دانلود مقاله چوب چوکا

بخشی از مقاله

مقدمه
تاریخچه صنایع چوب وکاغذ
صنایع چوب وکاغذ ایران در75 کیلومتری شمال غربی رشت ودر35 کیلومتری جاده انزلی تالش ودرکنارجنگل‌های وسیع شمال کشورقراردارد. این کارخانه درسال 1352 با مشارکت به سازمان گسترش ونوسازی صنایع ایران (60% سهام) ووزارت کشاورزی وعمران روستائی(40 %) بازیربنای 51400 متر مربع ودرزمینی به مساحت حدود 100 هکتار به منظور ایجاد و بهره برداری ازکارخانجات چوب وکاغذ وواحدهای تولیدی خدماتی وابسته به آن وهمچنین احیاء وبهره برداری ازجنگل‌های استان گیلان تأسیس گردید. دراواسط سال1357 شروع به بهره برداری آزمایشی نمود ودرآخر سال 1364 تحت پوشش سازمان صنایع ملی ایران قرار گرفت.

دراوایل سال1365 بخش جنگل چوکاازشرکت متنزع وبه شرکت مستقلی به نام شرکت جنگل شفارود وابسته به وزارت کشاورزی گردید وهمچنین واحدصنایع ملی قرارگرفت. براساس برنامه ریزی‌های به عمل آمده تأمین چوب موردنیازصنعت می بایست از400 هزار هکتارجنگل‌های منطقه گیلان ازسفیدرود تاآستارا تأمین گردد.
صنایع چوب وکاغذایران "چوکا" ازدوواحد صنایع کاغذ تشکیل شده است. چوبهای مورد مصرف پس ازقطع ازجنگل توسط کامیون‌ها وتریلرها به یارد (انبارگرده بینه)حمل می شود. چوب‌های جنگلی موردمصرف اغلب عبارتند از ممرز- راش – بلوط – صنوبر- انجیلی خرمندی وافرا.

درابتدای امرلازم به ذکراست که گفته شود کاغذ درابتدا چگونه وبرای چه به وجودآمده است.اگرزمانهای گذشته راتداعی کنیم یعنی زمانهای بابلی عاشوری آنها برای نوشتن با حکاکی کردن برروی پوست را یادگرفتند که این امرتوسط ایرانیان باستان برروی پوست حیوانات آغاز گردید. طبق گزارشات اولین نوشته 4964 سال قبل ازمیلادبرروی سفال انجام شده است.
حال کلمه کاغذرا بازگومی کنیم.درزبان انگلیسی Paper وآلمانی Papier نام داردکه ازکلمه پاپیروس نام یک گیاه درسواحل رودنیل به فراوانی می روید. حدود 3000 سال قبل ازمیلادمصریها گیاه پاپیروس رابرای تحریربه کارمی برندودرآن هنگام هم ازمواد دیگر از قبیل خشت - سفال - سنگ - فلزات- استخوان- عاج فیل وپوست درختان- برگ خرما – پوست گاو - گوساله- گوسفند - بزوآهواستفاده می شد.

درزمانهای قدیم لایه‌های الیافی داخل پاپیروس رادرمی آوردند ودرکنارهم بطورعمودی قرارمیدهند و الیافهای دیگربطور افقی روی آن میگذاشتند وباعبور یکی درمیان چند ردیف راباهم می بافتند که به یک شکل صفحه ای ساخته می شد وآنرا تحت فشارقرارمی دادند تا صاف گردد. بااستفاده ازموادچسبنده صفحه خشک وبدون شیارمی گردد. اولین بارساخت کاغذ به وسیله چینی‌ها درسال 105 میلادی انجام گرفت ودرسال 304 میلادی چینی‌ها اولین کارخانه کاغذسازی را درسمرقند احداث کردند. جنگلهای بین ایران واعراب که به پیروزی اعراب انجامید منجر به شناخت اعراب ازاین صنعت واحداث کارخانه شد. پس این صنعت به وسیله فلسطینی وبالاخره به ایتالیا واسپانیا راه یافت. درکشورچین کاغذازبرگ توت تهیه کردن و4 مرحله روی آن انجام دادند.

