بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
1) سقف چوبي (Wood Of Ceiling)
علل رويکرد و روي آوري به سقف چوبي
امروزه اين نوع سقف کمتر جايي کاربرد دارد. هنوز هم، اين قبيل، سقف ها در مناطق کويري ايران و روستاها بر اساس يک سنت کاربرد دارد.
موضوعي که بيش از همه در خصوص مسکن به جغرافيا مربوط مي شود، تأثير مصالح ساختماني تأمين شده از محيط اطراف بر روي ساختمان مسکن و شکلي است که، جهت وفق با شرايط محيط به آن داده مي شود. به بيان ديگر، انسان براي ساختن خانه خود مصالحي را مورد استفاده قرار مي دهد که، از محيط اطراف خود تدارک مي بيند.
به طور مثال: اگر در بعضي از جنگل هاي پرباران منطاق مرطوب استوايي مسکن از شاخ، برگ و درختان ساخته مي شود اين، مسکن ها در قطبين از يخ و برف، در مناطق استپي از خاک، در مناطق سنگي از سنگ و در ني زارها از ني ساخته مي شوند و با توجه به شرايط جغرافيايي محيط به آن شکل داده مي شود. در مناطق خاص خشک و نيمه خشک ايران مساکن روستايي تحت تأثير عوامل فيزيکي (آب، هوا، خاک و ...) و انساني (آداب و رسوم، استطاعت مالي و ...) و از لحاظ مصالح به کار برده شده بسيار متفاوت هستند.
با فراواني و سهل الوصول بودن مصالح در ان ناحيه اهميت داردف بنابراين با توجه به اينکه در ساختمان هاي روستايي رابطه نزديکي يک يا چند نوع از اين مسکن ها در قسمت هاي معين از نظر تعداد و هم از نظر وسعت پراکندگي از ديگر اشکال مسکن از اهميت ويژه اي برخوردار مي باشند.
اسلاید 2 :
به علت فقدان جنگل، در قسمت اعظمي از مناطق خشک و نيمه خشک ايران تعداد مسکن هاي چوبي بسيار اندک مي باشد (7/0% کل مسکن هاي روستايي) و تنها قسمت هاي جنوبي اين مناطق به علت حاکم بودن آب و هواي گرم و خشک و به خصوص وجود درختان خرما زمينه را براي ساختمان اين مسکن ها آماده مي سازند.
به علت فقدان جنگل، در قسمت اعظمي از مناطق خشک و نيمه خشک ايران تعداد مسکن هاي چوبي بسيار اندک مي باشد (7/0% کل مسکن هاي روستايي) و تنها قسمت هاي جنوبي اين مناطق به علت حاکم بودن آب و هواي گرم و خشک و به خصوص وجود درختان خرما زمينه را براي ساختمان اين مسکن ها آماده مي سازند.
وجود اين مسکن ها رابطه مستقيمي با شرايط آب و هواي گرم و خشک و موقعيت باتلاقي محيط دارد. اغلب، در مناطق جنوبي کشور در استان هاي کرمان، سيستان و بلوچستان، بوشهر، هرمزگان، فارس و خوزستان مشاهده مي شوند.
اين نوع مسکن ها با توجه به شرايط آب و هوايي، اقتصادي وفور مصالح ساختماني (ني) به صورت کلبه هاي ساده مورد استفاده افراد کم درآمد و همچنين کوچ نشينان قرار مي گيرد.
محيط روي مسکن (از نظر مصالح ساختماني) رابطه مستقيمي با .ضع اقتصادي و امکانات ارتباطي مناطق روستايي دارد. بنابراين، اتخاذ تدابيري از جمله: افزايش درآمد روستائيان و گسترش شبکه هاي ارتباطي، موجب جايگزيني بناهاي مقاوم (در مقابل بلاياي طبيعي از جمله سيل و زلزله) با استفاده از مصالح مرغوب و با دوام همچون آهن آلات، آجر، سيمان، بتن آرمه و ... به جاي بناهاي خشتي و گلي خواهند شد.
اسلاید 3 :
در اين ميان اين نکته را نبايد فراموش نمود که، در ساختمان مسکن هاي روستايي تبعيت کورکورانه از معماري شهري و بدون در نظر گرفتن شرايط جغرافيايي و استانداردهاي معماري سنتي هر منطقه نتايج نامطلوبي برجاي خواهد گذارد.
متأسفانه اين سقف ها در برابر خطرات ناشي از زلزله هيچ گونه مقاومتي از خود نشان نداده و فرو مي ريزند.
مصالح به کار رفته در سقف هاي چوبي از لايه بالا به لايه پايين به ترتيب شامل:
1) توفال
2) سقط يا حصير
3) گل رس
4) شفته آهكي
5) خاك رس كوبيده
6) كاه گل
7) شيره انگور
اسلاید 4 :
روش اجراء سقف هاي چوبي
اگر زير سقف چوبي اندود شود (مرحله نازک کاري) از چوب هاي کوچکي استفاده مي گردد. چون چوب هاي کوچکي که با اره بريده نشده اند و به وسيله تيشه به چوب هاي نازک تر تبديل شده اند داراي سطوح ناصاف مي باشند اندود، به خوبي به آن گيرش مي يابد.
