بخشی از مقاله
چکیده:
هرس خوشه در درخت خرما بر روی خصوصیات کمی و کیفی میوه اثر گذاشته و در تعیین کیفیت و کمیت میوه و سال آوری آن نقش مهمی دارد. به منظور انتخاب بهترین نوع هرس خوشه بر روی رقم کلوته در منطقه جیرفت بعد از گرده افشانی و تلقیح درخت عمل هرس انجام شد و میوه ها به طور تصادفی درسه مرحله خارک، رطب، خرما نمونه برداری شد. خصوصیات فیزیکی طول میوه، در سه بررسی قرار گرفت. این آزمایش در قالب یک طرح کاملا تصادفی انجام شد و محاسبات آماری تجزیه واریانس و مقایسه تیمارها از طریق آزمون دانکن نشان داد که تیمارهای مختلف هرس خوشه بر روی صفات کمی اثرات مطلوبی از خود به جا می گذارد به طوری که تفاوت ها از نظر آماری معنی دار است.
مقدمه
خرما در طول ادوار مختلف به عنوان یک گیاه مقدس زیر بنای تمدن بشری مطرح بوده و کشت آن در ایران از یک سابقه طولانی برخوردار بوده است. در حال حاضر یکی از محصولات مهم و پرسود کشور به شمار می آید و نقش بسیار مهمی را در امنیت غذایی، ایجاد اشتغال و اقتصاد ملی ایفا می کند. لیکن با وجود این قدمت کشت و تولید خرما در ایران همگام با سایر فعالیت های کشاورزی پیشرفت نکرده است. در بررسی همه جانبه کارشناسان به این نتیجه رسییده اند که با احیاء و توسعه نخلیات و افزایش عملکرد نخلیات که با روش های مختلف به نژادی و به زراعی امکان پذیر است می توان به کشاورزی پایدار در مناطق جنوبی کشور دست یافت و یکی از منابع اصلی درآمد کشاورزان در این مناطق تولید خرما باشد. روش های به نژادی که با تحقیقات گسترده در خصوص گونه های بومی و سازگار هر منطقه و اصلاح ژنتیکی آنها و توسعه ارقام جدید به کشاورزان مستلزم وقت و هزینه بسیاری است.
با توجه به اینکه خوشه ماده خرما دارای تعداد زیادی گل است، تعداد خوشه های تخلیل جوان باید اندک باشد و در سه سال اول هیچ و در سال چهارم یک یا دو خوشه و در سال پنجم سه یا چهار خوشه به این ترتیب متناسب با افزایش تعداد و اندازه ی برگ ها بر تعداد خوشه ها نیز افزوده می شود تا برحسب رقم نخل و شرایط رشد در 10 تا 15 سالگی به بالاترین تولید سالانه خود برسند.
در این تحقیق برای تولید میوه مرغوب و جلوگیری از سال آوری عمل تنک کردن را انجام داده و نتایج آن را مورد بررسی قرار دادیم.
مواد و روشها
این تحقیق در سالهای 1389-1388 در یکی از نخلستان های ممتاز شهرستان جیرفت انتخاب شد. این منطقه از نظر آب و هوایی دارای اقلیم گرم و خشک است. نخلستان انتخاب شده یک نخلستان 15 ساله می باشد که تمامی درختان همزمان کشت شده اند. این پروژه در قالب طرح کاملا تصادفی با 8 تیمار - شامل شاهد f1، هرس 5 سانتیمتر انتهای خوشچه f2، هرس 10سانتیمتر انتهای خوشچه f3، هرس 5 خوشچه f4، هرس 10 خوشچه f5، وجود یک خوشه به ازای 10 برگ f6، وجود یک خوشه به ازای 12 برگ f7، وجود یک خوشه به ازای 14 برگ - f8 و 3 تکرار اجرا شد.
خصوصیات فیزیکی طول میوه و وزن میوه برای کلیه تیمارها در مرحله خارک، رطب و خرما اندازه گیری شد. بدین منظور تعداد 9 میوه بصورت تصادفی از درخت با 3 تکرار - 27میوه - برداشت کرده و سپس اندازه گیری و میانگین 9 میوه اندازه گرفته شده بعنوان متوسط خصوصیت میوه مورد استفاده قرار گرفت. برای اندازه گیری طول میوه از کولیس و برای اندازه گیری وزن میوه از ترازوی حساس با دقت یک صدم استفاده شد.
نتایج و بحث
با توجه به داده های بدست آمده از این طرح مشخص شد که هرس خوشه و خوشچه بر روی صفات کمی میوه در مرحله خارک، رطب و میوه تاثیر می گذارد و سبب افزایش طول میوه و وزن میوه می شود. نتایج نشان می دهد که وجود یک خوشه به ازای 14 برگ بهترین عملکرد را دارد. کمترین عملکرد نیز مربوط به شاهد است.
نتایج نشان داده که نسبت معکوسی میان تعداد خوشه و اندازه میوه وجود دارد و به طور کلی هرس خوشه بر روی خصوصیات میوه تاثیر بسزایی دارد -
- Shabane.H.1995Dinal.A. اعلام کرد که هرس خوشه بر روی وزن میوه و گوشت میوه تاثیر معنی داری دارد و برگ و خوشه نسبت عکس دارند.
آقای امان االله احسانی اعلام کرد: هرس 15 سانتیمتر انتهای خوشچه نسبت به هرس 5 سانتیمتر روی رقم مضافتی دارای عملکرد بهتری است.
نتایج حاصل از تأثیر هرس روی متوسط طول میوه در نمودارهای شماره 1، 2 و3 نشان می دهد که اختلاف طول میوه در هر سه مرحله بررسی شده بین تیمارها در سطح %1 معنی دار بوده است و بهترین عملکرد در f8 - هرس 14 برگ - و بعد در f4 - هرس یک خوشچه به ازای هر پنج خوشچه - بوده است و کمترین عملکرد به تمیار - f1 شاهد - اختصاص داشته است.
نتایج حاصل از تأثیر هرس روی متوسط طول میوه در نمودارهای شماره4، 5 و 6 نشان می دهد که اختلاف وزن میوه بین تیمارها در مرحله خارک و رطب در سطح %1 معنی دار بوده در حالی که در مرحله خرما در سطح %5 معنی دار بوده که با توجه به نمودار های فوق میوه ها در تیمارهای f8 و f4، f7، f6 بیشترین وزن را داشتند و کمترین وزن به تیمار f1 اختصاص داشت.
