ایجاد
شهرک ها جدید و احداث سد ها و تونل ها لازم و ضرور می باشد. عدم اجرا اینگونه مطالعات، مشکلات عدیده ا را
بهنگام ساخت و ساز ها مهندسی ویا پس از احداث اینگونه سازه ها به همراه خواهد داشت. در این پژوهش برا فراهم ساختن
اطلاعات مورد نیاز برا ترسیم نقشه بافت غالب خاک، مطالعات زمین شناسی مهندسی در گستره شهر شاهرود، واقع در شمال
شرق ایران انجام وگزارشات ﮊئوتکنیک پروﮊه ها مختلف جمع آور گردیده است. نتایج این مطالعات درقالب نقشه ها پهنه
بند زمین شناسی مهندسی ونقشه بافت غالب خاک با مقیاس ٥٠٠٠٠:١ ارائه شده است.
٢- زمین شناسی عمومی منطقه
از دیدگاه زمین شناسی گستره مورد مطالعه از بخشها تکتونیکی زیر تشکیل شده است :
بخش شمال و شمال غربی تا جنوب غربی
۵٣٠
این بخش، قسمتی از زون البرزشرقی با روند شمال شرق- جنوب غرب است که توالی کاملی از سنگ ها پرکامبرین تا کواتر در آن دیده می شود در حاشیه شهر بارز ترین رخنمون ها زمین شناسی، ارتفاعات آهکی(آهک ها دلیچا ولار) هستندکه درقسمت هایی مانند میدان امام رضا و پارک بلوار در محدوده شهر قرار میگیرند و جلوه زیبایی به شهر بخشیده اند.
بخش جنوبی
این بخش تماما به زون ایران مرکز تعلق داشته وعمدتا از شیل – مارن ﮊیپس دار، ماسه سنگ وکنگلومرا(سازند قرمز فوقانی) تشکیل شده است. رسوبات حاصل از واحدها شیلی و مارنی ذرات رس و سیلت می باشد که با مقدار کمی رسوبات دانه درشت ناشی از فرسایش کنگلومراها و ماسه سنگ هامخلوط می گردد.
بخش مرکزی
درحد فاصل بین این دو زون ذکر شده در بالا قرار گرفته است، که به دلیل فروافتادن و پست بودن تشکیل دشت داده است و توسط رسو بات جوان پوشیده شده است. جوان ترین رسوبات کواترنر در منطقه، رسوبات مخروطه افکنه جدید می باشد که معادل آبرفت ها تهران یا سازند C می باشد.گسترش این رسوبات قابل توجه است و از دامنه کوه شروع شده و به سمت دشت ادامه می یابد به طور که به سمت دشت اندازه ذرات کاهش یافته و در انتها از ذرات دانه ریز در حد سیلت و رس تشکیل
شده است. شهرستان شاهرود و بسطام بر رو این آبرفت قرار گرفته اند. رودخانه شاهرود مهم ترین عارضه ﮊئومورفولوﮊیکی در
بخش شمالی دشت شاهرود یا همان محدوده شهر است که با روند تقریبا شمالی – جنوبی خود شهر را به دو بخش شرقی و
غربی تقسیم می کند.
٣- روش کار
مراحل انجام مطالعات و منابع مختلف بکار گرفته شده در این پژوهش به شرح زیر است:
- جمع آور و مطالعه گزارشات ﮊئوتکنیک و تحقیقات مکانیک خاک انجام شده بر رو پژوه ها مختلف ادارات دولتی، سازمان ها، شرکت ها، بیمارستان ها و سایر موسسات در نقاط مختلف شهر. لازم به ذکر است که در این پژوهش اطلاعات بیش از ۰۴۱ گمانه جمع آور شده است که قسمت اعظم این گمانه ها مربوط به پژوه ها مسکونی وتجار خصوصی می باشد که طی چند سال اخیر در نقاط مختلف شهر اجرا شده است.
- طراحی و تشکیل بانک اطلاعات ﮊئوتکنیکی شهر شاهرود.
