دانلود مقاله پودمان آداب و معاشرت و آئین همسرداری

بخشی از مقاله

پودمان آداب و معاشرت و آئين همسرداري

موضوع : ازدواج و تشكيل خانواده
پروردگار لايزال بر اساس تعاليم آسماني به بشر اين مسئله را آموخته و نشان داده است كه موجودات عالم از جفت آفريده شده اند.
• قرآن كريم درباره موجودات عالم مي فرمايند : از هر چيزي جفتي آفريديم شايد متذكر شويد. سوره ذاريات آيه 49
اين آيه نشان مي دهد كه موجودات زنده همگي به صورت جفت وجود دارند و اين مسئله توسط دانشمندان نيز اثبات شده است.
مسئله جفت بودن موجودات عالم درباره گياهان نيز به اثبات رسيده به طوريك در قرآن كريم آمده است: آيا آنان به زمين نگاه نكردند كه چقدر از انواع گياهان، جفت پر ارزش در آنان رويانديم ؟ سوره شعرا آيه 7
قرآن درباره جفت آفريني انسان نيز مي فرمايد : از جنس شما همسراني براي شما قرارداد. سوره مبارکه شوری آيه 11
به طور کلی اولين قدم برای ازدواج انسان را بر روی زمين خود خداوند عالم برداشته است.
بنا به روايتی از امام صادق (عليه السلام) نقل شده است که وقتی خداوند آدم وحوا را روی زمين قرار داد و آدم، حوا را مشاهده كرد به خداوند فرمود : خدايا اين موجود چه چهره زيبا و جذابي دارد، من به او تمايل دارم.
خداوند فرمود : اين بنده من، حوا است. دوست داري مطيع تر شود و مونس و همراه تو شود؟ عرض كرد پروردگاران اگر چنين شود من بسيار سپاسگزار خواهم شد. خداوند فرمود : اشكالي ندارد ، ولي براي كسب رضاي من بايد قدمي برداري ؟
آن قدم اين است كه حتماً مهريه اي را براي وي قرار دهي و آن مهريه اين است كه آئين دين من را به او تعليم وآموزش دهي ! انسان قبول كرد و خداوند حوا را به عقد آدم درآورد.
در مسير فطرت نيز مشاهده مي كنيم كه خداوند به سه طريق در دلبستگي انسانها اين ويژگي را قرار داده است :

1 – انسان چه مرد و چه زن در وجود خود نياز به همسر را حس مي كند.
2 – انسان چه مرد و چه زن در وجود خود نياز به پيوستگي را حس مي كند.
3- انسان چه مرد و چه زن براي تداوم و بقاي نسل نياز به همسر را در خود حس مي كند.
علاوه بر اين موارد مشاهده مي شود كه ازدواج انسان را از كامجويي هاي فاسد و انحرافات زشت دوري مي كند.
• پيامبر اكرم (ص) فرموده اند : هر كس دوست دارد بر فطرت من باشد بايد به سنت و روش ، رفتار كند و يكي ازسنتهاي من ازدواج است.

ارتباط انساني :
موضوع : چگونگي آفرينش انسان و عالم :
هيچ يك از مكاتب بشري نمي توانند درباره چگونگي آفرينش انسان و عالم، پاسخ دقيق و روشني را ارائه بدهند. علت اين است كه نگاه و ديد بشر محدود است و گذشته بسيار دور و آينده دور را نمي تواند، ببيند.

به طوري كه بشر مي تواند پيرامون چيزي نظر بدهد كه آن را در آزمايشگاه خود گرد آورد و پس از 1 الي 10 بار آزمايش و تست بتواند پيرامون آن نظر دقيق و قطعي علمي بدهد.
انسان به تنهايي نمي تواند، بدون كمك وحي چگونگي آفرينش خود و عالم هستي را درك كند چون در اين باره سخن، فراوان است. تنها جواب محكم و دقيقي را كه ما مي توانيم درباره چگونگي آفرينش انسان و عالم بگيريم فقط از طريق وحي و قرآن كريم و بيانات ائمه معصومين (عليهم السلام) است.
• خداوند در قرآن كريم مي فرمايند : ما به تحقيق آدم ابوالبشر را از خاك پاك آفريديم .
سوره مؤمنون آيه 12

فلسفه آفرينش :
به طور كل اين فكر كه عالم چگونه بوجود آمده و فلسفه آفرينش انسان چيست، هميشه فكر انسان را به خود مشغول كرده است. حال انسان اگر بخواهد فلسفه آفرينش انسان را بررسي كند، بايد ابتدا فلسفه آفرينش عالم را براي او معلوم شود.
اگر انسان به قرآن كريم و روايات ائمه معصومين (عليهم السلام) نيك بنگرد، مي بيند كه خدا در قرآن كريم و ائمه در روايات معتبر خود فرموده اند، عالم فلسفه وجودي و آفرينش آن تكامل است.
به طور كل سير عالم به سوي تكامل است كه ما اين سير تكاملي را مي توانيم در روي زمين از نباتات و گياهان گرفته تا تمام موجودات، مشاهده كنيم.

• عمل موجود ذي الشعور براي يكي از اين سه هدف مي باشد :
1 – براي نفع خود
2. براي نفع خود و ديگري
3 – براي نفع ديگري
در مورد خداوند 2 مورد اول متصور نيست و محال است ، چرا كه خداوند بي نياز مطلق است و خداوند براي به تكامل رسيدن انسانها، انسان را آفريد و زمينه هاي تكامل را براي او فراهم كرد. پس فلسفه آفرينش انسان كه جزئي از عالم است، از فلسفه آفرينش عالم جدا نيست. انسان براي رسيدن به كمال آفريده شده است، كه كمال او در بندگي خداوند است.

موضوع : اهداف ازدواج :
معمولاً هدف از ازدواج مختلف است ولي به طور كلي تقريباً سه محور اهداف مشتركي را مي توان بيان كرد.
1 – نجات از سرگرداني و تشكيل خانواده
2 – ارضاي نياز جسماني
3 – تداوم نسل
* خداوند در قرآن كريم مي فرمايند : براي شما همسراني آفريديم تا با آنها انس بگيريد.
* امام علي (عليه السلام) در اين باره مي فرمايند : تزويج كنيد كه سنت رسول خدا است
* امام رضا (عليهم السلام) در اين باره مي فرمايند :‌هيچ كس فايده اي بدست نياورد، كه بهتر از همسر شايسته باشد. همسري كه وقتي به او نگاه مي كند، شادمانش مي گرداند و درغياب او نفس خودش و مال او را نگهداري مي نمايد.
علاوه بر اين ويژگي ها، انسان هاي مؤمن و معتقد ويژگي هاي ديگري را نيز در نظر مي گيرند ، آنه علاوه بر اينكه يك زندگي مشتركي را مي پذيرند و مسؤوليت فردي و اجتماعي را برعهده مي گيرند، سعي مي كنند به واسطه اين ازدواج از گناه به دور باشند و با عمل شايسته و صالح به خدا نزديكتر شوند.

• پيامبر (صلی الله عليه و آله) مي فرمايند : وقتي اراده كنم تمام خوبيهاي دنيا و آخريت را براي شخص مسلمان جمع كنم به او قلبي خاشع و زباني ذكر و بدني كه بر بلاها صابر باشد، عطا مي كنم و همسر مؤمني به او مي دهم كه هر وقت به او نگاه مي كند خشنودش سازد و در غياب او حافظ نفس خويش و مال او باشد.

• نخستين وظايف زن و شوهر :
• از جمله وظايفي كه برعهده زن و شوهر است، شناخت درباره همديگر است، به طوري كه نقاط ضعف و قوت يكديگر را بشناسند و به واسطه اين شناخت عيوب يكديگر را برطرف كنند و به يكديگر كمك كنند تا به سوي كمال حركت كنند.

موضوع : اهميت ازدواج:
خداوند در قرآن كريم انسان را به ازدواج تشويق كرده است و دستوراتي را در اين خصوص قرار داده است.
• خداوند در قرآن كريم خطاب به پيامبر(صلی الله عليه و آله) مي فرمايند : ما پيش از تو نيز پيامبراني فرستاديم، براي آنها فرزندان و همسراني قرارداديم .
سوره رعد آيه 28
• خداوند در قرآن كريم مي فرمايند : مردان و زنان به همسر و غلامات و كنيزان درستكارتان را همسر دهيد، اگر تنگ دست باشند، خداوند به لطف خود آنان را بي نياز مي سازد و خداوند گشايشگر آگاه است.
سوره نور آيه 32
در ديدگاه ائمه معصومين (عليهم السلام) رواياتي وارد شده است كه مشاهده مي شود، آنان علاوه بر اينكه خودشان ازدواج كرده اند و زندگي تشكيل داده اند، اين مسئله را از سنت خودشان قرار دادند، ديگران را به اين امر مقدس تشويق نموده اند.
• از حضرت علي (عليه السلام) روايتي نقل شده است كه پيامبراكرم (صلی الله عليه وآله) همواره مردم را به امر ازدواج تشويق مي كردند و مي فرمودند : هر كس دوست دارد از سنت من پيروي كند، ازدواج كند، زيرا ازدواج سنت من است.
• در روايت ديگر رسول خدا فرموده اند : در اسلام هيچ سازماني بوجود نيامده است كه نزد خداوند، محبوبتر و شريفتر از ازدواج باشد.

• در روايتي ديگر آمده است، رسول اكرم (صلی الله عليه و آله) به يكي از ياران خود دوست داشت مجرد بماند فرموده : شما كه امكانات مالي داريد چرا ازدواج نمي كنيد، چرا اين راه را انتخاب كرده ايد، اگر به اين شكل از دنيا برويد، گنه كار خواهيد بود.
هر يك از انسانها بر اساس نياز فردي خويش كه ممكن است متفاوت باشد، تشخيص مي دهد كه ازدواج كند و همسري را انتخاب كند و زندگي تشكيل دهد. ( بعد فردي) حال ازدواج يكسري آداب و قانون و حقوقي دارد كه همگي افراد مي بايست الزاماً از آن پيروي كنند و تابع آن باشند كه اين بعد اجتماعي ازدواج است.

موضوع : مذاكره و تفاهم
از ديگر وظايف زن و مرد در زندگي مذاكره و تفاهم است كه نتيجه اين مذاكره و تفاهم بر سه بخش است :
1 – شناخت تمايلات و استعدادها
2 – پذيرش شرايط رواني و جسماني
3 – برنامه ريزي براي تفاهم و مذاكره
به طور كل وقتي زن و مرد با هم ازدواج مي كنند. در ابتداي زندگي با دو روش تربيتي و فرهنگي مجزا در كنار هم قرار مي گيرند كه اين تفاوت در بعضي موارد به بروز مشكلاتي مي انجامد.
• حال اگر اين دو نسبت به تمايلات و استعدادهاي يكديگر شناخت پيدا كنند، به طوري كه به استعدادها و خواهشهاي يكديگر احترام بگذارند ، مي توانند شرايط روحي و جسماني يكديگر را درك كنند، بطوري كه از تحميل كردن نظر خود بر ديگري اجتناب مي كنند و اين عمل باث مي شود كه بتوانند براي مشكلات خويش برنامه ريزي و آنها را حل و فصل كنند.

موضوع : نياز انسان به ازدواج :
نظام آفرينش بيهوده و بي هدف آفريده نشده است، بلكه بر اساس حكمت بوجود آمده است.
انسان هم بر اساس حكمت آفريده شده است و داراي اهدافي مي باشد. زندگي انسان بر اساس و اهداف تعريف شده نيازهايي دارد كه اين نيازها عبارتند از :
1. نيازبه ارضاي غريضه جنسي
2. آرامش رواني
3. حفظ دين
4. حفظ نسل
پودمان آداب و معاشرت و آئين همسرداري
نياز انسان به ازدواج

ارضاي نياز جنسي :
انسانها در برخورد با ارضاي نياز جنسي به سه نوع عمل مي كنند.
1. بعضي افراد اين غريضه را سركوب و از آن صرف نظر مي كنند.
2. بعضي آزادانه و بدون محدوديت دنبال كاميابي هستند و مفاسد اجتماعي در اين نوع نهفته است.
3. بعضي براي قوام زندگي و بقاي نسل تن به ازدواج مي دهند، كه اسلام نوع سوم را توصيه مي كند.

