کارآموزی برق

بخشی از مقاله

گزارش كار آموزي
عنوان كار : اصلاح سيستم برق فشار ضعيف ساختمان آزمايشگاهي اصلاح بذر جهاد كشاورزي كرج واقع در كيلومتر 5 جاده مردآباد – و همچنين تغيير شكل كلي سيم كشي قديمي ساختمان و ايجاد سيستم اعلام حريق .
علت اين كار اين بود كه اصلاح بذر نياز به دستگاه هاي جديد آزمايشگاهي براي كشت باكتري داشت و به همين منظور تصميم به نوسازي سيم كشي كل ساختمان مربوط من جمله اداري و آزمايشگاهي

به همين منظور بعد از انجام مراحل اداري بين شركت مهر پريشي و جهاد كشاورزي يك سيستم از شركت براي بازديد محل فرستاده شد بررسي و مطالعه ميزان مصرف هر يك از دستگاه ها به خصوص دستگاه هاي فوق حساس آزمايشگاهي و دستگاه هايي كه مصرف برقي بالايي داشتند مثل اتوكلاو و دستگاه هاي اندازه گيري وزن و قطر باكتري و ...
و همچنين سيستم برق قديمي ساختمان و فرسوده بودن سيم ها شركت سه طرح به كميسيون اداره كشاورزي ارائه كرد تا كميسيون در مورد قيمت و نوع اجراي طرح تصميم بگيرد .
طرح 1- اجراي سيم كشي از طريق داكت

طرح 2 – اجراي سيم كشي توكار ( هزينه بالايي داشت )
طرح 3 – اجراي سيم كشي از طريق راكت فقط باي آزمايشگاه ها

كه كميسون طرح اول ( اجراي سيم كشي از طريق داكت ) موافقت كرد . در واقع علت توكار نشدن سيم كشي علاوه بر مسئله هزينه ي بالا تر نسبت به ديگر طرح ها موجب تعطيل شدن ساختمان اداري برقي آزمايشگاه و در نتيجه از بين رفتن گونه هاي باكتري به علت قطعي برق در ساختمان مي شد با تاييد كميسيون استارت كار عملي پروژه از تاريخ 20/12 روي ساختمان آغاز شد و بنا به در خواست جهاد كشاورزي در ايام تعطيل نوروز نيز براي سريع انجام شدن كار مشغول بوديم لازم به ذكر است چون برق نبايد قطع مي شد سيم كشي سابق همچنان برق دار بود . و سيستم جديد با داكت كشي و مشخص كردن مسير هاي داگ با توجه به لطمه نزدن به زيبايي و حفظ نماي داخلي ساختمان و كوتاه شدن مسير ها ادامه داشت .

مراحل كار :
مرحله اول : اجراي سيني كشي در راهروهاي اصلي : اين سيني ها به دليل قطر بالاي كابل سنگيني و زياد بودن سيم ها استفاده شد در اين قسمت امكان استفاده از داكت مقدور نبود و از سيني 20 استفاده كرديم . اين سيني ها از تابلوي اصلي روي ديوارها نصب مي شد .

2- ايجاد انشعاب از تابلوهاي فرعي بوسيله داكت نمره 9 استفاده شد و مسيرهاي فرعي تركه مصرف كننده ي كمي داشتند از داكتهاي 2 و 4 استفاده مي شد . بعد از كار داكت كشي طبق نقشه تعداد رشته و نوع سيم مورد نظر در داكتهاي مخصوص خود قرار گرفتند و شروع به نصب كليد و پريزهاي روكار در محلهاي مورد نظر مطبق نقشه ها انجام شد .

كابل ورودي به ساختمان و تابلو از پست 35+3*50 بوده بعد از سيم كشي توسط داكت و نصب كليد و پريزها شروع به نصب مهتابي ها كرديم كه حدود 150 مهتابي بود پس تابلوي اصلي و تابلوهاي فرعي سر جاي خود قرار داده شد و براي حفاظت دستگاه ها و ايمني يك چاه ادت در پشت ساختمان صفر گرديد و در آن از كابل 16 استفاده شد و در انتهاي كار پس از هماهنگي با متخصصين آزمايشگاهها پس از قطع برق حدود 40 دقيقه كل كابلها به كابلهاي جديد وصل شد البته ( بعد از قطع برق ترانس ) اين كار ها انجام شد البته ما مي خواستيم ups و اپستي لايزر ثابت كننده ولتاژ هم بگذاريم كه به علت بالا بودن هزينه موافقت نشد در خاتمه كار با نصب سانترال هاي اعلام حريق و سنورهاي آنها طبق نقشه در حدود 7 روز كاري كار خاتمه يافت .

نتيجه كار : با توجه به كارهاي انجام شده مي توان گفت 50تا60% اجراي چنين كارهايي مربوط به محاسبات و خلاقيت هاي كاري بوده كه زمان پر و حساس است از جمله اين حساسيت ها محاسبه آمپراژ و پيش بيني اضافه شدن دستگاه ها در آينده و مابقي مشكلات مربوط به عملي كردن طرح ها مي باشد.

لازم به ذكر است بدانيد اين ساختمان 40 سال پيش توسط اسرائيلي ها ساخته شده بود كه در ساخت آن از تيرچه بلوك و بتون آرمه در ديوارها و سقفها استفاده شده بود كه با مشكلات زيادي براي سوراخ كردن ديوار و سقف مواجه شده بوديم .

مشخصه فني پروژه :
1- داكت كشي ، سيم كشي و نصب پريز مطابق نقشه BE.Z
2- داكت كشي ، سيم كشي و نصب سيستم روشنايي مطابق نقشه BE.3
3- داكت كشي ، سيم كشي و نصب سيستم تلفن مطابق نقشه BE.4
4- داكت كشي ، سيم كشي و نصب اعلام حريق مطابق نقشه BE.5

5- داكت كشي ، سيم كشي و نصب تابلو اصلي و تابلوهاي فرعي مطابق نقشه هاي BE.6 و BE.7
اندازه گيري جريان را از روي پلاك دستگاه و آنهايي كه نداشتند با كلمپ يك بازويي كه روي اهم متر است و دور سيم مي انداختيم البته فقط يك رشته و از روي سيم جريان را اندازه مي گيرد .

