بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
سنگ
سنگ ها اجسام طبیعی سخت شده ای هستند که از یک یا چند کانی به وجود آمده اند. منشأ به وجود آمدن سنگ در طبیعت متفاوت است و از این دیدگاه به سه گروه آذرین، رسوبی و دگرگونی تقسیم می شوند. به همین خاطر سنگ ها خصوصیان فیزیکی و ظاهری متفاوتی دارند و بعضی از انواع آنها قابل استفاده در کارهای ساختمانی می باشند. سنگ از عناصر اصلی طبیعت است و هرچه کمتر در شکل طبیعی آن تغییر ایجاد کنیم فضا را بیشتر ارگانیک می کند یعنی حس نزدیکی به طبیعت را القا می کند. به طور کلی سنگ هایی که در کارهای ساختمانی استفاده می شوند به دو بخش سنگ های طبیعی و سنگ های کارخانه ای تقسیم می شوند. در کارخانه های سنگبری انواع سنگ های طبیعی را به قطر چند سانتیمتر برش زده و صیقلی می کنند و یا پس از برش زدن روی آنرا تیشه ای می کنند که این سنگ ها در نما سازی و کف سازی کاربرد زیادی دارند.
نکته: سنگ های ساختمانی که در کف سازی و نما سازی به کار می روند باید بی رگه و یکنواخت باشند، حفره و سوراخ نداشته باشد و سست نباشند، حداکثر درصد وزنی جذب آب آنها نباید از هشت درصد بیشتر باشد، قدرت مقاوت در برابر فشار، ضربه، ساییدگی، یخ زدگی و هوازدگی داشته باشند، به آسانی شکل پذیر باشند و یا فرز دستی در کارگاه قابل بریدن باشد، قابل حمل با نیروی انسانی باشد، رنگ ثابت داشته باشند، سختی آنها کمتر از سه نباشد.
اسلاید 2 :
تقسیم بندی سنگها
زمین شناسان ، بر پایه مشاهدات انجام شده ، سنگهای زمین را از نظر منشا به سه گروه اصلی تقسیم کرده اند که عبارتند از :
• سنگهای آذرین
• سنگهای رسوبی
• سنگهای دگرگونی
سنگهای حد واسط
• سنگهای آذر آواری و توفها : این سنگها ، جزو سنگهایی هستند که از نظر ماده اولیه جز سنگهای آذرین و از نظر محل و طرز تشکیل جز سنگهای رسوبی هستند.
• میگماتیت‌ها : میگماتیت‌ها در زبان یونانی به معنی اختلاط است و عبارت از سنگی مرکب و ناهمگن که قسمتی از آن رنگ روشن و ظاهر گرانیتی داشته و قسمت دیگر از نوع گنیسی و از کانیهای تیره تشکیل شده است. این سنگ حد واسط سنگهای آذرین و دگرگونی است.
• گرانیت آناتکسی : این گرانیتها منشا رسوبی دارند و معمولا رسهای شیستی سرشار از کوارتز ، گریواک و آرکوز مولد این گرانیت می‌باشند. اگر این سنگهای رسوبی تحت تاثیر دگرگونی ناحیه‌ای شدید قرار گیرند ، بخشی از این سنگها ذوب شده و ماده حاصل از ذوب در فرآیندهای سنگ‌زایی مجدد یعنی تولید ماگمای پالین ژنتیک یا گرانیت‌هایی که از ذوب رسوبات به وجود می آیند ، شرکت می‌کند.
• در سنگهای رسوبی در اثر دیاژنز تغییراتی صورت می‌گیرد که در این صورت نه می‌توان این سنگها را سنگهای رسوبی اولیه دانست و نه می‌توان آنها را جزو سنگهای دگرگونی طبقه بندی کرد.
اسلاید 3 :
سنگ شناسی آذرین
ریشه لغوی
سنگهای آذرین ، Igneous rocks نام خود را از واژه Ignis گرفته‌اند که در لاتین به معنای "آتش" است.
دید کلی
این سنگهای پرورده آتش ، زمانی توده‌ای داغ و مذاب را به نام ماگما تشکیل میداده‌اند، که سرد شدن تدریجی ماگما ، آنها را به سنگ سخت و جامد تبدیل کرده است. بنابراین گدازهای که از دهانه آتشفشان فوران کرده و بر سطح زمین جاری می‌شود، به سرعت سرد و سخت شده و سنگی آذرین را بوجود می‌آورد.
