بخشی از مقاله
چکیده :
به منظور بررسی تغذیه تلفیقی بیولوژیکی-شیمیایی فسفاته بر برخی خصوصیات زراعی و جذب فسفر در گیاه ذرت دانه-اي سینگل کراس رقم 704 آزمایشی در سال 1391 در قالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار در گلخانه بخش علوم خاك دانشکده کشاورزي دانشگاه شیراز انجام گردید.آزمایش با 9 تیمار به شرح زیر اجرا گردید:
T1= - C1+B1 - , T2= - C1+B2 - , T3= - C1+B3 - , T4= - C2+B1 - , T5= - C2+B2 - , T6= - C2+B3 - , T7= - C3+B1 - ,
T8= - C3+B2 - , T9= - C3+B3 - .
که - C1=0، C2=40، C3=80میلی گرم در هکتار خاك مونو کلسیم فسفات - و - B1=0، B2=100، B3=400گرم در هکتار کود زیستی فسفاته بارور - 2 میباشد.
خصوصیات مورد بررسی شامل جذب فسفر در اندام هوایی،جذب فسفر در ریشه،شاخص سطح برگ،وزن خشک اندام هوایی و وزن خشک ریشه بود. نتایج نشان داد تیمارهاي تلفیقی بر تمام خصوصیات مورد بررسی در سطح 1 درصد معنی دار بودند. و بهترین نتیجه در مورد تیمار 80 - T9میلی گرم در کیلوگرم خاك مونو کلسیم فسفات400 + گرم در هکتار کود فسفاته بارور - 2 به دست آمد و با توجه به اینکه تیمار 40 - T5میلی گرم در کیلوگرم خاك مونو کلسیم فسفات100+ گرم در هکتار کود فسفاته بارور - 2 با تیمار 80 - T9میلی گرم در کیلوگرم خاك مونو کلسیم فسفات400+ گرم در هکتار کود فسفاته بارور - 2 تفاوت معنی داري نداشتند،میتوان نتیجه گرفت که مصرف توام کود زیستی فسفاته وکود شیمیایی فسفاتی، مصرف کود شیمیایی را میتوان به نصف کاهش داد بدون اینکه کاهش معناداري در عملکرد به وجود آید.
-1 مقدمه
فسفر از عناصر ضروري مورد نیاز گیاه و یکی از مهمترین عناصر در تولید محصول است.ذرت پس از گندم و برنج مهم-ترین ماده غذایی دنیا محسوب میشود.این گیاه از گیاهان زراعی مورد استفاده انسان ،دام و طیور است و سهمی معادل -65 70 درصد در ترکیب جیره غذایی طیور به عنوان مهمترین منبع انرژي آنها دارد . نیاز ذرت به فسفر نسبت به محصولات دیگر نسبتا بالاست
مصرف بیرویه کودهاي شیمیایی در سالهاي اخیر صرف نظر از ایجاد آلودگیهاي محیطی باعث بروز مشکلاتی در خاكهاي زراعی شده است. براي مثال هنگامی که کودهاي شیمیایی فسفاته به خاك اضافه میشوند مقدار کمی از آنها جذب گیاه شده و قسمت عمده آن به صورت ترکیبات نامحلول - بخصوص در خاكهاي آهکی - تثبیت میشود. - حسن زاده، . - 2907 بهترین راهبرد در این میان کاربرد کودهاي زیستی حل کننده فسفات است که با تولید اسیدهاي آلی و یا سیدروفورها ضمن انحلال فسفاتهاي کممحلول قابلیت جذب برخی عناصر کممصرف را نیز افزایش میدهند.
تلفیق کاربرد کودهاي شیمیایی به همراهمنابع بیولوژیک نتایج مطلوبی را در افزایش راندمان تولید محصولات کشاورزي داشته است که خود میتواند راهی به سوي زراعت ارگانیک و در نهایت کشاورزي پایدار باشد
در آزمایشی بر روي گلرنگ مشاهده گردید که کاربرد توام کود زیستی و شیمیایی فسفاته در افزایش عملکرد گلرنگ مؤثر بوده و همراه با استفاده از کود زیستی، مصرف کود شیمیایی به نصف کاهش پیدا کرده است
نتایج کاربرد سطوح تلفیقی زیستی و شیمیایی فسفاته بر روي چغندر قند نیز نشان داد که استفاده از باکتريهاي حل کننده فسفات نه تنها موجب کاهش مصرف کودهاي فسفره میشود بلکه افزایش رشد رانیز به دنبال دارد
بنابراین به منظور تعیین مناسبترین میزان مصرف کود بیولوژیک و شیمیایی فسفاته این تحقیق انجام گردید.
