بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
دستورالعمل جمع آوری نمونه خون وریدی بیماران سرپایی
بیشترین خطاهای آزمایشگاهی میتواند وابسته به عوامل غیر تجزیه ای نظیر جمع آوری نمونه ، جابه جایی و نقل وانتقال آن میباشد. عوامل غیر بیولوژیک نظیر شناسایی نادرست بیمار و عوامل بیولوژیک نظیر وضعیت بیمار در طی نمونه گیری ، زمان نمونه گیری ، همه این عوامل سبب بروز خطاهای آزمایشگاهی میگردند.
عوامل فیزیولوژیک نیز میتواند نتایج را تحت تاثیر قرار دهند که شامل : سن، فعالیت ، در بستر بودن ، نوع غذای مصرفی ، مصرف الکل ، سیکل ماهیانه، چاقی ، داروهای ضد بارداری خوراکی ، وضعیت قرار گیری بیمار ، حاملگی ، نژاد، جنس ، سیگارکشیدن و زمان نمونه گیری میباشند0
تمام پدیده های بیولوژِک دارای نظم میباشند، نمونه آن ریتم سیر کادین (تغیرات غلظت مواد در طی 24 ساعت ) است که نیز میتواند در نتایج آزمایش تاثیر گذار باشد.
اسلاید 2 :
نمونه گیری باید در یک محل مجرا ، تمیز و ساکت صورت گیرد.
این اتاق باید مجهز به محل شستشو دست باشد در صورت عدم دسترسی به آب ، باید محلولهای تمیز کننده دست موجود باشد.
اسلاید 3 :
مراحل نمونه گیری
خون گیری صحیح نیاز به دانش و مهارت توام دارد . جهت جمع آوری نمونه خون وریدی خون گیر کار آزموده باید مراحل زیر را پی گیری نماید.
انطباق مشخصات برگه درخواست آزمایش با مشخصات بیمار
اطمینان از محدودیت غذایی و عدم حساسیت به دستکش لاتکس
بعضی از آزمایش ها نیاز به ناشتا بودن و حذف بعضی مواد از رژیم غذایی قبل از خون گیری دارند.
محدودیت غذایی و زمانی براساس نوع آزمایش متفاوت میباشد و این محدودیتها جهت حصول نتایج صحیح آزمایش ضروری میباشد.
در صورتیکه بیمار به لاتکس حساسیت داشته باشد باید از دستکش و تورنیکه مناسب استفاده نمود.
اسلاید 4 :
نمونه گیری وریدی: به دو روش صورت میگیرد
1- استفاده از سرنگ
2- استفاده از لوله خلاء
اسلاید 5 :
بیمار بر روی صندلی نمونه گیري نشسته و با مشت کردن (به منظور برجسته شدن وریدها) دست خود را بصورت کشیده روی صندلی نمونه برداری قرار میدهد به گونه ایی که بازو تا مچ دست در یک خط مستقیم قرار گیرند. باید توجه داشت که بیمار نباید مشت خود را باز و بسته نماید زیرا باعث تغییر بعضی مواد در خون میشود.
درصورت استفاده از تخت ، بیمار باید به پشت خوابیده ، درصورت نیاز بالشتی زیر بازوئی که نمونه از آن گرفته خواهد شدقرار میدهیم و بیمار دست خود را کشیده بطوری که از شانه تا مچ دریک خط مستقیم قرار گیرد0
* درهنگام نمونه گیری بیمار نباید غذا ، مایعات ، آدامس یا ترمومتر ( دماسنج) دردهان خود داشته باشد0
اسلاید 6 :
موارد زیر باید درانتخاب ورید مناسب درنظر گرفته شود:
*نواحی سوخته التیام یافته نباید انتخاب شوند0
* ماستکتومی : قبل از خونگیری از دستی که درطرف ناحیه ایی که ماستکتومی شده است حتماً باید با پزشک مشورت گردد( بدلیل خطر مشکلات ناشی از لنفواستاز)
* هماتوم : از ناحیه هماتوم ( بدلیل ایجاد خطا درنتایج آزمایش ) نباید نمونه گیری صورت گیرد0
درصورتی که ورید مناسب دیگری قابل دسترسی نباشد باید نمونه گیری از ناحیه ای دورترازمحل هماتوم صورت گیرد0 قابل ذکر است که لمس ورید مورد نظر وتعیین مسیر توسط انگشت سبابه جهت تعیین محل خونگیری ضروری است 0 برخلاف وریدها، شریانها دارای نبض بوده و دارای دیواره ضخیم وخاصیت ارتجاعی بیشتری میباشند.
*از وریدهای ترومبوزه که حالت ارتجاعی خود را ازدست داده اند و طنابی شکل شده و به راحتی می لغزند نباید خونگیری صورت گیرد0
اسلاید 7 :
تمیز کردن محل نمونه گیری:
ناحیه نمونه گیری به کمک گاز آغشته به ایزوپروپیل الکل یا اتیل الکل70% بصورت حرکت دورانی از داخل به خارج تمیز می شود پس از خشک کردن موضع درهوا( به منظورجلوگیری از همولیز) وسوزش ناشی از تماس نوک سوزن با الکل وپوست ) نمونه گیری صورت می گیرد0
جهت کشت خون ضروری است دقت بیشتری جهت ضد عفونی کردن محل نمونه گیری صورت گیرد.
اسلاید 8 :
تمیز کردن محل نمونه گیری:
ناحیه نمونه گیری به کمک گاز آغشته به ایزوپروپیل الکل یا اتیل الکل70% بصورت حرکت دورانی از داخل به خارج تمیز می شود پس از خشک کردن موضع درهوا( به منظورجلوگیری از همولیز) وسوزش ناشی از تماس نوک سوزن با الکل وپوست ) نمونه گیری صورت می گیرد0
جهت کشت خون ضروری است دقت بیشتری جهت ضد عفونی کردن محل نمونه گیری صورت گیرد.
اسلاید 9 :
ابتدا موضع با الکل 70% تمیز شده سپس با محلول povidne-iodine1-10% يا کلرهگزیدین گلوکونات (کلرهگزیدین گلوکونات جهت نوزادان دوماهه و بزرگتر وبزرگسالان دارای حساسیت نسبت به ید پیشنهادمیگردد.) ضدعفونی شده، پس از خشک شدن مجدد، موضع با الکل جهت حذف ید وکلرهگزیدین تمیزمیگردد0 بدنبال خون گیری درب شیشه های کشت خون نیز باید برطبق دستورالعمل سازنده آن نیزضد عفونی گردد0
درصورت نیاز به تماس مجدد پوست جهت لمس ورید مناسب، باید موضع ضد عفونی گردد0
اسلاید 10 :
بعد از پایان نمونه گیری وسرسوزن به آرامی از رگ بیمار خارج گردیده وگاز تمیز با فشار کم برروی موضع قرار داده شود0
بدون گذاشتن سرپوش سرسوزن باید بوسیله ابزار لازم دفع سرسوزنهای آلوده، سرسوزن از سرنگ جدا شده ونمونه خون به آرامی درظروف مربوطه تخلیه شود0