بخشی از مقاله
چکیده :
در آموزش زبان فارسی و مهارتهای چندگانه آن مشکلات زیادی وجود دارند که برخی از آنها در حوزه نگارش رخ مینمایند. چنانچه از موسیقی و هنرهای مرتبط با آن به طور خوب و صحیح استفاده شود، میتوانند در آموزش و یادگیری، اثرات مثبتی داشته باشند. در واقع موسیقی به خاطر کیفیت تکاملیاش سیستم بیولوژیکی انسان را که به طور ذاتی به آن وابسته است، تحت تأثیر قرار میدهد؛ بنابراین گوش کردن به موسیقی به علت ارزش بیولوژیکی آن، میتواند در کسب مهارتهای زبانی بهخصوص مهارت نوشتن یا خط و یادگیری آن به انسان کمک نماید.
این مقاله به بررسی نقش موسیقی اما همچنان مشکل نوشتاری خط باقی است . به منظور پاسخگویی به این نیاز علمی نگارنده بنا دارد رسم و خط را بر اساس علم موسیقی تبیین نماید و بدینوسیله هرچند ناچیز در جهت رفع این مشکل گام بردارد .
کلمات کلیدی : موسیقی ، سیستم بیولوژیکی ، املای فارسی ، نگارش خط فارسی
مقدمه
جوامع ابتدایی انسانی بسیار بیشتر از دورانی که به اختراع بزرگ خط و کتابت توفیق یا بند ، راههایی برای تثبیت و انتقال فعالیتهای اجتماعی و ذهنی خود جستجو کردند که این راه ها منجر به کشف شگردهایی شد که آنان را قادر ساخت بخش های وسیع و اساسی تر تاریخ ، فرهنگ و هنر خود را در قالب های معین شده ای ریخته و به حفظ آنها بپردازند . از همین رو بعدها حق با پیدایش خط و اختراع آن بسیاری از سنن فرهنگی از راه این گونه هنرها ادامه یافت و نسل های جدیدتر فعالیت اجتماعی و فکری خود را بر بستر روش های فوق گسترده اند . در امر آموزش خط شیوه های مختلفی وجود دارد و در خصوص حفظ یکدستی رسم الخط فارسی بسیاری از ناشران و موسسات و مراکز علمی و پژوهشی و فرهنگی سعی کرده اند شیوه اختصاصی تدوین کنند و آن را ملاک عمل نگارش و ویرایش آثار فرد قرار دهند . فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز که متولی حراست و صیانت از خط فارسی است ، در این زمینه کتابی تحت عنوان " فرهنگ املایی خط فارسی " به چاپ رسانده است تا مورد استفاده همگان قرار گیرد . اما از آنجا که بین صاحبنظران اختلاف زیادی در زمینه ی نگارش و آموزش خط فارسی وجود دارد و آدمی نمی داند که از چه کسی در این زمینه تقلید کند . نگارنده بر آن است شیوه ای علمی در این زمینه ارائه نماید ، زیرا معتقد است آموزش خط باید تابع ضوابط و قواعدی باشد که اگر قرار است آموزشی صورت گیرد ، بر مبنای اصولی باشد و معیاری برای آنها وضع گردد و همچنین نکته های ناشناخته و ناگفته در آن تعداد زیادی است که این وظیفه را همیشگی می نماید .
الف : گذری بر موسیقی ایران
موسیقی ایرانی از هزاران سال پیش از میلاد مسیح تا به امروز سینه به سینه در خون مردم ایران جریان داشت و در دسترس است .
موسیقی ایران به دوره های زیر تقسیم می شود :
الف : پیش از اسلام : هخامنشیان ، اشکانیان ، ساسانیان
ب : پس از اسلام : سلجوقیان ، ایلخانیان ، مروگی ، صفویان
پ : معاصر : قاجار ، پهلوی ، مجاز و غیر مجاز ، لس آنجلسی ، زیر زمینی
طبق نظریه های برخی مورخان مشوق زمین قدمت موسیقی ایرانی را در زمان هخامنشیان برآورد کرده اند و یکی از خط و زبان های هفتگانه آن دوران که عامه مردم آن را بلد بوده اند ، احتمالا ٌ موسیقی بوده است . اما از این دوران اطلاعات دقیق در دست نیست . زمان اشکانیان تحت تاثیر تمدن یونان واقع می شودکه از مهمترین موسیقی دانان این دوره رامتین ، بام شاد ، باربد ، نکیسا ، آزاد و سرکش بودند . در زمان ساسانیان موسیقی هسته ای بود واز آن تمدن اسلامی رشد و نموده است . بعد از آن دوره صفوی و قاجار که تحت اختیار دربار بود و از اجتماع دور افتاد و با شروع قرن بیستم به دلیل تاثیرات غرب ، موسیقی به میان مردم آمد و رونق تازه ای از جهت آموزش و پژوهش
به وجود آورد . پس از جنگ جهانی دوم ، غرب سازی در ایران افزایش و پایتخت حیات موسیقیایی پر تحرکی را شاهد بود .
ب : پیدایش خط
ده ها هزار سال است که طرح گونه ها ، علامت و اشکال به عنوان وسیله ای برای ارتباط پیام های ساده بین انسانها به کار می رود . تاریخچه خط و الفبا فرایندی طولانی دارد و این فرایند به کندی وبا پیچیدگی پیش رفته است و آغاز آن از سرزمین بین النحرین دجله و فرات می باشد که نخستین علامتها نوشتاری برای ضبط محاسبه های مربوط به کشاورزی به کار رفته است و از لوحه های سومری می توان پی برد که در خواندن و نوشتن به خط میخی بوده است .
