بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش به منظور بررسی اثر اسید هیومیک، کلات آهن و نانو کلات آهن بر رنگیزههای فتوسنتزی نشاء گوجهفرنگی انجام شد. در این آزمایش از طرح بلوک کامل تصادفی به منظور آزمایش دو فاکتور رقم و کود با سه تکرار استفاده گردید. تیمارها شامل 8 ترکیب کودی از دو سطح اسید هیومیک - صفر و 0/15 گرم در لیتر - ، کلات آهن - صفر و 0/3 گرم در لیتر - و نانو کلات آهن - صفر و 0/2 گرم در لیتر - با دو رقم گوجهفرنگی بود. نتایج بدست آمده نشان داد کاربرد ترکیب اسید هیومیک و نانو کلات آهن بیشترین تاثیر را بر میزان کلروفیل a و b و شاخص سبزینگی داشت.
مقدمه
گوجهفرنگی با نام علمی - Lycopersicon esculentum L. - گیاهی علفی از تیره سیبزمینیسانان، یکساله یا چندساله، فصل گرم و بومی آمریکای جنوبی و مرکزی است]پیوست،.[1388 تغذیه گیاهان در دوره پرورش نشاء کیفیت
و رشد آنها را پس از انتقال به محل اصلی تحت تاثیر قرار میدهد.
اخیرا استفاده از انواع اسیدهای آلی برای بهبود کمی و کیفی محصولات زراعی و باغی رواج فراوان یافته است. مقادیر بسیار کم از اسیدهای آلی به دلیل وجود ترکیبات هورمونی، اثرات قابل ملاحظه ای در بهبود خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک و افزایش تولید و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی دارند] سماوات،. [1384 بنابراین، استفاده از انواع کودهای طبیعی از جمله اسیدهیومیک، بدون اثر مخرب زیست محیطی، جهت بالا بردن عملکرد میتواند مثمر ثمر واقع شود.
اسیدهیومیک ترکیب پلیمری طبیعی آلی است که در نتیجه پوسیدگی مواد آلی خاک، پیت، لیگنین و غیره به وجود میآید که میتواند جهت افزایش محصول و کیفیت آن به کار گرفته شود.[Abedi,2010] همچنین اسیدهیومیک با افزایش فعالیت آنزیم روبیسکو، سبب افزایش فعالیت فتوسنتزی گیاه میشود.[Delfine et al,2005] در انگور، تیمار محلولپاشی اسیدهیومیک سبب بهبود تحرک و کارایی عناصر غذایی و افزایش مقدار روی و آهن برگ و در نتیجه افزایش فتوسنتز و افزایش تولید کربوهیدرات و پروتئین شد
نتایج تحقیقات رسایی و همکاران - - 1391 در بررسی اثرات فیزیولوژیکی کاربرد اسیدهیومیک بر نخودفرنگی نشان داد اثرات معنیداری بر میزان رشد و کلروفیل گیاه داشت. آهن، عنصر ضروری برای رشد و نمو گیاهان است عدم دسترسی گیاه به آهن منجر به زردشدن برگهای جوان میشود و باعث کاهش چشمگیر فعالیت فتوسنتز و در نتیجه تولید بیوماس میشود. در بین عناصر ریزمغذی، آهن نقش کلیدی در تشکیل کلروفیل و فتوسنتز داشته و از اهمیت زیادی در سیستم آنزیمی و تنفس گیاهان برخوردار می باشد بنابراین کاربرد آن اثر مثبت بر تولید ماده خشک گیاه خواهد داشت.
این عنصر ضروری، کم مصرف و کم تحرک برای گیاهان است. آهن، بخشی از گروه کاتالیزوری بسیاری از آنزیمهای اکسیداسیون و احیا بوده و برای سنتز کلروفیل مورد نیاز است - تایزوزاگر، . - 2002 استفاده از فرمهای کلاته که به واسطه واکنش نمک های فلزی با کمپلکسهای مصنوعی و طبیعی حاصل میشوند مهمترین راه حفاظت از آهن در برابر افزایش تثبیت در خاک با افزایش pH می باشد.
آمالیوتیس و همکاران - - 2002 گزارش کردند در اثر مصرف آهن، مقدار کلروفیل، فتوسنتز و رشد رویشی گیاه افزایش یافته است. بنابراین با توجه به تاثیر اسیدهیومیک ازیک طرف و نیاز ضروری گیاه به عنصر آهن و اهمیت آن برای سنتز کلروفیل، موجب شد در این پژوهش به بررسی ترکیب کودی اسیدهیومیک، نانو کلات آهن و کلات آهن بر میزان کلروفیل a و bو شاخص کلروفیل برگ نشاء گوجه فرنگی پرداخت.
مواد و روشها
این پژوهش با طرح بلوک کامل تصادفی به منظور آزمایش دو فاکتور رقم و کود در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه خلیج فارس بوشهر در سال 1395 انجام شد. این آزمایش روی نشاءهای دو رقم گوجهفرنگی - Sadeen - 1 و Sunseed - 2 - در سینیهای کشت حاوی محیط کشت کوکوپیت و پرلایت در شرایط گلخانه انجام شد.
