بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف تغذیه گوگردی روی صفت تندی در تعدادی از توده های بومی پیاز ایران ، بذر 4 توده بومی پیاز از مناطق مختلف کشور - قرمز ری، سفید کاشان، سفید قم، درچه اصفهان ، سفید نیشابور - جمع آوری وپس از تولید نشاء توده های پیاز اشاره شده در مرحله رشدی در اتاق کشت مجتمع آزمایشگاهی شهید روشنی اقدم دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند به داخل گلدانهای پلاستیکی 2 /5 کیلویی و در محیط کشت پرلیت منتقل گردید. طرح آزمایشی مورد استفاده در قالب طرح فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با دو تیمار -1 رقم شامل 4 توده - سفید قم ، قرمز ری ، سفید کاشان و درچه اصفهان - و تغذیه گوگردی در 4 سطح - 4 - 1/6 - 0/8 و 8 میلی اکی والان در لیتر - و 3 تکرار انجام شد. در طول دوره رشد گلدانها با تیمار سطوح گوگردی متفاوت در چهار سطح هفته ای دو بار تغذیه گردیدند . پس از اتمام دوره رشدی پیازها برداشت شده در محلی سر پوشیده با دمای 25 درجه سانتی گراد به مدت 2 هفته جهت تکمیل عمل خشک شدن قرار داده شدند و به داخل یخچال جهت نگهداری در دمای پایین منتقل شدند.
صفات مورد مطالعه در این تحقیق شامل صفات بیو شیمیایی پیاز شامل تندی، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و اندازه گیری محتوای گوگردی پیاز ها بود. این صفات در مرحله پس از برداشت پیاز بررسی و مورد مقایسه قرار گرفتند. مقدار اسید پیروویک در این تحقیق با استفاده از روش رنگ سنجی مطابق با روش تغییر یافته سویمر و وستون صورت گرفت که در مرحله پس از برداشت نمونه برداریهای لازم که بصورت تصادفی انجام گرفت. میزان ماده خشک با استفاده از دستگاه آون اندازه گیری شد. میزان تندی و پس از آبگیری و تهیه عصاره و افزودن محلولهای لازم و انجام واکنشهای رنگی، میزان تندی با انجام قرائت های د ستگاه ا سپکتروفتومتر، محا سبه گردید.
اندازه گیری محتوای کلروفیلی به روش Arnon انجام شد . متوسط تندی بین توده های مورد بررسی در این آزمایش برابر 7/794میکرومول اسید پیرویک در هر گرم وزن تر پیاز بود . محدوده تندی بین توده ها بین 6/533 و 12/08میکرو مول ا سید پیرویک در هر گرم وزن تر پیاز بود. توده های مورد برر سی در این آزمایش از نظر صفت تندی در محدوده شیرین تا تند قرار می گیرند وتوده درچه ا صفهان با تمایل بی شتر به سطوح بالای گوگردی در ردیف پیاز های تند و توده قرمز ری با کمترین تمایل به تغذیه گوگردی در ردیف پیاز های شیرین قرار می گیرد.از نظر عکس العمل توده های مختلف به سطوح متفاوت در اکثر صفات اندازه گیری شده رابطه متقابل صفات و سطوح گوگردی معنی دار گردید در نهایت واکنش متفاوت توده ها به این سطوح گوگردی ت صور می شود به ژنتیک و م سیر های فیزیولوژیکی آنها ب ستگی دارد. داده های بد ست آمده با ا ستفاده از برنامه آماری SPSS تجزیه و جداول تجزیه واریانس و ضرایب همب ستگی بد ست آمد. در ضمن مقای سه میانگین های بدست آمده در مرحله پس از برداشت با آزمون دانکن صورت گرفت. همچنین نمودار ها و گرافهای مورد نیاز با استفاده از برنامه Excell رسم شد.
کلمات کلیدی : تندی، ماده خشک، توده ،گوگرد، کلروفیل .