مقدمه
با رشد روز افزون جمعيت و افزايش مصرف برق به علت ازدياد جمعيت،لزوم تأمين انرژي الكتريكي در سطح وسيع،توسط روشهاي كلاسيك نه تنها اقتصادي نمي باشد بلكه امكان پذير نيست.
رشد روز افزون مصرف لزوم ايجاد نيروگاههاي بزرگ را ايجاب مي كند.اين نيروگاهها را نمي توان در هر حالي نصب كرد زيرا شرايط طبيعي منطقه و شرايط پخش صنعت از عواملي است كه در تعيين محل نيروگاه سهم بسزايي دارد.

نيروگاهها معمولاً دور از مراكز مصرف نصب مي گردند.لذا لازم است انرژي توليد شده از طريق خطوط انتقال به مراكز مصرف هدايت گردد.
براي انتقال قدرت هاي زياد و در فواصل طولاني به منظور كاهش تلفات لازم است ولتاژ توليدي نيروگاه افزايش يافته و سپس در نقاط مصرف طي مراحلي كاهش داده شود و اين كاهش به نحوي بايد باشد كه قابل استفاده براي مصرف كننده باشد.براي تغييرات ولتاژ و همچنين به منظور اتصال نقاط مختلف شبكه به يكديگر بايد ايستگاههايي در شبكه ايجاد نمود كه به پست برق معروف هستند.

بسته به نوع تغيير و تبديلي كه در شبكه بايد انجام گيرد سه نوع پست وجود دارد كه عبارتند از:
1.پستهاي بالا رونده ولتاژ
2.پستهاي كاهنده ولتاژ ( توزيع )
3.پستهاي كليدي

1.پستهاي بالا رونده ولتاژ:
اين پست ها در نزديكي نيروگاهها بكار مي روند و فلسفه وجودي آنها اين است كه:
ولتاژ توليد شده توسط ژنراتورها به علت محدوديت هايي كه در آن وجود دارد محدود مي باشد و از آنجايي كه انتقال قدرت تحت ولتاژهاي پايين (حداكثر KV 20) و فاصله هاي دور اقتصادي نيست از اين پست ها ايجاد مي شود.

2.پستهاي كاهندة ولتاژ (توزيع):
ولتاژ مورد نياز مصرف كنندگان بايد در حد مطلوب كاهش داده شود تا بتواند قابل مصرف باشد.اين كاهش ولتاژ از طريق پستهاي كاهنده و يا توزيع صورت مي گيرد.كاهش ولتاژ بسته به مقدار آن در مراحل مختلف انجام مي گيرد.

3.پستهاي كليدي:
در اين پستها هيچ گونه تبديل ولتاژ انجام نمي گيرد و تنها ارتباط خطوط مختلف به يكديگر صورت مي گيرد.البته در شبكه ممكن است پستي وجود داشته باشد كه تركيبي از پستهاي فوق باشد.

(تقسيم بندي پستها از نظر استقرار تجهيزات و محل استقرار آنها):
1.سيستم هاي باز(بيروني)
2.سيستم هاي بسته(داخلي)

پست هاي باز ، سيستم هايي هستند كه تجهيزات فشار قوي آنها در محوطة باز قرار دارند و مستقيماً در معرض تغييرات شرايط جوي غير قابل كنترل مي باشد .

سيستم هاي باز خود به چند دسته تبديل مي شوند:
1.معمولي 2.گازي 3.هوايي

- پست هاي معمولي سيستم هايي هستند كه هواي آزاد (عايق) بين فازها و قسمت هاي برقدار با زمين مي باشد.
- پست هاي گازي سيستمهايي هستند كه قسمتهاي برقدار تجهيزات در داخل محفظه هايي كه با گاز SFG پر شده قرار دارند.
- پست هاي هوايي سيستم هايي هستند با قدرت كم و ولتاژ پايين و معمولاً در حومه شهر و روستا ها احداث مي گردند.
- پست هاي بسته نيز به دو نوع گازي و معمولي تقسيم مي شوند.

- پست هاي ديگري از لحاظ طرز استقرار تجهيزات نيز وجود دارند كه به پست هاي سيار معروفند اين نوع پست ها معمولاً به صورت پستهاي با ظرفيت كم و ولتاژ بالا مي توانند بصورت موقت جايگزين يك پست دائمي شوند.تجهيزات اين پست ها معمولاً بصورت گازي(GIS) مي باشد و بر روي چند دستگاه تريلي نصب مي گردند.

2.پارامترهاي مهم در طراحي پست ها و انتخاب تجهيزات:
در طراحي پستها بايد پارامترهاي مختلفي را در نظر گرفت.چند پارامتر مهم در زير آمده است.
الف:شرايط محيط:اين عوامل نقش مهمي در طراحي ها دارند و عمدتاً عبارتند از:
1.درجه حرارت حداكثر محيط:بطور كلي تحت تأثير دو درجه حرارت مي باشد:

الف:محيط
ب:گرماي حاصل از تحت ولتاژ قرار گرفتن و اين دو مقدار بايد ثابت باشند.
2.درجه حرارت حداقل:دستگاه بايد بتواند در كمترين درجه حرارت محيط كار كند.
3.ارتفاع از سطح دريا:با افزايش ارتفاع چگالي هوا كم شده و مقدار ولتاژ شكست هوا براي يك فاصله مشخص كمتر مي شود.
4.مقدار يخ:دستگاهها بايد مقاومت مكانيكي در مقابل يخ هاي زمستان را داشته باشند.

5.سرعت باد:سرعت باد در محل يك پست بايد در طراحي تجهيزات و اتصالات مورد توجه قرار گيرد.
6.زلزله:وسايل بايد با توجه به اطلاعات در مورد زلزله طراحي شوند و تهيه گردند.
7.مقدار آلودگي هوا:شامل گرد و غبار و املاح موجود در هواست،كه براي تعيين سطح ايزولاسيون مورد توجه قرار مي گيرد.
8.تعداد صاعقه

ب:اطلاعات الكتريكي مبنا:
1.ولتاژ الكتريكي مبنا: (ولتاژ نامي) و ولتاژ حداكثر كار:
ولتاژ نامي يكي از مشخصه هاي فني يك دستگاه و اصلي ترين مشخصه يك پست بوده و ولتاژ نامي عبارتست از ولتاژ دائمي كار يك پست مي باشد و به عوامل فني مختلفي بستگي دارد.
ولتاژ حداكثر كار عبارتست از : حداكثر ولتاژ نامي كه امكان بوجود آمدن آن در شرايط عادي وجود داشته باشد.
2.جريان نامي:

عبارتست از جرياني كه از يك دستگاه در حالت كار عادي آن عبور مي كند.
3.جريان اتصال كوتاه:تعيين جريان اتصال كوتاه در يك پست جهت طراحي آن و انتخاب تجهيزات بسيار مهم است.بايد توجه داشت كه سطح اتصال كوتاه در يك پست با توجه به تغييرات و با توسعه شبكه تغيير مي نمايد.و داراي دو اثر حرارتي و اثرات نيروي حاصل ناشي از عبور جريان اتصال كوتاه مي باشد.
4.فركانس:مقدار استاندارد فركانس 50 و 60 هرتز مي باشد كه در ايران 50 هرتز است.