آرامش رواني :
يكي ديگر از اهداف انسان آرامش رواني اوست. آرامش رواني انسان با ازدواج ايجاد مي شود.
خداوند در قرآن كريم مي فرمايند : بلاخره اگر انسانها زندگي را تشكيل دادند، هم آرامش رواني و هم از محبت برخوردار مي شوند.

خداوند در قرآن كريم مي فرمايند : از نشانه هاي او (خداوند) اين است كه از همسراني از جنس خودتان براي شما آفريد تا در كنار آنان آرامش يابيد و ميان شما دوستي و مهرباني قرار داد. همانا در اين كار نشانه هايي است براي گروهي كه تفكر مي كنند.
سوره روم آيه 30
• خداوند در قرآن كريم مي فرمايند : زنان لباس همسران و شما همسران لباس آنها هستيد.
پس متوجه مي شويم، همانطور كه لباس باعث پوشيده شدن عيوب انسان مي شود و زيبايي و كمال در او ديده مي شود، همانطور هم با ازدواج عيوب و نقايص انسان برطرف مي شود، و زيبايي و كمال در او آشكار مي شود.

حفظ دين :
ازدواج باعث حفظ دين افراد مي شود، ازدواج در دين اسلام يك امر مؤكد و استحبابي است ، حال اگر انسانها به گناه بيافتند و يا مسائل ديگري براي آنان پيش بيايد، اين امر واجب مي شود. اين امر ممكن است گاهي بر اساس نذر و قسم نيز واجب شود. حضرت محمد(ص) درباره حفظ دين مي فرمايند : هر كس دوست دارد خدا را با طهارت و پاكيزگي ملاقات كند، با داشتن همسر او را ملاقات مي كند.
بحارالانوار جلد 103 – ص 220
حفظ نسل : انسان براي حفظ نسل خود ازدواج مي كند خداوند در قرآن كريم مي فرمايند: خداوند براي شما از جنس خودتان همسراني قرار داده و از همسرانتان براي شما فرزندان و نوه هايي بوجود مي آورد.
سوره نمل آيه 72
موضوع : تكامل انساني :
تكامل موجودات بر حسب ذات آنها متفاوت است، تكامل نباتات و تكامل حيوانات با تكامل انسانها متفاوت است. تكامل يك درخت به اين صورت است كه املاح و آب را از زمين و نور را از خورشيد گرفته و آنها را تبديل به ميوه مي كند و آن را در اختيار انسان قرار مي دهد.
تكامل حيوان به اين صورت است كه از علاقه استفاده كرده و آن را تبديل به شير – گشوت و مواد مصرفي ديگر كرده و در اختيار انسان قرار مي دهد.
انسان به خاطر اينكه اشرف مخلوقات است تكامل او نيز فرق مي كند، براي تكامل انسان خداوند علاوه بر اينكه پيام تكامل را تا حد زيادي به صورت عقل در وجود او تعبيه كرده است، به آن بسنده نكرده است بلكه پيامبران و حجتهاي بيروني را براي وي قرار داده است كه بر اساس اعتقاد ما 124000 پيامبر و راهنما از جانب خداوند متعال براي راهنمايي بشر آمده است.
همانطور كه گفته شد، سير عالم به سوي تكامل است، خداوند در قرآن كريم مي فرمايند : پروردگار ما آن خدايي است كه هر چيزي پس از آفرينش او هدايت او را هم عطا كرد و ارزاني داشت.

موانع رشد و كمال چيست؟
موانع رشد و كمال علت هاي زيادي دارد و همه آنها به يك مانع كلي و اساسي برمي گردد و آن نفس اماره است.
• آئين همسرداري :
• موضوع : وظايف بانوان (شوهرداري – محبت به شوهر)
• شوهرداري : شوهر داري يعني مراقبت از شوهر براي كار – سلامت – موفقيت و شخصيت و آينده وي
• امام علي (ع) در اين باره مي فرمايند : جهاد زن به اين است كه خوب شوهرداري كند.
• براي اهميت اين موضوع پيامبر اكرم (ص) مي فرمايند : هر زني بميرد در حالي كه شوهرش راضي باشد، داخل بهشت خواهد شد.
• براي توجه بيشتر در رواي ديگر پيامبر(ص) مي فرمايند : زن نمي تواند حق خدا را ادا كند، مگر اينكه حق شوهرش را ادا كرده باشد.

محبت كردن به شوهر :
به طور كل انسان نياز به محبت دارد، چرا كه يكي از نيازهاي طبيعي انسان است.
بنابراين محبت در زندگي باعث قوام و ادامه زندگي مي شود، پس وقتي زني به شوهرش محبت كند، باعث دلگرمي وي در زندگي مي شود، اين دلگرمي سبب مي شود تا مرد با تمام وجود براي زندگيش تلاش كند.
• محبت كردن راههاي مختلفي دارد :
2- محبت در رفتار (عملي)
3- محبت در گفتار (زباني)
• محبت عملي : به اين نحو است كه زن در مقابل شوهر، گذشت ، فعاليت و ملايمت از خود نشان دهد، تحت مديريت شوهر عمل كند، بچه ها را به احترام گذاشتن به پدر توصيه كند و ...
• محبت زباني : به اين نحو است كه زن محبت خود را به وسيله زبان به شوهرش ابراز كند ، اين ابراز محبت را حتي با يك شاخه گل مي توان، نشان داد.

• در روايتي از امام رضا (ع) آمده است : بعضي زنها براي شوهرانشان بهترين غنيمت هستند، زناني كه به شوهرشان اظهار عشق و محبت مي كنند.
• در زمينه عشق محبت زن به شوهر پيامبر (ص) مي فرمايند : عشق و محبت از ويژگي يك زن مسلمان است و بهترين زنان شما، زنهايي هستند كه داراي عشق و محبت هستند.
• امام صادق (ع) نيز فرموده اند : وقتي كسي را دوست داري به او خبر بده .

موضوع : انتخاب همسر :
انتخاب همسر از اهميت زيادي برخوردار است ، چرا وقتي انسان همسري برمي گزيند، مي بايست يك عمر را در كنار وي در غم و شادي بگذراند، از او تأثير بگيرد و بر او تأثير بگذارد.

• آزادي انتخاب همسر :
در اسلام از ازدواجهاي اجباري جلوگيري شده است. چرا كه ، چه زن و چه مرد بايد هر كس كه به او علاقه دارد ازدواج كند.
• امام صادق (ع) مي فرمايند : با زني كه خودت دوست داري ازدواج كن و زني را پدر و مادرت پسنديده اند، رها كن .
• در انتخاب همسر روايتي نقل شده است : جواني نزد امام صادق رفت و گفت : پدر و مادرم دختري را براي من در نظر گرفته اند كه من ميلي به آن ندارم، فرمودند : با زني ازدواج كن كه خودت بر آن ميل و علاقه داري .
• دقت مرد در انتخاب همسر : مرد بايد دقت كند، زني صالح و شايسته انتخاب كند، چرا كه از او فرزنداني بوجود مي آيد كه تحت تأثير تربيت او قرار مي گيرند.
• امام صادق (ع) مي فرمايند : زن مانند گردنبند است ، دقت كن چه گردنبندي را بر گردن خود آويزان مي كني، براي زن ناشايست و شايسته هيچ قيمتي را نمي توان تعيين كرد، زيرا ارزش زنان شايسته طلا و نقره نيست، بلكه چنين زناني از طلا و نقره با ارزشترند و ارزش زنان ناشايست برابر با خاك هم نيست، چرا كه خاك از اينان بهتر است)
مرد در انتخاب همسر بايد دقت كند، زني را به همسري برگزينيد كه بتواند اسرار پنهان وي را حفظ كند.

امام صادق (ع) دراين باره فرموده اند : دقت كن چه شخصيت را در جايگاه خود قرار مي دهي، و چه كسي را در ثروت و حال خود شريك مي كني و بر كيش و راز خويش آگاه مي سازي.

• دقت زن در انتخاب شوهر :
پيامبر اكرم (ص) مي فرمايند : ازدواج نوعي فرمانبرداري است، پس هر گاه دختري را شوهر مي دهيد، دقت كنيد او را به اطاعت از چه كسي وا مي داريد.

• دقت ائمه در انتخاب همسر :
ائمه (ع) هم در انتخاب همسر دقت زيادي داشتند، چنانچه روزي امام علي (ع) به برادرش عقيل كه به انساب عرب آگاهي داشت ، فرمودند : تو به انسان عرب آگاهي داري، براي من زني اختيار كن كه فرزندي شجاع بياورد.
ارتباط انساني :
راهها و روش هاي نيل به كمال
1- در اين راه بايد ابتدا انگيزه كمال و احساس نياز به تكامل در انسان بوجود آيد.
شاعر شيرين سخن مي فرمايند :
آب كم جو تشنگي آور بدست
تا بجوشد آبت از بالا و پست
تا نزايد طفلك نازك گلو
كي روان گردد ز پستان، شير او
يعني انسان بايد طالب حقيقت باشد، انگيزه طي مراحل عاليه انساني و كمال را داشته باشد كه اين خود شرط اول است سپس عزم خود را جزم كند كه پس از معرفت كمال و مقامات معنوي و عالي انساني در راستاي رسيدن به آن مدارج عاليه تلاش و جهاد كند.

2 – هوسها : هوسهاي انسان به صورت انواع و اقسام تمايلات در نهاد انسان قرار داده شرط دوم رشد و كمال مبارزه با هوسها است.

3 – پاك كردن دل از آلودگيها‌:‌ابتدا بايد خانه دل را از غير زدود وبعد محبوب و خالق خود را در خانه دل جاي داد.

4 – آگاهي : در اين باره مي بايست آگاهي و اطلاعات كافي درباره راههاي تكامل و اصول تكامل كه نقش فراواني در نيل انسان به كمال دارد را بدست آورد.
شاعر مي فرمايند :
اقتضاي جان چو اي دل آگهي است
هر كه آگه تر بود جانش قوي است

5 – وفاي به عهد :
تعهد نكته مهمي است كه در دنياي امروز كمرنگ شده است، بسياري از اختلافات در جامعه بشري به خاطر اينست كه افراد بر سر تعهدات خويش پاي بندي بنشينند.
قرآن كريم درباره وفايبه عهد مي فرمايند : نسبت به تعهدات خويش پاي بند باشيد و عمل كنيد.

6 – توجه به عيبهاي خود :
پيامبر (ص) در اين مورد مي فرمايند : خوش به حال كسي كه توجه او به عيبهاي خودش او را از عيوب مردم باز دارد.

7- همنشيني با انسانهاي رشد يافته :
شاعر در اين باره مي فرمايند:
يار بد، بدتر بود از مار بد
مار بد تنها همي بر جان زند
يار بد بر جان و بر ايمان زند
هم نشين خوب مي تواند اثر بسيارزيادي در شخصيت افراد داشته باشد، چنانچه اگر به هم نشين كسي توجه كني، مي تواني شخصيت طرف مقابل را درك كني.

احترام به شوهر و شكايت و درد دل :
احترام يكي از مسائلي است كه در وجود هر فردي نهفته است ، چنانچه چه مرد و چه زن علاقه دارند كه به آنها احترام گذاشته شود. كسي كه احترام مي گذارد، علاوه بر اينكه شخصيت طرف مقابلش را محترم شمرده و رضايت دل او را بدست آورده، احترام و ارزش خود را هم بالا مي برد. در حقيقت احترام گذاشتن به ديگري، احترام گذاشتن به خود است .
احترام گذاشتن از راههاي مختلفي انجام مي شود:
1 – احترام رفتاري : يعني احترام و توجه به انجام خواسته هاي شوهر و به خصوص در مقابل فرزندان و خويشان و ..