مقدمه
شناخته می شود.آلیوم ها از گروه تک لپه ایها می باشند که به خانواده های - Allium cepa L. - پیاز خوراکی با نام علمی - نسبت داده می شود . این - Alliaceae و همچنین تیره مجزای پیازیان - - Liliaceae، لاله Amaryllidaceae - نرگس - - را در بر می گیرد . - 2 - پیاز Allium cepa L.جنس دارای بیش از 500 گونه متفاوت ا ست و گونه هایی از قبیل پیاز خوراکی - به عنوان دومین محصول مورد استفاده بعد از گوجه فرنگی درجهان مطرح است که در تغییر طعم - Allium cepa L. - خوراکی و مزه غذاها ب صورت خام یا پخته م صرف گ سترده ای دارد . - 3 - فلات ایران به عنوان بخ شی از آ سیای مرکزی، مرکز تنوع و اهلی شدن پیاز خوراکی است . - 4 -
بنابراین ایران از نظر ا صلاح این گیاه دارای جایگاه ویژه ای ا ست و توده های بومی به عنوان یک خزانه ژنی مهم نقش مهمی را در پروژه های به نژادی پیاز دارد که با ارزیابی و شناخت تنوع ژنتیکی توده های بومی و ا ستفاده از پتان سیل آنها در پروژه های به نژادی می توان شانس موفقیت به نژادگر را در د ستیابی به رقمهای جدید و یا ا صلاح جمعیت های موجود افزایش داد. پیاز در برخی نقاط دنیا جزء لاینفک غذاهای روزانه است این گیاه دارای 8 درصد هیدرات کربن و همچنین B2،B1، Aحاوی املاح معدنی شامل کلسیم، ید، سیلیس و آهن و فسفر به ویژه پتاسیم، ترکیبات گوگردی، قند، ویتامینهای می باشد. استفاده از پیاز به عنوان آنتی اکسیدان بسیار مناسب و به عنوان طعم دهنده در بسیاری از غذاهای روزانه بر اهمیت Cو اقتصادی آن افزوده است . - 25 - پیاز از نظر طب قدیم ایران، گرم و خشک است و تمام اعمال بدن را متعادل می کند .پیاز ملایم بیشتر از پیاز تند ارزش غذایی دارد، اما ارزش درمانی پیاز تند بیشتر از پیاز ملایم است. میزان طعم و مزه در پیاز به ژنتیک منحصر به فرد رقمها و توده ها، تندی، تنوع مواد گوگردی، مواد قندی و عوامل محیطی از جمله دما، آبیاری، نیتروژن و تغذیه گوگردی بستگی دارد - . - 12
پیاز محصول زراعی گوگرد دوست است و این عنصر برای رشد و عملکرد مناسب این محصول ضروری است. این عنصر نه تنها در رابطه با عملکرد پیاز بلکه در خصوصیات کیفی پیاز بخصوص در تندی و طعم پیاز بسیار مؤثر است . - 16 - با توجه به نتایج تحقیقات گفته می شود که پیاز و گیاهان خانواده آلیوم قادر هستند ترکیباتی از جمله سولفید هیدروژن را از طریق بخش هوایی از اتمسفر جذب کنندو به این ترتیب تصور بر این است که این گیاهان به تغذیه گوگردی کمتری نیازمند هستند. با این وجود ترکیبات گوگردی موجود در اتمسفرتنها عامل افزایش محتوای گوگردی در بخش هوایی می باشند و از طریق تشکیل ترکیبات ثانویه و که در این زمینه نیاز به مطالعات متابولیسم بخش هوایی، موادی ازجمله پپتید های گلوتامیلی و مواد آلینی ساخته می شود بی شتری می با شد 9 - ،. - 7 سولفات از جمله مواد مورد نیاز برای ر شد اولیه پیاز می با شد، اما مقادیر بالای مورد د سترس سولفات در اواخر دوره رویشی پیاز باعث افزایش تندی می شود.
