بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
مقدمه ای بر هنر كاشی كاری
صنعت كاشی سازی و كاشی كاری كه بیش از همه
در تزیین معماری سرزمین ایران، و به طوراخص بناهای مذهبی به كار گرفته شده، همانند سفالگری دارای ویژگی های خاصی است.این هنر و صنعت از گذشته ی بسیار دور در نتیجه مهارت، ذوق و سلیقه كاشی ساز
در مقام شیئی تركیبی متجلی گردیده، بدین ترتیب كه هنرمند كاشیكار یا موزاییك ساز با كاربرد و تركیب رنگهای گوناگون و یا در كنار هم قرار دادن قطعات ریزی از سنگ های رنگین و بر طبق نقشه ای از قبل طرح گردیده، به اشكالی متفاوت و موزون از تزیینات بنا دست یافته است.
مراد كاشی گر و كاشی ساز از خلق چنین آثار هنری
هرگز رفع احتیاجات عمومی و روزمره نبوده، بلكه
شناخت هنرمند از زیبایی و ارضای تمایلات عالی
انسانی و مذهبی، مایه اصلی كارش بوده است.
اسلاید 2 :
طرح های ساده هندسی، خط منحنی، نیم دایره، مثلث، و خطوط متوازی كه خط عمودی دیگری بر روی آنها رسم شده از تصاویری هستند كه بر یافته های دوره های قدیمی تر جای دارند، كه به مرور نقش های متنوع هندسی، گل و برگ، گیاه و حیوانات كه با الهام و تأثیر پذیری از طبیعت شكل گرفته اند پدیدار می گردند، و در همه حال مهارت هنرمند و صنعت كار در نقش دادن به طرح ها و هماهنگ ساختن آنها، بارزترین موضوع مورد توجه است.
هنر كاشی كاری معرق، تركیبی از خصایص تجریدی
و انفرادی اشیاء و رنگ هاست، كه بیننده را به تحسین ذوق و سلیقه و اعتبار كار هنرمند در تلفیق و تركیب پدیده های مختلف وادار می سازد.
هنرهای كاربردی بیشتر جنبه ی كاربرد مادی دارد، حال آن كه خلق آثار هنری نمایانگر روح تلطیف یافته انسان می باشد.
مراد كاشی گر و كاشی ساز از خلق آثار
هنری هرگز رفع احتیاجات عمومی و روزمره
نبوده، بلكه شناخت هنرمند از زیبایی و
ارضای تمایلات عالی انسانی و مذهبی،
مایه اصلی كارش بوده است.
اسلاید 3 :
تاریخچه هنر كاشی كاری
موطن اصلی کاشی،ایران بوده است وصنعتگران دوره ی هخامنشی مبتکر و خالق این هنر بوده اند.ولی در زمان اسکندر این هنر از کشور ایران کوچ کردودر دوره ی هلاکوخان به سبکی نوبه میهن باز گشت.در قرن ششم هجری(دوازدهم میلادی)،یعنی در دورهی سلجوقیان،کاشیکاری،بویژه معرق کاری،به سمت کمال رفت وبسیار متداول شد.در قرن هشتم هجری (چهاردهم میلادی)هنر مندانی که همیشه به فکر نو آوری بودند موفق شدند اجزاء معرق را ریزتر و کوچکتر کنند وزیباترین اشکال هندسی وگل و بوته ها را در مجموعه هایی از رنگ های لطیف نمایش دهندوبهترین کاشیکاری را در سطوح بنا ها جلوه گر نمایند. . تحول و توسعه کاشی ها از عناصر خارجی کوچک رنگی در نماهای آجری آغاز و به پوشش کامل بنا در آثار تاریخی قرون هشتم و نهم هجری انجامید.
اسلاید 4 :
به عبارت ساده می توان گفت که کاشیکاری در عهد چنگیز و تیموریان،صنعتی به کمال رسده بودکه در عهد صفویه به منتهای عظمت خود دست یافت.
اوج هنر كاشی سنتی در مسجد كبود تبریز به كار رفته در زمان صفویه بوده است.
اسلاید 5 :
در عصر ساسانيان هنر و صنعت دوره ي هخامنشيان مانند ساير رشته هاي هنري ادامه پيدا كرد، و ساخت كاشي هاي زمان هخامنشيان با همان شيوه و با لعاب ضخيم تر رايج گرديد.
پس از گسترش اسلام، به مرور هنر كاشي كاري يكي از مهمترين عوامل تزيين و پوشش براي استحكام بناهاي گوناگون به ويژه بناهاي مذهبي گرديد. يكي از زيباترين انواع كاشي كاري را در مقدس ترين بناي مذهبي يعني قبةالصخره به تاريخ قرن اول هجري مي توان مشاهده كرد.
از اوايل دوره ي اسلامي كاشي كاران و كاشي سازان ايراني مانند ديگر هنرمندان ايراني پيشقدم بوده و طبق گفته ي مورخين اسلامي شيوه هاي گوناگون هنر كاشي كاري رابا خود تا دورترين نقاط ممالك تسخير شده - يعني اسپانيا- نيز برده اند.
