بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی مواد اصلاح کنندهی آلی و معدنی شامل بایوسالید، بیوچار و گچ در اصلاح یک نمونه خاک شور و قلیا با پنج تیمار و سه تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانهی پژوهشی دانشگاه یزد انجام شد. تیمارها شامل گچ به تنهایی، گچ همراه با بایوسالید، گچ همراه با بیوچار، گچ همراه با بایوسالید و بیوچار و شاهد بود. خاک ترکیب شده با تیمارهای مد نظر، به گلدانها ا ضافه و بذرهای جوانه زدهی گندم در آنها ک شت شد. برای تمام تیمارها در مراحل مختلف کا شت تا بردا شت شرایط یکسانی فراهم شد. بعد از برداشت آزمایشهای مربوطه انجام و نتایج به کمک نرم افزار SPSS و آزمون چند دامنهای دانکن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که گچ در اصلاح خاک و کاهش SAR و ESP مؤثر بوده است. بهطور کلی میتوان به اثر مثبت بیوچار و بایو سالید در افزایش و بهبود حا صلخیزی خاک و ر شد گیاه و اثر گچ در کاهش SAR و ESP اشاره کرد.
مقدمه
اضافه کردن اصلاح کنندههای آلی به لایههای زیرین خاک با بهبود تجمع، تخلخل و فعالیتهای بیولوژیکی به احیای خاک قلیا کمک میکند . - 8 - بایوسالیدها مواد جامد جمعآوری و متمرکز شده از فرآیندهای تصفیهی فاضلاب هستند. با توجه به سطوح بالای کربن آلی و مواد مغذی، این ماده اغلب به عنوان افزودنی خاک و یا حتی کود در اراضی کشاورزی استفاده میشود. بایوسالیدها پایداری ساختار خاک را فراهم میکنند و باعث بهبود ظرفیت نگهداری آب، تهویه و ثبات pH میشوند . - 7 - این به ویژه در خاکهایی که رس زیادی دارند مشهود است که افزودن بایوسالیدبه افزایش فضای منافذ خاک کمک میکند و نفوذ ریشهها را آسان کرده و اجازه میدهد که آب و هوا در فضاهای خاک آسانتر حرکت کنند . - 7 - بیوچار از سوزاندن بقایای آلی از جمله پسماندهای زراعی، جنگلی و شهری تحت شرایط بدون یا با حداقل اکسیژن در دماهای بالا - معمولا 300 تا 500 درجه سانتیگراد - در یک محیط بسته تولیدمیشود. بیوچار یک مادهی غنی از کربن است که بسیار آهسته تجزیه میشود و هنگامی که به خاک اضافه گردد، به شکل قابل توجهی میتواند کیفیت خاک را بهبود بخشد . - 2 - بیوچار به علت سرعت تجزیهی بسیار کند نسبت به سایر مواد آلی ظرفیت زیادی برای کاهش گازهای گلخانهای دارد، میتواند کربن را برای دورههای طولانی در خاک ذخیره کند و به افزایش حاصلخیزی آن کمک کند . - 1 - گچ - CaSO4 . 2+2o - شایع ترین اصلاح کنندهی شیمیایی استفاده شده است و اثر بخشی آن به عنوان تأمین کننده Ca2+ برای جبران Na+ درفازهای تبادلی به مدت طولانی مورد مطالعه قرار گرفته است و یک راهکار مناسب برای درمان خاکهای شور و قلیا است . - 6 - هدف از انجام این پژوهش بررسی مواد اصلاح کنندهی آلی و معدنی شامل بایوسالید، بیوچار و گچ در اصلاح یک نمونه خاک شور و قلیا به منظور اصلاح و بهبود شرایط خاک انجام شده است
مواد و روشها
خاک مورد نظر از مزرعهای در منطقهی محمد آباد یزد از عمق 0 تا 30 سانتیمتری تهیه و پس از عبور از الک 2میلیمتری و انجام آزمایشات اولیه برای مخلوط شدن با مواد اصلاح کننده آماده شد. بیوچار استفاده شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج تیمار شامل شاهد - - C، گچ - - G، گچ و بایوسالید - - G+Bs، گچ و بیوچار - - G+Bch، گچ و بایوسالید و بیوچار - - G+Bs+Bch در سه تکرار به اجرا در آمد. نتایج حاصل از اندازهگیری پارامترهای مختلف به کمک نرم افزار SPSS تجزیه واریانس گردید و میانگین تیمارها با استفاده از آزمون چند دامنهای دانکن مقایسه شد. جدول شماره - 1 - نتایج تجزیه واریانس تأثیر تیمارهای آلی و معدنی کاربردی در این آزمایش بر پارامترهای ا صلاح خاک را ن شان میدهد. بر ا ساس نتایج به د ست آمده تیمارهای مورد ا ستفاده در این آزمایش بر پارامترهایESP, CEC, SAR , EC در سطح یک درصد و بر پارامتر pH در سطح پنج درصد اثر معنیداری داشته است.
جدول : - 1 - نتایج تجزیه واریانس اثر تیمارهای مورد مطالعه بر پارامترهای اصلاح خاک - SAR,ESP,EC,pH,CEC -
با توجه به شکل - 1 - ، تمامی تیمارهای اصلاحی SAR را نسبت به شاهد بهطور معنیداری کاهش دادند. کمترینمقدار SAR در تیمار گچ به همراه بایوسالید و بیوچار و تیمار گچ مشاهده شد. درصد کاهش نسبت جذب سدیم درتیمارهای گچ، گچ + بایوسالید، گچ + بیوچار و گچ + بایوسالید + بیوچار به ترتیب 29/6، 18/4، 16/4 و 30/3 بدست آمد. گچ به دلیل دارا بودن کلسیم در فرمول شیمیایی خود و قابلیت جایگزینی این عنصر با سدیم موجود در خاک، توانایی کاهش سدیم محلول در عصارهی خاک را داشته و به این ترتیب شاهد کاهش SAR در تیمارها نسبتبه شاهد هستیم.
شکل - : - 1 تأثیر تیمارها بر SAR
میانگینهای دارای حروف مشترک، تفاوت معنیداری با یکدیگر در سطح پنج درصد آزمون دانکن ندارند. ارقام از میانگین سه تکرار حاصل شده است.در تمامی تیمارها نسبت به شاهد، هدایت الکتریکی به صورت معناداری کاهش یافت که بیشترین میزان کاهش EC در تیمارهای حاوی بیوچار یعنی تیمار گچ به همراه بیوچار و گچ به همراه بایوسالید و بیوچار مشاهده شد - شکل
. - 2 میزان کاهش EC در تیمارهای گچ، گچ + بایوسالید، گچ + بیوچار و گچ + بایوسالید + بیوچار به ترتیب 18/77، 23/85، 40/51 و 43/62 بدست آمد.
شکل : - 2 - تأثیر تیمارها بر EC
میانگینهای دارای حروف مشترک، تفاوت معنیداری با یکدیگردر سطح پنج درصد آزمون دانکن ندارند. ارقام از میانگین سه تکرار حاصل شده است.