5.سيستم اتصال فازها:توليد و انتقال انرژي در شبكه بصورت سه فاز انجام مي گيرد و پست هاي فشار قوي نيز بصورت سه فاز ساخته مي شوند جهت سهولت تشخيص فازها از يكديگر آنها كد گذاري مي شوند.
6.سطح ايزولاسيون يا سطح عايقي تجهيزات:
مقدار قدرت تحمل اضافه ولتاژهاي دائم و موقتي و زودگذر توسط تجهيزات را سطح عايقي يا سطح ايزولاسيون مي گويند.

3.هماهنگي عايقي:
شامل انتخاب قدرت عايقي براي تجهيزات سيستم است كه بتواند در مقابل اضافه ولتاژهاي شبكه مقاومت كند، كه مقدار تحمل را سطح عايقي يا Bil گيوند و هرچه از نظر سطح عايقي پايين تر باشد مقرون به صرفه تر هستند.اصولاً دو روش براي تعيين سطح عايقي بكار برده مي شوند.
1.روش قراردادي 2.روش آماري

كه هر كدام داراي روشهاي فني خاص خود مي باشند.
دو نوع سطح عايقي موجود مي باشد:1.خارجي 2.داخلي
اضافه ولتاژهاي بوجود آمده در شبكه معمولاً به سه دسته تقسيم مي شوند:
1.بر اثر فركانس:كه سه حالت دارد:

1.اثر فرانتي 2.پديدة رزونانس 3.اتصالي فاز به زمين
2.ناشي از كليد زني:در تمام حالات عملكرد كليد بوجود مي آيد و 2 تا 4 برار ولتاژ نامي مي باشد.
3.ناشي از رعد و برق
در هماهنگي عايقي اضافه ولتاژهاي فوق اصولاً به علت اينكه آنها تعيين كنندة رنج برقگيرها و همچنين سطوح وسايل حفاظتي هستند در نظر گرفته مي شوند.
جهت تأمين سطوح عايقي و انتخاب برقگير براي هر رنج و هر اندازة ولتاژ خاص استانداردهايي وجود دارد كه از آنها جهت طراحي استفاده مي گردد كه اين استانداردها به عوامل مختلفي بستگي دارد.البته ارتفاع نيز سهم مهمي در تعيين سطح عايقي دارد.

4.شين و شينه بندي:
شينه بندي عبارتست از چگونگي ارتباط الكتريكي فيلدهاي مختلف كه داراي يك سطح ولتاژند.مثلاً تمام ترانسفورماتورها و هادي هاي موجود در پست تبديل كه داراي ولتاژ مساوي هستند توسط يك هادي بهم وصل مي شوند كه اين هادي را شين گويند.در روي اين شين انرژي مولدها و يا مبدلها و يا هر دو بهم مي پيوندند و از روي آن بطور مستقيم و يا پس از تبديل به مصرف كننده ها و يا نقاط ديگر هدايت مي شوند در واقع شين عبارتست از وسيلة جمع و پخش انرژي در واحد زمان.

لزوم شينه بندي:
هر شينه بندي ممكن است داراي چندين فيدر ورودي و خروجي متصل به آن باشد فيدرها خود داراي وسايل الكتريكي مثل C.B,PT,CT و غيره مي باشند.ارتباط اين فيدرها بدون وجود يك سيستم گسترده نمي تواند انجام شود.با توجه به شرايط،خواسته ها و پارامترها شينه بندي هاي مختلفي مي تواند وجود داشته باشد.

انواع شينه بندي:
1.ساده:ساده ترين و ارزانترين نوع شينه بندي مي باشد ولي تعميرات،توسعه و گسترش در آن مشكلاتي بوجود مي آورد.جهت سهولت مي توان آن را بصورت V شكل نيز طراحي كرد.
2.شينه بندي ساده با باسبار انتقالي
3.شبنه بندي دوبا سبار
4.شينه بندي با سبار دوبل با باسبار كمكي
5.شينه بندي چند باسبار
6.شينه بندي چند باسبار شين كمكي
7.شينه بندي H شكل يا حلقوي
8.شينه بندي كليدي
9.شينه بندي دو كليدي
كه هر كدام داراي معايب و مزايايي مي باشند كه بهترين نوع آنها 8 و 9 مي باشد.

5.فواصل زمين كردن نقطه نوترال و سيستم زمين
فواصل اساسي در پستها:
چگونگي قرار گرفتن تجهيزات و هادي ها در پست و فواصل موجود و مناسب بين آنها و بين زمين و تجهيزات موضوع بحث فواصل اساسي است كه به 5 نوع تقسيم مي شوند:
1.Earth Clearance (E.C) كه فاصله بين قسمت هاي برقدار با اسكلت زمين و يا خود زمين است.
2.Phase Clearance (P.C) فاصله بين قسمت هاي برقدار با يكديگر
3.Isclating Distance (ID) فاصله بين كنتاگتهاي يك سكسيونر و يا كليد قدرت در زمان باز بودن.
4.Safety Clearance(S.C) فاصله بين قسمت هاي برقدار و محيط كار.
5.Grand Clearance(G.C) فاصله بين پايين ترين نقطه فلزي هر ايزولاتور و سطح زمين.
كه تعيين اين فواصل با توجه به مشخصات پست و شرايط و استانداردها امكان پذير است.