طول چوب ها تقريباً 30 cm الي 40 cm مي باشد. فاصله چوب ها از يکديگر براي نگاهداري اندود حائز اهميت است. اندود اين فاصله ها نفوذ نموده و سبب گيرايي اندود به توفال مي گردد.
به منظور عدم ترک خوردگي اندود، چند تير چوبي از وسط بريده شده و پايين تر از تيرهاي اصلي نصب مي شوند. زيرا اين تيرهاي چوبي تيرهاي نازک کاري که از وسط بريده شده اند نصب مي شوند.
در اين حالت توفال ها به لايه هاي مزبور ميخ مي شوند. در اين روش، اندود ترک نخورده و فضاي خالي بين سقف و اندود از نقطه نظر عايق حرارتي، عايق بسيار خوبي براي جلوگيري از سرما و گرما مي باشد و سطح اندودکاري صاف اجرا مي شود.
البته لازم به ذکر است، چون اين سقف تابع اصول خاصي از طرف سازنده نبوده و بيشتر تابع سليقه است ممکن است در نوع مصالح اجراء سقف، مصالح ديگري به کار گرفته شود. در مواردي به منظور عدم ترک خوردگي اندود به آن موي بز نيز اضافه مي شود.
اسلاید 5 :
مواردي در مورد استفاده از تيرهاي چوبي
الف) چوب مورد استفاده کاملاً خشک باشد
ب) تيرهاي چوبي هم قطر باشند
پ) حداکثر فاصله دو تير پوشش 50 cm سانتي متر بوده و با قير يا روغن ايزوله مي شوند. (مازوت) در طرفين ديوار ابتدا و انتهاي تيز قرار داده شده و پس از کشيدن ريسمان در زير تير به موازات ديوار حمال عمل تيرريزي راشروع مي نمايند.
اسلاید 6 :
سقط گذاري بر روي تيرها (پروازکوبي)، شفته ريزي
کليه ديوارها به موازات ديوار حمال شروع به پروازکوبي مي گردند. پس از سقط گذاري حصير بافته شده را چند ساعت جهت نرمي در داخل آب قرار مي دهند.
هر حصير حداقل 10 cm روي حصير بعدي را پوشش مي دهد. به منظور آن که، حصيرها جابه جا نشوند مقدار کمي شفته روي حصيرها پهن و آنگاه شيب بندي از روي اين مبناء تا پايان کار ادامه مي يابد. شيب بندي به صورت کرم بندي شده به سمت ناوداني با مقدار شيب لازم که مورد نياز است زير ريسمان با کمک شمشه پر مي شود.
توضيح: در بعضي مواقع، روي پوشش نهايي به هنگام ورز دادن به کاه گل نمک اضافه شده و همزمان غلطک زده مي شود تا از رشد گياهان جلوگيري به عمل آيد. اگر اين مهم صورت نگيرد تخم يا بذر موجود در شفته به مرور زمان سبب رشد گياهان شده و ريشه گياه به صورت شکاف از زير سقف نمايان مي گردد.
اسلاید 7 :
2) سقف طاق ضربي يا طاق آجري (Jack Arc of Ceiling)
مقدمه (نکات عمومي)
در يک پروسه زماني، کاربرد اين سقف بسيار بالا بود و به دلايل ذيل از آن استقبال مي شد:
الف) سرعت عمل بالا
ب) در دسترس بودن مصالح مورد نياز
پ) نياز به تخصص اجراي خاص نبود
تيرآهن و طاق ضربي بيش از ساير سقف ها در ايران ساخته مي شد و هوز نيز، در برخي نقاط از اين سقف استفاده مي گردد. خيز داخلي طاق هاي ضربي بين تيرآهن ها، با اندود آستر پر مي شود. پس از خشک شدن اندود آستر نازک کاري در دو قشر گچ زنده و گچ کشته انجام مي گيرد.
بايد توجه داشت که تيرآهن ها، قبل از پوشش با تور سيمي پوشيده شده و قبلاً با ضدزنگ عمل سرنج زني روي آنها صورت پذيرد.
اين مهم در اکثر آئين نامه ها تأکيد فراوان شده است. در طاق ضربي قوس نيم آجره مي باشد. در قديم، به منظور ساخت پل ها از قوس هاي يک آجره، يک و نيم آجره، دو آجره، سه آجره و بيشتر استفاده مي شد. بهترين فاصله بين دو تيرآهن 90 cm مي باشد. بهتر است قسمت زيرين تيرآهن ها توري گالوانيزه با چشمه هاي ريز پوشيده شوند.
بعد از اتمام طاق زني، روي طاق از گچ پرمايه (غليظ) استفاده مي گردد تا، تمامي درزهاي بندها گرفته و مسدود شوند. بهترين خيز مورد قبول طاق، 3cm است. اگر اين مقدار خيز از حد معمول کمتر گردد احتمال ريزش طاق افزايش خواهد يافت. خود، اين خيز سبب اتصالات رج به رج طاق آجري خواهد بود. اگر مقدار اين خيز زياد شود اولاً، ملات زيادي به منظور اندودکاري نياز خواهد بود و اين امر غيراقتصادي است و احتمال خطر ريزش اندود را در آينده به همراه خواهد داشت.