.
اگر کریستالی شدن در عمق زیادی نسبت به سطح زمین صورت بگیرد ، سنگهای ایجاد شده را پلوتونیک ( درونی ) می نامند . مثالهایی مانند :
اسلاید 4 :
آندزيت
سنگهاي آذرين بيروني هستند كه از ماگماهاي آندزيتي ( بازيك ) توليد مي‌شوند. ماگماهاي آندزيتي معمولاً از آتشفشان هاي استراتوولكان به صورت گدازه با دماي بين نهصدتاهزاروصددرجه‌ي سانتيگراد خارج مي‌شوند و مي‌توانند منطقه‌اي در حدود چندين كيلومتر را بپوشانند. اين ماگماها مي‌توانند فوران‌هاي انفجاري بسيار قوي همراه با مقدار زيادي مواد پيروكلاستيك توليد نمايند. آندزيت‌ها سنگهاي دانه‌ريز و تقريباً روشن مي‌باشند كه كاني‌ها اصلي سازنده‌ي آنها ( پلاژيوكلاز، پيروكسن، آمفيبول و بيوتيت ) در زمينه‌اي خاكستري رنگ تا سياه قرار گرفته است.
آندزيت‌ها به دليل مقاومت زياد در مقابل عوامل جوي درساختمان‌‌سازي به عنوان سنگ‌نما بكار برده مي‌شوند.
اسلاید 5 :
بازالت ( سياه سنگ)
يك سنگ سخت و سياه و دانه ريز ولكانيكي با كمتر ازپنجاه و دو درصدسيليس(SiO2) است. بافت سنگهاي بازالت مي‌تواند حفره‌دار و يا متراكم باشد. ماگماهاي سازنده اين سنگها به دليل كم بودن ميزانSiO2 ،ويسكوزيته كمي دارند. به همين دليل گدازه‌هاي بازالتي بر روي زمين مي‌توانند سطحي تا حدودبیست کیلومتر را بپوشاند.
گدازه های بالشتی
بازالت‌ها كه معادل بيروني گابرو به شمار مي‌روند فراوانترين سنگ آذرين بيروني در پوسته اقيانوس‌ها هستند در صورتي كه ماگماي بازالتي در زير آب فوران نمايند اشكال ويژه‌اي را كه به گدازه‌هاي بالشتي(Pillow lava) معروفند ايجاد ميكند. وجود اين اشكال در توالي‌هاي سنگي قديمي در شناسايي محيط‌هاي دريايي و آبي قديمي به زمين‌شناسان كمك فراواني ميكند.
تاکی لیت
دماي گدازه‌هاي بازالتي معمولاً بين هزاروصد تا هزارودویست و پنجاه درجه‌ي سانتيگراد مي‌باشد.
در صورتي كه گدازه‌هاي بازالتي به سرعت سرد شوند يك نوع شيشه ناميده مي‌شوند بازالتي سياهرنگ مي‌سازد كه تاكي‌ليت
اسلاید 6 :
ديوريت
ديوريت يك سنگ حد واسط دانه درشت و ندرتاً نهانبلوراست كه رنگ آن معمولاً متمايل به سبز مي‌باشد.
كاني‌هاي اصلي سازنده‌ي اين سنگ عبارتند از كوارتز، پلاژيوكلاز، فلدسپات، آمفيبول و بيوتيت. ديوريت از كلمه‌اي يوناني به همين شكل به معني تشخيص دادن گرفته شده است. اين سنگ در تزئين ساختمان‌ها و بناها كاربرد فراوان دارد.
گابرو
گابروها سنگهاي آذرين دروني سخت، تيره، دانه درشت و بازيكي هستند كه درشتي بلور آنها بيانگر سردشدن آرام مواد مذاب در درون زمين است گاهي مي‌توان آثار جريان مواد مذاب را در اين سنگ مشاهده نمود.
گابرو فراوانترين و معمولي ترين سنگهاي پلوتونيك در پوسته‌ي اقيانوس‌ها و بعد از گرانيت‌ها، فراوانترين سنگهاي پلوتونيك در نواحي قاره‌اي محسوب مي‌شوند.
پيروكسن و پلاژيوكلاز دو كاني اصلي سازنده‌ي اين نوع سنگ به شمار مي‌روند.
