بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسته بندی غذاهای گوشتی
- مقدمه
فرآورده های گوشتی یا گوشت ها ، طیور و ماهی ها ، طبقه بندی گسترده ای از محصولات غذایی اند که انواع متفاوت بسته بندی را می طلبند . این فرآورده ها از جمله گوشت های قرمز تازه به اکسیژن نیاز دارند تا قابلیت عرضه به مصرف کننده را داشته باشند ؛ در حالی که اکسیژن ، گوشت هایی مانند گوشت های عمل آوری شده را به سرعت فاسد می کند . به همین دلیل ، در هر فرآورده ی گوشتی نوع خاصی از بسته بندی لازم است . در انتخاب بسته بندی غذاهای گوشتی ، باید در مورد شکل و مواد اولیه تصمیم گرفت . بسته بندی مناسب به ثبات رنگ ، شرایط نگهداری ، وضعیت میکروبی ، میزان نگهدارنده ها و نوع فرآیند تولید بستگی دارد . - زمان توزیع ، طول عمر نگهداری ، اندازه ی محصول و قیمت آن ، بهای قبلی در بازار و برچسب جدید نیز باید در بسته بندی مد نظر قرار گیرد . عمر نگهداری غذاهای گوشتی تازه از غذاهای گوشتی عمل آوری شده کوتاه تر است . محصولات فرآوری شده به بسته بندی های پیچیده تر و گران تری نیاز دارند ؛ زیرا این محصولات در دماهای بالاتر و به مدت طولانی تری در یخچال نگهداری خواهند شد .
اسلاید 2 :
اهداف کلی بسته بندی فرآورده های گوشتی
- مهم ترین هدف از بسته بندی فرآورده های گوشتی ، حفظ کیفیت محصول و عرضه ی آن ها در اندازه ها و برش های مورد نیاز بازار است . به این معنا که امکان دارد بسته بندی برای مصرف یک نفری یا برای عرضه به خرده فروشی در ابعاد بزرگ و برای تهیه ی غذا باشد .
- بسته بندی باید سالم و دارای استحکام زیاد باشد . گوشت فرآوری شده با حرارت و گوشت های عمل آوری شده با نیتریت ، در مقایسه با گوشت تازه ، غالباً به مراقبت های فیزیکی بیشتری نیاز دارند . محصولاتی که در همان مکان فروش بسته بندی می شوند ( مانند گوشت تازه ) به بسته بندی بسیار محکم و سالمی نیاز دارند .
اسلاید 3 :
- به طور کلی ، بسته بندی غذاهای گوشتی باید بین محصول و محیط اطراف حایلی ایجاد کند تا محصول حفظ و نگهداری شود . قابلیت نفوذ بسته بندی ، به نوع گوشت بستگی دارد . گوشت هایی که ماه ها در دمای اتاق نگهداری می شوند ، از قبیل گوشت های استریل تجاری ، باید از تأثیر اکسیژن مصون باشند . بسته بندی چنین محصولاتی نباید اکسیژن و آب را از خود عبور بدهد . در غذاهای گوشتی منجمد نیز بسته بندی باید مانع از خروج آب شود . علاوه بر این ها ، بسته بندی باید از ورود مواد بیولوژیک ، شیمیایی و فیزیکی به داخل محصول جلوگیری کند ؛ زیرا این مواد از کیفیت یا سلامت محصول می کاهند .
- ترکیباتی که امکان دارد در حین نگهداری از بسته بندی به محصول انتقال یابند ، نباید سمی باشند . سازمان غذا و دارو ایالات متحده ی آمریکا ، نوع و حد مجاز ترکیب خارج شده از مواد پلاستیکی تماس یافته با غذا را اعلام کرده است . روی هم رفته بسته بندی باید محصول گوشتی را به خوبی حفظ کند تا به طور مناسب و اقتصادی توزیع شود . بسته بندی های گران در نهایت این اهداف را برآورده نخواهد کرد . بسته بندی در کشورهای توسعه یافته عامل مهمی در کاهش قیمت مواد غذایی است .