اسلاید 8 :
روش اجراي سقف طاق ضربي
الف) استفاده از آجرهاي جوش و يا خام باعث ريزش طاق خواهد شد. آجرهاي مطلوب، آجرهاي پخت متعادل وسط کوره مي باشند.
معمولاً، همان لحظه که کارگر تصميم دارد آجر را، به محل کار برده، همان لحظه آجر را بلافاصله در آب غوطه ور نموده و از زنجاب نمودن آجر خودداري مي نمايد و اين مهم غيراصولي است. (در نشريه شماره 55 اين ميزان 60 دقيقه ذکر شده است)
ب) حتي الامکان تمام دهانه ها يک جا و به طور مساوي شروع مي شوند تا، در اثر پر شدن يک يا دو دهانه فشار نامطلوبي به قسمت هاي پر نشده وارد نشود.
پ) ميزان و مقدار قوس مناسب در تمام طول دهانه ها رعايت مي گردد چون، قوس زياد باعث هدر رفتن اندود زياد به منظور پر نمودن خواهد شد.
ت) ملات مصرفي در اجراي طاق ضربي ملات، گچ و خاک به نسبت 2/1 مي باشد
ث) مطابق آئين نامه 2800 ايران، تيرآهن ها به وسيله ميلگرد و يا تسمه فولادي به صورت ضربدري به يکديگر بسته مي شوند. به صورتي که، اولاً طول مستطيل ضربدري شده بيش از 5/1 برابر عرض آن نباشد و ثانياً مساحت تحت پوشش هر ضربدري از 25 m2 مترمربع تجاوز ننمايد.
حداقل سطح مقطع ميلگرد و يا ستمه که براي مهاربندي ضربدري تيرآهن سقف آخرين دهانه به کار مي رود ميلگرد 14 ميلي متر مي باشد
اسلاید 9 :
مصالح اجراي سقف طاق ضربي
مصالح اجرايي در سقف طاق ضربي از لايه پايين به بالا در طبقات ساختمان (به جز سقف بام) عبارت است از:
1) اندود رويه (سفيدکاري)
2) اندود گچ و خاک 1cm تا 2cm سانتي متر
3) سقف طاق ضربي
4) پوکه معدني 10cm
5) ملات ماسه سيمان 2cm
6) موزائيک يا سنگ 2cm
اسلاید 10 :
روش اجراي سقف طبقه آخر، شيب بندي و قيرگوني بام
به منظور اجراي گام به گام سقف (طاق ضربي) در سقف طبقه آخر مراحل ذيل انجام مي گيرد:
الف) پس از اتمام طاق ضربي، اگر هوا ابري باشد، يعني احتمال اين که شب بارندگي خواهد شد، روي طاق دوغاب غليظ گچ ريخته نخواهد شد.
اما اگر، هوا مناسب بود سر تا سر سقف طاق ضربي دوغاب غليظ گچ پخش خواهد شد تا، تمام روزنه ها و درزها پر شوند. اگر احتمال بارندگي داده شود اکيداً دوغاب ريزي انجام نخواهد شد زيرا، در اثر حجم آب جذب شده طاق خيس و پايين خواهد آمد.
ب) اقدام به دور چيني بام، به ضخامت 10cm و ارتفاع حدود 40cm مي گردد.
اين مقدار ازتفاع به دليل آن است که، در زمستان به علت بارش برف و زماني که برف آب مي شود در اکثر نماهاي آجر سه سانتي خسارت وارد شده، و در سطح نما، سبب ايجاد سفيده و شوره خواهد شد. اگر ارتفاع دورچيني بام کمتر از مقدار فوق باسد به نما آسيب رسانده و ضرر و زيان مالي فراوان به نماي ساختمان تحميل مي گردد.
پ) پس از دور چيني بام، اقدام به کرم بندي مي گردد. شيب کرم بندي بسته به نوع شهر محل اجرا، متغير است ولي اصولاً اين شيب بين 1% تا 5/1% اجرا مي گردد.
نکته: محل آبرو جايي انتخاب مي گردد که، در صورت گرفتگي کمترين خسارات مالي به ساختمان وارد شود. محل آبرو در بهينه ترين حالت محلي است که، آب باران در کمترين زمان ممکن به ابرو هدايت شود. اگر طول زياد باشد، فاصله تا محل آبرو، زياد و طبعاً اگر شيب زياد گردد ميزان مصرف پوکه بالاتر رفته و سقف سنگين مي شود. ميزان شيب 5/1% در نظر گرفته شده در آنجا غيرمنطقي و توجيه اقتصادي ندارد. در آنجا بهتر است همان شيب 1% اجرا شود. اما اگر فاصله تا محل آبرو کوتاه بود شيب 5/1% اجرايي و منطقي است.
نتيجه: اگر فاصله بلندترين نقطه شيب، تا محل آبرو زياد باشد، بهترين شيب 1% و اگر فاصله کم باشد بهترين شيب 5/1% است.