نام آن از كلمه‌اي ايتاليايي به همين شكل گرفته شده است.
اسلاید 7 :
گرانيت ( سنگ خارا ):
فراوانترين و معمولي‌ترين سنگ پلوتونيك در نواحي قاره‌اي كه سازنده‌ي بزرگترين باتوليت‌هاي جهان محسوب مي‌شوند.
با توجه به گرانيتي بودن پوسته‌ي قاره‌ها مي‌توان نتيجه گرفت كه اغلب اين سنگهاي اسيدي از ذوب پوسته تشكيل شده‌اند. گرانيت‌ها سنگ‌هايي به رنگ روشن با كوارتز فراوان ( حداقل 25% ) و دانه درشتند. طول بلور كاني‌هاي سازنده‌ي اين سنگها ممكن است به چندين سانتي‌متر نيز برسد وجود اين بلورهاي درشت تجزيه سنگ را تسهيل كرده و در اثر تجزيه فلدسپات، آنها به كائولن تبديل ميشود .
كاني‌هاي اصلي سازنده‌ي آنها عبارتند از كواتز، فلدسپات، آمفيبول و بيوتيت.
كاني‌هاي آپاتيت، زيركن، تورمالين، توپازو ....... به صورت كاني‌هاي فرعي در گرانيت‌ها يافت مي‌گردند.
سختي و مقاومت گرانيت سببب شده كه از آن به طور گسترده در تزئين ساختمان‌ها و سنگ‌فرش پياده‌رو‌ها و .... به عنوان سنگ نما استفاده گردد.
نام گرانيت از كلمه گرانوم Granum به معني دانه گرفته شده است.
اسلاید 8 :
گرانیت
سنگی آذرین و متشکل از کوارتز، فلدوسپار و میکا است. رنگ آن روشن و به رنگ های صورتی، سفید و خاکستری روشن و سیاه دیده می شود. محکم، با دوام، خشن، جلا پزیر و با درجه سختی پنج تا هفت است. همچنین گرانیت در مقابل هوازدگی بسیار مقاوم است. گرانیت خرد شده برای تهیه بتن، زیر سازی جاده ها و راه آهن به کار می رود. گرانیت تزئینی برای بناهای یاد بود، دیوارها، پله ها و ستون های داخل و خارج خانه استفاده می شود.
گرانيت يكی از رايجترين سنگهای قواره ای است ، البته شهرت ايران بيشتر بخاطر سنگ مرمريت و تراورتن و به ويژه مرمر (اونيكس) است ، ولی در دهه اخير ، منابع با ارزشی از گرانيت بسيار عالی با رنگهای متنوع قرمز ، سياه ، سبز تيره ، سبز روشن ، سفيد و صورتی همراه با دانه های مشكی كوچك و بزرگ كشف شده است .در حال حاضر 98 معدن فعال گرانيت دركشور موجود می باشد
اسلاید 9 :
كيمبرليت
يك نوع سنگ آذرين تيره رنگ، فاقد فلدسپات و داراي كاني‌هاي كربناته و فلوگوپيت است.
اين سنگها به صورت برش‌هاي انفجاري پركننده‌ي دودكش‌ها و يا در برخي از دايك‌ها و سيل‌ها يافت مي‌گردند.
كيمبرليت در سطح زمين به آساني تجزيه شده و به صورت سنگي سست و به رنگ خاكستري مايل به آبي ديده ميشود.
در برخي نقاط جهان مانند آفريقاي جنوبي كيمبرليت‌ها منابع اقتصادي الماس به شمار مي‌رود.
اسلاید 10 :
ريوليت
يك سنگ آتشفشاني اسيدي به رنگ روشن با بيش ازشصت و هشت درصدSiO2 است كه معادل بيروني (آتشفشاني) سنگهاي گرانيتي محسوب ميشود و مانند آنها در مناطق قاره‌اي يافت مي‌گردد.
كاني‌هاي اصلي سازنده اين سنگ عبارتند از كوارتز، فلدسپات و بيوتيت كه قبل از فوران ماگما متبلور شده‌اند اغلب در زمينه‌اي شيشه قرار دارند و حكايت از انجماد سريع مواد پس از فوران دارد. ريوليت در فورانهايي با دماي بين هفتصد تا هشتصدوپنجاه درجه سانتيگراد ديده ميشود.