-2 مواد و روشها
این آزمایش در سال 1391 در گلخانه بخش علوم خاك دانشکده کشاورزي دانشگاه شیراز در قالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار انجام گردید.آزمایش شامل 9 تیمار به شرح زیر بودکه C1=0 - ، C2=40، C3=80 میلی گرم در هکتار خاك فسفر از منبع مونو کلسیم فسفات - و - B1=0، B2=100، B3=400 گرم در هکتار کود زیستی فسفاته بارور - 2 میباشد.
براي این پژوهش تعداد کافی از سري چیتگر از منطقه سروستان استان فارس جمع آوري گردید که سطح فسفر پایینی دارد - 9/46میلی گرم در کیلوگرم خاك - . پس از تجزیه فیزیکوشیمیایی خاك، تمامی عناصر مورد نیاز ، به جز فسفر بر اساس آزمون خاك به تمامی گلدانهاي حاوي 3 کیلوگرم خاك، قبل از کشت اضافه گردید.مقادیر مورد نیاز از کود شیمیایی فسفاته نیز - مطابق تیمارهاي ذکر شده - قبل از کشت به گلدانهاي آزمایشی اضافه گردید. جهت تیمار کود بیولوژیک ابتدا بذرها را با مقادیر مورد نظر از کود زیستی فسفاته بارور - 2مطابق تیمارهاي ذکر شده - به طور جداگانه آغشته و بذرهاي هر تیمار در گلدان مربوط به خود در عمق 5- 3 سانتی متري کشت گردید.چ
در طول دوره رشد آبیاري با آب مقطر طبق روش توزین انجام گرفت.هشت هفته بعد گیاهان از محل طوقه قطع، براي اندازه گیري شاخص سطح برگ به آزمایشگاه منتقل شدند و پس از اندازه گیري میزان سطح برگ با دستگاهLeaf Area Meter ،شاخص سطح برگ با روش واتسن محاسبه گردید.
سپس نمونه ها با اب مقطر شستشو گرفتند.براي اندازه گیري جذب فسفر در اندام هوایی و ریشه نیز 1 گرم از نمونه آسیاب شده گیاه و 0/5 گرم از نمونه آسیاب شده ریشه در کوره با دماي 550 درجه سلسیوس خاکستر شده و با اسیدکلریدریک 2 نرمال عصاره گیري شد و در عصاره گیاه و ریشه غلظت فسفر با دستگاه اسپکتروفتومتر قرائت گردید. و با ضرب کردن غلظت عنصر در ماده خشک تولید شده میزان جذب فسفر را در اندام هوایی و ریشه محاسبه گردید در پایان تجزیههاي آماري توسط نرم افزار SAS و جداول با نرم افزار Word2010رسم گردید.
-3 نتایج و بحث
نتایج جدول تجزیه واریانس - جدول شماره - 1نشان میدهد که تاثیر تیمارهاي تلفیقی زیستی و شیمیایی فسفاته بر جذب فسفر اندام هوایی، جذب فسفر ریشه، شاخص سطح برگ، وزن خشک اندام هوایی و وزن خشک ریشه در گیاه ذرت در سطح 1 درصد معنیدار است.
جدول-1تجزیه واریانس تاثیر سطوح تلفیقی کود زیستی و شیمیایی بر خصوصیات گیاه ذرت سینگل گراس 704 نتایج جدول مقایسه میانگین - جدول شماره - 2 نشان می دهد در همه خصوصیات مورد بررسی تیمار 80 - T9 میلی گرم کیلوگرم خاك مونو کلسیم فسفات400+ گرم در هکتار کود فسفاته بارور - 2 بیشترین مقدار و تیمار شاهد کمترین مقدار را دارد که با توجه به اینکه در سطوح بالاي فسفر دسترسی گیاه به منابع فسفره زیاد شده باعث بهبود استقرار گیاه،افزایش رشد شاخساره و شاخص سطح برگ بالاتر، گسترش سیستم ریشه اي و افزایش وزن خشک ریشه،و افزایش جذب فسفر از خاك به ریشه و گیاه گردیده است.
همچنین نتایج نشان میدهد که تیمار 40 - T5 میلی گرم در کیلوگرم خاك مونو کلسیم فسفات100+ گرم در هکتار کود فسفاته بارور - 2 در همه خصوصیات مورد بررسی با تیمار T9 در یک گروه آماري قرار میگیرند که نشان میدهد میتوان با استفاده از مصرف کود زیستی فسفاته به میزان مناسب همراه با کود شیمیایی، مصرف کود شیمیایی را به نصف کاهش داد بدون اینکه کاهش معناداري در عملکرد به وجود آید
جدول-2مقایسه میانگین تاثیرسطوح تلفیقی کودزیستی وشیمیایی برخصوصیات گیاه ذرت سینگل گراس