2 – احترام زباني :‌استفاده از الفاظ مناسب (مانند شما و ..) براي شوهر الخصوص در مقابل فرزندان و خويشان و ...
• پيامبر (ص) مي فرمايند : (وظيفه زن اين است تا درب خانه به استقبال شوهرش برود و به او خوش آمد بگويد )
• امام صادق (ع) : (هر زني شوهرش را احترام كند و آزارش نرساند، خوشبخت و سعادتمند خواهند بود)
• پيامبر (ص) :‌ (زن موظف است براي شوهرش تشت و حوله بياورد و براي شستن دستها به او كمك كند)
• شكايت و درد دل :
• شكايت و درد دل بايد :
1. در زمان مناسب
2. مكان مناسب
3. مخاطب
براي شكايت و درد دل كردن ابتدا مي بايست زمان مناسبي را انتخاب كرد، زماني كه مرد استراحت كرده باشد و محيط خانه، محيطي مملو از آرامش باشد و مخاطب كه زن است با لحني آرام و ملايم مسائل خود را براي وي بازگو كند.
• پيامبر (ص) مي فرمايند : (هر زني كه با زبان، شوهرش را بيازارد، نمازها و سايراعمالش قبول نمي باشد، و لو هر روز روزه باشد و شبها را براي تجهد و عبادت برخيزد و بنده هايي را آزاد كند، ثروتش را در راه خدا انفاق نمايد. زني كه بد زبان باشد و شوهرش را بدين وسيله بيازارد، نخستين كسي است كه وارد دوزخ خواهد شد)

معيار و ملاك انتخاب همسر
اصولاً ازدواج بر اساس معيارو ملاك هاي خاصي انجام مي شود. اين ملاك ها مي تواند:
1 – مذهب و ايمان
2 – اخلاق
3- هماهنگي فكري و فرهنگي
4 – اصالت خانوادگي

مذهب و ايمان : اولين ملاك و معيار، مذهب و ايمان است ، چنانچه اگر مردي با ايمان باشد، مسلماً رفتار و حركات او با همسرش مطابق با دستورات اسلام است، بنابراين رفتاري درست با همسرش در پي مي گيرد . همچنين اگر زني با ايمان باشد حركات و رفتار او وارسته است و مال همسرش را در راه حرام مصرف نمي كند.
• پيامبر (ص) مي فرمايند : بر شما باد، ازدواج با زنان ديندار
• امام صادق (ع) مي فرمايند : از مردم سست ايمان زن بگيريد، ولي به آنها زن ندهيد، زيرا زن در اخلاق و آداب تحت تأثير شوهر است و مرد عقايد خود را بر او تحميل مي كند.
• اخلاق : اخلاق در زندگي بسيار مهم است ، زيرا سلامت و خوشبختي خانواده در گرو آن است و از آن تأثير مي پذيرد.
• امام رضا (ع) مي فرمايند : اگر خواستگار بداخلاق است، دخترت را به ازدواج او در نياور.
• امام علي (ع) : با خوش اخلاقي زندگي نيكو مطلوب مي گردد.
• پيامبر اكرم (ص) مي فرمايند : خدايا به تو پناه مي برم از همسري كه قبل از رسيدن پيري، پيرم كند.

هماهنگي فكري و فرهنگي :
• امام صادق (ع) مي فرمايند :
زن آگاه و با معرفت بايد همسر مرد آگاه و با معرفت شود.

اصالت خانوادگي :
• پيامبر اكرم (ص) مي فرمايند : اي مردم از سبزه اي كه در لجن زا روئيده است پرهيز كنيد، سؤال شد ، سبزه روييده در لجنزار چيست؟ فرمود : زن زيبايي كه د رخانواده اي بد تربيت شده باشد.

ارتباط چيست
جهان امروز را عصر ارتباطات ناميده اند. ديوارهاي رفيع يكي پس از ديگري در حال فروريختن هستند و يا فرو ريخته اند. وسايل ارتباط جمعي، ماهواره هاي كوچك و بزرگ ، امواجشان به نقاط دور، نه تنها شهرهاي بزرگ بلكه به روستاهاي كوچك دنيا هم رسيده و در حال رسيدن است.
در دنياي ارتباطات امروز وضعيت سابق دگرگون شده است و به ظاهر وضع سابق و نظم حاكم بر جهان گذشته جاي خود را به نظم به ظاهر نوين جهاني مي دهد.
وضعيت گذشته دچار تزلزل شده است و برخي از جوامع و حكومتها رو به تزلزل مي رود. اين خود دگرگونيها و تغييرات و دگرگونيهاي شگرفي كه در عالم اتفاق افتاده است، در دانش و نگرش و رفتار و روابط، هم تغيير ايجاد كرده است.

اين وسايل جديد ارتباطي، انسانها را به ظاهر بهم نزديكتر كرده است، اما قلباً و از نظر روحي و معنوي از يكديگر دور هستند فرآيند ارتباطات انساني در محدوده روابط بشري شكل مي گيرد.
ارتباط و ارتباطات چيست؟ ارتباط در لغت به معني ربط داشتن و پيوستگي داشتن است كه كلمه مربوط و رباط و رابط نيز هم ريشه هستند. رباط نيز به محل كاروانسراهاي قديم مي گويند كه محل تلاقي كاروانهاي تجاري، زيارتي و سياحتي بوده است. ارتباط هم به عمل ارتباط برقراركردن مي گويند. ارتباط و وسايل ارتباطي امروزه نكته مهمي است كه در اكثر علوم مورد بحث قرار گرفته است.
ارتباطات داراي معاني متعددي در اقوام و ملل و علوم مختلف مي باشد. بعضي از محققين غربي كه خود پايه گذار ديدگاههاي جديد مي باشند، ابراز داشته اند كه اين ارتباطات و وسايل ارتباط جمعي جديد اگر چه از جهات مختلفي سودها و منافع فراواني براي بشر داشته است كه مي توانند استفاده ها و بهره هاي عامي را از دورترين نقاط دنيا ببرند، اما آثار خوبي را نيز در پي داشته است.

ارتباطات اجتماعي به 8 قسمت تقسيم مي شود.
1 . ارتباط مستقيم
2. ارتباط اجتماعي
3. ارتباط احساس برانگيز
4. ارتباط معطوف به هدف
5. ارتباط بازتابي
6. ارتباط حركتي
7. فرا ارتباط
8. ارتباط اجتماعي
ارتباط و ارتباطات اجتماعي در جامعه داراي آثار فراواني است. در جوامع بشري مشاهده مي شود كه در گذشته اگر بحث بر اين بود كه فرهنگ جامعه را در عرض 20 سال مي توان تغيير داد، مدتي قبل قانع شدند كه مي توان در طي 1 سال با وسايل ارتباط جمعي جديد فرهنگ جامعه را تغيير داد. امروزه سخن بر اين است كه نياز به سالها و ماهها نيست، بلكه در طي چند روز و حتي مدت زمان كوتاهي قادر هستند ، فرهنگ جامعه اي را مورد حمله قرار دهند، حكومتي را ساقط سازند، حكومتي را در نقطه اي از دنيا با استفاده از وسايل ارتباط جمعي و رسانه ها، برقرار كنند و در حكومت بنشانند.
ارتباط از خويشتن آغاز مي شود. ارتباط از خويشتن و شناخت خويشتن به معناي سرآغاز ارتباط است. از هر چشم اندازي كه بنگريم هر ارتباطي كه پاي انسان در آن كشيده شده است، به اين نتيجه مي رسيم كه از خود شروع شده است.

حسن خلق يا خوش اخلاقي
خوش اخلاقي در زندگي آثار و بركات زيادي دارد، به نحوي كه در زندگي باعث دلگرمي مرد مي شود و محبت و صميميت در وي زياد مي شود. بچه ها با خوش و دلگرمي و با انگيزه كافي به مدرسه مي روند و با خيال راحت به تحصيل مي پردازند.
بد اخلاقي زن در زندگي باعث دل سردي مرد مي شود و او فكر مي كند براي چه و براي كه زحمت مي كشد و تلاش خود را براي زندگي بيهوده ، فرض مي كند.
در برخي موارد ديده مي شود ، مرد به منزل دير بر مي گردد، با تحقيق ديده شده كه زن، در خانه بداخلاق است و مرد محيط خانه را دوست ندارد، پس اوقات بيشتري را در بيرون مي گذراند.
* امام صادق (ع) درباره خوش اخلاقي مي فرمايند : خداوند به انسان خوش اخلاق ثواب جهاد مي دهد، صبح و شام براي او ثواب نوشته مي شود.
* امام صادق (ع) درباره بداخلاقي مي فرمايند : هر زني كه شوهرش را اذيت كند و اندوهگين سازد، از رحمت خدا به دور است و هر زني كه شوهرش را احترام كند و آزارش ندهد و فرمانبردار او باشد ، خوشبخت و رستگار است.
گروهي پيش رسول الله آمدند و گفتند : خانمي است كه روزها را روزه مي گيرد و شبها را به عبادت مي پردازد و فقط يك عيبي دارد و آن هم اينست كه بداخلاق است و به همسايگانش آزار مي رساند، پيامبر فرمودند : در او هيچ خيري نيست او از اهل دوزخ است.

توقعات :
به طور كل توقعات در زندگي مي بايست از روي حساب و كتاب باشد، زن در مواقعي ممكن است توقعاتي از مرد خويش داشته باشد، ليكن مي بايست براي ابراز آنها زمان و مكان مناسب را در نظر بگيرد، مثلآً وقتي مردي از سر كار به منزل برمي گردد و خسته از تلاش روزانه است، زن نبايد زود شروع به ابراز خواسته هاي خويش بكند، بكله وقتي مرد، زماني را استراحت كرد و سرحال شد. آنهم با آرامش و راههاي منطقي و درست از او در مورد خواسته هايش سؤال كند.
در زمينه توقعات بي جا پيامبر اكرم فرمودند : هر زني كه با شوهرش سازگار نباشد، و او را بر چيزهايي كه فوق توانايي هاي اوست وادار كند ، اعمالش مورد قبول خدا واقع نمي شود و در قيامت مورد غضب پروردگار جهان قرار مي گيرد).

شرايط اختصاصي انتخاب همسر براي مرد و زن :
شرايط اختصاصي انتخاب همسر براي مردان :
• از شرايط اختصاصي كه مرد براي انتخاب همسر بايد مورد توجه قرار دهد، اينست كه زني را انتخاب كند كه از نظر فكري سالم ، كامل ، عامل باشد و از سطح فكري درستي برخوردار باشد، چرا كه اگر فكرش ناقص باشد و از نظر ذهني كمبود داشته باشد، اين مسئله نه تنها در خودش خلاصه نمي شود، بلكه بر فرزنداني كه از روي بوجود مي آيند، اين آثار نمايان مي شود.

• شرط دوم : از لحاظ جسمي كارآمد و در حد مطلوب و سالم باشد. داراي وفا، تدبير، زيبايي، با حيا، آزادمنش، كمال، قدرت همسرداري باشد و مهريه وي كسب باشد، نسبت به بيگانگان تا حدودي متكبر باشد، نسبت به حفظ حال شوهرش بخيل باشد.

ويژگي همسر از ديدگاه پيامبر :
پيامبر (ص) مي فرمايند : بي شك از بهترين زنهايتان كسي است كه زايا، مهربان، پاكدامن در نزد خانواده اش عزيز و در نزد شوهرش فروتن باشد.
• شرايط اختصاصي انتخاب شوهر براي زنان :
1 – مورد از لحاظ جسمي توانايي اداره زندگي را داشته باشد
2 – اختلاف سني زياد نباشد
3 – از لحاظ اقتصادي به حدي باشد كه بتواند زندگي را اداره بكند و آبروي خانواده را حفظ كند.

ارتباط انساني :
به طول كل ارتباط در شرايط مختلف رخ مي دهد، بعضي ها فكر مي كنند ارتباط فقط ما بين دو نفر يا بيشتر صورت مي گيرد، اما واقعيت امر اينطور نيست، ارتباط در شرايط مختلف و با افكار گروههاي مختلف شكل مي گيرد ، گاه انسان با خود و انسانهاي ديگر و جمع كثيري از انسانها ارتباط برقرار مي كند.

تقسيم ارتباط بر اساس فراگرد تفهيم بر سه قسم است :
1 – ارتباط با خود
2 – ارتباط با ديگران
3 – ارتباط عمومي

تقشيم ارتباط از حيث توجه فرستنده و گيرنده پيام به دو قسم است :
1 – ارتباط با خود
2 – ارتباط با ديگران
3 – ارتباط عمومي

تقسيم ارتباط از حيث توجه فرستنده و گيرنده پيام به دو قسم است :
1 – ارتباط ارادي
2 – ارتباط غيرارادي
گاهي شخصي بدون اينكه قصدي داشته باشد، كلامي را بر زبان مي آورد كه از اين كلام و تلفظ ، لفظي پيامي به ديگران منتقل مي شود.
ارتباط يعني ، فراگرد انتقال اطلاعات با وسايل ارتباطي گوناگون از يك نقطه و يا يك شخص، از يك دستگاه به ديگري، ارتباط بر اساس نوع ارتباط و تعداد آنها و وسيله ارتباطي با يكديگر متفاوتند. اگر بخواهيم فراگرد را در يك جمله مختصر تعريف كنيم ، عبارتست از هر رويدادي كه يك متغير ممتد در زمان را نشان دهد و يا هر عمل و نحوه عملي كه مداوم و مستمر باشد.
هدف از ارتباط چيست؟ هدف از ارتباط انتقال پيام به گيرنده به منظورهاي گوناگون است كه اين انتقال پيام با وسايل گوناگون شكل مي گيرد.

