مقاله تغییرات خصوصیات بیوشیمیایی و کیفی گل ژربرا تحت تیمار تنظیم کننده‌های رشد گیاهی و تغذیه

بخشی از مقاله

چکیده

ژربرا یکی از ده گل شاخه بریده محبوب در سراسر جهان است که هر روز تولید آن افزایش مییابد. در سالهای اخیر پرورش آن در کشور با رشد چشمگیری همراه بوده است. علیرغم افزایش تولید این گل در کشور، دوام عمر آن به دلیل پژمردگی سریع گلبرگها و خمیدگی گردن گل بسیار کم میباشد. لذا این پژوهش با هدف بررسی اثر سطوح مختلف اسید جیبرلیک، اسید سالیسیلیک و سیلیکات پتاسیم بر خصوصیات بیوشیمیایی و کیفی گل ژربرا رقم استانزا در سال 1394 انجام گرفت. این آزمایش بهصورت طرحکاملاً تصادفی با 7 تیمار - شامل شاهد، 2 سطح از هر یک از ترکیبات اسیدسالیسیلیک 100 - و 200 پیپیام - ، اسید جیبرلیک 50 - و 100 پیپیام - و سیلیکات پتاسیم - 1 و 2 میلی لیتر در لیتر - - و 3 تکرار پیاده گردید. نتایج مرتبط با عمرگلجای نیز نشان داد که در تیمار های 2 میلیلیتر بر لیتر سیلیکات پتاسیم و 100 پیپیام جیبرلین، عمر گلجای حداکثر و در تیمارهای 200 پیپیام اسید سالیسیلیک و شاهد، عمر گلجای حداقل بود. از طرف دیگر کاربرد غلظت 1 و 2 میلیلیتر بر لیتر سیلیکات پتاسیم سبب دستیابی به حداکثر عمر گلجای گردید. بهطور کلی، بهترین تیمار جهت دستیابی به بالاترین کیفیت گل ژربرا کاربرد غلظت 50 پیپیام جیبرلین و همچنین 2 میلیلیتر بر لیتر سیلیکات پتاسیم میباشد.

کلمات کلیدی: اسید جیبرلیک، اسید سالیسیلیک، خصوصیات بیوشیمیایی، سیلیکات پتاسیم، کیفیت گل، گل ژربرا.

.1 مقدمه و هدف

ایران با داشتن تنوع بسیار مناسب آب و هوایی، انرژی و نیروی کار ارزان و مناسب، میزان نور کافی، فراوانی ضایعات سلولزی و نزدیکی به بازارهای مصرف، کشور بسیار مستعدی برای تولید انواع گل و گیاهان زینتی می باشد. در بین گیاهان زینتی، ژربرا با نام علمی Gerbera jamesonii L.، متعلق به تیره کاسنی و یکی از ده گل مهم شاخه بریدهی جهان از نظر میزان تولید و مصرف محسوب میباشد . - Anonymous, 2007 - یکی از مهمترین عوامل موثر بر کیفیت گل، شرایط تولید آن از نظر فراهم بودن مواد غذایی در طول دوره رشد و نمو گل است - کریمی و همکاران، . - 1387 با توجه به اهمیت ویژگیهای ظاهری گل برای خریدار و نقش آن در افزایش فروش گل ژربرا، لازم است هرچه بیشتر بر بهبود صفات ظاهری گلهای شاخه بریده ژربرا تأکید شود و به بررسی عوامل مؤثر بر آنها پرداخته شود. لذا هدف از این پژوهش نیز بررسی اثر اسید سالیسیلیک، اسید جیبرلیک و سیلیکات پتاسیم بر خصوصیات مورفولوژیک و گلدهی ژربرا - Gerbera jamesonii cv. Estanza - میباشد.

