بخشی از مقاله
چکیده:
فضاهای شهری علاوه بر جنبه کالبدی که به دنبال رفع نیازهای عملکردی شهروندان ایفای نقش می کنند باید دارای انعطاف پذیری لازم جهت ارتقاء روحی شهروندان نیز باشد .نگاهی به فضاهای شهری امروز به ویژه در کلان شهر ها نشان می دهد به ویژگی ها و مفاهیم سرزندگی و مدیریت ان درمحیط های شهری توجه کمی شده وفضاها بیشترعرصه های خسته وغیرجذابی اند، که هیچ انگیزه ای را در افراد برای رفتن و ماندن در آنجا برنمی انگیزند که هم چنین فاقد زیبایی نیزهستند.سرزندگی مفهومی اعم ازفضای شهری بوده ودردوسطح خردوکلان قابل تعریف میباشدکه زیباسازی مهمترین شاخص ان است. هدف این نوشتارتاثیر،نقش وعملکرد مدیریت شهری درسرزندگی وزیباسازی شهرها بوده است.پس از تعریف مفاهیم× ومبنای ×نظری وارائه ×شاخص ها بااستفاده از مطالعات کتابخانه ای به ×ارائه ×راهکارهاوپیشنهادات مدیریتی جهت×ایجاد زیبایی وسرزندگی شهرها پرداخته شده است.بر اساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت مدیریت شهری موفق آن است که از یک طرف رفتارهای جامعه را ارتقاء بدهد و ازطرف دیگر محیطی سرزنده وزیباو در شأن یک جامعه با رفتار درست طراحی کند.
واژگان کلیدی:شهر، مدیریت شهری،سرزندگی،زیباسازی ،فضای شهری.
مقدمه:
دیر زمانی نیست که شهرداری ها به عنوان متولی توسعه کیفی کارایی پارک ها، اقدام به تعریف کاربری هایی که برای شهروندان حامل نشاط و سرزندگی هستند، می کنند: بحث بر سر " سرزندگی" است. مفهومی که در ادبیات شهرسازی، تخصصی است؛ اما معنا و منظور آن را باید عموم شهرنشینان درک کنند. چرا که شهروندان عادی - بدون تجهیز به دانش شهری- نه تنها قابلیت درک جزئیات مربوط به آن را دارند، بلکه محوریت اصلی وجود و یا عدم وجود روح سرزنده شهری را تشکیل می دهند. چنان که بیشتر فرهنگ های مربوط به شهرسازی، سرزندگی را "مناسب برای زندگی و فراهم آورنده کیفیت زندگی مطلوب "تعریف می کنند.
زندگی شهری امروزه فضاهای جذابی را می طلبد که بسته به نوع نیازهای متنوع متفاوت است. انسان موجودی شادی خواه و در پی تجربه حیاتی پرطراوت است. از این رو شاد بودن می تواند یکی از بزرگترین مبارزات انسان در زندگی باشد و لازمه شاد زیستن جست و جوی زیبایی هاو خوبی هاست - کفایی وهمکاران،1387،ص. - 4 یکی ازمهمترین نیازهای روانی بشرشادمانی ونشاط است انسان همانند بسیاری دیگرازموجودات کره خاکی زندگی اجتماعی دارد و ازاین رونیاز وی به شادمانی به صورت نیاز به زندگی و فعالیت درمحیطی سرزنده متبلور میشود. شهربه عنوان پیچیده ترین اماکن اجتماعی ساخته شده به دست بشر نیازمند آن است که بافتی سرزنده داشته باشد، بافتی متشکل ازفضاهای شهری سرزنده که خیابان یکی ازآن هاست .
در مجموع، وجود نور، رنگ، آب، فضای سبز، تفریحات، تنوع کالبدی، حفظ کیفیت های محیطی، توجه به اقشار مختلف کاربران و ... از کیفیت های مطرح در مورد سرزندگی هستند.هنوز هم بسیاری از ارگان های ذیصلاح در امور شهر با این مفهوم بیگانه هستند. بررسی ها نشان می دهد که بسیاری از پروژه های کلان شهری در چند دهه گذشته که مورد استقبال شهروندان قرار نگرفته اند، دارای اشکالاتی است که با شاخص های سرزندگی، تطابق زیادی دارد .رعایت اصول سرزندگی در شهرهای امروز، بیشتر به اقدام شهرداری ها در ایجاد کاربری های کالبدی مجزا در دل فضاهای شهری - نظیر اتاق های بازی و فرهنگسراها- و یا آذین بندی موقت برای جشن ها و مراسمات ملی و دینی خلاصه می شود.
