بخشی از مقاله
چکیده:
عروسک پشت پرده - physalis peruviana l. - از خانواده solanaceae، ازسبزیهای میوهای فصل گرم و بومی جنوب آمریکا میباشد که تنوع زیادی در دنیا - حدود 120 واریته - برای آن گزارش شده است. این گیاه علاوه برداشتن خواص تغذیهای و ظاهر زیبا، دارای خواص دارویی فراوانی است و یکی ازگیاهان حائز اهمیت در خانواده بادمجانیان میباشد.
این پژوهش با هدف بررسی اثر غلظتهای 0 ، 0/75 و 0/2 میکرومولار براسینواستروئید بر برخی از صفات فیزیولوژیکی گیاه عروسک پشت پرده انجام گرفت. این آزمایش در قالب طرح بلوک کاملا تصادفی - RCD - با سه تکرار انتخاب و در گلخانه دانشگاه شهید با هنر کرمان در زمستان 1394 اجرا گردید.
نتایج نشان داد، که اثر هورمون براسینواستروئید - پرایمینگ بذر - بر برخی از پارامترهای فیزیولوژیکی - شاخص کلروفیل، طول ریشه، ارتفاع بوته، وزن تر اندام هوایی - و صفات بیوشیمیایی - نشت یونی، کلروفیل - a در سطح احتمال 5 درصد اثر معنی داری داشت.
مقدمه:
با توجه به رشد روز افزون جمعیت و نیاز بیشتر بشر به غذا، باید به بخش کشاورزی برای افزایش تولید محصولات کشاورزی توجه ویژهای شود. گیاهان منبع مهمی از ترکیبات مفید برای سلامت انسان بوده و نشان دهنده یک نقطه شروع برای درمان بیماریهای انسان میباشد . - kouloura et al., 2014 - به دلیل تنوع آب و هوایی در کشور، میتوان بسیاری ازگونههای گیاهی جهان را که هم از نظر دارویی و هم از نظر تغذیه مهم هستند وارد کرده و مورد کشت و کار قرار داد.
عروسک پشت پرده - physalis peruviana l. - یکی از این گونههای میباشد که با توجه به سازگاری آن به اقلیمهای گرم وخشک، میتواند در بسیاری از نقاط کشور مورد کشت و کار قرار گیرد. این گیاه با داشتن خواص دارویی و ارزش غذایی بالا و هم چنین به دلیل شکل و ظاهر خاص آن، در سالهای اخیر مورد توجه بسیاری از مصرف کنندگان داخلی قرار گرفته است و به عنوان یک میوه لوکس میتواند سودآوری بالایی برای تولید کنندگان خود داشته باشد.
این گیاه از خانواده Solanaceae، یک گیاه گرمسیری و بومی جنوب آمریکا میباشد، که حدود 120 واریته از آن در سراسر جهان گزارششده است . - Jose et al., 2003 - این گیاه مدت زمان زیادی است که در مناطق آند کشت و کار میشود . - Puente et al., 2011; Ramadan, 2011 - همچنین در کالیفرنیا، جنوب و شرق آفریقا، نیوزیلند، استرالیا و بریتانیا نیز مورد کشت و کار قرارگرفته است . - Ramadan and Moersel, 2003 - میوه فیسالیس دومین محصول صادراتی از کشور کلمبیا با مجموع فروش 27.6 میلیون دلار در سال 2013 میباشد . - Agronet., 2014 - در کلمبیا تولید این میوه در سال 2013 به میزان 15 تن در 749 هکتار گزارش شده است که کاهش عمدهای نسبت به سال 2009 داشته است و یکی از علتهای این کاهش، بیماری پژمردگی آوندی ناشی از قارچ فوزاریوم1 موجود در خاک بوده است Gonzalez and Barrero, 2011 - عروسک - . پشت پرده گیاهی نیمه خَشَبی، با رشد نامحدود2، شاخههای راست و پرزدار است که در مناطق گرمسیری به صورت گیاهی چند ساله میباشد .