زمين كردن نقطه نوترال به دلايل زير قابل توجه است:
1.براي حفاظت فاز به زمين
2.شدت جريان اتصال كوتاه فاز به زمين
3.ولتاژ فازهاي سالم در زمان اتصال به زمين
انواع زمين كردن نقطه نوترال:
1.سيستم با نوترال ايزوله
2.با استفاده از سلف پرسون
3.از طريق مقاومت
4.زمين كردن مستقيم
5.از طريق راكتانس
6.از طريق ترانسفورماتور زمين.
طراحي سيستم زمين

هدف از ايجاد يك سيستم زمين:
1.در حالت نرمال تمام قسمت هاي غير باردار دستگاهها از طريق هاديهايي متصل به سيستم زمين در ولتاژ مطلق زمين كه صفر يا نزديك صفر مي باشد قرار گيرند.
2.كارگران در تمام مواقع در شرايط پتانسيل مطلق زمين قرار گيرند.
براي حصول شرايط فوق مي بايستي سطح پتانسيل الكتريكي در سطح زير و اطراف يك پست حتي المقدور يكنواخت و نزديك به پتانسيل صفر و يا ولتاژ مطلق زمين باشد.
عمل زمين به دو طريق صورت مي گيرد:
1.زمين كردن نوترال دستگاهها
2.زمين كردن بدنة اجزاء هادي غير باردار.

بررسي ولتاژهاي مجازي براي ايمني در پست
1.ولتاژ گام يا قدم: Step Voltage
ولتاژهاي خطرناك بصورت زير هستند:
كه از عبور جريان در مسير بسته دو پاي شخص و زمين ناشي مي شود.
2.ولتاژ تماس:Toueh Voltage
ولتاژ تماس معمولاً در اثر تماس دست يا ناحيه فوقاني بدن به قسمت فلزي تجهيزات كه در هنگام اتصالي و يا خرابي ايزولاسيون باردار مي باشند.
3.ولتاژ انتقالي:Transfer Voltage
اين ولتاژ حالت خاصي از حد ولتاژ تماسي مجاز مي باشد و در حالتي تعريف مي شود كه دستگاه اتصالي شود در اين حالت ممكن است ولتاژ تماس حاصل تا حد ولتاژ كل ناشي از اتصال كوتاه برسد.
6.ولتاژ خانه Mesh Voltage:
به ولتاژ بين مركز يك خانه با نقطه اتصال زمين نزديكترين دستگاه اطلاق مي گردد.

مراحل طراحي:
1.مطالعة مشخصات خاك و تعيين مقدار P:
خاك خشك داراي قابليت هدايت الكتريكي خيلي كم است اما با افزايش رطوبت و املاح هدايت آن فزوني مي يابد.
2.تعيين زمان تشخيص و رفع خطا و مساحت تحت پوشش پست.
3.ماكزيمم جريان اتصال

اين كميت تعيين كننده مقطع هادي هاي شبكه،افزايش پتانسيل شبكه و غيره مي باشد.
6.گزينش هادي هاي زمين و تعيين سطح مقطع آن
با توجه به شرايط زير تعيين مي گردد.

1.تحمل تنش حرارتي بطوري كه هادي ذوب نشود.
2.داشتن مقاومت مكانيكي كافي در برابر تنش مكانيكي ناشي از جريان اتصال زمين.
3.سطح مقطع كافي براي داشتن مقاومت لازم در مدت طولاني در برابر خوردگي در مناطقي كه مشخصات خوردگي دارند.
4.داشتن هدايت كافي بطوري كه پتانسيل زمين در همه نقاط از حد مجاز تجاوز نكند.
6.برقگير:
يكي از روشهاي حفاظت شبكه هاي قدرت،ترانسفورماتورها و ساير تجهيزات الكتريكي،در مقابل اضافه ولتاژهاي ناشي از سويچينگ و رعد و برق و… استفاده از وسايل حفاظتي مي باشد.
وظيفه اين وسايل محدود كردن و كنترل اضافه ولتاژهاي فوق و هدايت و انحراف آن به زمين است بنابراين در اين صورت مي توان سطح عايقي تجهيزات را تا حد مناسبي پايين آورد كه از نظر اقتصادي و بهره برداري خيلي مهم است.

يك وسيلة حفاظتي بايد مشخصه هاي زير را داشته باشد:
1.در ولتاژ نامي شبكه هيچ عكس العملي از خود نشان ندهد.
2.در اضافه ولتاژهاي بوجود آمده سريعاً از خود عكس العمل نشان داده و آن را به زمين هدايت كند.
3.ظرفيت عبور موج جريان با دامنه زياد و با مدت زمان معيني را داشته باشد.
4.بعد از هر تخليه الكتريكي،عبور قدرت در فركانس معمولي ادامه نداشته باشد.
5.از نظر اقتصادي و هزينه هاي تعمير و نگهداري و نصب مقرون به صرفه باشد.

برقگير:
وسايل حفاظتي كاملي كه در شبكه هاي قدرت جهت كنترل اضافه ولتاژها مورد استفاده قرار مي گيرد برقگيرها مي باشند.يك برقگير تشكيل شده از: پوشينگ پرسلين كه در داخل آن يك سري فاصلة هوايي بطور سري با ديسكهايي از جنس Silicon قرار گرفته اند.برقگيرهاي فوق بنام Value Type موسومند و بدين گونه عمل مي كنند كه در ولتاژ نامي شبكه هيچ گونه شكست الكتريكي در فواصل هوايي بوجود نيامده و همچنين مقاومت المانهاي غير خطي خيلي بالاست.لذا برقگير هيچ عكس العملي از خود نشان نمي دهد.ولي در زمان بوقوع پيوستن اضافه ولتاژهاي معين در شبكه فواصل هوايي موجود در برقگير اتصالي شده و همچنين مقاومت المانهاي غير خطي شديداً كاهش مي يابد و موج جريان به زمين تخليه مي شود تا زماني كه اضافه ولتاژ كنترل شود.برقگير فوق داراي معايب و محدوديت هايي مي باشند مثلاً وجود فواصل هوايي در طول برقگير باعث عدم توزيع يكنواخت ولتاژ مي شود.مي توان براي رفع عيب آن مقاومت هاي غير خطي را بطور موازي با فواصل هوايي بكار برد.ظرفيت جذب انرژي اين نوع برقگيرها محدود مي باشد.

برقگير ZNO
در اين نوع برقگيرها فواصل هوايي وجود ندارد و برحسب مقدار ولتاژ نامي تعدادي از المانهائي از جنس اكسيد روي با مشخصة مقاومتي كاملاً غير خطي به يكديگر سري مي شوند.در ولتاژ نامي المانها داراي مقاومت خيلي بالا بوده ولي در اضافه ولتاژها ميزان مقاومت آنها سريعاً كاهش مي يابد و جريان به زمين تخليه مي شود تا اضافه ولتاژ بوجود آمده كنترل شود.

