بخشی از مقاله
مقدمه
خیار - - Cucumis sativus L یکی از محصولات کشاورزی است که در تمام طول سال مورد تقاضاست و از نظر اقتصادی بین سبزیهای مهم جهان، مقام چهارم را بعد از گوجه فرنگی، کلم پیچ و پیاز دارا می باشد - . - 1 نیتروژن عنصری مهم و حیاتی برای رشد گیاهان است که عرضه آن به وسیله انسان قابل تنظیم می باشد. لذا باید در استفاده از کودهای نیتروژنه دقت لازم را مبذول داشت. گالر و همکاران - - 2004 در کاربرد مقادیر مختلف نیتروژن از طریق آب آبیاری 200 - ،150،100،0 میلی گرم درکیلوگرم - و با کاربرد یک و دو بار در هفته در خاکهای لوم شنی بر روی خیار سبز به این نتیجه رسیدند که کاربرد دو بار در هفته عملکرد بیشتری از کاربرد یک بار در هفته داشت. و همچنین مصرف 200 میلی گرم در کیلوگرم عملکرد بیشتری نسبت به سایر سطوح داشت. و همچنین با افزایش میزان کود نیتروژنه میزان کلروفیل برگ افزایش پیدا کرد . - 2 - سیلیسیم یکی از عناصر غذایی مفید است که بر رشد گیاه و افزایش تحمل آن در برابر تنش های زیستی و غیر زیستی تاثیر دارد. این عنصر در برخی گیاهان دو لپه ای نظیر خیار سبب استحکام دیواره سلول، افزایش مقاومت به بیماری های قارچی همانند لکه پودری و پوسیدگی ریشه، بهبود رشد و افزایش کیفیت محصول می شود - 3 - به دلیل اینکه اغلب خیارهای گلخانه ای در سیستم هیدروپونیک در محلول های غذایی فاقد سیلیسیم و نیتروژن رشد می کنند، این پژوهش با هدف بررسی اثر سیلیسیم و نیتروژن بر رشد و عملکرد خیار انجام شد.
مواد روشها
به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف نیتروژن. نانوسیلیسیم بر رشد و نمو خیار سبز یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانه گروه خاکشناسی دانشگاه زنجان به اجرادرآمد. تیمار شامل سطوح نیتروژن 480 - ،360،240،120، - 0 میلی گرم در کیلوگرم خاک که از منبع اوره و سه سطح نانو سیلیسیم 1 - ،0، 5میلی لیتر - از منبع کود سیلامول بودند که از طریق آب آبیاری مصرف گردید.. هر تیمار آزمایشی را یک گلدان حاوی 6 کیلوگرم خاک تشکیل می داد. قبل از کاشت خاک مورد استفاده آنالیز گردید که در آن کمبود سایر عناصر غدایی به جز نیتروژن وجود نداشته باشد .اعمال تیمارهای آزمایشی پس از 5 برگی شدن بوته ها در سه نوبت 15 روزه انجام گردید. بعد از 45 روز برداشت عملکرد شروع و به مدت 4 روز برداشت میوه انجام گردید و مجموع میوه های برداشت شده به عنوان عملکرد واحد آزمایشی در نظر گرفته شد همچنین در هر برداشت طول و قطر میوه اندازه گیری گردید و درجه سبزینگی برگها - میزان کلروفیل - در مرحله حداکثر رشد بوته انجام گردید وداده ها با نرم افزار SAS آنالیز و برای مقایسه میانگین ها از آزمون دانکن استفاده گرید.
