بخشی از مقاله
چکیده
در مطالعه حاضر، تاثیر دزهای مختلف تابش فرابنفش بر روی میزان کاهش رشد قارچ آسپرژیلوس فلاووس در طی 6 روز مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش اسپور قارچ آسپرژیلوس فلاووس در غلظت 1×106 cfu/ml بر روی محیط کشت PDA - پلیت کانت آگار - اسپور پاشی شد، سپس نمونه ها تحت دز های مختلف تابش فرابنفش 9 - ، 11/8، 13/5، 17/82، 18، 23/76، 27 و 36 کیلوژول/مترمربع - قرار گرفتند.
بعد از پرتودهی رشد قارچ آسپرژیلوس فلاووس هر روز مورد بررسی قرار گرفت. بر طبق نتایج بدست آمده افزایش دز تابش موجب کاهش بیشتر رشد اسپورهای قارچ شد. بیشترین کاهش در نمونه های تیمار شده با دز 36 و 27 کیلوژول/مترمربع مشاهده شد. همچنین رشد اسپور های قارچ تلقیح شده در تمامی نمونه های پرتودهی شده در دو روز اول کمتر از حد تشخیص بود و تنها رشد در نمونه های کنترل مشاهده شد. پرتودهی با تابش فرابنفش میتواند راهی مناسب برای کاهش قارچ آسپرژیلوس فلاووس و در نتیجه کاهش آفلاتوکسین تولید شده توسط آن باشد.
مقدمه
درحال حاضر پسته به دلیل ارزش تغذیه ای بالا، یکی از محبوب ترین آجیل ها در بین کشورهای مختلف محسوب می شود . - Ozturk et al., 2015 - از بین بردن یا به حداقل رساندن و کاهش تعداد واحدهای الوده محصولات غذایی ،مانند پسته ممکن است تاثیر قابل توجهی بر صنایع غذایی جهان داشته باشد . - Saghafi et al., 2010 - قارچی که غالبا سبب الودگی میکروبی پسته می شود آسپرژیلوس فلاووس1 است که با تولید انواع آفلاتوکسین2 در محصولات غذایی سبب فساد می شود .
تقریبا تمامی منابع پسته تجاری حاوی مقادیر جزیی آفلاتوکسین هستند .با ا ین حال در برخی از کشورهای صادر کننده مقادیر قابل توجهی از پسته تولید شده ،مقدار آفلاتوکسین بسیار کمتری نسبت به سطح ایمن تعیین شده برای آفلاتوکسین ،توسط سازمان غذا و دارو امریکا دارا می باشند Cigi .& - - Prosen, 2009 قارچ آسپرژیلوس فلاووس در شاخه اسکومیت ها طبقه بندی می شود. تا به امروز 185 گونه از این قارچ شناخته شده است که حدود 20 نوع آن ها برای انسان و حیوان مضر گزارش شده است.