1. خیساندن درآب ازطریق جوشاندن
2. آبگیری
3. فشاردادن وشکل دادن

4. خشک کردن ازطریق نوردرقرن 19 تقریبأ تمام دستگاههای استاندارد کارخانه کاغذ سازی توسعه پیدا کرده که ابتدا ازتکه‌های کهنه پارچه برای ساخت کاغذ استفاده می شد. تا اینکه درسال 1850 تلاش برای ساختن الیاف کوتاه نساجی بجای درچوب مورد استفاده قرار گرفت.
صنایع چوب

چوبها پس ازحمل به کیفیت وجایگاه مصرف آنها به سه دسته تقسیم میشود. چو‌ب‌های با کیفیت بالا (درجه یک) به واحد تخته چندلائی چوب‌های متوسط (درجه دو) باواحد چوب بری وبالاخره چوب‌های باکیفیت پایین (درجه سه) وخارج درجه جهت تولید چیپس در واحد آماده سازی مصرف میشود.
ظرفیت یارد برای گرده بینه‌های کوته وکم قطر (بین 20/1 تا 40/2 متر طول و حداکثر 50 سانتی متر قطر)180000 مترمکعب درسال وبرای گرده بینه‌های بلند وقطور (بین 40/2 تا 15 مترطول وتا بیش از5/0 متر قطر) 340000 مترمکعب درسال می باشد.

واحد تخته چند لائی
این کارخانه باظرفیت تولید سالانه 6640 مترمکعب انواع تخته لایه‌های سه لا- پنج لا- هفت لا- نه لا ویازده لا را تولید مکعب می کند. راندمان تولید این واحد 43% ومیزان چوب مصرفی 15000 متر مکعب گرده بینه در سال می باشد. شروع بهره برداری آن سال 1356 و مواد مصرفی این کارخانه شامل گرده بینه درجه 1و2 – چسب اوره فرم آلدئید – چسب فنل فرم آلدئید – آرد گندم – کاتالیزور واسید‌هاردنر است.

واحد چوب بری
این واحد از چندین دستگاه اره مخصوص جهت تبدیل گرده بینه‌ها به انواع چوب آلات ساختمانی با ابعاد مورد نیاز بازار مصرف تشکیل شده است. تولیدات این کارخانه شامل انواع چوب آلات ساختمانی از قبیل تراورس – واشان – تخته وغیره با ظرفیت اسمی سالیانه 52000 متر مکعب وراندمان بهره وری 52 % است. شروع بهره برداری آن درسال 1356 ومیزان مصرف چوب این واحد طبق طراحی می بایست 100000 مترمکعب در سال باشد.

واحد آماده سازی
این واحد خرده چوب (چیپس) موردنیاز کارخانه خمیرکاغذراتأمین می نماید که دارای دو دستگاه چیپر بزرگ وچیپر کوچک می باشد طبق طراحی ظرفیت چیپر بزرگ 70 متر مکعب در ساعت خرده چوب خشک وظرفیت چیپر کوچک 126 متر مکعب در ساعت خرده چوب می باشد. ابعاد نرمال چیپس مورد مصرف اینچ وضخامت آن 8/1 اینچ است.
صنایع کاغذ

صنایع کاغذ شامل واحد‌های زیر می باشد:
1. تولید خمیر وتهیه مایع پخت
2. واحد تولید کاغذ ومواد افزودنی
3. واحد نیرو و بخار وبازیابی مواد شیمیایی
4. واحد تصفیه آب وفاضلاب

ظرفیت اسمی کارخانجات کاغذ 500 تن درروز کاغذ کنگره ای فلوتینگ روکش کارتن (لاینر) و مقوا (بورد) ویا358 تن کاغذ بسته بندی را پینگ می باشد. طبق طراحی قریب 80 % خمیر کاغذ ازدرختان پهن برگ محلی مانند راش – ممرزوتوسکا وبلوط تهیه شده و 20 % مابقی الیاف آن ازدرختان سوزنی برگ خریداری شده ازخارج تهیه می گردد. تهیه خمیر به طریقه کرافت (سولفات) بوده که امروزه ازمتداولترین روش‌های سخت می باشد.