نكته : مسئله ارتباط آنقدر براي انسان حياتي است كه اگر ارتباط نباشد، منجر به يأس و نااميدي افسردگي انسان مي شود و يا حتي عدم ارتباط منجر به خودكشي مي شود.
ارتباط درباره انسان موضوعي اختياري است، انسان به اختيار و اراده خود وارد عرصه ارتباط با عالم خارج خود و ديگران مي شود.

دلداري دادن به شوهر :
به طور كل مسؤوليت سنگين زندگي بر دوش مرد مي باشد، وقتي مرد از سركار به منزل بر مي گردد، در بيرون منزل با افراد مختلفي روبه رو بوده است كه ممكن است با بعضي آنها دچار مشكل شده باشد، پس وقتي به منزل برمي گردد، همسر او بايد به وي دلداري دهد.
دلداري دادن راههاي مختلفي دارد :
1 – حرفهاي او را گوش دهد.
2 – مشكلات بيرون را در نظر وي كوچك و بي اهميت جلوه دهد.
3 – در مشكلاتش وي را تشويق كند.
4 – راه صحيح را جلوي پاي وي قرار دهد.

• امام صادق درباره دلداري دادن مي فرمايند : در دنيا چيزي بهتر از همسرشايسته وجود ندارد، همسري كه شوهرش از ديدن او مسرور و شاد گردد.
• امام صادق (ع) مي فرمايند : يك دسته از زنها، آنهايي هستند كه زياد بچه دار شوند، مهربان و با عاطفه هستند و در سختيهاي روزگار و در امور دنيا و آخرت پشتيبان شوهرشان هستند، به زيان او كار نمي كند، گرفتاريهايش را زياد نمي گردانند .

سپاسگزاري :
به طور كل هر فردي كه زحمت مي كشد در مقابل زحمتي كه كشيده توقع مزد دارد، وقتي مرد از سركار پس از تلاش زياد به خانه بر مي گردد انتظار تشكر و سپاسگزاري را از همسرش دارد. در اين حالت وقتي زن از وي به خاطر زحماتش تشكر مي كند، مي فهمد كه تلاشهايي كه براي زندگيش كرده است، بيهوده نبوده است.
بالعكس وقتي مرد به منزل وارد شود، به خاطر زحماتي كه زن در طول روز براي نگهداري منزل و بچه كشيده است از وي قدرداني شود، اين قدرداني باعث دلگرمي وي مي شود.
• امام صادق در اين باره مي فرمايند : بهترين زنهاي شما ، زني است كه وقتي شوهرش چيزي آورد، سپاسگزاري كند و اگر نياورد، راضي باشد.
• امام صادق (ع) فرمودند : اگر زن به شوهرش بگويد از تو خيري نديدم، تمام اعمالش باطل است و از درجه اعتبار ساقط مي شود.
پيامبر(ص) فرموده اند : كسي كه از احسان مردم قدرداني نكند، شكر خدا را بجا نياورده است.
راههاي خوشبختي و سعادت خانواده
الف) احترام متقابل : به طور كلي زماني زندگي شيرين است كه زن و مرد به طور متقابل به يكديگر احترام بگذارند، اين احترام در سايه محبت مي تواند تحقق يابد. زن و مرد هر دو احتياج به محبت دارند. در اسلام در خصوص محبت كردن بيشتر، به زنان سفارش زيادي شده است.
• امام باقر (ع) مي فرمايند : هر كس زن گرفت ، بايد به او احترام بگذارد.
• امام صادق (ع) مي فرمايند : بسيار سعادتمند است، زني كه به همسرش احترام بگذارد و او را آزار ندهد، همواره از او اطاعت كند.
• ضرورت احترام چيست ؟ همانطور كه مي دانيم هر خانواده اي كه در آن احترام وجود داشته باشد، از رشد و تعالي و پيشرفت و تحكيم روابط خوبي برخوردار خواهد بود.
• در ضرورت احترام به مردها بر احترام به زنها سفارش زيادي شده است.
• پيامبر اكرم (ص) مي فرمايند : برادرم جبرئيل به من خبر دارد و همواره سفارش زنم را به من مي كرد ، تا آنجا كه من گمان كردم جايز نيست شوهر به زنش اف بگويد، و فرمود : اي محمد در مورد زنان تقواي الهي پيشه كنيد، با آنان مهربان باشيد و رضاي خاطرشان را فراهم كنيد، تا در كنار شما باشند و ايشان را به كاري مجبور نكنيد و بر آنان خشم نگيريد و اموالي را كه به آنان داديد، جز با رضايت و اجازه آنان پس نگيريد.
پيامبر (ص) درباره احترام مرد به زن مي فرمايند : با زنان خوشرفتاري كنيد، اينان دست شما امانت هستند.

علل بي احترامي به زن چيست؟
علل بي احترامي مرد به زن مي تواند :
1. مردها فكر مي كند نسبت به زنها برترند
2. خوي استبدادي دارند
3. توقع كار زياد از زن دارند

مدلهاي ارتباطي
از ديدگاه هسيو و كليور ، مدلهاي ارتباطي به چند قسم تقسيم مي شوند:
1. فيزيكي
2. ذهني
3. نمادين

• مدلهاي فيزيكي : مدلهاي فيزيكي به دو قسم تقسيم مي شوند:
1. مدل ترسمي
2. مدل تمثيلي
• مدلهاي تمثيلي عبارتند از مدلهايي كه اندازه كوچك شده يك شيء هستند، كه شباهت زيادي به آن دارند مثل اسباب بازي كودكان
• مدل ترسيمي به تصويرفني يا طرح يك شي بر روي كاغذ و يا نقشه و صفحه مي گويند. مثل نمودار سازماني
• مدل ذهني : اين مدل شامل تصاوير ذهني و يا مفاهيمي كه در ذهن انسان ها جايگزين يك پديده و يك شيء مي شود.
• مدل نمادين : در اين مدل مفاهيم رياضي به صورت خلاصه شده بيان مي شود كه خود شامل دو قسم است :
1. كلامي
2. رياضي

1 – مدل كلامي : وضعيتي را از طريق زبان به صورت تكلم يا نوشتن بيان مي كند.
2 – مدل رياضي : نوع شاخص آن بر اساس فرمول رياضي انجام مي شود و در رشته هاي گوناگون از آن استفاده مي شود.

• انواع مدلهاي ارتباطي بر اساس نوع عملكرد آنها، به چند قسم تقسيم مي شوند :
1. مدلهاي توصيفي
2. مدلهاي پيش بيني كننده
3. مدلهاي هنجاري

• مدلهاي توصيفي : عبارتند از مدلهايي كه فقط سعي مي كنند، يك واقعه گذشته و يا حال و يا فعاليتي را بدون هيچ گونه تلاش در پيش بيني عادل آن و يا دادن هر گونه توصيه اي نقل كند. مثل : نقشه جغرافيا
• مدل پيش بيني كننده ، اين مدل ها توجيه كننده استراتژيكهاي گوناگون است كه از طريق آنها مي توان نتيجه تصميماتي را كه اتخاذ مي شود را ، پيش بيني كرد. مثل شاخه هاي تصميم گيري و نمودارهاي روش عرض يابي و بازنگري برنامه ها در ارگانها و نهادي گوناگون

• مدل هنجاري : اين مدلها مي كوشند كه نشان دهند براي تحقق خواسته ها، چه بايد كرد. مثل برنامه ريزي خطي و مدلهاي محاسبه اي انبار

عيب جويي نكردن
در ظاهر انسانها تفاوتهايي وجود دارد كه ممكن است براي عده اي خوشايند و براي عده اي ناخوشايند باشد.
در زندگي زن و مرد، اگر زن داراي عيوبي بود، مرد مي بايست آن را بپوشاند و اگر مرد داراي عيوبي بود، زن آن را بپوشاند، نه اينكه آن عيوب را بر رخ يكديگر بكشند كه اين كار باعث سردي زندگي مي شود.
• پيامبر (ص) در اين باره مي فرمايند : عيبي بالاتر از اين نيست كه عيوب ديگران را ببيند، اما از عيبهاي خودش غافل باشد.
• چشم پوشي از بيگانگان :‌در زندگي چه مرد و چه زن مي بايست از غيرهمسر خود چشم پوشي كنند.
• پيامبر (ص) مي فرمايند : هر زن شوهر داري كه چشمش را از نگاه كردن به غيرشوهرش پر كند،مورد غضب شديد پروردگار جهان واقع مي شود)

‌مهرباني و محبت
يكي از راههاي سعادت و خوشبختيف مهرباني و محبت كردن است. اظهار محبت به دو شكل امكان پذير است :
1. به صورت عملي
2. به صورت كلامي
عملي : با همسر، همراهي و هم فكري و ملايمت داشته باشد و در مسائل گوناگون زندگي همراه وي باشد.
زباني : در اين نوع مي بايست تنها به محبت قلبي خود اكتفا نكرد، بلكه محبت را به زبان آورد (مثلاً تو را دوست دارم)
• پيامبر (ص) مي فرمايند : سخن مرد به همسرش كه دوستت دارم، هرگز از قلبش بيرون نخواهد رفت.
• گذشت و بخشش : از بهترين و مؤثرترين كارها در زندگي، گذشت و بخشش است.
• امام علي (ع) مي فرمايند : كم گذشت بودن، زشت ترين عيب و شتاب در انتقام بزرگترين گناه است.
• آثار گذشت در زندگي عبارتند از :
1. افزايش عزت
2. آموزش گناه
3. زدودن كينه
4. ايجاد آرامش

*امام صادق از پيامبر در مورد گذشت، اين طور نقل مي كنند ( يكديگر را ببخشيد تا عزت پيدا كنيد)
* خداوند در قرآن كريم مي فرمايند : مؤمنان بايد عفو بكنند و چشم بپوشند، آيا دوست نمي داريد خداوند شما را بيامرزد و حال آنكه خداوند آمرزنده و مهربان است.
* پيامبر اكرم در زدودن كينه و گذشت مي فرمايند : نسبت به يكديگر گذشت كنيد تا كينه هايتان برطرف شود.

مهمترين و زيباترين گذشت :
در بعضي موارد ديده مي شود، انسانها انتقام مي گيرند ولي كينه را حفظ مي كنند، بعضي انتقام مي گيرند و كينه را كنار مي گذرارند و بهترين آن اينست كه انسان گذشت كند و كينه را كنار بگذارد.
• امام صادق (ع) مي فرمايند : گذشت زيبا اين است كه كسي را به خاطر خطايش مجازات نكني.
• امام رضا (ع) : بهترين و زيباترين گذشت آن است كه بدون سرزنش باشد.

ارزيابي و عملكرد مدلهاي ارتباطي
• ارزيابي مدلهاي ارتباطي : در اين مورد اكثر نظريه پردازان بر اين عقيده هستند كه مدل واحدي كه بيانگر همه ويژگيهاي يك پديده باشد وجود ندارد، با اين وجود مدلها از دو جهت مورد ارزيابي قرار مي گيرند.
1- مدل مورد نظر به چه ميزان و اندازه اثربخش است و چگونه به ما اجازه مي دهد تا اطلاعات مورد نظر را سازماندهي كنيم و بر اساس آن پيش بيني هاي لازم و توأم با موفقيت را انجام دهيم.
2- چه ميزان مطالعات بر اساس آن شكل گرفته است مدل مي گويد كه چه عوامل و عناصري را مي خواهد، مورد بررسي قرار دهد و چه نكاتي را به گونه غيرمستقيم براي طراح مدل ارزنده هستند.
• عملكرد مدل ارتباطي : اگر مروري بر مدلهاي گوناگون علم ارتباطات داشته باشيم، در مي يابيم كه همه آنها عناصر و اجزاي اساسي ارتباط را كه همان منبع يا فرستند پيام و وسيله مخاطب است، مورد نظر دانسته است.
• آغاز فراگرد ارتباطي با پيام فرست است ، اين يك نكته بديهي است، پيام فرست هرگز در خلاء پيام خود را ارسال نمي كند ، او براساس قصد و نيتي، پيام خود را شكل مي دهد، و آن را در قالب پيام به مقصد ارسال مي دارد، رمز گذار و يا وسيله فرستنده مفهوم مورد نظر فرستند پيام را در قالب كدهاي رمزي يا قابل شناسايي قرار مي دهد و كار انتقال پيام را صورت مي دهد. پيام به دو صورت مطرح مي گردد:
1. به صورت كلامي
2. به صورت غيركلامي
پيام مي تواند از طريق گفتار و نوشتار و يا حركات و كردار نويسنده شكل بگيرد.