شاید یکی از بدترین گونه این جنس آسپرژیلوس فلاووس باشد . - Yu et al., 2005 - آفلاتوکسین جز محصولات متابولیکی ثانویه می باشند این سم میتواند زمینه را برای ایجاد سرطان و ایجاد جهشهای نامطلوب فراهم سازد . - Amaike and Keller, 2011 - آلودگی میوه پسته به آسپرژیلوس فلاووس در طی برداشت و پس از برداشت، مصرف میوه پسته را با مخاطراتی مواجه مینماید
با توجه به زیانهای فراوان آفلاتوکسین و تأثیر زیاد آن در کاهش صادرات محصولات پسته، جلوگیری از آلودگی پسته به این قارچ ضرورت مییابد. روش های مختلفی برای حذف و غیر فعال سازی آفلاتوکسین وجو دارد که می توان به روش های فیزیکی - حرارت، استفاده از صافی ها، جداسازی مکانیکی - ، روش های شیمیایی - عوامل کلرینه کننده، عوامل اکسید کننده، عوامل هیدرولیتیک مانند آمونیاک، هیدروکسید کلسیم.. - ، تصفیه با استخراج آفلاتوکسین به کمک حلال های آبی، ویتامین ها، روش های مکانیکی مثلا استفاده از ماشین های سورتینگ، کنترل بیولوژیک فساد آفلاتوکسین در مزارع، کاربرد مهندسی ژنتیک در کنترل آفلاتوکسین و ترکیبات اختصاصی مهار کننده بیوسنتز آفلاتوکسین مانند فنیل پروپانوئید اشاره کرد
با وجود پیشرفت های قابل توجه ، روش ها ی جدید پرتوافکنی برای از بین بردن میکروارگانیسم های مضر ،مانند قارچ پسته بدون تغییر در ویژگی های مواد ،مقرون به صرفه است و یکی از روش های سازگار با محیط زیست می باشد که هنوز هم یک کار چالش بر انگیز برای محققان است . - Saghafi et al., 2010 - براساس پژوهشهای قبلی عواملی مانند طول موج اشعه، شدت تابش، زمان قرار گرفتن در معرض اشعه، مقدار رطوبت مادهی غذایی، نوع آفلاتوکسین، pH و ضخامت مواد غذایی بهطور قابلتوجهی بر راندمان سمزدایی توسط اشعه ماوراءبنفش تأثیر می گذارد
جوبین و همکاران - 2012 - ، سه نوع آجیل گردو، بادام و پسته را در معرض تابش فرابنفش در طول 265 نانومتر در مدت زمان متفاوت 15، 30 و 45 قرار دادند آنها دریافتند که کاهش سطح آفلاتوکسین با افزایش زمان قرار گرفتن در معرض اشعه متناسب است و اشعه دهی به مدت 45 دقیقه سبب کاهش آفلاتوکسین نوع B1 به میزان 95/5 درصد شد .
مظاهری - 2011 - در تحقیقی تأثیر اشعه ماوراءبنفش بر غلظت آفلاتوکسین B1 را در پسته بررسی کردند. نتایج نشان داد که پس از قرار گرفتن پسته در معرض اشعه ماوراءبنفش با شدت تابش 87/5 Z/FP2 به مدت 3 ساعت، غلظت آفلاتوکسین از 100 به 78/2 میکروگرم/کیلوگرم کاهش یافت که این میزان پس از 13 ساعت تابشدهی به 42/2 میکروگرم/کیلوگرم رسید . - Mazaheri, 2012 - در مطاله ی حاضر تاثیر دز های مختلف تابش فرابنفش 9 - ، 11/8، 13/5، 17/82، 18، 23/76، 27 و 36 کیلوژول/مترمربع - بر روی کاهش اسپور های قارچ آسپرژیلوس فلاووس در طی 6 روز نگهداری مورد بررسی قرار گرفت.
روش کار
تهیه و آماده سازی سوسپانسیون قارچ
الف -تهیه قارچ مورد نظر:
قارچ مورداستفاده از سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران خریداری، دارای مشخصات زیر بود. آسپرژیلوس فلاووس با کد PTCC 5004 که توانایی تولید 270 میکروگرم در کیلوگرم محیط کشت آفلاتوکسین نوع B1 را دارد و مطابق شکل دارای مرفولوژی زیر است.
شکل .1 قارچ آسپرژیلوس فلاووس
ب-آماده سازی سوسپانسیون اسپور قارچ و شمارش آن:
برای این منظور از یک لام به نام نئوبار یا هموسایتومتر استفاده می شود. این لام یک قطعه شیشهای است که شیاری به شکل حرف H دو ناحیه شمارش در آن بوجود آورده است . این وسیله دارای نگهدارنده هایی است که لامل را در ارتفاعی مناسب - 0/1mm - بالای این نواحی شمارش نگه می دارد تا محاسبه غلظت در واحد حجم مایعات ممکن شود. هر ناحیه شمارش به صورت یک سیستم مشبک مانند شکل زیر، تعریف می شود. برای استفاده از هموسایتومتر، یک لامل برروی ناحیه شمارش قرار داده شد. برای تهیه سوسپانسیون اسپور، پلاگی توسط چوب پنبه سوراخ کن،