نتایج و بحث
جدول :1 نتایج تجزیه واریانس تأثیر مختلف نیتروژن و سیلیسیم بر عملکرد و شاخص رشد خیار سبز
عملکرد: نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد - جدول - 1 سطوح مختلف نیتروژن تأثیر معنی داری در سطح احتمال یک درصد بر عملکرد خیار سبز دارد. بیشترین عملکرد خیار، از مصرف 240 میلی گرم در کیلوگرم نیتروژن بدست آمد - شکل - 3 نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد جدول - 1 - سطوح مختلف نانو سیلیسیم تأثیر معنی داری در سطح احتمال یک درصد بر عملکرد خیار دارد به طوری که بیشترین عملکرد از مصرف 5 میلی گرم در لیتر نانو سیلیسیم به مقدار 1866 گرم در بوته بدست آمد - شکل - 4 نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد جدول - 1 - اثر متقابل نیتروژن و نانو سیلیسیم جدول تأثیر معنی داری در سطح احتمال یک درصد بر عملکرد خیار سبز دارد افزایش مصرف نیتروژن باعث کاهش عملکرد میوه از 2187 گرم به 1714 گرم در بوته شد جدول . - 2 - نقش نیتروژن بیشتر مشارکت در ساختار اندام رویشی مثل شاخه و برگ می باشد. به دلیل افزایش مصرف نیتروژن باعث تحریک رشد رویشی، افزایش سبزینگی برگ ها و به تعویق افتادن تشکیل گل و میوه می شود که با تحقیق انجام شده توسط بیگی و همکاران و همچنین کاتسیراس و همکاران مطابقت دارد - 4 - شاخص کلروفیل: نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد - جدول - 1 سطوح مختلف نیتروژن تأثیر معنی داری در سطح احتمال یک درصد بر شاخص کلروفیل برگ دارد. افزایش مصرف نیتروژن باعث افزایش میزان کلروفیل برگ شد و بیشترین شاخص کلروفیل برگ به مقدار63,26 از مصرف 480 میلی گرم نیتروژن در هر کیلوگرم خاک بدست آمد شکل - . - 5 بنابراین با افزایش نیتروژن میزان کلروفیل در گیاه افزایش می یابد. گالر و همکاران - 2004 - در تحقیق خود بر روی خیار سبز، تأثیر مثبت و معنی دار نیتروژن را بر افزایش میزان کلروفیل برگ نشان داده اند . - 4 - نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد سطوح مختلف نانو سیلیسیم تأثیر معنی داری در سطح احتمال یک درصد بر شاخص کلروفیل برگ داشت - جدول. - 1 افزایش غلظت سیلیسیم در محیط کشت خیار، شاخص کلروفیل برگ را افزایش داد شکل - 6 - بیشترین شاخص کلروفیل برگ به مقدار52,68 از مصرف5 میلی گرم در لیتر لیترنانو سیلیسیم در محیط کشت بدست آمد.کمترین میزان کلروفیل به میزان 29,83 مربوط به تیمار شاهد بود
- جدول - 2 نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد اثر متقابل نیتروژن و سیلیسیم بر شاخص کلروفیل برگ در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود - جدول - 1 سطح برگ: نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد - جدول - 1 سطوح مختلف نیتروژن تأثیر معنی داری در سطح احتمال یک درصد بر میزان سطح برگ دارد و افزایش مصرف نیتروژن سبب افزایش سطح برگ در بوته شد. در سطوح بالای نیتروژن، به علت تولید بیشتر کلروفیل و افزایش میزان فتوسنتز، سطح برگ افزایش می یابد - . - 5 نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد جدول - 1 - سطوح مختلف نانو سیلیسیم و اثر متقابل نیتروژن و سیلیسیم تأثیر معنی داری در سطح احتمال یک درصد بر میزان سطح برگ بوته دارد و بیشترین میزان سطح برگ 172,06 سانتی متر مربع در بوته از مصرف 480 میلی گرم نیتروژن در هر کیلوگرم خاک بدست آمد و بیشترین سطح برگ به میزان 147,90 از مصرف 5 میلی گرم در لیتر نانو سیلیسیم در محیط کشت بدست آمد. میانگین طول و قطر میوه: : نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد - جدول - 1 سطوح مختلف نیتروژن تأثیر معنی داری در سطح احتمال یک درصد بر طول و قطر میوه دارد همچنین اثر متقابل نیتروژن و سیلیسیم نیز در سطح احتمال 1 درصد معنی دار شد
جدول :2 اثر متقابل نیتروژن وسیلیسیم بر خصوصیات مورفولوژیکی خیار
در هر ستون اعدادی که دارای حداقل یک حرف مشترک هستند از لحاظ آماری در سطح 1 معنیدار نیستند.