• مجرا : محملي است كه پيام بر آن مي نشيند و به سوي مقصد حركت مي كند، در ارتباطات ميان فردي اين وسيله مي تواند زبان باشد.

• رمز گشا : به عنوان يك وسيله گيرنده مفهوم ، پيام منتقل شده را توسط فرستنده پيام را در قالب كدهاي قابل شناسايي در مقصد قرار مي دهد و آنها را براي دريافت كننده، معلوم مي سازد.

• بازخور : پاسخ و عكس العمل قابل تشخيص مقصد يا گيرنده پيام را نسبت به پيام مي گويند و مي تواند مانند تمام پيامها به صورت گفتاري و نوشتاري و حركتي باشد.

حجاب اسلامي
يكي از دستورات اكيد اسلامي حفظ حجاب براي بانوان است. در واقع حجاب باعث حفظ ارزش مقام و شأن و منزلت انسان مي شود. در زن زيبايي هايي وجود دارد كه شوهر دوست دارد فقط منحصر به او باشد. پس زن وقتي اين زيبائيها را فقط براي او آشكار مي كند، مرد نسبت به او دلگرم مي شود.
يكي از منافع حجاب اينست كه اگر زن بخواهد به شأن و منزلتش در جامعه ارزش داده شود و در جامعه از امنيت برخوردار باشد، بايد حجابش را حفظ كند . دوم اينكه با حفظ حجاب وفاداريش را به شوهرش ثابت مي كند . سوم اينكه با حفظ حجاب به جامعه خدمت مي كند و از انحرافات و مفاسد جامعه جلوگيري مي كند.

• خدا در قرآن كريم مي فرمايد : به زنان مؤمن بگو از مردان بيگانه چشم بپوشي و فروج و اندام خويش را از گناه ديگران محفوظ بدارند و محل زيبائيها و زينتهاي خويش را براي اجانب آشكار نسازند.

• چشم پوشي از خطاي شوهر :
انسان به طور كل در زندگي دچار خطاها و لغزشهايي مي شود، حال اگر لغزشي مشاهده كرديم، بهترين راه، گذشت است . نتيجه گذشت هم يك زندگي آرام و خوشبخت است.
* پيامبر (ص) مي فرمايند : زن بد زني است كه عذر شوهرش را نمي پذيرد و خطايش را نمي بخشد.
عفو و گذشت در سيره پيشوايان
عفو گذشت يكي از توصيه هاي دين اسلام است و امامان و ائمه معصومين آن را هميشه در زندگيشان بكار مي برده اند.
خداوند در قرآن كريم مي فرمايند : ( گذشت كن، گذشت نيكويي)
در سيره عاليقدر پيامبر اسلام اين چنين است كه نسبت به خانواده اش با گذشت بود و مي فرمود (بهترين شما كسي است كه با خانواده اش رفتار نيكو داشته باشد، من بهترين شما در رفتار با خانواده خود هستم)

در سيره امام سجاد (ع) مي بينيم كه شخصي به نزد امام سجاد آمد و به ايشان اهانت كرد، اصحاب ناراحت شدند، امام فرمود، رهايش كنيد و بعد به دنيال مرد به منزلش رفت و فرمود : اگر مطالبي را كه گفتي در حق من و خانواده ام حقيقت داشته باشد، از خدا مي خواهم آنها را ببخشد ولي اگر وجود نداشته باشد، از خدا مي خواهم ترا ببخشد .
* در سيره امام صادق آمده است ( ما خانداني هستيم كه جوانمردي ما گذشت از كساني است كه به ما ستم كرده اند)

ضرورت و اهميت ارتباط انساني
ارتباط انساني از آنجا كه همزاد خود انسان است، آغاز آن با آغاز خلقت انسان همزمان است. روز به روز كه جلوتر مي رويم ، مشاهده مي كنيم كه ارتباطات انساني پيچيده تر مي شود. به همين دليل روابط انساني از ساده به مشكل طي مي شود.
لذا گفته اند : ارتباطات از گسترده ترين و مهم ترين و پيچيده ترين انواع رفتار انساني است به عبارت ديگر توانايي برقراري ارتباط صحيح در سطح بالاتر فصل مميز انسان با ساير موجودات و همچنين حيوانات است.

تاريخچه مطالعات ارتباطات انساني :
مطالعه تاريخ نشان مي دهد، ارتباط انساني همزاد با خود انسان است، اما نوع ارتباط ها متفاوت است و سير تكاملي را در طول تاريخ بشر داشته باشد.
1 – رسمي (بين كاركنان و مديران)
2- غيررسمي (مناسبات كاركنان با يكديگر)
3 – يك جانبه ( بين دو نفر)
4 – دو جانبه
5 – چند جانبه
6 – نزولي
7 – صعودي
8 – افقي
9 – مورب
10 – كلامي
11 – غيركلامي
12 – آشكار و پنهان
13 – كتبي
14- شفاهي

آئين همسرداري :
وقتي زن و مردي با يكديگر ازدواج مي كنند بالطبع ارتباطشان با خانواده هايشان كمتر مي شود و بيشتر بهزندگي خودشان توجه مي كنند . در اين جا مسئله مهمي كه مطرح است، اينست كه از طرفي مادر و پدر پسر از او انتظار دارند كه پسر به آنها توجه كند و از طرفي زني كه وارد زندگي اين پسر شده، دوست دارد شوهرش هميشه در كنار او و همراه او باشد و بيشتر محبت و توجه او به وي باشد.

اينجا گاهي توجه مرد به مادر و پدرش است و گاهي هم توجه اش به همسرش است. زمانيكه توجه مرد به همسر است گاهي پدر و مادر احساس مي كنند. فرزندشان نسبت به آنها بي توجه شده است و بالعكس وقتي توجه مرد بر پدر و مادر است، همسر فكر مي كند شوهرش نسبت به او بي مهر شده است. از اين جا اختلاف شروع مي شود در اينجا مردم وظيفه اي دارد :
1 – طوري به پدر و مادر محبت كند كه از محبت به همسرش كم نشود، تا او احساس كند كه مورد بي مهري قرار گرفته است.
2 – طوري به همسرش محبت كند كه از محبت به پدر و مادر كم نشود، تا آنها زماني كه اين فكر را نكنند كه مورد بي مهري قرار گرفته اند.
زن هم در اين موارد بايد كمي كوتاه بيايد، چرا كه پدر و مادر براي فرزند خويش زحمت كشيده و از وي انتظار محبت دارند.
• حضرت علي (ع) مي فرمايند : (انسان هيچگاه از خويشانش بي نياز نيست، و لو اينكه مال و اولاد هم داشته باشد، به ملاطفت و احترام آنها احتياج دارد، آنها هستند كه با دست و زبان از تو حمايت مي كنند بهتر از تو دفاع مي كنند و د رمواقع گرفتاري زودتر از ديگران به ياريش مي شتابند .

زندگي در غربت:
گاهي انسان به اين نتيجه مي رسد كه پيشرفت زندگي اش در سفر انجام مي شود، خيلي از افراد ناچار هستند كه مدام به مأموريت برود و يا براي انجام كار مدتي را در شهرهاي مختلف، سر كند.
اين موضوع براي خانمها كه مي بايست مدتي را از خانواده شان دور شوند، سخت است. در اينجا زن مي بايست، سختي ها را به خاطر شوهرش و زندگي اشت تحمل كند و همراه وي باشد و شرايط او را درك كند.

‌جلوه هاي مسؤوليت پذيري :
يكي از عوامل خوشبختي و سعادت، مسؤوليت پذيري است. خصوصاً وقتي زن و مرد با هم ازدواج كردند اين مسؤوليت سنگين تر مي شود.
پيامبر اكرم (ص) مي فرمايند : مرد نگهبان اهل بيت خود است و هنر نگهباني در مورد آنچه بايد از آن نگهباني كند، مسؤول است و زن نگهبان مال همسر خويش است و نسبت به آن مسؤول است.
• پيامبر اكرم (ص) مي فرمايند : همه شما مسؤوليت داريد، مرد مسؤول خانواده اش است و زن نسبت به خاندان همسر و بچه هاي او مسؤول است.
1 – تأمين زندگي : اين مسؤوليت به عهده مرد خانواده است كه بايد مايحتاج زن و بچه اش را از راه حلال تأمين كند، بدين وسيله آرامش را در خانواده برقرار كند و آنها را خشنود سازد.
امام باقر(ع) و امام صادق(ع) مي فرمايند : كسي پيش خدا خشنودتر و رفتارش پسنديده تر است كه براي خانه و خانواده اش نعمت و آسايش دور از اسراف و تبذير بيشتري فراهم بكند.
2 – مديريت خانواده : وظيفه مرد در خانواده اين است كه آنها را خرم و شاد كند و به زندگي نظم بدهد. آسايش افراد را فراهم كند و وظيفه زن هم اينست كه زندگي با مرد همراهي كند و با او در زندگي حركت كند و در مشكلات دوش به دوش مرد باشد.
3 – همسرداري : مرد از زنش به خوبي نگهداري مي كند و زن اين توجه ويژه را به همسرش داشته باشد و هر دو از يكديگر اطاعت كنند و به يكديگر احترام بگذارند و از يكديگر تشكر و قدرداني كند.

* تربيت اولاد : يكي از وظايف مهم مادر و پدر تربيت صحيح اولاد است.
امام صادق (ع) مي فرمايند : بار خدايا مرا در تربيت و تأديب و نيكي به فرزندانم ياري كن.
امام سجاد (ع) : حق فرزند بر تو اين است كه بداني وجود او از توست، و نيك و بدهاي او در اين دنيا به تو وابسته است و بداني كه در سرپرستي او مسؤولي و موظف هستي، او را به آداب و اخلاق پسنديده آموزش دهي.

ارتباط انساني :
* نظريه ساختاري و كنشي : مشخصه عمومي اين نظريه، واكنش ساختارها در خارج از آنچه به مشاهده گر باز مي گردد، مي باشد.
سرآغاز اين طرز تفكر را شايد بتوان به زمان افلاطون وخود او از نظر تاريخي بررسي كرد و به آن رسيد. چرا كه افلاطون عقيده داشت، حقيقت را با انديشه هايي دقيقاً آزمايش شده مي توان ، كشف كرد.
نظريه هاي ساختاري از روانشناسي ريشه مي گيرد و بر سازمان يا ساختار زبان و نظام هاي اجتماعي تأكيد مي كند، نظريه هاي كنشي از زيست شناسي هم ريشه مي گيرد.
• نظريه متعادل : اين نظريه مبين آنست كه هر گاه نظام هاي رفتاري از تعادل خارج شوند، فشارهايي ظاهر مي گردد تا اين تعادل را برقرار كند.
تفاوت اين نظريه مبين آنست كه هر گاه نظام هاي رفتاري از تعادل خارج شوند، فشارهايي ظاهر مي گردد تا اين تعادل را برقرار كند.
تفاوت اين نظريه با نظريه شناختي در اين است كه در نظريه تعادل ثبات دروني افكار و انديشه ها هر يك از طرفين در برقراري ارتباط تعيين كننده است، يعني بيشتر با نياز به تنظيم افكار ، باورها و نگرشها و رفتارها و سرو كار دارد.
به موجب نظريه تعادل تفاوت ارزشها و نگرشها باعث عدم محبوبيت و حتي دشمني افراد، نسبت به يكديگر مي شود. زيرا هر كس احساس مي كند ديگري ثبات ذهني او را بهم مي زند و اين خود به خود باعث جدايي و اختلاف مي شود.
4 – نظريه انتقادي : اين نظريه ها از جامعه شناسي، انديشه هاي مديريتي افرادي چون ماكس، لبر و مكتب ماركسيس و مكتب فرانكفورت گرفته شده است. مشخصات عمومي اين نظريه ها عبارتند از :
1 . تأكيد بر ذهنيت و تجربه هاي فردي
2 . قائل شدن اهميت فراوان براي مفاهيم به نحوي كه تجربه و زبان تحت الشعاع آن قرار گيرند.
5 - نظريه نموداري و رفتاري : تعامل نموداري و نمايشي بر اساس نكته زير دور مي زند.
* مفاهيم مبتني بر سلوك انسان : تعداد خاصي از رفتارهاي انسان كه بر مبناي نمودارها و مفاهيم آن استوار است.