براسینواستروئید نقش مهمی را در رشد و نمو گیاهان بازی می کند که شامل: تقسیم سلولها و طویل شدن آنها، بیوسنتز ترکیبات دیواره سلولی، سنتز RNA ، DNA و پروتئینهای مختلف، سازماندهی میکروتوبولها، تثبیت نیتروژن و توزیع یکسان آن در اندامهای گیاهی، رشد لوله گرده، تمایز سیستم آوندی، تشکیل ریشه ثانویه، گلدهی، جوانه زنی بذرها، پاسخ به استرسها، پیری و غیره می باشد. تیمار بذرها قبل از کاشت با براسینواستروئید جوانه زنی آنها را افزایش می دهد.
آزمایشها نشان داده، که براسینواستروئید برای غلبه بر اثرات ABA و خواب بذرها نیاز است، جوانه زنی را تحریک میکند. اشعه براسینواستروئید با غلظت کمتر از 5 درصد از کاهش آن جلوگیری میکند . - Enteshari et al., 2006 - نشان داده شده که تیمار گیاهان با اپی براسینواستروئید، فعالیت پراکسیداز و ترکیبات فنولیکی را درگیاه افزایش میدهد.
علاوه بر این براسینواستروئید موجب افزایش سازگاری گیاهان در برابر شرایط نامساعد محیطی، افزایش مقدار و کیفیت محصول میگردد - . - Khripach et al., 1998 اثرات فیزیولوژیک براسینواستروئید را می توان به دو بخش تقسیم نمود:
- 1 اثرات در سطح سلول که شامل افزایش رشد طولی و تقسیم سلولی، اثر بر تعادل هورمونهای گیاهی، اثر بر فعالیت آنزیمها، تحریک سنتز پروتئین، افزایش فتوسنتز و انتقال مواد است
-2 اثرات براسینواستروئیدها درسطح گیاه کامل شامل افزایش رشد و باروری، افزایش تعداد میوه ، افزایش اندازه وکیفیت میوه، افزایش محصول و بذر، افزایش مقاومت به تنشهای زیستی و غیرزیستی میباشد
به منظور اثر بهینه هورمونها و تنظیم کنندههای رشد، باید به آنها مواد سورفکتانت - مانند tween - 20 افزود تا بهتر به سطح اندام های - شاخ و برگ و میوه - گیاه بچسبند. زمان استفاده از هورمون در روز نیز مهم است و بهتر است در هوای خیلی گرم و ظهر محلول پاشی صورت نگیرد. زمان استفاده از براسینواستروئید مهم است یعنی قبل، بعد یا درحین تنش استفاده شود.
اگر قبل از استرس یا بعد استفاده شود میتواند گیاه را در مقابل تنش حفظ نماید . - Gomes et al., 2006 - کاربرد براسینواستروئید سبب افزایش عملکرد و تاخیر در پیری برگ و میوه پرتقال شد . - Sugiyama and Kuraishi., 1988 - در یک پژوهش مشخص شد که گیاه گوجه فرنگی تیمار شده با -24اپی براسینولید به دمای بالا نسبت به گیاه تیمار نشده بیشتر مقاوم است ، براسینواستروئید روی بیان ژن MT-SHSP تاثیر گذاشته و مقاومت گوجه فرنگی را به دما افزایش می دهد.
همچنین ظرفیت فتوسنتزی را بهبود میبخشد و جوانه زنی دانه گرده را در شرایط کشت بافت افزایش میدهد . - Singh and Shono., 2005 - کاربرد براسینواستروئید روی گیاه برنج با غلظت 0/01 میکرومولار سبب افزایش مقاومت به خشکی شد
کاربرد اپی براسینواستروئید روی گوجه فرنگی با غلظت 0/01 - 0/1 میلی گرم در لیتر باعث افزایش مقاومت به گرما شد . - Ogweno et al., 2008 - کاربرد اپی براسینواستروئید روی گندم با غلظت 0/02 پی پی ام سبب افزایش مقاومت به شوری شد
مواد و روشها
این آزمایش درقالب طرح بلوک کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. بذرهای معمولی به تعداد 1000 عدد از گیاه عروسک پشت پرده از شرکت پالم گاردن مشهد خریداری شد و بذرها با محلول براسینواستروئید در سه تیمار با غلظتهای 0/75 ، - 0/2تجاری - میکرومولار و آب - شاهد - به مدت 24 ساعت خیسانده شدند. سینیهای نشاء خریداری شده از شرکت آذین تجهیز اسپادانای اصفهان به ابعاد 250* 520 ، 28 حفره ای به تعداد 36 عدد سینی علامت گذاری شد.
