بخشی از مقاله
چکیده
این آزمایش به منظور بررسی برخ ی عوامل موثر در آشت سوسپانسیون بر جنﲔ زا یی گیاه یوﳒه، به اجرا در آمد. در این راستا 3 دسته ﳏیط کشت مورد ارزیابی قرار گرفت. دسته اول ﳏیط پایهB5، با دو غلظت متفاوت هورمون 0.5 - 2,4-D و - 1mg/l و آینتﲔ - 1mg/l - بود. ﳏیطهاي دسته دوم شامل ﳏیطهاي دسته اول به علاوه اسیدهاي آمینه گلوتامﲔ و سرین و ﳏیطهاي دسته سوم، ﳏیطهاي دسته اول به علاوه 10 درصد قند مالتوز و 10 درصد قند ساآاروز بود. در بﲔ 9 ﳏیط آشت سوسپانسیون مورد بررسی، تفاوت معنی داری از نظر صفات اندازه گﲑی شده وجود داشت. افزایش غلظت هورمون موجب کاهش تعداد جن ﲔ کروی شکل گردید و تعداد جنﲔ های تشکیل شده
در فاز بلوغ را کاهش داد. وجود مالتوز در ﳏیط کشت سوسپانسیون تاثﲑ مثبتیبر بلوغ جنﲔ های رویشی داشت.
واژه های کلیدی: - آشت سوسپانسیون- جنﲔ زایی رویشی- ﳏیط آشت -B5 یوﳒه.
مقدمه
که در آن سلول های رویشی جنﲔ زایی رویشی به عنوان فرآیند بدون اﲢاد گامت هااز طریق مراحل جنﲔ زایی به گیاه کامل ﳕو مییابند، تعریف میشود . - 6 - ﳘه اﲔ مراحل در شرایط درون شیشه ای اﳒام می شود - . - 4 فرآیند جنﲔزایی رویشی عموماً به 4 مرحله، القاء کالوس های جنﲔزا، تکثﲑ کالوس های جنﲔ زا ، ﳕو و بلوغ تقسیم میگردد. بعد از القاء کالوس های جنﲔزا، تعدادي از سلوﳍاي بافت ریزﳕونه خاصیت توتیپتنسی را آسب آرده و در صورت انتقال این توده هاي سلوﱄ به ﳏیط بدون هورمون، مراحل ﳕو طی شده و به جنﲔ آامل تبدیل می گردند - . - 5 نکته قابل توجه اي آه در این زمینه وجود دارد این است آه به ﳏض تشکیل تودههاي پیشجنیﲏ در مرحله القاء، این تودههاي سلوﱄ قدرت تکثﲑ دارند، بدین معﲏ آه ﲨعیتهاي سلوﱄ آه خاصیت توتیپتنسی را آسب آردهاند میتوانند در صورت وجود اآسﲔ براي ماهها و سالها بازآشت شوند و این قابلیت تا آﳒایی باقی میماند آه با حذف هورمون، جنﲔ تشکیل شود - . - 4
این حقیقت آه هم رشد سلولهاي جنﲔزا و هم ﳕوبعدي جنﲔهاي رویشی میتواند درﳏیط آشت مایع صورت بگﲑد امکان مکانیزه آردن تولید انبوه جنﲔرویشی را فراهم آرده است.آشت سوسپانسیون مقدمهاي براي تولید انبوه جنﲔ رو یشی و توسعه بیوراآتورها می باشد. اولﲔ گزارش آشتهاي جنﲔزا در مقیاس انبوه توسط بکس-هیوﲰن و ﳘکاران - - 1970 بر روي آشت سلوﳍاي هویج در ظروف 20 لیﱰي گزارش شد، آه منجر به تشکیل تعدادي جنﲔ گردید - . - 1 این آزمایش به منظور برررسی تاثﲑ غلظتهاي متفاوت تنظیم آنندههاي رشد 2,4-D و آینتﲔ، ترآیبات آﱄ گلوتامﲔ و سرین و قند مالتوز بر تکثﲑ تودههاي پیش جنیﲏ در ﳏیط آشت سوسپانسیون و ﳕو جنﲔها در مراحل بعدي ﲤایز، با هدف افزایش آمیت و آیفیت جنﲔهاي رویشی حاصل، اﳒام گردیده است.
مواد و روش ها
ﲥیه ریزﳕونه: در اﲔ آزمایش از ریز ﳕونه ها ی حاصل از گیاهچه های روئیده در شرایط درون شیشه ای یوﳒه، رقم رنج لندر1 استفاده شد.ﳕونهبرداري از قسمتهاي ﳐتلف گیاهچه از ﲨله لپهها، ﳏور زیرلپه، دمﱪگ و برگها صورت گرفت. به منظور کشت ریزﳕونه، هیپوآوتیل به قطعات 0/5 cm، لپهها از وسط به دو قسمت مساوي، دمﱪگ به قطعات 1cm و برگ ها با کمک اسکالپل به صورت ساطوري در آورده شد. القاء کالوس زایی: ریزﳕونه ها بر روي ﳏیط القاء آالوسزایی SHK - شنگ و هیلدربرانت، - 1972 - 7 - تغیﲑ یافته حاوی 4350 میلی گرم سولفات پتاسیم آشت گردیدند. ﳕونه ها در دماي 25oC و شدت نور 75ʽEm-2s-1 با فتوپریود 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی دراتاق رشد نگهداری شدند. بعد از 14 روز کالوس زایی القاء شد و توده های سلولی پیش جنینی شکل گرفت.