مراقبت از شوهر و خانم هاي بدبين
* مراقبت از شوهر : مراقبت از شوهر يا نگهداري از وي بايد طوري باشد كه وي به دام نيفتد و گرفتار نشود، دوستان ناباب در مسير وي قرار نگيرند.
اين مراقبت بايد به نحوي باشد كه مرد متوجه نشود، چرا كه وقتي مرد متوجه مي شود توسط همسرش كنترل مي شود، ناراحت و گلايه مند مي شود كه چرا روي رفتار او ريز شده و او را كنترل مي كند.

حال زن براي مراقبت از شوهر مي بايست، كارهايي انجام دهد كه اين كارها عبارتند از: 1 – جذب شوهر : زن براي مراقبت از شوهر و جذب كردن او به خود مي بايست، خود را براي مرد بيارايد و با اين كار وي را به خود جذب كند.
2 – لحن ملايم : اگر در زندگي گرفتاري پيدا شد، با لحن ملايم و خوشرويي آن را حل كند و مرد را بدان توصيه كند.
* بدبيني : هر گاه انسان دچار بدبيني شد روابط زندگي مختل مي گردد و گاهي هم بدبيني به تهمت زدن مي انجامد.
حضرت علي (ع) مي فرمايند : در هر حال با زنها مدارا كنيد، با خوبي با آنها سخن بگوييد ، تا افعالشان نيكو گردد.
امام صادق درباره بدبيني و تهمت زدن به شوهر مي فرمايند : بهتان زدن به فرد بي گناه از كوههاي بزرگ سنگين تر است.
• پيامبر (ص) درباره تهمت زدن مي فرمايند : هر كس به زن يا مرد مؤمنه تهمت بزند، خدا او را در قيامت بر تلي از آتش قرار مي دهد، تا به كيفر اعمالش برسد.
مسؤوليت پذيري و آثار آن
مسؤوليت پذيري آثار زيادي در زندگي دارد :
1 – باعث استحكام پيوند خانوادگي مي شود.
2 – مايه آرامش و آسايش روحي مي شود
3 – عامل پيدايش روحيه مسؤوليت پذيري در افراد مي شود

روحيه مسؤوليت پذيري باعث عوامل زير مي شود:
1- اعتماد به نفس
2- تأثير پذيري از همسر
پيامبر(ص) در خصوص اين مسئله مي فرمايند: ( انسانها بايد نسبت به همديگر توجه ويژه اي داشته باشند) مسؤوليت مرد در قبال، خانه و خانواده اش و زندگي و فرزندانش است. زن نيز مسؤول نگهداري از اموال شوهر و فرزندان ،‌امورات خانه، حلال و حرام كردن و حفظ حجاب است.
حال اگر هر كدام به وظيفه ي خود را به نحو احسن انجام دهد،زندگي به سمت پيشرفت و خوشبختي پيش خواهد رفت و بالعكس اگر اين مسؤوليت پذيري را هر كدام به خوبي انجام ندهند، زندگي به سمت نابودي پيش خواهد رفت.

ارتباط كلامي
در ابتدا اولين موضوعي كه بايد به آن پرداخت، پيام است، پيام يك توليدعملي و فيزيكي منبع رمز گذار است. سه سازه در پيام وجود دارد :
1. رمزها
2. محتواي پيام
3. نحوه ارائه پيام
ويلبرت شراون درباره انواع پيام مي نويسد :
پيام ممكن است به صورت جوهر بر روي كاغذ يا امواج صوتي درهوا و يا جريان برق و يا تكان دادن باشد و يا هر نوع حركت كه قابل تفهيم معنا باشد، ارائه شود.
در ارتباط كلامي علاوه بر پيام، عواملي ديگر دخالت دارند:
* عناصر و ساخت : عناصر اصلي زبان، صداها و حروف هستند صداها و حروف ها هستند كه پيام ها را انتقال مي دهند
* كدها : كد عبارتست از هر گونه علامتي كه به صورت نماد و نشانه است و به طريقي شنوده را به يكي از معاني سوق دهد.
* رمز : رمز به دو قسم تقسيم مي شود :
1 – رمزهاي شباهت دار
2 – رمزهاي بدون شباهت

• علايم و نشانه هاي طبيعي : نشانه اي كه ميان صورت و مفهوم آن رابطه هم جواري يا تماس وجود داشته باشد مثل رابطه دود به آتش
• علايم و نشانه هاي تصويري : نشانه اي كه ميان صورت و مفهوم شباهتي عيني وجود دارد و نه رابطه هم جواري بلكه رابطه قراردادي و نه ذاتي و خود به خودي است.
مثل : عكسها و مجلات و برنامه تلويزيون گفته مي شود .مترادف كد و سمبل هم مي باشد، يعني ميان صورت و مفهوم آن نه شباهت عيني و نه رابطه هم جواري بلكه رابطه قرارداردي وجود دارد كه براساس قرار داد از آنها پيام خاصي دريافت مي شود.

* محتواي پيام : مطالب درون پيام كه توسط منبع براي هدف او انتخاب شده را محتواي پيام مي گويند.
* ارائه پيام : عبارتست از تصميماتي كه منبع ارتباط براي انتخاب و تنظيم و ترتيب كدها و محتوا، شكل مي گيرد.

رضايت و خشنودي شوهر، آرايش زن
زن در زندگي بايد طوري رفتار كند كه رضايت شوهرش را كسب كند. گاهي اين مسئله، طبعاتي را به دنبال دارد، به طوري كه خانواده دو طرف احساس مي كنند كه فرزندان نسبت به آنها بي توجه شده است . بنابراين خانواده دو طرف سعي در جلب توجه فرزندش به سوي خود مي كند،
حال اين مسئله وقتي درباره دختر پيش مي آيد، اين امر باعث ناراحتي مرد مي شود. در اين خصوص زن وظيفه دارد :
1. طرف شوهرش را داشته باشد
2. رضايت خانواده اش را كسب كند
• آرايش : آرايش براي زن بسيار خوب است، اما اين كار در داخل زندگي اش ، مجاز است. زن بايد در خانه لباس خوب و تميز، براي شوهرش به تن كند و رضايت او را جلب كند.
امروزه لباس و آرايش خوب براي بيرون، در نظر گرفته شده است، و اين امر خود يك آفت براي جامعه محسوب مي شود.
وقتي مرد در خانه زن دلخواه خود را ملاحظه نكند، و در بيرون بهترين لباس و آرايش را به تن و صورت ديگر زنان ببيند، نتيجه آن دلسردي نسبت به زن و در آخر به اختلاف مي انجامد.
حال اگرزنان در خانه بهترين لباس را بپوشند و قشنگ ترين آرايش را انجام دهند، باعث مي شوند تامرد به سمت وي جذب شود و چشم و دلش از اين گونه مسائل سير شود. اين سيدي باعث مي شود كه زنان بيرون از منزل به چشم مرد نيايند و نتيجه آن اين است كه زندگي گرم مي شود و به سوي خوشبختي پيش مي رود.
رسول خدا (ص)‌د راين باره مي فرمايند : بهترين زنان شما كسي است كه زياد بچه دار شود، دوست و عفيف و محجوب باشد و در مقابل خويشان تسليم نباشد، مطيع شوهرش باشد، براي شوهرش زينت كند، خودش را از بيگانگان محفوظ بدارد و حرف شوهرش را بشنود و از وي اطاعت كند.
پيامبر اكرم (ص) مي فرمايند : هر زني كه خودش را خوشبو كند و از منزل خارج شود ، تا به خانه بر نگردد ، از رحمت خدا به دور خواهد بود.
‌آفت ها و آسيبهاي سعادت و خوشبختي (بد اخلاقي)
يكي از عواملي كه در زندگي اثر بد مي گذارد و روابط را مختل مي سازد، بداخلاقي است. حضرت علي (ع) مي فرمايند : هر كس بد اخلاق باشد، خانواده اش از او ناراحت و ملول خواهند بود.

بد اخلاقي آثار زيادي دارد:
1 – ضايع شدن شخصيت وي : كسي كه بداخلاق باشد، تمام زيبايي هاي وي فراموش مي شود و از احترام لامز برخوردار نمي شود.
• امام علي (ع) مي فرمايند : چه بسا عزيزي كه اخلاق بد، مايه ذلت و خواري او مي شود و چه بسا خوار و ذليلي كه اخلاق خوب او را به عزت و بزرگي رسانيده است.
• امام صادق (ع) مي فرمايند : بد خويي كردار را تباه مي سازد، چنانچه سركه عسل را.
2 – ايجاد ترس و اضطراب در زندگي :
امام علي (ع) مي فرمايند : هر كس درشت خوي باشد دور و بر او خالي مي گردد. امام علي (ع) در نكوهش بداخلاقي مي فرمايند : هيچ وحشتي ترسناك تر از بداخلاقي نيست.
3 – زمان محبت و مهرباني : بد اخلاقي باعث از بين رفتن محبت در ميان خانه و اعضاء آن مي شود و جايگزين آن كينه و دلخوري مي شود.
• امام علي (ع) مي فرمايند :‌هر كس بداخلاق باشد، مرگش مايه شادي است.

ارتباط كلامي (2)
به طور كلي نعمت تكلم از نعمتهاي الهي است، چرا كه كساني هستند كه نمي توانند محبت كنند و زندگي براي آنها شاق و سخت است. بعضي ها معتقدند : زبان جرمي كوچك است ولي جُرم آن بزرگ است . اگر در طول تاريخ مشاهده كنيم، مي بينيم كه خيلي از جنگها و اختلافها د راثر اين سخن گفتن ها بوده است. در حالي كه مي توان با زبان تكلم زيبا كرد و عبارت بجاورد.
انسان در برابر هر نعمتي، بايد شكر آن را بجا آورد، شكر نعمت ، تكلم، اينست كه از آن در راه رضاي محبوب و خالق خود استفاده كنيم.

راز نگهداري و مديريت شوهر :
رازداري : در اين مورد بانوان بايد توجه داشته باشند كه اسرار خود و همسر را نگه دارند، و سفره دل را پيش هر كس باز نكنند و مسائل زندگيشان را پيش هر شخصي عنوان نكنند، چرا كه اين كار باعث مي شود تا بعضي افراد سودجو و فرصت طلب به دنبال غرضهاي شخصي از آن استفاده كنند و گاهي هم براي خود ستايي خود از آنها استفاده كنند.

• امام علي (ع) درباره رازداري مي فرمايند : خوبيهاي دنيا و آخرت در دو چيز جمع است : راز نگهداري و دوستي با خوبان و تمام بديها در دو چيز جمع است . فاش كردن اسرار و دوستي با اشرار
• مديريت شوهر : زندي و اداره آن نياز به مدير دارد و ازآنجايي كه مسؤوليت زندگي برعهده مرد است، اين مسؤوليت بر عهده اوست. كارهاي ظريف و زيبا و نگهداري از فرزند بر عهده زن خانه مي باشد.
گاهي بعضي از خانمها فكر مي كنند، اگر مديريت خانه را به شوهر واگذار كنند، اين مسئله براي آنها يك نقص محسوب مي شود .
• پيامبر(ص) مي فرمايند : زن خوب به حرف شوهرش گوش مي دهد و مطابق دستوراتش عمل مي كند.

سؤء ظن و بدگماني و آثارآن :
يكي از عواملي كه خوشبختي و سعادت خانواده ها را به خطر مي اندازد، سوء ظن است. اين ويژگي در خانه مي تواند به صورت زن به شوهر و شوهر به زن باشد.
وقتي در انسان روحيه بدبيني و منفي بافي بوجود آمد، رفتار ديگران را مشكوك مي بيند، به گفتار ديگران با ترديد مي نگرد، چرا كه اين فرد از سلامتي روحي و رواني خوبي برخودار نيست.
وقتي شخصي دچار بدبيني مي شود به ديگران اعتماد پيدا نمي كند و ديگران هم به او اعتماد پيدا نمي كنند، چون وي از سلامتي روحي، برخوردار نمي باشد.
• امام علي (ع) مي فرمايند : بدترين مردم كسي است كه به علت بدگماني به هيچ كس اعتماد ندارد و به جهت رفتارش كسي به او اعتماد نمي كند.
* راههاي علاجي براي اين مشكل وجود دارد:
1 – چه زن و چه مرد سعي كنند از رفتار مشكوك دوري كنند
2 – هر كدام آن حركاتي را كه ابهام و سؤال برانگيز است، را انجام ندهند.
3 – با صداقت و دوستي برخورد كنند.
4 – از همنشيني با انسانهاي بدگو ، جلوگيري كنند.