بنا بر آنچه که در شهرها مشاهده می شود، اصول اجرایی فعلی سرزندگی، تابع عملکردهای سنتی سازمان ها، محدودیت های مالی و تکرار الگوهای محافظه کارانه بصری است. این در حالیست که کارشناسان سرزندگی، خلاقیت و جسارت و مشارکت های مردمی را در تحقق هدف سرزندگی برای طرحهای مربوطه،ضروری میدانند. پلاکاردها و پارچه های رنگی، بهره گیری از الگوهای بومی هنر - نظیر خطاطی و مینیاتور و طرح های اسلیمی - و یادمان های موقت بزرگان، اگرچه عزم بانیان را برای ایجاد نشاط عمومی، به اثبات می رساند، اما ایجاد اصولی سرزندگی، نیازمند مطالعات اجتماعی در حوزه انسان و بوم، نیز پیش بینی در برنامه های تخصصی فرادست شهری می باشد. - گلکار،1385،ص - 27
روش تحقیق:
در پژوهش حاضر با استفاده از روش مطالعات کتابخانه ای جمع بندی و استخراج اطلاعات وسرچ اینترنتی، به عملکرد مدیریت ،درزیبایی وسرزندگی شهرها پرداخته شده است
طرح مسئله و فرضیات:
اگر شهر را به مانند یک موجود زنده فرض کنیم بر ای ادامه زندگی به سرزندگی و نشاط نیازمند است .نقش فضای شهری، یا به عبارتی فضایی که در آن تعاملات اجتماعی شهروندان شکل می گیرد و فرهنگ جامعه در بستر آن ارتقا می یابد، در کشور ما روز به روز در حال افول است. - خستو، نویدرضوانی.1389،ص. - 2شهرهای جدید با مشکلات متفاوتی مواجه میباشند،از طرفی فضاهای عمومی شهری در آنها بدون هیچگونه بار فرهنگی و اجتماعی به حیات خود ادامه میدهند و این امر باعث تشدید بحران هویت و عدم سرزندگی در آنها شده است .امروزه تأمین نشاط و سرزندگی شهری به یکی از دغدغه های اصلی نظامهای مدیریت شهری به ویژه درکشورهای توسعه یافته تبدیل شده است
- گلکار، 1385،ص - 25 اگرچه مدیران شهری تلاش بسیاری برای فراهم آوردن امکانات و ابزار رفاهی شهروندان دارند، اما رشد چشمگیر و شگفت انگیز شهرنشینی و مهاجرت گسترده از مناطق مختلف به حاشیه شهرهای گوناگون، هر روز مشکلات و معضلات متعددی را به وجود آورد و همه این مسائل باعث شد تا زندگی در شهرها، بیش از پیش سخت تر شود. - روزنامه همشهری،1385، - 14 شادابی و سرزندگی حلقه مفقوده زندگی شهری است امر باعث شد که به بررسی تاثیر، نقش وعملکرد مدیریت شهری درسرزندگی وزیباسازی شهرها پرداخته شود.اگر به دنبال جلب رضایت شهروندان هستیم باید با مدیریت یکپارچه و آینده نگر و شفاف سازی در خصوص عملکردمان به اجرای برنامه های توسعهای شهر بپردازیم ودر خدمت شهروندان باشیم.
در همین راستا مدیریت شهری باید به دنبال ایجاد محیط زیستی سالم و ایده آل برای یکایک شهروندان باشد و برای تحقق اهداف مدیریت موفق، برنامهریزی، ارتقای برنامهها و نظارت دقیق بر اجرای آنها میتواند ما را در این مهم یاری کند. متاسفانه سالهاست که مفهوم سرزندگی را در شهرها از دست دادهایم،یکی از اولویتهای کاری ما باید بازگرداندن نشاط و شادابی به فضاهای شهری و تغییر نگرش در ایجاد جذابیتهای شهری باشد. بی تردید، جهان جدید با فراخواندن انسان به شادابی و زدودن گرد و غبار اندوه از سیمای تاریخی آن، نقش بسزایی در بالا بردن ذائقه بشر امروز داشته است بنابراین شهرها به عنوان یکی از بسترهای نمود جهان جدید، باید از این شاخصه بهره مند شوند - دولتشاهی ،1391،ص . - 30 برای این تحقیق یک سری هدف هم درنظرگرفته شده است که شامل-1به وجوداوردن شهری زیبا وسرزنده با تکنیک های مدیریتی -2بررسی شاخص های موثر در ارتقای سرزندگی شهری است.
در راستای اهداف در نظر گرفته شده در این تحقیق سوال و فرضیه زیر در پژوهش به شرح زیر مطرح می گردد:
سوال تحقیق:
مدیران شهری از طریق، چه راهکارهایی می توانند سرزندگی وزیبایی شهرهاراارتقادهند؟
فرضیه: به نظرمی رسد برنامه ریزی درست مدیران درجهت تحقق ایجاد عوامل سرزنده رابطه مستقیمی با پویایی فضای شهرو شهروندان دارد.