مشخصات الكتريكي و فني برقگيرها:
1.ولتاژ نامي:حداگثر ولتاژي كه برقگير بطور دائم مي تواند تحمل كند بدون اينكه صدمه ببيند.
2.ولتاژ باقيمانده:ولتاژي كه بين ترمينالهاي برقگير در زمان تخليه جريان و عمل برقگير بوجود مي آيد كه مي بايد با استفاده از مقاومت هاي كاملاً غير خطي مقدار آن را به حداقل رساند.
3.ولتاژ جرقه:عبارتست از اضافه ولتاژي كه باعث عمل برقگير مي شود.

4.حداكثر جريان تخليه:حداكثر جرياني كه برقگير مي تواند بدون خسارت ديدن و يا تغيير مشخصات فني از خود عبور دهد.
5.ظرفيت انرژي ورودي:ماكزيمم انرژي مجازي كه برقگير مي توند در طراحي يك زمان مشخص جذب كند.صرف نظر از ساختمان داخلي برقگيرها به سه دسته تقسيم مي شوند.
1.برقگير تيپ پست
2.برقگير تيپ خط
3.برقگير تيپ توزيع

7.ترانسفورماتور
انرژي الكتريكي توليد شده به وسيلة نيروگاههاي حرارتي و آبي معمولاً از مراكز صنعتي و مصرف كننده ها فاصله زيادي دارند.اين انرژي بواسطة محدوديت هاي موجود در ساخت واحدهاي توليد كننده،در ولتاژهاي پايين نظير 6 و 11 و 21 و قدرت هاي بالا توليد مي شود.انتقال اين قدرتها تحت ولتاژهاي پايين با وجود فاصله زياد بين توليد كننده ها و مصرف كننده ها باعث افت ولتاژهاي زياد و توان خواهد شد.لذا به مبدلهايي براي تبديل ولتاژهاي پايين به ولتاژ بالا براي كاهش تلفات و انتقال آن به نقاط دوردست نياز است.همچنين ولتاژهاي بالاي انتقال داده شده براي استفاده مصرف كننده ها در مراكز صنعتي و شهرها مناسب نيست،لذا در اين گونه مناطق احتياج به مبدلهاي كاهندة ولتاژ مي باشد.اين مبدلها را ترانسفورماتور قدرت مي نامند كه بصورت دو سيم يا سه سيم پيچيده مي باشند.

در مورد پستهاي دو سطح ولتاژ از يك ترانس دو سيم پيچه براي كاهش يا افزايش ولتاژ استفاده مي گردد ولي در مورد پستهايي با سه سطح ولتاژ بايد بررسي هاي مناسب نظير محاسبات اقتصادي،ميزان استقلال در تغذيه هر يك از شبكه هاي ثانويه،نوع ترانسفورماتور و رابطة برداري بين شبكه ها صورت گيرد كه آيا از يك ترانس سه سيم پيچه استفاده شود يا از ترانس دو سيم پيچه.

8.سكسيونر
كليدهاي قدرت در يك پست فشار قوي قطع و وصل فيدرهاي خروجي و ورودي و برقراري ارتباط بين قسمت هاي مختلف را تحت هر شرايط به عهده دارند.جهت ايجاد ايمني در بهره برداري و تعميرات و قطع فيزيكي يك قسمت از قسمت هاي ديگر از سكسيونر استفاده مي شود.سكسيونرها مي توانند كار قطع و وصل سيستم در حالتي كه تقريباً شدت جريان صفر مي باشد را انجام دهند و همچنين آنها مي توانند ولتاژ و جريان كاپاسيتو و خيلي كم را قطع نمايند ؛ علاوه بر مطالب فوق سكسيونرها مي توانند در انجام مانور سريعتر و بهتر نمودن ايزولاسيون در پستها به كليدها كمك نمايند.سكسيونرها در حالت باز مي توانند ولتاژ نامي را بطور دائم و اضافه ولتاژهاي موقت را در زمان هاي كوتاه تحمل نمايد.

انواع مختلف سكسيونرها:
سكسيونرها از نظر شكل ظاهري انوع مختلفي داشته كه مهمترين آنها عبارتند از:
1.سكسيونر تيغه اي يا كاردي:اين نوع براي ولتاژهاي پايين و متوسط مصرف داشته و بصورت يك پل و سه پل توليد مي شود.داراي يك كنتاكت ثابت و يك متغير مي باشد.قطع و وصل كليد ممكن است دستي توسط اهرم يا موتوري از راه دور و يا كمپرسي با هواي فشرده انجام شود.

2.سكسيونر كشويي:معمولاً جهت ولتاژهاي پايين و يا متوسط كه در ساختمان ها و در داخل كيوسك قرار گرفته اند مورد استفاده قرار مي گيرند.ميلة متحرك اين سكسيونرها بصورت كشويي بر روي مدار حركت مي كنند.مزيت كلي اين نوع سكسيونرها عدم نياز به اشغال فضا در حالت قطع مي باشد.
3.سكسيونر افقي از نوع Horizented Center Break

در اين سكسيونرها كه در ولتاژهاي متوسط و زياد مورد استفاده قرار مي گيرند هر دو كنتاكت متحرك بوده و سكسيونرها از وسط به دو قسمت تقسيم مي شوند.
4.سكسيونر افقي دوراني سه پايه اي: Center Rotating Post
اين سكسيونر داراي سه پايه بوده كه دو پايه كناري كنتاكتها ثابت قرار گرفته و بر روي پايه مياني ميله هادي و روابط بين دو كنتاكت قرار گرفته است.اين ميله مي تواند دو كنتاكت ثابت را به يكديگر متصل نمايد.

5.سكسيونرعمودي
اين سكسيونرها مانند حالت تيغه اي بوده و ليكن اين سكسيونرها طوري طراحي مي شوند كه بتوانند مناسب جهت جريانها و ولتاژهاي بالا باشند استفاده از اين سكسيونرها فاصله بين فازها را به حداقل مي رساند.