*آثار بدگماني: از جمله آثار سوء ظن، برانگيختن بدي هاست. معمولاً انسانهايي كه دچار آن شدند، ارزشها برايشان از بين مي رود، اتهامات فراوان مي شود، اعمال ناشايست در خانواده آسان مي گردد و گاهي موجب ظهور انحرافات مي شود.
• امام علي (ع) مي فرمايند : بدگماني كارها را فاسد مي كند و بديها را برمي انگيزد.
دومين آثار سوء ظن اختلافات خانوادگي است، اين امر باعث مي شود به دليل بدگمان بودن زن و مرد نسبت به همديگر اعتراضاتي داشته باشند و اين امر باعث جدايي و طلاق مي شود.
امام علي (ع) مي فرمايند : بدگماني ، برهر كس چيره شود، بين او هيچ دوستي و صلح و آرامشي برقرار نخواهد شد.

نكاتي درباره زبان
زبان مي تواند استفاده هاي مثبت فراوان داشته باشد و انسان را از نعمت تكلم و بيان در راه عبادت و بندگي خدا و تلاوت قرآن ، دعوت مردم به كار خير استفاده كند. اين نعمت الهي گاهي مانند چاقو برنده مي شود، از آن استفاده منفي مي شود و بعضي زندگي بشر را توسط همين نعمت الهي به سوي تباهي مي برد.
• امام علي (ع) مي فرمايند : هر كسي در پشت زبانش پنهان است.
• امام علي (ع) مي فرمايند : مسلمان كسي است كه خلق خدا از دست و زبان او در آسايش هستند.
• امام علي (ع) مي فرمايند: زبان دانشمند در پشت قلب او است و قلب نادان در پشت زبان او قرار دارد.

موضوع : در برابر شوهر چه بايد كرد ؟
به طور كلي، در بعضي مواقع زندگي دچار فراز و نشيب هايي مي شود، انسان بايد در مقابل سختي ها صبور باشد و گاهي در زندگي بين زن و شوهر اختلافي پيش مي آيد كه ديده مي شود درچنين حالتي خانمها قهر مي كنند، اين عمل در اصل پشت پا زدن به خوشبختي و زندگي اوست.
چرا كه وقتي خانمي قهر مي كند، اين مسئله به بيرون خانه درز مي كند،خانواده دو طرف از آن آگاه مي شوند، در بعضي مواقع خانواده دو طرف به پشت فرزندانشان در مي آيند و با هم درگير مي شوند و احترامها پايمال مي شود. بنابراين در اين خانه مهر و محبت رخت مي بندند و كينه هاي آن را مي گيرد.
بسياري از بچه هايي كه منزوي و از منزل فراري هستند از خانواده هايي هستند كه در آنها مدام درگيري و نزاع وجود داشته است.
• پيامبر (ص) مي فرمايند : هر گاه دو مسلمان قهر كنند و تا سه روز آشتي نكنند، از اسلام خارج خواهند شد و در بين آنها هيچ ولايتي باقي نخواهد ماند، پس هر كدام از آنها پيشقدم شوند، در قيامت زودتر به بهشت وارد خواهد شد.
• عصبانيت شوهر:
گاهي مرد در بيرون از منزل با مشكلاتي روبه رو مي شود و با همان عصبانت وارد منزل مي شود، خانمها در مقابل او مي بايست سكوت كنند كه اين سكوت خود مايه آرامش مي شود.
وقتي شوهر مشاهده كرد كه همسر در مقابل عصبانيت وي سكوت اختيار كرده به زودي از كارش پشيمان مي شود و عذرخواهي مي كند.

پيامبراكرم(ص) مي فرمايند : بهترين زنان شما كسي است كه هر گاه شوهرش را خشمناك ديد، بگويد در مقابل خواسته هاي تو تسليم هستم تا از من راضي نشوي خواب بر چشم من نمي رود.
بد زباني و آثار آن
بدزباني يكي از عوامل تهديد كننده سلامت و خوشبختي خانواده به شمار مي رود و بسياري از گناهان كه از انسان سر مي زند از زبان است، مثل :‌دروغ ، تهمت، غيبت ، بدگفتن ،‌سخن چيني كردن.
جواني خدمت پيامبر (ص)‌رسيد و گفت : يا رسول ا.. من را نصيحت كن، فرمودند : زبانت را حفظ كن . بار ديگر گفت : يا رسول ا... مرا پندي ده ، فرمودند : زبانت را نگه دارد بار سوم هم درخوات كرد تا رسول ا... به او پندي دهد و با هم فرمود : زبانت را نگه دار و بعد فرمود : واي بر تو ، آيا مردم را جز گرو شده هايي زبانشان رو در آتش به دوزخ مي اندازد.
• هر كس كه بدزباني مي كند، از هواي نفس خويش فرمانبرداري مي كند.
حضرت علي (ع) مي فرمايند : گرفتاري انسان در زبانش است.

آثار بدزباني :
وقتي بين زن و شوهر، بدزباني رواج پيدا كرد، ناراحتيهايي بوجود مي آيد كه منجر به جدايي مي شود.
امام علي (ع) مي فرمايند : بد زباني مايه فتنه است.
امام علي (ع) مي فرمايند : هر كس سخنش بد باشد، بيشتر سرزنش مي شود.
امام صادق (ع) مي فرمايند : كسي كه مردم از زبان او بترسند، در آتش دوزخ خواهد بود.
امام علي (ع)‌مي فرمايند : زياده روي در نكوهش، آتش لجاجت را شعله ور مي كند.
امام علي (ع) مي فرمايند : سخن بد ارزش آدمي را كم و برادري را از بين مي برد.

از آفات زبان، عيب جويي است.
خدا در قرآن كريم مي فرمايند :‌يكديگر را مورد طعن و عيب جويي قرار ندهيد، واي بر هر عيب جويي و مسخره كننده اي .
گاهي اوقات ديده مي شود، انسانهايي كه به گرفتن عيوب ديگران مشغولند از عيب خود غافلند.
امام علي (ع) مي فرمايند : ناآگاهي شخص بر عيبهاي خويش از بزرگترين گناهان است.
• از آفات بدزباني، با نام زشت همديگررا خطاب كردن است.
• خدا درقرآن كريم مي فرمايند :‌يكديگر را با القاب زشت مخوانيد.

موضوع : آفت زبان( دروغ)
در رابطه با دروغ روايات زيادي از ائمه معصومين در دست مي باشد. در جايي مي فرمايند (دروغ حتي ريشه خيلي از گناهان است).
امام علي (ع) مي فرمايند : برتري خطاها نزد خداوند زبان دروغ گو است. پيامبر اكرم (ص) مي فرمايند: همه گناهان را در اطاقي جمع كردند، كليد اين اطاق دروغ است.
امام علي (ع) مي فرمايند : هيچ بنده اي مزه حقيقي ايمان را نمي چشد، مگر آنكه دروغ را ترك كند چه به صورت جدي و يا به صورت شوخي
امام علي (ع) فرموده اند: اگر انسان به دروغ گويي معروف شد، اين باعث سلب اعتماد از وي مي شود.

‌نظافت در خانه و خانه داري
در خصوص خانه داري بايد توجه داشت، منظوراز خانه داري يعني يك خانه مورد انتظار ، كمال ، پيشرفت، آسايش و آرامش و محل پرورش انسانهاي والامقام مي باشد.
در خانه هم مرد و هم زن داراي نقش هستند ولي در خانه داري نقش اصلي به عهده زن است، چنانچه زن مي تواند، محيط خانه را چنان مهيا كند كه تبديل به محيط تعليم و تربيت و اخلاق شود.
• نكته دوم : انسان بايد خانه داري را يك شخص مهم و آبرومند و مقدس بداند، چرا كه در خانه و محيط آن مي توان انسانهاي سالم را براي محيط بيرون آماده كرد.

خانم خانه دار سه ويژگي دارد :
1 – امور خانه را به خوبي مدنظر قرار دهد، مثل همراهي با شوهر
2 – مي داند، چگونه مادر خوبي براي فرزندانش باشد.
3 – مي داند، چگونه خانمي براي دوستان و خويشان خود باشد.
• نظافت منزل : بهترين مسئله در خانه نظافت و پاكيزگي است.
پيامبراكرم (ص) مي فرمايند : اسلام نظيف است، شما هم در پاكيزگي كوشش كنيد، زيرا فقط پاكيزگان داخل بهشت مي شوند
پيامبر اكرم (ص) مي فرمايند (لباس انسان بايد هميشه پاكيزه باشد)
• امام صادق در خصوص شستن ظرفها مي فرمايند : شستن ظرفها و تميز كردن اطراف خانه روزي را زياد مي كند.
• پيامبر اكرم (ص) مي فرمايند : اگر بر امتم دچار سختي نمي شد، واجب مي كردم در موقع هر وضويي مسواك كنند.
• اما علي (ع) در رابطه با شستن دستها هنگام غذا مي فرمايند :‌شستن دستها قبل و بعد از غذا عمر را زياد مي كند و از چركين شدن لباسها مانع مي شود و چشم را نوراني مي كند.

وظايف اخلاقي زوجين.
از جمله وظايف در اين خصوص جلب محبت همسر است. روجين موظف هستند به يكديگر محبت كنند و روز به روز آن را افزايش دهند.
در ابتداي زندگي معمولاً افراد به يكديگر محبت وافري دارند، مهم اينست كه براي گم شدن كانون زندگي آن محبت را حفظ كنند و بر آن مداومت كنند.
* امام علي (ع) مي فرمايند : (با ابراز دوستي ، محبت محكم ترمي شود)
* براي جلب محبت راههايي وجود دارد:
1 – برخورد نيكو
2 – تشكر و قدرداني
3 – هديه دادن
4 – آراستگي به ديگر فضايل اخلاقي مثل : صبر
* در برخورد نيكو، امام علي (ع) فرموده اند : برخورد شايسته و نيكو مايع تداوم پيوند است.
* در برخورد نيكو، امام علي (ع) پيامبر فرموده اند: حق مرد بر زن اين است كه در هنگام ورود شوهر تا در خانه او را استقبال كند و به وي خوش آمد، بگويد .
* امام علي در خصوص تشكر فرموده اند :كسي كه اهل تشكر نيست در حقيقت ناسپاس است.
* امام علي در خصوص تشكر فرموده اند : تشكر تو از كسي كه نسبت به تو راضي باشد، خشنودي و وفاداري را زياد مي كند.
* پيامبر اكرم (ص) مي فرمايند : هديه دادن موجب، مودّت و پايداري برادري مي شود و كينه را از بين مي برد، به يكديگر هديه بدهيد تا همديگر را دوست بداريد.
* امام علي (ع) در فضايل اخلاقي مي فرمايند : سه چيز موجب محبت مي شود، نيك خلقي، نيك رفتاري ، تواضع

آفت زبان ( غيبت كردن)
خداوند در قرآن كريم در خصوص غيبت كردن فرموده است (اي كساني كه ايمان آورديد ، بپرهيزيد از بسياري از ظن و گمانها و در كار افراد جستجو نكنيد و گروهي بر گروه ديگر غيبت نكنند ( آيا هر كدام از شما دوست دارد، گوشت برادر مرده خود را بخورد) تقوا پيشه كنيد‌، خداوند بسيار توبه پذير و مهربان است.
• امام علي (ع) فرموده اند : نهايت تلاش شخص ناتوان، غيبت است
• امام علي (ع) فرموده اند : غيبت نشانه نفاق است.
• پيامبر اكرم (ص) فرموده اند : غيبت از عمل زنا بدتر است.
‌تهيه غذا و مهمانداري
تهيه غذا و مهمانداري يكي از شؤونات خانم ، خانه است. تهيه غذا يكي از نيازهاي فطري بشر است. بنابراين بهداشت و تنوع غذايي در تهيه غذا مؤثر است.

سلامتي انسان در گرو تغذيه درست است. غذا صرفاً براي پيدا كردن شكم نيست، بلكه بايد ببينيد، چه مواد غذايي مورد نياز جسم شوهر و بچه اش مي باشد، تا آنها را در غذاي مثل بكار ببرد، اين مسئله تضمين كننده سلامت جامعه و فرزند و شوهرش است.