اسلاید 4 :
انواع بسته بندی های گوشت
براساس نوع محصول و طریقه ی توزیع آن ، بسته بندی ها به چهار دسته تقسیم می شوند :
1 ـ بسته بندی های مخصوص جزئی فروشی یا خرده فروشی
- بسته بندی مخصوص جزئی فروشی باید از محصول محافظت و محصول را در اندازه های مناسب آماده ی توزیع کند . اندازه ی بسته بندی باید متناسب با نیاز مصرف کننده باشد و محصول را در معرض دید او قرار دهد . رنگ مطلوب در گوشت های قرمز ، همان رنگ قرمز روشنی است که از اکسیژنه شدن میوگلوبین در گوشت قرمز پدید می آید . قیمت گذاری قبلی و نصب برچسب جدید ، که بعضاً بسته بندی کننده گوشت آن را انجام می دهد ، در واقع بخشی از کار بسته بندی به منظور خرده فروشی به خصوص گوشت طیور در نظر گرفته می شود . اما در خرده فروشی گوشت های قرمز ، غالباً باید بسته بندی حاوی قیمت باشد . در واقع ، گوشت های قرمز تنها غذاهای سودمندی اند که در آن ها مراحل تولید برای خرده فروشان حذف شده است . گوشت طیور را غالباً تولید کنندگان بسته بندی می کنند .
اسلاید 5 :
- 2 ـ بسته بندی های مخصوص هتل ها ، رستوران ها و سازمان ها ( HRI ) [1]
- گوشت هایی که برای هتل ها و رستوران ها و سازمان ها به منظور تجاری بسته بندی می شوند ، ظاهر مجذوب کننده ای ندارند ؛ زیرا مصرف کننده بسته بندی را نمی بیند . برای سازمان ها غالباً باید مقادیر بزرگ تر گوشت ، با در نظر گرفتن تفاوت در وعده های تهیه ی غذا ، بسته بندی شود . نیروی کار ، هزینه ی اصلی در رستوران هاست با بسته بندی مناسب و مطلوب سعی بر این است که قیمت ها کاهش یابند .
1 . HRI: Hotel , Restaurant , Institutional packaging
اسلاید 6 :
3 ـ بسته بندی محصول فرآوری شده
- محصولات فرآوری شده از قبیل گوشت عمل آوری شده ، ران خوک نمک زده ، گوشت موجود در غذاهای ساده از جمله ساندویچ سوسیس باید عمر طولانی داشته باشند و در نتیجه ، باید واجد شرایط مطلوب حفظ و نگه داری محصول باشند . مواد اولیه ی بسته بندی آن ها باید در برابر نفوذ اکسیژن و بخار آب بسیار مقاوم باشد . مواد اولیه ی غیر قابل نفوذ به دلیل نوع پلاستیک به کار رفته و افزایش ضخامت ، بسیار پرهزینه است . بسته بندی این نوع محصولات باید به گونه ای باشد که شرایط بهینه ای را برای محصول فراهم آورد . وجود ویژگی هایی مانند قابلیت حرارت دادن در مایکروویو ، امتیاز بسته بندی تلقی می شود . در گوشت های منجمد به مواد اولیه ی دارای قابلیت نفوذ بسیار کم نیازی نیست .
اسلاید 7 :
4 ـ بسته بندی گوشت قرمز تازه
- معمولاً گوشت های قرمز دو بار قبل از فروش بسته بندی می شوند . بار اول برای توزیع در عمده فروشی با برش های رسمی و بار دوم در برش ها و اندازه های مناسب برای مصرف کننده . مرحله ی آخر بسته بندی در مغازه های خرده فروشی صورت می گیرد ؛ زیرا مدت نگه داری گوشت ( زمان نگه داری در خرده فروشی ) ، فقط دو یا سه روز ، آن هم در بسته بندی های متداول برای مصرف کننده است .