درتاریخ اسفند ماه 1394 ابتدا آزمایش خاک با نسبت 5 :1 و EC= 2,57 ds /m اندازه گیری شد. سینیهای کشت مورد نظر با مخلوط 1:1 ازماسه بادی و پیت ماس آماده شدند و سپس بذرها برای هر تیمار به تعداد 333 عدد شمارش شدند و در هر یک از حفرههای سینی کشت نشاء یک عدد بذر با عمق 1 سانتی متر کاشته شدند و سپس آبیاری انجام شد. آبیاری به مدت هر دو روز یک بار انجام میشد. جوانه زنی بذرها بعد از 6 روز شروع شد. شروع جوانه زنی به ترتیب در تیمارهای 0/75، تجاری و شاهد بیشتر بود.
اندازه گیری صفات کمی نشاء: شاخص کلروفیل - : - spade مقدارسبزینگی برای هر سه تیمار با این دستگاه اندازه گیری شد. اندازه گیری ارتفاع نشاء، طول ریشه، وزن تر اندام هوایی در پایان آزمایش برای اندازه گیری هر یک از این صفات بوتهها به آرامی از بستر بیرون آورده شده و با استفاده ازکولیس با دقت 0,01میلی متر هر یک از صفات اندازه گیری و ثبت شد.
در مورد ریشه، بعد از بیرون آوردن 3 بوته از داخل بستر، ریشه ها با دقت شسته شده و سپس با استفاده از خط کش طول آن اندازه گیری شد بعد از بیرون آوردن نشاها از گلدان، با دقت خاک اطراف ریشه شسته شده، سپس هر یک از نشاها از محل طوقه به دو قسمت اندام هوایی و ریشه تقسیم شد و بلافاصله وزن هر یک با استفاده از ترازوی 0/001 گرم مدل GE2101 اندازه گیری شد و به عنوان وزن تر اندام هوایی یادداشت گردید.
اندازه گیری صفات کیفی نشاء : سنجش میزان نشت الکترولیتی غشاء پلاسمای: 0/1 گرم وزن تر برگ از هر تکرار را به دقت شسته و بعد در لوله های فالکون درپوش دار محتوی 10 میلیلیتر آب دیونیزه قرار داده شد. این ظروف به مدت 24 ساعت در دمای اتاق قرار گرفتند. پس از 24 ساعت هدایت الکتریکی آنها با استفاده از EC متر اندازهگیری شد. سپس لوله های محتوی نمونه برگی را به مدت 24 ساعت در دمای صفر درجه سانتیگراد قرار داده و برای بار دوم EC آنها پس از یخ زدن اندازهگیری گردید. درصد هدایت الکتریکی بیانگر میزان نشت الکتریکی مواد از غشاء میباشد که مطابق فرمول زیر محاسبه میگردد. EC1 و EC2 هدایت الکتریکی محلولها به ترتیب قبل و بعد از یخ زدن بوده است.
سنجش میزان کلروفیل: اندازهگیری کلروفیل با روش - Arnon 1959 - بر اساس استخراج با استون 80 درصد و اندازهگیری جذب محلول توسط دستگاه اسپکتروفتومتر درطول موجهای 470،647 و 663 نانومتر اندازهگیری گردید و از فرمول زیر برای محاسبه مقدار کلروفیل a برگ استفاده گردید.