• انتخاب غذا : انتخاب غذاي مطلوب و اشتهاآور از وظايف خانمها است.
اگر خانمي در اين مسئله مهارت داشته باشد، در هنگام حاملگي غذاي مورد نياز بچه اي كه در شكم دارد را مي شناسد و فراهم مي كند .
• مهمانداري :‌هر خانمي بايد توجه كند كه انسان با رفت و آمد و انس با يكديگر زنده است و لذت شيريني زندگي در ارتباط است و مهمانداري از اين جمله است. • امام رضا (ع) فرموده اند: سخاوتمند از غذاي ديگران مي خورد تا از غذايش بخورند و بخيل از كسي نمي خورد، مبادا از غذايش بخورند.
• امام محمدتقي (ع) مي فرمايند : نشستن با دوستان دل رازنده و عقل را باور مي كند، و لو اندك باشد.
• پيامبر اكرم (ص) مي فرمايند : هم نشيني با دوستان ايجاد محبت مي شود. • نكته : مهمانداري در مواقعي تلخ و سخت مي شود :
1. در چشم و هم چشمي ها
2.تشريفات زياد
3. بي برنامگي

خوش اخلاقي و موجبات آن
خوش اخلاقي يكي از سفارشات اكيد، اسلام است و ريشه بسياري از خوبيها مي باشد سرچشمه همه رفتارهاي پسنديده از خوش اخلاقي است.
* امام علي (ع) مي فرمايند : خوش خلقي سرچشمه همه نيكي هاست
* عواملي خوش اخلاقي را تقويت مي كند :
1 – ايمان
2 – پرورش صفات اخلاقي با تمرين و تكرار
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند : نيكويي نشانه سلامت و ريشه خانواده است.
پيامبر اكرم (صلی الله عليه و آله) مي فرمايند : خلق نيكو، نصف دين است.
پيامبر اكرم (صلی الله عليه و آله) مي فرمايند : دين اسلام، خوش اخلاقي است.

ارتباط غيركلامي
از آنجايي كه فراگرد ارتباط منحصر در چارچوب تكلم و زبان نيست، بدون سخن گفتن هم مي شود با عالم خارج، ارتباط برقرار كرد.
• ارتباط غيركلامي با سه چز همراه است :
1 – علامات
2 - عمل
3 – اشياء
* علامات :‌افراد در طول روز با علامات روبه رو هستند. بدون اينكه ارتباط كلامي وجود داشته باشد. شخص متوجه مطلب مورد نظر مي شود. مثل علايم رانندگي
* عمل :‌عمل انسان در بعضي مواقع به صورت عملي پيامي را به ديگري انتقال مي دهد. اشياء :‌با استفاده از اشياء مي توان پيامي را به ديگري منتقل كرد.
بعضي اساتيد 4 وسيله ارتباطي غيركلامي را تعيين نموده اند :
1 – چهره
2- چشم
3 – بدن
4 – صدا
* كانالهاي اصلي ارتباطي عبارتند از : نمود شنوايي صوت – نمود چشم – نمود چهره – نمود بدن – لمس نمودن

زن امين خانه :
مرد وظيفه دارد موارد و خواسته هاي منزل را برآورده كند، زن هم مي بايست از آنها به صورت دلسوزانه استفاده كند و از خرج اضافي جلوگيري كند.
زن نسبت به اموال شوهرش بايد اين توجه را داشته باشد كه مال ، مال مرد است و بايد زير نظر او مصرف شود.
• در روايت آمده است كه زني نزد رسول خدا رفت و گفت يا رسول ا... شوهر چه حقي بر همسرش دارد ؟ فرمود : بايد مطيع او باشد، از فرمانش تخلف نكند، بدون اجازه او چيزبه ديگران ندهد.

• اوقات فراغت :
• خانمها در طول روز بعد از انجام كار روزانه، زماني را بيكار هستند كه مي توانند به كسب علم، حرفه اي كه مورد نياز خانه است، مشغول شوند.
• امام علي (عليه السلام) مي فرمايند : هيچ رنگي بهتر از دانش نيست
امام باقر (عليه السلام) مي فرمايند : هر كس شبانه روز خويش را در طلب دانش صرف كند، رحمت خدا شامل حال او مي شود.
• شغل بانوان : بانوان به دو شكل مي توانند، مشغول به كار شوند.
1 – شغل در خانه مثل مطالعه درس و كارهاي هنري
2 – كارهاي بيرون از منزل

* در مورد اشتغال بانوان در بيرون منزل چند تذكر وجود دارد :
1 – شغل را با رضايت شوهر انتخاب كنند.
2 – در خارج منزل حجاب را حفظ كنند.
3 – شغلي را كه انتخاب مي كند، او را از خانه داري غافل نكند.

* امام علي (عليه السلام) در مورد اشتغال مي فرمايند : خدا مؤمني را كه به صرفه يا كاري مشغول و امين باشد، دوست دارد.
اخلاق در خانواده
موضوع : نماد يا مظاهر خوش اخلاقي
خوش اخلاقي داراي نماد يا مظاهر زيادي مي باشد كه عبارتست از :
1 – نرم خويي
2 – نرم زباني

نرم خويي : يكي از نماد و مظاهر خوش اخلاقي نرم خويي مي باشد. نرم خويي، يعني اينكه رفتار انسان با ملاطفت و فروتني همراه باشد.

• امام علي (عليه السلام) مي فرمايند : ( همانا مؤمنان ، فروتن و نرم خو هستند)
به طور كل رفتار زن و شوهر بر اساس نرم خويي، موجب دوستي و صفا در دل مي شود و كينه و اختلاف از بين مي رود.

• امام علي (عليه السلام) در اين باره مي فرمايند : هر كس خويي نرم دارد، از محبت دائمي دودمانش برخوردار خواهد بود.

نرم خويي در خانواده موجب صلح و آرامش مي شود و همكاري در بين افراد خانواده افزايش مي يابد.

* امام علي (عليه السلام) مي فرمايند : در برابر كسي كه با تو درشتي مي كند، نرم خو، باش. زيرا زود باشد كه او نسبت به تو نرم خويي كند.

* امام علي (عليه السلام) مي فرمايند : نرم باش بدون ضعف، سخت باش بدون خشونت . نرم زباني : يكي ديگر از نماد و مظاهر خوش اخلاقي نرم زباني است.

امام علي (عليه السلام) در اين باره مي فرمايند : زبانت را به گفتار نرم و زيبا و سلام دادن عادت بده تا دوستانت زياد و دشمنانت كم شود.

به طور كل بين رفتار و اخلاق انسان ارتباط مستقيمي وجود دارد، چنانچه خوش اخلاقي وي تأثير مثبتي در خوش رفتاري و مي دارد و حركات او را با نرمي و خوش زباني طي مي كند.

حال اگر انسان بداخلاقي باشد در رفتارش هم اثر منفي گذاشته خواهد و در نتيجه حركات وي با تندي و خشونت همراه مي شود.

ارتباط انساني
موضوع : غريزه جنسي و پاكدامني
به طور كل در رابطه با پاكدامني در اسلام توصيه هاي زيادي صورت گرفته است و خداوند در قرآن كريم افراد را بر حفظ پاكدامني ، امر فرموده اند.

خداوند در قرآن كريم در سوره مؤمنون اينچنين فرموده اند: مؤمنين كساني هستند كه دامن هاي خودشان را از آلودگي و ناپاكي دور نگه دارند.
خداوند متعال غريزه جنسي را نهاد همه انسانها قرار داده است. نياز جنسي ،يك نياز غريزي، طبيعي است و براي بقاي نسل بشر لازم است .

در رابطه با غريزه جنسي ديدگاههاي زيادي وجود دارند كه عبارتند از :
1. ديدگاه تفريطي
2. ديدگاه افراطي
3. ديدگاه اعتدال

ديدگاه تفريطي :
ديدگاه تفريطي ، ديدگاه كساني كه اين غريزه را ذاتاً پليد، زشت و منفور مي دانستند و اگر كسي هم به سراغ آن مي رفت و يا به آن اعتنا مي كرد، را هم پليد مي پنداشتند.
برهمنمان و گروهي از كلبيان در يونان باستان و تعدادي از مسيحيان به ويژه كشيش ها و رهبران مسيحي رهرو اين ديدگاه بوده اند.

ديدگاه افراطي :
اين ديدگاه مخصوص فرويد و پيروان او و تعدادي از كساني كه در امروزهم اين نظر را دارند كه بايد به اين غريزه آزادي مطلق داده شود.

ديدگاه اعتدال :
اين ديدگاه ، ديدگاه اسلام و قرآن مي باشد. اسلام اين غريزه را در چارچوب شرع و دين قرار مي دهد و بدين وسيله سعادت دنيا و آخرت بشر را تأمين مي نمايد.

آئين همسرداري
ثمره ازدواج و تربيت فرزند
به طور كلي وقتي زن و مردم با هم ازدواج مي كنند، اولين و مهمترين چيزي كه بعد از ازدواج به آن مي پردازند، داشتن فرزندي سالم و شايسته است.

اين فرزند كه ثمره ازدواج آنها مي باشدف در خانم و آقا زمينه كار و كوشش و فعاليت را فراهم مي كند.

• پيامبر (صلي الله عليه و آله) مي فرمايند : فرزند صالح گل خوشبويي از گلهاي بهشت است.
• تربيت فرزند : محيط خانواده، اولين محيط تربيتي براي فرزند، به شمار مي آيد. در خانواده پدر و مادر مي توانند به عنوان يك الگوي رفتاري مناسب براي كودكشان محسوب شوند، چرا رفتارهاي مثبت و منفي پدر و مادر اثر مستقيم به ترتيب وي دارد، چنانچه پدر و مادري ديندار، راستگو، خوش اخلاق، با انصاف، باشند، كودكان آنها نيز اينچنين بار مي آيند، حال اگر پدر و مادر افرادي بي دين ، دروغ گو، بداخلاق، بي انصاف، باشند كودكان آنها هم اين چنين بار مي آيند ، پس از رفتار كودك مي توان پي به رفتار پدر و مادر برد.

• امام سجاد (عليه السلام) مي فرمايند :
حق فرزندت اين است كه بداني او از تو مي باشد، بد باشد يا خوب باشد، با تو نسبت دارد، در قبال پرورش تأديب و راهنماييش به سوي خدا و كمك كردنش به فرمانبرداري، مسؤوليت داري ! رفتارت با او، رفتار كسي باشد كه يقين دارد در قبال احسان كردن به او پاداشي نيك در پي خواهد داشت و در قبال بدرفتاري، كيفر بد در پي خواهد داشت.
‌آثار خوش اخلاقي

خوش اخلاقي در زندگي آثار زيادي در پي خواهد داشت كه عبارتست از :
1 – ايجاد انس و محبت
2 – از بين رفتن زمينه هاي اختلاف

* ايجاد انس و محبت : يكي از آثار خوش اخلاقي در زندگي ايجاد انس و محبت است، وقتي پدر و مادر در زندگي و مهمتردر محيط خانواده از اخلاق خوش برخوردار باشند، زندگي را براي يكديگر خوش آيند مي سازند، صلح و آرامش را در زندگي ايجاد مي شود و در نتيجه افراد با يكديگر انس زياد پيدا كرده و به يكديگر محبت و عشق مي ورزند.

امام علي (عليه السلام)مي فرمايند : خوش خلق باش كه برايت محبت جذب مي كند.

امام علي (عليه السلام)مي فرمايند : در اثر نرم خويي، ديگران با انسان مأنوس مي شوند.

• از بين رفتن اختلافات :
به طور كل در زندگي، انسان با رفتارهايي رو به رو مي شود كه در بعضي اوقات ميل اوست كه در نتيجه، تشكر و قدرداني وي را مي طلبد و در بعضي اوقات مطابق با ميل او نمي باشد كه در نتيجه مي بايت با خوش اخلاقي آن را اصلاح كرد نه اينكه در مقابل آن واكنش بد نشان داد كه نتيجه آن رفتارهاي بدتر خواهد بود.
انساني كه خوش اخلاق باشد، با رفتارش مي تواند ديگران را اصلاح كند و اختلافات زيادي را حل و فصل بنمايد.

• امام علي (عليه السلام)مي فرمايند : با خوش اخلاقي، زندگي شيرين و نيكو مي شود.

• امام علي (عليه السلام)مي فرمايند : هر كس اخلاقش نيكو شود، زندگي اش پاك و نيكو مي شود.