- در بسته بندی گوشت تازه برای عمده فروشی ، باید طول عمر محصول برای توزیع و نگه داری کافی باشد . اگر زمان طولانی تر نگهداری مد نظر باشد ، باید اکسیژن را کاهش داد و محصول را در خلأ بسته بندی کرد . به این ترتیب ، قابلیت نفوذ بسته بندی بسیار پایین می آید و اکسیژن و بخار آب را از خود عبور نمی دهد .
اسلاید 8 :
- کاهش میزان قابلیت نفوذ اکسیژن ، در گوشت سه تغییر مهم ایجاد می کند که بر عمر نگه داری آن موثر است . تغییر اول مربوط به رنگ گوشت است که از رنگ قرمز گیلاسی روشن ( میوگلوبین دارای اکسیژن ) به رنگ ارغوانی تیره ( میوگلوبین فاقد اکسیژن ) تبدیل می شود . تغییر دوم کاهش رشد و تکثیر میکروارگانیزم ها و تغییر سوم کاهش اکسیده شدن لیپیدهاست . گوشت های قابل عرضه در عمده فروشی ها ، در کیسه های پلی مری انعطاف پذیر و با قابلیت نفوذ بسیار کم در خلأ بسته بندی می شوند . کیسه ها از فیلم های کواکستروژن ساخته می شوند . این کیسه ها یا بسته ها را برای تثبیت شکل قطعه های گوشت ، از طریق تونل حرارتی یا غوطه ور کردن در آب داغ ، به حالت چروک در می آورند . کیسه ها باید آنقدر محکم باشند که استخوان ها تیز آن ها را سوراخ نکنند و در خلأ داخل کیسه ها را کاهش ندهند .
اسلاید 9 :
- قطعه های بزرگ گوشت در بالای استخوان ها تیز ، پوشش های محافظی دارند که سوراخ شدن کیسه ها جلوگیری می کند . در بسته های غیر قابل نفوذ ، از کیسه های پلی الفین استفاده می شود که مقاومت زیادی دارند . مواد به کار رفته در این نوع بسته بندی ، به محافظ استخوان موسوم است .
- کاهش اکسیژن احاطه کننده ی گوشت ، طول عمر آن را افزایش می دهد و این یکی از تغییراتی است که صورت می گیرد . اکسیژن سبب ادامه ی رشد و تکثیر میکروارگانیزم های سرمادوست و تولید مواد لزج ، بوی نامطبوع در گوشت و نیز تغییر رنگ آن می شود . با کاهش مقدار اکسیژن ، رشد این میکروارگانیزم ها نیز کاهش می یابد . میکروارگانیزم هایی از قبیل پسویدوموناس ها در دمای یخچال روی گوشت رشد می کنند .
اسلاید 10 :
- با وجود این ، این میکروارگانیزم ها برای رشد نیاز به اکسیژن دارند . بسته بندی در خلأ ، از طریق کاهش مقدار اکسیژن ، از رشد و تکثیر این میکروارگانیزم ها جلوگیری می کند و طول عمر گوشت را افزایش می دهد .
- بسته بندی در خلأ مزایای دیگری نیز دارد . این نوع بسته بندی مانع از دست رفتن آب در حین نگه داری محصول و توزیع آن می شود . از آلوده شدن محصول و اکسیده شدن لیپیدها جلوگیری می کند ، قابل استفاده در انواع برش های گوشت است و مانع کاهش وزن نیز می شود . بسته بندی جعبه ای گوشت گاو ، انعطاف پذیری برش های این نوع گوشت را تا زمان حمل به خرده فروشی افزایش می دهد و بنابراین در کاهش قیمت محصول موثر است .
- امکانات لازم برای بسته بندی گوشت به صورت خرده فروشی و عمده فروشی متفاوت است . اولین امکان بسته بندی برای خرده فروشی ، فشار اکسیژن است و میوگلوبین باید به رنگ قرمز روشن در بیاید . رنگ گوشت در فشار پایین اکسیژن ، ارغوانی است .