6.سكسيونر قيچي اي Pantograph Type
براي فشارهاي زياد و خيلي زياد بسيار مناسب است زيرا به علت اينكه كنتاكت ثابت آن را شين يا سيم هوايي تشكيل مي دهد احتياج به دو پاية عايقي مجزا از يكديگر كه در فشار قوي باعث بزرگي ابعاد و سنگين وزن آن مي شود ندارد . فقط شامل يك پاية عايقي است كه چنگك يا تيغة قيچي مانند آن نصب مي شود و با حركت قيچي مانندي با شين يا سيم هوايي ارتباط پيدا مي كند.

7.سكسيونر زمين Earthing Switch
پس از قطع دو طرف يك خط توسط كليدها جهت ايجاد ايمني به منظور كار كردن روي خط از سكسيونرهاي زمين استفاده مي شود.
9.كليدهاي قدرت Power Grcuit Breaker
كليدهاي فشار قوي به منظور قطع و وصل نمودن نيروگاهها،خطوط انتقال،مصرف كننده ها و ساير تجهيزات صورت مي گيرد.بطور كلي،قطع و وصل كليدهاي قدرت به دو حالت زير انجام مي گيرد:

1.قطع كليد بدون برنامه قبلي كه در نتيجه بروز عيب و يا اتصالي در شبكه اتفاق مي افتد و در اين حالت كليد بصورت اتوماتيك توسط راههاي حفاظتي و وسايل كنترل فرمان مي گيرد.
2.قطع كليد با برنامه قبلي جهت انجام تعميرات،بازرسي،سرويس و… كه در اين حالت كليد توسط اپراتور قطع و وصل مي شود يك كليد قدرت بايد مشخصات زير را داشته باشد :
1.جريان نامي شبكه را بطور دائم و جريان اتصال كوتاه را براي مدت كوتاهي تحمل كند.

2.در زماني كه كليد باز است بايد ولتاژ نامي و اضافه ولتاژهاي موقتي ر تحمل كند.
3.توانايي قطع جريان را در حالتهاي مختلف،جريان نامي،جريان اتصال كوتاه،و در سريعترين زمان ممكنه داشته باشد.

انواع كليدها:
1.كليد روغني:روغن در اين كليدها نقش خاموش كنندة جرقه و همچنين نقش عايق كننده بين قسمت هاي برقدار و بدنه كليد و بين دو كنتاكت را دارد.
2.كليد كم روغن:در اين نوع كليدها ايزولاتورهاي عايق بجاي روغن وظيفه عايق را انجام مي دهند.
3.كليد هوايي:در اين نوع كليدها اولاً براي خاموش كردن جرقه و خاموش كردن يونها و خنك كردن جرقه از هواي سرد تحت فشار استفاده مي شود.
4.كليد خلأ:نوع ديگري از كليدهاست كه در يك محفظه خلأ و با استفاده از ايجاد قوس الكتريكي كار مي كند.
5.كليد6SF:

گاز6SF گازي است سنگين داراي خواص عايقي خوب و بسيار عالي جهت خاموش كردن جرقه استقامت عايقي اين گاز با بالا رفتن فشار زياد مي شود بطوري كه در فشار 3 استقامت الكتريكي آن بيشتر از روغن است و خاصيت عايقي آن در فشار يك اتمسفر تقريباً 235 برابر هواست.
از آنجايي كه گاز 6SF گازي الكترونكاتيو است ثابت زماني جرقه آن كم مي باشد و اين باعث شده تا كليدهاي 6SF براي شرايط سويچينگ بسيار مناسب باشد.
مكانيزم عمل كننده:

انواع مختلف مكانيزم عمل كننده كليدها به قرار زير است:
1.عمل دستي در عين سادگي به علت كم بودن قدرت و محدود بودن در فشارهاي متوسط و بالا استفاده نمي گردد.
2 و 3.عمل سلونرنيدي و عمل موتوري
اين دو حالت مورد استفاده چنداني ندارند.

4.عمل فنر قابل شارژ توسط موتور:
از شارژ شدن يك فنر استفاده مي گردد و به علت خاصيت فنر در ابتدا شروع عمل خيلي بالاست ولي در انتها اين نيرو كم شده و باعث كند شدن حركت كنتاكتها مي شود.
5.مكانيزم پنوماتيك:
در اين نوع مكانيزم انرژي مورد نياز از جهت قطع و وصل از انرژي پتانسيل هواي فشرده تأمين مي گردد.اين مكانيزم در كليدهاي هوايي كاربرد بيشتري دارد.
6.مكانيزم هيدروليك:
در اين مكانيزم از تغييرات فشار روغن براي قطع و وصل نمودن استفاده مي شود.
10.ترانسفورماتورهاي اندازه گيري:
در پستهاي فشار قوي جريان عبوري و ولتاژ قرار گرفته روي تجهيزات كميتهاي بالايي هستند.كنترل سيستم هاي قدرت و حفاظت قسمت هاي مختلف آن و تداوم پايداري شبكه بايد توسط اندازه گيري كميات بالا و زير نظر داشتن آنها انجام گيرد.از آنجايي كه مقادير جريان و ولتاژ در سطوح بالايي هستند نمي توان آنها را مستقيماً وارد دستگاههاي اندازه گيري و حفاظتي نمود زيرا اين دستگاهها به جهت داشتن حساسيت و قابل دسترس بودن در ابعاد كوچك ساخته مي شوند و تحمل جريان هاي بالا و ولتاژهاي قوي را ندارند.پس لازم است مبدلهايي جهت كاهش جريان و ولتاژ بكار رود كه از ترانسهاي جريان و ولتاژ استفاده مي شود.

ترانس جريان:
ترانسفورماتورهاي جريان از دو سيم پيچ اوليه و ثانويه تشكيل شده كه جريان نامي شبكه از اوليه آن عبور كرده و متناسب با اين جريان،جريان كمي نيز در مدار ثانويه جاري مي گردد.سيم پيچ اوليه يك CT بطور سري با مدار قدرت قرار مي گيرد و در مقايسه با آن داراي امپدانس ناچيزي مي باشد بنابراين جريان سيستم كلاً توسط امپدانس مدار قدرت كنترل مي شود شكل زير مدار معادل يك CT را در حالي كه مقادير اوليه آن به طرف ثانويه منتقل شده است نشان مي دهد.
ترانسفورماتور جريان تقريباً در حالت اتصال كوتاه كار مي كند زيرا ثانويه آن به مقاومت كمي وصل مي شود.ترانسفورماتور جريان براي فركانس مشخصي محاسبه و ساخته مي شود ولي تغييرات جزيي فركانس شبكه روي آن بي اثر است.