طراحی کارخانجات کاغذ "چوکا" توسط شرکت استدلر هرتر ازکشور کانادا بوده وماشین آلات آن ساخت کشورهای کانادا – آمریکا – سوئد وتعدادی مخازن ساخت داخلی می باشد. حدود 30 نوع مواد شیمیایی دراین صنعت مصرف می شود که تعدادی ازآنها در داخل کشور و بقیه ازخارج وارد می‌گردد.
واحد تولید خمیر وتهیه مایع پخت

واحد خمیر از بخش‌های زیر تشکیل میگردد:
1-1- قسمت انتقال خرده چوب
این قسمت شامل دوانبار خرده چوب (چیپس) است که چیپر‌ها دریافت می شود ظرفیت هر یک ازاین انبارها معادل 5000 تن خرده چوب مغز خشک است که در ظرفیت‌های نهایی کارخانه قادر است تغذیه 10 روز مداوم واحد خمیر را تأمین کند خرده چوب ازاین قسمت توسط نواله‌های هیدرولیکی ونواری به کمک هوای فشرده ازطریق تغذیه کننده به واحد خمیر کاغذ فرستاده می شود.
1-2- قسمت برج پخت

چوب خشک ازسه قسمت عمده شامل سلولز (الیاف) همی سلولز (کربوهیدرات‌ها) ولیگنین تشکیل شده است لیگنین بین الیاف قرار داشته وآنها رابه یکدیگر چسبانیده است ودرضمن حالتی چوبی آنرا موجب می شود درصنعت کاغذ سازی فقط از الیاف وبخشی از همی سلولز چوب استفاده می شود لذا بایستی الیاف را از لیگنین موجود درچوب به طریقی جدانمود تاقابل استفاده جهت این صنعت باشد. بطور کلی مقدارلیگنین موجود درچوبهای ایران حدود 20 تا35 % ازکل چوب را تشکیل می‌دهد.
برج پخت چوکا ساخت شرکت آمریکایی کمیر (Kamyr) است خرده چوب ازپایل مربوطه به مخزن پیش بخار جهت آماس خوری وهواگیری انتقال یافته واز آنجا پس از توزین به همراه مایع پخت (مخلوطی از40% NaOH و 30% Na2S) بنام لیکورسفید که در آنجا تحت 7 اتمسفر و170 درجه سانتی گراد عمل جداسازی مواد لینگنینی ازالیاف انجام می گیرد والیاف ازپایین برج پخت جهت پالایش وتهیه خمیراستخراج می شود.

درخاتمه عمل پخت – لیکورسفید به لیکور سیاه مبدل میشود که شامل مقدار زیادی لینگین ومواد شیمیایی مصرف شده می باشد. این لیکور به ریکاوری بویلر فرستاده شده که درآنجا از سوختن لینگین واستفاده ازانرژی حرارتی آن مقداری ازبخار مورد نیاز کارخانه تأمین می شود ودرضمن قسمتی ازمواد شیمیایی ومعدنی بصورت مذاب درآمده ونهایتأ درقسمت بازیابی مواد قلیایی کاملأ به حالت لیکور سفید اولیه برگردانده می شود.
برج پخت با ارتفاع 8/44 مترشامل سه ناحیه است که از یکدیگرجدانبوده وازبلا به پایین ترتیب عبارتند از:
1. ناحیه آماس وحرارت دهی
2. ناحیه پخت