در این مرحله مقادیر سولفات موجود در برگ و پیاز به حداکثر خود می رسد، در حالی که تغییرات عمده ای در مقدار ترکیبات طعم ساز دیده ن شده ا ست و کاهش مقادیر سولفات در 49 روز قبل از بردا شت باعث کاهش مقادیر تندی و تغییر مسیر متابولیکی درمرحله پیاز دهی می شود . - 21 - همچنین در نتایج بدست آمده به این نکته اشاره شده است که با وجود اینکه ممکن است مقادیر بالای کود های سولفوره در طعم و تندی پیاز اثر دارند، ولی همبستگی ضعیفی بین محتوای سولفوری و تندی بدست آمده است و تنها 40 درصد محتوای سولفوری گیاه به تولید مواد طعم ساز مهم از جمله آمین - و پپتید های گلوتامینی اخت صاص پیدا کرده ا ست، از طرف دیگر ا سید پیرویک اندازه گیری شده قابل مقای سه با میزان - ACSO آمین نبوده بلکه کمتر از میزان آمین است. بررسیهای انجام گرفته نشان می دهد که اختلاف بسیار کمی در رابطه با میزان ماده خ شک در محتوای گوگردی بالا ودر مقای سه با محتوای گوگردی کم بد ست آمد، در این آزمایش نیز همب ستگی ب سیار ضعیفی بین تندی و میزان گوگرد در پیاز ها بد ست آمد. همچنین تفاوت معنی داری بین ژرم پلا سم پیاز و تغذیه گوگردی جهت افزایش در صد گوگرد در بخش برگ و پیاز دیده شده است . - 19 -
هامیلتون و همکاران - 1998 - ، در پژوهش انجام شده دریافتند که محتوای گوگردی در پیاز تحت تاثیر تغذیه گوگردی و نوع خاک قرار نمی گیرد. همچنین تندی و محتوای قندی رقم ها نمی تواند بطور موثر تحت تاثیر خاک انتخاب شده یا تغذیه گوگردی بیشتر، حتی استفاده از آبها با محتوای گوگردی بیشتر برای آبیاری قرار گیرد - . - 9 در مطالعه انجام شده بر روی دو رقم با تندی بیشتر و متوسط به این نتیجه رسیدند که تغذیه گوگردی محتوای گوگردی پیاز، مقدار مواد سولفاته و تندی و مواد پیش طعم ساز در پیاز را افزایش می دهد. واکنش رقم های مورد بررسی نسبت به اثرات متقابل کود های نیتروژنه و گوگردی متفاوت بوده است و رقم هایی با تندی بیشتر واکنش های بهتری نسبت به افزایش نیتروژن در رابطه با متابولیسم مواد گوگردی نشان می دهند . - 15 -
مواد و روش ها
مواد گیاهی مورد استفاده در این تحقیق شامل بذرهای 4 توده پیاز بومی جمع آوری شده از مناطق مختلف کشور - قرمز آذرشهر، سفید قم، سفید کاشان، قرمز ری - بود که تعدادی از این بذرها با مراجعه به منطقه مورد نظر خریداری و بقیه بذر ها از طریق موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج جمع آوری گردید و سپس اقدام به کشت بذور توده های مورد بررسی در سینی های کشت جهت تولید نشا و انتقال آنها به گلدانهای پلاستیکی حاوی محیط کشت پرلیت گردید. آزمایش در اتاق کشت مجتمع آزمایشگاهی شهید احمدی روشن در سال 1393 بر روی سکوهای کاشت تحت شرایط نوری تنظیم شده یهنی حداقل 13 ساعت رو شنای و 8 ساعت تاریکی در محدوده دمایی 24الی 28 درجه سانتی گراد انجام شد . طرح آزمای شی مورد ا ستفاده در قالب طرح