پس از اختراع فن نوشتن انسان شروع کرد به نگهداری سوابق ، مکتوب کارها و اندیشه های خود . اوایل این نوشته ها خیلی اندک بود اما رفته رفته که فن نوشتن نشر یافت و صورتی درست تر پیدا کرد ، یادگاری مکتوب کاملتر شد تا به امروز که در تمام کشورهای متمدن می بینیم کتابخانه ها و بناهای ملی مملو از انواع یادگارها و سوابق چاپی و خطی - دست نویس - شده است .
پس از اختراع فنی نوشتن از مهمترین رویدادهای تاریخ بود، زیرا نخست فن نوشتن روش ما را در آموختن تاریخ بهتر کرد و دوم راه ها و خط سیر وقایع تاریخ را تغییر داد .
پ : واحد های آوایی زبان
نظام نوشتن الفبا اختصاصا ً بر پایه ی ارتباط میان واحد های مشخص زبان شفاهی - واج - و زبان نوشتار - حروف - استوار است . یکی از مشکلات یادگیری نوشتن به مشکل بودن فهم اجزایی آوایی زبان برای یک کودک مربوط می شود . بنابراین خوب است که به کودک اجازه داده شود تا آنچه را که شنیده یا خودش گفته گوش کند و به جنبه های ظاهری پیام نهفته در یک گفته توجه کند .
گوش کردن به صدا ها می تواند باعث رشد و اصلاح سلسله اعصاب و تقویت مهار اجتماعی ، یادگیری زبان ، شادابی و آرامش شود .
گوش کردن و شنیدن در کار کاملا ً متفاوت است . شنیدن ، توانایی دریافت اطلاعا شنیداری از طریق گوش است . در حالی که گوش کردن ، توانایی ظریف برای فیلتر صداهاست.
دکتر توماتیس، اعتقاد دارد که زمانی گوش برای گوش کردن دارد به موسیقی تصمیم داده میشود ، اثر بر روی مغز می گذراد که می تواند سایر سیستم های بدن را مجددا ٌ سازمان دهند .
اگر موسیقی سیستم درک را تقویت می کند ، پس می باید ارتباط خاصی نیر با کارهایی مانند روخوانی که نیاز به سرعت و دقت دارد داشته باشد.
ث: موسیقی و چگونگی تأثیر بر سیستم مغز زمانی که شمن نوشت متن برای فرد موسیقفی پخش می شود ، بهتر است با موقعیت - حساسی متن منطبق باشد - . به طور کلی این نوع موسیقی مانند موسیقی زمینه میباید آرام قابل پیش بینی و صدای کم باشد .
ما می دانیم که مغز با خلاقیت ، تلاش ، تکران ، پشتکار، تقویت و گسترش پیدا می کند و به این ترتیب ارتباطات عصبی جدید - سینا پس ها - ساخته می شوند . هم چنین به نظر می رسد که هر قدم افراد فعالیتهای موسیقی بیشتری داشته باشند ، تغییرات بیشتری در سیستم عصبی مغز ایحاد می شود. - عمرانی گرگری،ص - 18 تحقیقات نشان داده که موسیقی های آرام مانند موسیقی کلاسیک آرامش بخش است و احساسی که بعد از 30 دقیقه
گوش دادن به وجود می آید معادل آرامشی است که از خوردن یک قرص والیوم حاصل می شود و از آن جایی که در موسیقی شعری وجود ندارد ملودی تن آهنگ و ریتم است که تاثیر گذار است و هر دو نیمکره مغز را درگیر جریان خود می کند .
پ : تأثیر موسیقی بر خط و نوشتار :
موسیقی خود را بر اساس نست و هدفی که داریم انتخساب می کند به طور مثال موسیقی که برای تحریک خلاقیت و آرامش محیط انتخاب می کنیم می بایست با موسیقی که همگام انجام کارهای دیگر به عنوان زمینه استفاده می کنیم فرق داشته باشد چرا که لازم است ریتم و ملودی موسیقی زمینه متعادل و قابل پیش بینی باشد . در حالی که برای ایجاد خلاقیت و تحریک اندیشه های نو قطعاتی از موسیقی آشنا و مناسب تر هستند و موسیقی مناطق مختلف مغز را تحریک می کند . در تحقیقی که بررسی دانش آموزان صورت گرفته است ، پی برد ، شد که دانش آموزانی که 2 بار در هفته از موسیقی در هنگام نوشتاری و تمرین خط استفاده می کنند که بهبودی قابل توجه در متمرکز ، دقت کنترل خط پیدا کرده اند
با برگزاری موسیقی بدون کلام محیطی شاد و مفرح برای کودک فراهنم می نمایم ، زیرا این امر سبب فعالیت مغز شده و تحریک او در حرکت صحیح است و جنبش سریعتر قلم می شود. در تمرین کتاب کار بعد از آموزش درس فارسی این امر انجام می پذیرد .
- زمان برگزاری موسیقی در هنگام شنیدن و چیز مجسم نمی شود بلکه به یک چیز اشاره می کند - مجد ص - - 30 در این کلمات زمان نوشتن در چنین فضایی سریعتر و زیباتر نوشته می شود . هنگام نوشتن با کاهش اضطراب ، عدم نا توانایی دست و تمرکز بیشتر مواجه می شویم و شیوه قلم گذاری و طریق دانش قلم و دور دست اصولی تر و راحت انجام می گیرد .
در این زمان اجزای کلمات را به دستی باید آموزشی داد تا موجب بد خوانی و اشتباه در فهم نگردد . در جریان شنوایی ، کودک یاد می گیرد با شنید موسیقی و نغمه های زیبا قدرت شنوایی خود را توسعه دهد و چگونگی