ترانسفورماتور ولتاژ
همان طور كه در بحث مربوط به CT بحث شد جهت تغذيه رله هاي حفاظتي و دستگاههاي اندازه گيري و جدا كردن قسمت فشار قوي از فشار ضعيف و پاراكل كردن دو سيستم جدا از هم احتياج به در دست داشتن ولتاژ شبكه مي باشد براي اين كار از ترانس ولتاژ استفاده مي شود.
اين ترانس مانند ترانس قدرت داراي يك هسته مغناطيسي،دو سيم پيچي كه يكي به عنوان اوليه و ديگري به عنوان ثانويه است مدار معادل يك V.T مطابق شكل زير مي باشد كه در اين مدار كميتهاي اوليه بطرف ثانويه منتقل شده اند.

توان نامي V.T
توان نامي عبارتست از توان ماكزيمم كه مي توان از ترانس گرفت بدون اينكه وقت آن از حدود كلاس خود خارج شود.
اثر فركانس بر V.T
اضافه شدن فركانس دقت ترانسفورماتور را بطور محسوسي خراب نمي كند ولي كم شدن آن باعث افزايش فلو و خطا مي شود.
انواع ترانسفورماتور ولتاژ:
1.معمولي:داراي دو سيم پيچ و يك هسته است و در ولتاژهاي پايين بصورت تك فاز بكار مي رود.
2.خازني:C.V.T
اين ترانسفورماتور اساساً بصورت يك مقسم ولتاژ خازني مي باشد در شكل زير ولتاژ فاز شبكه روي خازنهاي C قرار مي گيرد.ولتاژ قرار گرفته روي C را با استفاده از يك ترانس با قدرت پايين مي توان به مقدار مطلوب تغيير داد.
از ترانس ولتاژ خازني در سيستم هاي مخابراتي پست نيز استفاده مي شود.بدين ترتيب كه امواج صوتي يا سيگنالهاي مخابراتي توسط اين نوع ترانس ولتاژ پس از تغييراتي روي خط فشار قوي فرستاده شده يا از آن گرفته مي شود.مزيت ديگر (C.V.T) استقامت الكتريكي آن در مقابل فشار ضربه اي است.
3.ترانسفورماتور ولتاژ اندوكتيو چند مرحله اي(آبشاري)
ترانسهاي ولتاژ معمولي داراي يك سيم پيچ اوليه منفرد هستند كه ايزولاسيون آن براي ولتاژهاي بالايkv 132 مشكلاتي را بوجود مي آورد در ترانسهاي ولتاژ و آبشاري با شكستن ولتاژ اوليه به چندين مرحله مجزا اين مشكل حل مي شود.ترانسهاي آبشاري از چندين ترانس مجزا تشكيل شده كه سيم پيچ اوليشان بطور سري به هم اتصال يافته اند و هسته مغناطيسي هر يك از ترانسهاي مجزا داراي سيم پيچ اوليه در دو قسمت مخالف هم است.سيم پيچ ثانويه از يك سيم پيچ تشكيل يافته كه فقط در آخرين ترانس قرار گرفته است.

11.موج گير Line Top
براي جلوگيري از تداخل سيگنالهاي مختلف كه معمولاً داراي فركانس بالا مي باشند و همچنين به منظور جلوگيري از انتقال سيگنالهايي با فركانس بالا به تجهيزات و قسمت هاي ديگر شبكه از موج گير استفاده مي شود.

ساختمان موجگير معمولاً از يك سلف كه داراي هسته هوا مي باشد و يك مجموعة خازن و مقاومت كه مجموعاً بصورت سري به يكديگر متصل شده اند تشكيل يافته است.موج گير در واقع يك فيلتر موازي است و طوري طراحي مي گردد كه براي فركانسهاي قدرت از خود مقاومتي نشان نداده ولي براي فركانس هاي بالا از خود مقاومت نشان دهد.
پهناي باند مسدود كنندة موج گير بستگي به سه پارامتر،اندوكتانس،خازن و مقاومت واحد تنظيم كننده دار و در زير شماي الكتريكي يك موجگير نشان داده شده است.

طريقه و نصب موجگير در پستهاي فشار قوي:
به سه صورت قابل نصب است:

1.بصورت آويزان معمولاً براي موج گيرهاي بزرگ در ولتاژهاي بالا صورت مي گيرد و مزيت اين طريقه اين است كه محلي را در زمين پست اشغال نمي نمايد.
2.نصب بر روي مقره اتكايي،معمولاً جهت ولتاژهاي بالا استفاده مي شود.
3.نصب بر روي ترانسفورماتور ولتاژ:

در پستهاي متوسط چون وزن موج گير چندان زياد نيست لذا مي توان موج گير را بر روي ترانس ولتاژ قرار داد.موج گيرها در انتهاي خطوط انتقال و در قسمت ورودي به پست و همچنين در محل انشعابات باز خطوط كه شامل PLC است نصب مي گردد.در زمان انتقال از مدار خارج مي شود:
سيستم دو جزيي سيستمي است كه عمل انتقال سيگنال را بطور همزمان از دو پست مي توان انجام داد.

13.جبران كننده ها:
مصرف كننده هاي انرژي الكتريكي در جريان متناوب دو نوعند.
يك دسته از آنها توان اكتيو مصرف مي نمايد نظير هيترها و لامپهاي روشنايي و دسته ديگر انرژي را بصورت ايجاد ميدان هاي الكتريكي و مغناطيسي مصرف مي نمايند نظير موتورهاي الكتريكي،خازن ها،لامپ هاي گازي كه توان مصرفي توسط اين وسايل به توان اكتيو مشهور است خطوط انتقال انرژي نيز خود توان اكتيو و راكتيو مصرف مي نمايند.توان راكتيو مصرف نمي شود.يك وسيله اندوكسيوني براي مدتي انرژي از توليد كننده مي گيرد و زماني ديگر آن را پس مي دهد مثلاً براي يك شبكه با فركانس 50 يك مصرف كنندة سلفي به مدت 200 ثانيه توان را دريافت و در 20/1 ثانيه بعدي آن را پس مي دهد.