.2 تئوری و پیشینه تحقیق

سالیسیلیک اسید نیز یک تنظیم کنندهی رشد درونی گیاه به شمار میآید - Nemeth, 2002 - و به عنوان ماده رشد گیاهی ضد اتیلن میباشد که میتواند برای جلوگیری از پیری و افزایش طول عمر گلهای بریده استفاده شود - Zhang et al., . - 2003 کاربرد اسید سالیسیلیک با افزایش سطح برگ، افزایش رنگیزههای فتوسنتزی و مقدار فتوسنتز سبب افزایش تجمع کربوهیدراتها میشود . - Kumar et al., 2008 - گزارش شده است که در گل ژربرا، تیمار با اسید سالیسیلیک سبب افزایش کلروفیل کل نسبت به شاهد گردید . - Kazemi et al., 2011 - در گل ژربرا رقم پینک الگانس، تیمار با اسید سالیسیلیک سبب افزایش سبزینگی کل نسبت به شاهد گردید - منصوری و همکاران، . - 1394 بهعلاوه تأثیر مثبتی بر جذب آب، پایداری غشای سلولی و در نتیجه افزایش دوام عمر و کاهش خمیدگی ساقه دارد - نظری دلجو و همکاران، . - 1394 تیمار با اسید سالیسیلیک با افزایش ذخیره کربوهیدرات باعث ادامه فعالیتهای سوخت و سازی بعد از برداشت و جلوگیری از پیشرفت سریع پژمردگی در گلهای شاخه بریدنی میشود . - Ichimura et al., 2002 - همچنین کاربرد اسید سالیسیلیک در گلهای شاخه بریدنی با احفظ تعادل آبی، سبب افزایش عمر گلجایی آنها میگردد . - Ezhilmathi et al., 2007 -

جیبرلیک اسید به میزان قابل ملاحظهای از عمل آنزیم کلروفیلاز ممانعت نموده و از بروز زردی و پیری در برگها جلوگیری مینماید . - Mutui et al ., 2001; Mutui et al ., 2006 - گزارش شده است که تیمار با غلظت 300 میکرومولار GA3 بر صفات وزن تر نسبی، میزان کلروفیل کل، محتوای آبی ساقه، مواد جامد محلول در ساقه و طول عمر گل و برگ گل بریدنی آلسترومریا اثر مثبتی دارد - حکمآبادی و همکاران، . - 1391 بررسی تأثیر برخی تیمارهای هورمونی و شیمیایی بر دوام عمر و صفات کیفی گل شاخه بریده ژربرا رقم "گود تایمینگ" نشان داد که گل های موجود در محلول تیماری جیبرلیک اسید 50 میلیگرم در لیتر، حداقل کاهش را در مورد شاخص ثبات سلولی، افزایش در خمیدگی ساقه، کاهش محتوای آبی و میزان آنتوسیانین گلبرگها نشان دادند . - Danaee et al., 2011 -

سیلیسیوم نیز در بهبود رشد، افزایش فتوسنتز، کاهش میزان تبخیر و تعرق، افزایش استحکام برگها، غلظت سبزینگی در واحد برگ - Liang et al., 2003 - و کیفیت محصول - Hwang et al., 2005 - نقش مهمی دارد. تغذیه بهینه سیلیسیم سبب افزایش رشد و توسعه حجمی و وزنی ریشه ها میشود که در نهایت، سطح کل جذب کننده عناصر افزایش می یابد . - Sun et al., 2005 - گزارش شده است که در گل ژربرا، کاربرد سیلیس، چه به صورت معمولی و چه به صورت نانو، اثر معنیداری بر فتوسنتز نداشت - برکتین و همکاران، . - 1392 به نظر میرسد نقش سیلیسیم در افزایش عمر پس از برداشت گل از طریق بهبود در رشد، افز ایش فتوسنتز، کاهش میزان تبخیر و تعرق و افزایش مقاومت به بیماریها باشد - Cai et al., . - 2006