تیمارهای اعمال شده بر روی دو رقم شامل 8 ترکیب کودی از اسیدهیومیک - H - در 2 سطح صفر و 0/15 گرم در لیتر، کلات آهن سکسترون - K - در 2 سطح صفر و 0/3 گرم در لیتر و نانو کلات آهن - N - در 2 سطح صفر و 0/2 گرم در لیتر، عدم مصرف - - H0K0N0، نانو کلات آهن - - H0K0N1، کلات آهن - - H0K1N0، اسیدهیومیک - - H1K0N0 ، کلات آهن و اسیدهیومیک - - H1K1N0، اسید هیومیک و نانو کلات آهن - - H1K0N1، کلات آهن و نانو کلات آهن - - H0K1N1، نانو کلات آهن، کلات آهن و اسیدهیومیک - - H1K1N1 با 3 تکرار و در دو مرحله بعد از روییدن بذر به صورت محلول در آب آبیاری به محیط کشت اضافه گردید. 40 روز پس از کاشت بذرها، مقدار کلروفیل با استفاده از دستگاه SPAD مدل Minolta اندازهگیری شد. اندازهگیری رنگیزهها به روش - آرنون، - 1967 و با دستگاه اسپکتروفتومتر صورت گرفت. در پایان آزمایش محاسبات آماری با استفاده از نرم افزار SAS و مقایسه میانگینها توسط آزمون جدید دانکن در سطح احتمال 5 درصد انجام شد.
نتایج و بحث
کلروفیلa
بر اساس جدول 1 مقایسه میانگین نتایج اثر متقابل ترکیب کودی و رقمها نشان میدهد بیشترین میزان کلروفیل a مربوط به تیمار کاریرد هیومیکاسید و نانو کلات آهن - - H1K0N1 در هر دو رقم گوجهفرنگی است که با سایر تیمارها تفاوت معنیداری داشت.کمترین میزان کلروفیل a مربوط به ترکیب هر سه کود در سطح صفر - - H0K0N0 - شاهد - به همراه هر دو رقم گوجه فرنگی بهدست آمد - جدول. - 1 اثر مستقل ترکیب کودی نشان داد کاربرد ترکیب کودی اسید-هیومیک و نانو کلات آهن - - H1K0N1 بیشترین میزان کلروفیل a را بهدست آوردند، که با سایر تیمارها تفاوت معنی-داری در سطح 5 درصد نشان داد - جدول . - 1 اثر مستقل مقایسه میانگین دو رقم گوجهفرنگی نشان داد بین رقمها تفاوت معنیداری مشاهده نمیشود. در پژوهشی اثر هیومیک اسید بر صنوبر را مطالعه نمودند و نتایج نشان داد که با افزایش استفاده از اسید هیومیک محتوای کلروفیل a افزایش یافت.
طبق مطالعات انجام شده مشخص شد اسیدهیومیک سبب افزایش جذب آب و مواد غذایی میشود و در نتیجه باعث افزایش میزان کلروفیل a و b گردد]ترکمن و همکاران، .[2004 اسیدهیومیک با قرار دادن آب و مواد غذایی بیشتر و مناسبتر در اختیار گیاه و جذب بیشتر عناصر توانسته است، میزان ساخت رنگیزهها را افزایش داده و انتقال مواد فتوسنتزی را در گیاه راحتتر نماید ]داودیفرد و همکاران، .[1391 با توجه به نتایج به دست آمده، به نظر میرسد کود آلی اسیدهیومیک به ویژه به کمک نانو کلات آهن توانایی افزایش جذب عناصر را توسط گیاه بالا برده و شرایط بهینهای برای رشد گیاه فراهم کرده، در نتیجه پارامترهای مورد اندازهگیری افزایش پیدا کرده است.
جدول -1 مقایسه میانگین های رقم و کود و اثرات متقابل بر میزان کلروفیلa
کلروفیل:b
مقایسه میانگین اثرات دوگانه ترکیب کودی و رقم در جدول 2 نشان داد بیشترین میزان کلروفیلb مربوط به ترکیب تیمار اسیدهیومیک و نانو کلات آهن - H1K0N1 - در رقم یک بوده که با رقم دو و همین ترکیب کودی تفاوت نداشته، همچنین این تیمار با ترکیب کودی اسیدهیومیک و کلات آهن - - H1K1N0 تفاوت معنیداری نداشت، اما با سایر تیمارها تفاوت معنیداری حاصل شد. کمترین میزان کلروفیل b نیز مربوط به ترکیب عدم مصرف کود - - H0K0N0 برای هر دو رقم بهدست آمد.
نتایج مقایسه میانگین مستقل ترکیب کودی نشان داد کاربرد ترکیب کودی اسید هیومیک و نانو کلات آهن - - H1K0N1 بیشترین میزان کلروفیلb را داشت که با ترکیب کودی اسید هیومیک و کلات آهن تفاوت معنیداری حاصل نشد ولی با سایر تیمارها تفاوت معنیداری نشان داد اثر مستقل مقایسه میانگین دو رقم گوجهفرنگی نشان داد بین رقمها تفاوت معنیداری مشاهده نمیشود. - جدول - 2009 - Abou-Aly . - 2 افزایش درصد کلروفیل b را در اثر کاربرد اسید هیومیک درگیاه گندم گزارش کردند.