3. ناحیه شستشوی خمیر
کل زمان حرارت دهی وپخت وشستشو حدود7 ساعت است که حدود 3ساعت مربوط به ناحیه پخت می باشد. تکه چوب‌های پخته شده پس ازعبورازدیفایبراتورها رشته رشته شده وپس ازعبورازپرس دوقلوبادرصد خشکی بالا جهت پالایش وارد سه پالاینده (ریفاینر) که به طور موازی قرارگرفته اند می شود. خمیرپالایش شده پس از خروج پالاینده‌ها توسط پمپ مخصوص به مخازن ذخیره خمیر (تاور) هرکدام به ظرفیت 2680 مترمکعب جهت تولید کاغذ فرستاده می شود.
1-3- قسمت بازیابی مواد قلیایی:

لیکورسیاه تولیدی دربرج پخت باماده شیمیایی سولفات سدیم (Na2So4) که اصطلاحاً سالت کیک گفته می شود. مخلوط گردیده وپس ازسوختن درمولد بخار وبازیابی به صورت توده مذاب درآب حل شده ومخلوط سبزرنگی به لیکورسبزکه قسمت اعظم آن شامل کربنات سدیم است راتولید می کند. لیکورسبزباآهک پخته (CaO) حاصل ازکوره آهک پزی ترکیب شده وماده اصلی پخت چوب (لیکورسفید) تولید ولجن آهک تشکیل شده مجددأ به کوره آهک ارسال می شود.

Cao + H2O → Ca(OH)2
Ca(OH)2 + Na2S كم اثر
Ca(OH)2 + Na2CO3 → 2NaOH + CaCO3
2. واحد نیرو وبازیابی مواد شیمیایی
پیشرفت روند عملیات تولیدی واحدهای ماشین کاغذ وخمیر کاغذنیاز به واحد باز وبازیابی دارد. تابه آنها سرویس داده ونیازمندیهای آنها رابرطرف کند. البته صنایع چوب نیز ازخدمات این واحد بهره مند می شود.

عملیات زیر درواحد بخاروبازیابی انجام می گیرد:
1. بازیابی مواد شیمیایی پخت چوب
2. تولید بخارلازم جهت بهره برداری وتولید

3. تولید حداکثر 50 % برق مورد نیاز کارخانه
4. تهیه هوای فشرده جهت دستگاههای هوای فشرده وابزار دقیق
5. بهره برداری از چیلرها
مقدار تولید بخار در پاور بویلر 160 تن درساعت ودرریکاوری بویلر 74 تن در ساعت بافشار 60 کیلوگرم ودمای 445 می باشد توربین کارخانه 15 مگاوات برق کارخانه می تواند تأمین کند که برای آن 170 تن درساعت بخار احتیاج دارد.
3. واحد تصفیه آب فاضلاب

آب موردنیاز توسط تلمبه خانه از شفارود در2 کیلومتری کارخانه به محل تصفیه آب انتقال می یابد. این تلمبه خانه شامل دو پمپ عمودی برقی ویک پمپ عمودی دیزلی ودو پمپ افقی است که هرکدام به تنهایی قادرهستند 30 متر مکعب دردقیقه آب جهت مصارف مختلف کارخانه را تأمین نماید.
کارخانه دارای سیستم تصفیه اولیه یعنی تهیه آب خام وتصفیه ثانویه یعنی آب صنعتی برای مصرف در دیگ‌های بخار بوده که ظرفیت نرمال آن 756 لیتردردقیقه است. فاضلاب کارخانه شامل چهار بخش می باشد:
- فاضلاب قلیایی

- ضایعات وپس آب حاصل بازسازی رزین‌های آنیونی وکاتیونی
- فاضلاب الیاف دار
- فاضلاب اماکن (دفتری)که پی ازتصویرهای لازم وارد رودخانه نوکنده می گردد. -
حجم کلاریفایرفاضلاب 6500 متر مکعب ومدت توقف آب فاضلاب در حوضچه‌ها 5/21 روز می باشد.