.3 مواد و روشها

این پژوهش طی سالهای 1393-1394 بروی گل ژربرا رقم استانزا - Estanza - در یک گلخانه ژربرا در مرکز تحقیقات گلخانهای دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان، بهصورت طرحکاملاً تصادفی با 7 تیمار و 3 تکرار انجام گرفت. گلدانها تحت تیمار تحت شرایط هایدروپونیک با محیط حاوی پیت: پرلیت به نسبت4 :1 پرورش داده شدند. تیمارهای مورد مطالعه در این آزمایش شامل تیمار شاهد و 2 سطح از هر یک از ترکیبات اسیدسالیسیلیک 100 - و 200 پیپیام - ، اسید جیبرلیک 50 - و 100 پیپیام - و سیلیکات پتاسیم - 1 و 2 میلی لیتر در لیتر - بود. در این آزمایش، محلولپاشی در 3 مرحله به فواصل 10 روزه اعمال گردید. صفات مورد مطالعه در این آزمایش به منظور اندازهگیری صفت عمر گلجای گل، گلهای شاخه بریده را در آب قرار داده و تعداد روز بعد از برداشت این گلها تا زمانی که پژمرده شوند، شمارش شد. فاصله زمانی بین انتقال گلها به محلول نگهدارنده و 60 درصد پژمردگی گلبرگ، بهعنوان پایان عمر گلجای گل در نظر گرفته شد. علائم پایان عمر گل ژربرا، خمیدگی ساقه بیش از 90 درجه، پژمردگی گلبرگ یا شکستگی ساقه است . - Macnish et al., 2008 -

به منظور محاسبه میزان سبزینگی برگ از دستگاه CCM استفاده گردید و جهت اندازهگیری کلروفیل برگ از روش ارائه شده توسط لیچتندالر - Lichtenthaler, 1987 - استفاده گردید. بدین منظور کلروفیل برگ با استفاده از اتانول 80 درصد در دمای 75 درجه سانتیگراد برای مدت 10 دقیقه استخراج گردد. این عمل تا استخراج کامل کلروفیل موجود در نمونه تکرار شد. میزان جذب نور توسط اسپکتروفتومتر در طول موجهای 647، 664 و 700 نانومتر اندازهگیری و در نهایت میزان کلروفیل کل با استفاده از فرمول 2-3 محاسبه گردید : - Ahmadi et al., 2008 - A647، A664 و :A700 به ترتیب اعداد قرائت شده از دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موجهای 647، 664 و 700 نانومتر. میزان آنتوسیانین گلبرگ نیز با استفاده از روش واگنر 0/1 - 1979 - گرم ماده گیاهی را با 10 میلیلیتر متانول اسیدی ساییده و سپس جذب محلول حاصل را در طولموج 550 نانومتر اندازهگیری کرده و از روابط مربوطه میزان آنتوسیانین محاسبه گردید. در نهایت دادههای حاصل از این آزمایش با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و توسط همین نرم افزار و با آزمون چند دامنه-ای دانکن، مقایسه میانگینها در سطح احتمال 1 و 5 درصد انجام شد.

.4نتایج و بحث

همانطور که نتایج حاصل از تجزیه واریانس اثر سطوح مختلف اسید سالیسیلیک، جیبرلین و سیلیکات پتاسیم بر خصوصیات بیوشیمایی و عمر گلجای گل ژربرا نشان میدهد، اثر تیمار بر صفات سبزینگی برگ، میزان سبزینگی برگ، و میزان ماندگاری در سطح احتمال یک درصد معنیدار است. درحالیکه بر صفت میزان آنتوسیانین برگ اثر معنیداری ندارد - جدول . - 1 براساس نتایج، اثر تیمارهای مورد مطالعه بر صفات سبزینگی برگ، میزان کلروفیل برگ، و میزان ماندگاری در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. درحالیکه بر صفت میزان آنتوسیانین برگ اثر معنیداری نداشت. بیشترین میزان سبزینگی برگ در تیمار 50 و 100 پیپیام جیبرلین و 100 پیپیام اسید سالیسیلیک و کمترین میزان سبزینگی برگ نیز در گیاهان شاهد مشاهده شد - شکل . - 1 بر اساس نتایج بدست آمده، تمام تیمارها سبب افزایش میزان کلروفیل کل - میکروگرم بر میلیلیتر - نسبت به شاهد گردیدند - شکل . - 2 همچنین براساس نتایج بدست آمده، در تیمارهای 2 میلیلیتر بر لیتر سیلیکات پتاسیم و 100 پیپیام جیبرلین، عمر گلجای حداکثر و در تیمارهای 200 پیپیام اسید سالیسیلیک و شاهد، عمر گلجای حداقل بود - شکل . - 3