کشت سوسپانسیون: آالوسهای حاصل از مرحله القاء جهت بررسی تیمارهای ﳐتلف بر ﳓوه تکثﲑ و رشد و ﳕو توده های پیش جنینی به ﳏیط کشت سوسپانسیون منتقل گردیدند. در این مرحله از 9 ﳏیط مایع B52 تغیﲑ یافته به شرح ذیل استفاده گردید: در هر 50 سیسی ﳏیط آشت مایع، 1 گرم آالوس اضافه گردید. ﳏیطهاي مایع در درون شیکر انکوباتور با دور 100rpm و در دماي 25oC و با شدت نور35ʽEm-2s-1 با فتوپریود 16/8، به مدت 14 روز قرار داده شدند. و بعد از طی زمان لازم، جهت بررسی تاثﲑ تیمارهای فوق بر کمیت و کیفیت جن ﲔ های حاصل، سوسپانسیون حاصله غربال شده و جنﲔهاي سوماتیکی به ﳏیط آشت جامد انتخابی Boi2Y با - بینگهام وﳘکاران، - 1975 با دماي 25 oC و شدت نور35ʽEm-2s-1 و فتوپریود 16/8 انتقال داده شد - . - 2 بعد از 10 روز و در پایان این مرحله تعداد جنﲔ آروي، قلﱯ، خنجري و لپه اي شکل مربوط به هر یک از ﳏیط هاي آشت سوسپانسیون در هر پﱰی به طور جداگانه ﴰارش و ثبت گردید. این آزمایش در قالب 4 تکرار براي هر ﳏیط آشت به اجرا در آمد.
نتایج و ﲝث
نتایج حاصل از جدول ﲡزیه داده های اندازه گﲑی شده تفاوت معنی داری را - در سطح احتمال - %1 بﲔ ﲤامی تیمارها نشان داد. بالاترین تعداد جنﲔ آروي در ﳏیط ﳕو مربوط به ﳏیط هاي کشت سوسپانسیون ﴰاره 2، 3و 8 - میانگﲔ تعداد جنﲔ در هر پﱰی به ترتیب 38/25، 37/35 و - 36/2 و بیشﱰین تعداد جنﲔ قلﱯ در ﳏیط ﴰاره 2 - میانگﲔ تعداد جنﲔ در هر پﱰی - 21 مشاهده گردید. ﳏیط کشت سوسپانسیون ﴰاره 8 تاثﲑ معنی داری در افزا یش تعداد جنﲔ خنجري شکل داشت و بیشﱰﲔ تعداد جنﲔ در مرحله لپه ای نیز مربوط به ﳏیط 8 و9 بود - میانگﲔ تعداد جنﲔ در هر پﱰی به ترتیب 45/7 و. - 46/3 آمﱰین تعداد جنﲔ در ﲤامی مراحل جنیﲏ در ﳏیط ﴰاره 5 ﴰارش شد.
در بررس ی تاثﲑ ریزﳕونه بر تعداد جنﲔ های حاصل، بالاترین تعداد جنﲔ در ﲤامی مراحل جنیﲏ مربوط به ریزﳕونه هیپوآوتیل و آمﱰین تعداد متعلق به ریزﳕونه دمﱪگ بود - ﳕودار . - 1 ﳘانطور که انتظار می رفت، به خوبی مشخص شد آه غلظت 2,4-D تاثﲑ بسزایی در افزایش تعداد جنﲔآروي شکل در مرحله سوسپانسیون دارد، به ﳓوي آه افزایش غلظت - 1mg/l - 2,4-D، باعث آاهش تعداد جنﲔ آروي شکل گرفته و تبدیل تودههاي پیش جنیﲏ به آالوسهاي ﲤایز نیافته در فاز سوسپانسیون داشت. در بﲔ 3 دسته ﳏیط آزمایشی، ﳏیطهاي حاوي قند مالتوز - دسته سوم - داراي تعداد جنﲔ خنجري و لپهاي شکل بیشﱰي بودند. وجود مالتوز در ﳏیط سوسپانسیون باعث تسریع در بلوغ توده هاي پیش جنیﲏ به جنﲔ آروي، قلﱯ و هنایتا جنﲔخنجري شکل شد.
وجود اسیدهاي آمینه گلوتامﲔ و سرین بر تبدیل تودههاي پیش جنیﲏ به جنﲔ آروي، قلﱯ، خنجري و لپهاي شکل تاثﲑ منفی بسزایی داشت. در صورتی آه طبق نتایج این اسیدهای آمینه به خصوص گلوتامﲔ در مرحله ﳕو جنﲔ در فاز بلوغ در ﳏیطهاي Boi2Y نقش بسزایی دارند - . - 3 به نظر میرسد در مرحله تبدیل تودههاي پیش جنیﲏ به جنﲔ نسبت آمونیوم به نیﱰات از اﳘیت بیشﱰی برخوردار باشد، به ﳓوي آه با افزایش نسبت نیﱰات به آمونیوم درصد تبدیل افزایش مییابد و متقابلا با آاهش این نسبت درصد تبدیل آاهش مییابد. شاید به ﳘﲔ دلیل وجود اسیدهاي آمینه در آشت سوسپانسیون بدلیل وجود عامل آمونیوم در ساختار خود مانع تکثﲑ توده ه اي پیش جنیﲏ میگردد. شاید بتوان گفت نسبت نیﱰات به آمونیوم بیش از هر عامل غذایی و هورمونی در آشت سوسپانسیون تاثﲑ دارد. به ﳓوي آه با وجود ﳘسانی ﳏیطهاي آشت دسته اول با ﳏیطهاي دسته دوم از ﳊاظ هورمونی، وجود گلوتامﲔ و سرین اثر تنظیم آنندههاي رشد را به شدت آاهش داده است.