و به اين ترتيب از قرن پنجم هجري به بعد كمتر بنايي را مي توان مشاهده كرد كه با يكي از روش هاي سه گانه فوق و يا كاشي هاي گوناگون رنگين تزيين نشده باشد.
اسلاید 6 :
تا دو قرن پس از ظهور اسلام در منطقه بین النهرین شاهدی بر رواج صنعت کاشیکاری نداریم و تنها در این زمان یعنی اواسط قرن سوم هجری، هنر کاشیکاری احیا شده و رونقی مجدد یافت.
در حفاری های شهر سامرا، پایتخت عباسیان، بین سالهای 836 تا 883 میلادی بخشی از یک کاشی چهارگوش چندرنگ لعابدار که طرحی از یک پرنده را در بر داشته به دست آمده است.
صنعت سفالگری عراق در دهه پایانی قرن سوم
هجری رو به افول گذاشت و تقلید از تولیدات
وابسته به پایتخت در بخش های زیادی از
امپراتوری اسلامی مانند راقه در سوریه
شمالی و نیشابور در شرق ایران ادامه
یافت. در همین دوران، یک مرکز مهم
ساخت کاشی های لعابی در زمان خلفای فاطمی در فسطاط مصر تأسیس گردید.در قرن ششم هجری، کاشیهایی یا لعابهای فیروزه ای و لاجوردی با محبوبیتی روزافزون رو به رو گردیده و به صورت گسترده در کنار آجرهای بدون لعاب به کار گرفته شدند.
در دوره حکومت سلجوقیان و در دوره ای پیش از آغاز قرن هفتم هجری، تولید کاشی توسعه خیره کننده ای یافت. مرکز اصلی تولید، شهر کاشان بود.
اسلاید 7 :
تا اوایل قرن هفتم هجری، ماده مورد استفاده برای ساخت کاشی ها گل بود اما در قرن ششم هجری، یک ماده دست ساز که به عنوان خمیر سنگ یا خمیر چینی مشهور است، معمول گردید و در مصر و سوریه و ایران مورد استفاده قرار گرفت.
با نزدیک شدن به قرن هشتم هجری، آبی لاجوردی از رواج و محبوبیت بیشتری برخوردار شد و سرانجام تکنیک نقاشی زیر لعاب با استفاده از رنگهای آبی لاجوردی و اندک مایه ای از رنگهای قرمز و سیاه، جایگزین نقاشی زرین فام شد که کاشی های تولید شده با چنین تکنیکی معمولا با نام کاشی های سلطان آباد شناخته می شوند. این تکنیک تا اواسط قرن هشتم مورد استفاده قرار می گرفت و پس از آن منسوخ شد.
صنعت کاشی سازی اسلامی در دوره هایی
از پورسلین-ظرف چینی وارداتی از دوران تانگ
و سونگ- تأثیر پذیرفته است.
حاصل این تأثیرات، ساخت کاشی هایی با لعاب
سفید و طرح های آبی است.
اسلاید 8 :
آشنایی با هنر كاشی كاری
هنر كاشي كاري، تركيبي از خصايص تجريدي و انفرادي اشياء و رنگ هاست، كه بيننده را به تحسين ذوق و سليقه و اعتبار كار هنرمند در تلفيق و تركيب پديده هاي مختلف وادار مي سازد.
جز مهم کاشی، لعاب است. لعاب سطحی شیشه مانند است که دو عملکرد دارد: تزیینی و کاربردی.
کاشی های لعاب دار نه تنها باعث غنای سطح معماری مزین به کاشی می شوند بلکه به عنوان عایق دیوارهای ساختمان در برابر رطوبت و آب، عمل می کنند.
كاشي در رنگ هاي مختلف تهيه و اغلب دركتيبه ها،
مغازه ها، گنبد ها و سر در مساجد و حسينيه ها به كار
مي رود. كاشي انواع مختلف دارد و هر نوع آن داراي كاربردي ويژه است. در كاشي 7 رنگ اصلي به كار مي رود كه از تركيب اين رنگ ها مي توان 20 رنگ مورد نياز در كاشي را بدست آورد.
اسلاید 9 :
. يك هنرمند معرق كار نياز به كاشي الوان، نقشه صحيح، ابزار كار و خطاط دارد. به همين دليل است كه هيچ كارگاه كاشي سازي را نمي توان ديد كه در آن نقاش و خطاط وجود نداشته باشد و به همين سبب كارگاه كاشي سازي با مشاركت دو يا چند تن از هنرمندان اين هنر ايجاد مي شود.
كاشی سازی و كاشی كاری در كشورهای تركیه ، ایتالیا ، مراكش ، و یونان نیز رایج است كه سبكی متفاوت از سبك ایرانی دارد و ایران در این هنر بخصوص در كار معرق اصالت خود را حفظ كرده است .
اسلاید 10 :
انواع کاشی
vکاشی هفت رنگ
vکاشی معقلی
vکاشی زرین فام
vکاشی معرق
vکاشی مُهری
vکاشی حمیل
vکاشی پیش بر
vکاشی نگین
vکاشی لعاب پَر
vکاشی زغره
v