به علت داخل و خارج شدن مصرف كننده هاي مختلف در شبكه مسايل زير در خطوط انتقال بوجود مي آيد.
1.افت ولتاژ 2.ازدياد ولتاژ
3.تغيير در انتقال توان 4.ضريب توان

دو مسئله اول اثر مستقيم بر مصرف كننده ها داشته و از آنجائي كه مصرف كننده ها تحت اختلاف پتانسيل هاي مشخص كار مي كنند مي بايستي حتي الإمكان نوسانات ولتاژ در شبكه كم باشد.
سومين مسئله بستگي به مقدار توان انتقال داده شده توسط خطوط را دارد و چارمين مسئله مربوط به ضريب توان است.
1.افت ولتاژ:

با عبور جريان از خطوط انتقال افت ولتاژي در آنها بوجود مي آيد و باعث مي شود ولتاژ انتهاي خطوط كم شود .

12.ارسال سيگنالهاي مخابراتي در سيستم هاي فشار قوي (P.L.C)
امروزه ارسال پيام و مكالمات و فرمانهاي كنترلي و كنترل بار فركانس، … در سيستم هاي قدرت بيشتر توسط خطوط انتقال انرژي انجام مي گيرد.
جهت برقرار نمودن ارتباط از يك مركز به نقاط مختلف مي توان با استفاده از سيستم ماكرويوو و خطوط فشار قوي استفاده كرد.انتقال سيگنالهاي P.L.C از طريق يك مدار بالا گذر يا ميان گذر صورت مي گيرد.

واحد كوپلاژ به عنوان تطبيق دهنده سيگنالهاي P.L.C با مشخصات امپدانس خط انتقال و ظرفيت خازن C.V.T عمل مي كند ساختمان داخلي واحد كوپلاژ شامل يك فيلتر فركانس و يك بوبين تخليه و يك ترانس تطبيق دهنده امپدانس مي باشد.
خازنهاي كوپلاژ باعث اتصال تجهيزات P.L.C به خطوط فشار قوي مي شوند.يكي از مهمترين كارهاي خازنهاي كوپلاژ جدا نمودن دو سيستم با ولتاژ متفاوت از همديگر است.مولد فركانس كارير داراي ولتاژ پايين و خطوط فشار قوي داراي ولتاژهاي بسيار بالا مي باشند.

خازن كوپلاژ باعث جلوگيري از اعمال پتانسيل بالا به تجهيزات فشار ضعيف P.L.C مي گردد.
در موقعيت هايي كه لازم است ولتاژ فشار قوي اندازه گيري شود يك راه بسيار جالب و اقتصادي اين است كه از يك ترانس ولتاژ خازني بجاي خازن كوپلاژ استفاده شود.
ترانس ولتاژ خازني هم مي تواند در نقش ترانس ولتاژ و هم در نقش خازن كوپلاژ انجام وظيفه نمايند.
در سيستم هاي مختلف P.L.C روش مكالمه،تغذيه و مدوله كردن سيستم با همديگر فرق مي كند اين سيستم ها بر اساس عملگردشان به دو دسته ساده و دو جزيي طبقه بندي مي شوند.
يك سيستم PLC ساده سيستمي است كه در آن در هر لحظه فقط از يك ايستگاه عمل مي كند در اين سيستم تمام پستها در يك كانال بر روي يك فركانس عمل مي كنند و انتقال و دريافت پيام را نمي توان بط,ر همزمان در يك پست انجام داد.زيرا واحد انتقال دهندة مسير دريافت كننده را مسدود كرده و حتي ممكن است به آن صدمه بزند .
الف:استفاده از جبران كنندة خازني:
به منظور تنظيم و كنترل كردن ولتاژ و تصحيح قدرت به علت ارزاني و سادگي سيستم آن بسيار متداول است و به دو صورت سري و موازي قرار مي گيرند.

ب:جبران كنندة سنكرون
اين جبران كننده ها ماشين هاي سنكرون مي باشند كه با افزايش و كاهش جريان تحريك مي توانند بصورت ژنراتور يا موتور كار كنند و بدين صورت هم توليد كننده و هم مصرف كننده بار راكتيو هستند.
يكي ديگر از راههاي تقويت ولتاژ استفاده از تپ چنجر در ترانسفورماتور مي باشد.
2.ازدياد ولتاژ
در خطوط طولاني و يا ولتاژ بالا در مواقع كم باري گهگاه ولتاژ انتهاي خط بيشتر از ولتاژ ابتداي خط مي گردد و اين بخاطر خازنهاي طبيعي بين خط و زمين و فازها مي باشد اين افزايش ولتاژ ممكن است خطرناك گردد جهت متعادل كردن ولتاژ مي توان از مصرف كننده هاي سلفي كمك گرفت.روش ديگر استفاده از ماشين سنكرون بصورت زير تحريك است.
3.اصلاح ضريب قدرت:
با استفاده از خازن سري و موازي و راكتور موازي ضريب قدرت را نيز مي توان اصلاح نمود زيرا در همه اين موارد حذف آن است تا مولفه راكتيو جريان كم شده و بطور كلي توان راكتيو توليدي مصرف گردد و توان راكتيو مورد نياز به شبكه تزريق شود و تنظيم ولتاژ صورت گيرد.
تغيير و انتقال توان:
در حالي كه خازن سري جهت فائق آمدن بر افت ولتاژ نصب مي گردد توان انتقالي از خط نيز افزايش مي يابد.

14.سيستم هاي تغذية AC و DC
برق مورد نياز در پست توسط خود پست و يك ترانس تغذيه تأمين مي شود.براي مقاصد ذخيره و بالا بردن ضريب اطمينان و جهت هميشه در دسترس بودن برق AC فشار ضعيف از يك ديزل ژنراتور در مواقع اضطراري استفاده مي شود.
مدارات AC پست به دو قسمت ضروري و غير ضروري تقسيم مي شوند مدارات ضروري پست كه در زمان قطع ولتاژ ترانسفورماتورهاي تغذيه توسط ديزل ژنراتور تغذيه مي شوند عبارتند از:
1.تمام باطري شارژرها
2.مكانيزم تمام موتورهاي تجهيزات فشار قوي
3.روشنايي اتاقهاي فرمان،رله،مخابرات و ساختمان ديزل
4.مكانيزم تهويه هوا براي اتاقهاي رله و مخابرات
5.مكانيزم خنك كنندگي ترانسها
6.مكانيزم تپ چنجر ترانس
7.سيستم اطفاء حريق
8.روشنايي كافي براي محوطه
9.تغذيه AC پانلهاي رله و كنترل ثباتها و نشان دهنده هاي خطي.
مدارات ديگر به عنوان مدارات غير ضروري شناخته مي شوند.