بخشی از مقاله
چکیده
ایران با جامعه ای در حال تحول روبروست که جریان های صنعتی شدن، جهانی شدن و شبکه ای شدن را تجربه می کند. معماری در چنین موقعیتی نقش موثری در بیان این تحولات - زمانی که مصرف انرژی و سوختهای فسیلی بزرگترین چالشی است که امروزه انسان با آن مواجه است - دارد. گذار از جامعه سنتی به مدرن و جامعه مدرن به شبکه ای در تمامی دنیا در حال بروز است و تاثیرات مطلوب و نامطلوب خود را بر جوامع می گذارد.
جامعه ایران نیز دوران گذار از جامعه سنتی به مدرن را بسیار سریع و بدون ایجاد زیر ساخت ها تجربه می کند. یکسان سازی در اقلیم های مختلف یکی از آثار نامطلوب این دوره می باشد. بدون در نظر گرفتن اقلیم ها و فرهنگها، همان ساختمانی در یزد ساخته می شود که در تبریز، رشت، بوشهر و همچنین در پاریس، لندن و رم ساخته اند. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی ضمن تعریف دوران گذار و بیان جهت گیری های اقلیمی، تاثیر یکسان سازی در اقلیم های مختلف ایران بر مصرف انرژی را بررسی کرده است. هدف این پژوهش بیان خطر یکسان سازی اقلیمی بر افزایش میزان مصرف انرژی می باشد.
مقدمه
زمینه های تاریخی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و محیطی از جمله عواملی هستند که در شکل گیری آثار معماری بسیار موثرند. معماری معاصر ایران در بستری شکل گرفته است که از جریان های مدرنیته، صنعتی شدن و جهانی شدن به طور مداوم تاثیر پذیرفته است. فناوری شیوه زندگی مردم و متعاقب آن کالبد و محیط زیست وی را تغییر داده است. گذار به مدرنیته در جامعه ایران از حدود یک قرن پیش آغاز شده است و هم اکنون نیز در جریان است اما جامعه ما هیچ گاه زیرساخت های مدرنیته را به صورت کامل در اختیار نداشته و از نظر فنی نیز همواره کمبودهای فراوانی وجود داشته است. معماری نیز با توجه به نقصان های موجود در شیوه های ساخت گاه به تقلید ظاهری از معماری مدرن تقلیل یافته است.
از جمله عواملی که بر معماری امروز ایران تاثیری نامطلوب داشته است، عدم مدیریت صحیح دست اندرکاران و مسئولان و افزایش ناگهانی جمعیت - که ناشی از اثرات مدرنیته و افزایش سطح بهداشت عمومی در جامعه بوده است - و مهاجرت های بی رویه به شهرها بوده است، به نحوی که رشد کمی و کاهش کیفیت، جامعه را به سمت ساختمان سازی و انبوه سازی سوق داده است و تفاوت اقلیمی نادیده گرفته شده و برای اقلیم مختلف یک گونه معماری تجویز می گردد.
تعریف دوران گذار
گذار در لغت به معنای »عبور، گذاشتن، طی کردن، ترک کردن، رها کردن، نادیده گرفتن، بخشیدن، محول کردن، گذاشتن کاری به کسی، واگذاشتن و در معنای گذر و راه نیز به کار می رود
واژه گذار تغییر از وضعیتی به وضعیت دیگر را شامل می شود که طی زمان روی می دهد و هست شدن موجودیت های نو و دگرگونی در بسیاری از هویت های موجود را موجب می شود. از این رو دوران گذار که محدوده زمانی نا دقیقی را شامل می شود، در حیات جوامع دوره ای تاثیرگذار و پر تشتت محسوب می گردد و شناخت آن به جوامع کمک می کند تا بهتر تغییرات را درک کرده و به سازماندهی مجدد تمامی زیر ساخت های خود بپردازند، به نحوی که دچار عقب ماندگی در همه زمینه ها و عواقب ناشی از آن نشوند.
جامعه ایران نیز در مراحل مختلفی از تاریخ خود گذار را تجربه کرده است. گذار از سنت به مدرنیته که از حدود یک قرن پیش شروع شده است، در جامعه ایران و متعاقب آن در معماری و کالبد تاثیرات بسیاری داشته، که گاه مطلوب و گاه بسیار مخرب بوده است
امروزه نیز جامعه ایران گذار دیگری به شبکه ای شدن را پیش رو دارد، که برخی از زیرساخت های اولیه آن که متکی بر فناوری های اطلاعات می باشد ایجاد شده است. افزایش سرعت منجر به کاهش زمان وقوع رویدادها گشته است و بر خلاف گذشته که گذار از کشاورزی به صنعت قرن ها به طول انجامید، گذار به دنیای الکترونیک و جامعه شبکه ای در محدوده زمانی کوتاهتری در حال وقوع است به نحوی این تغییرات سریع هستند که در صورت عدم شناخت این وضعیت، جوامع با شوک آینده و عواقب ناشی از آن روبرو خواهند شد. شناخت کافی و داشتن برنامه برای آینده ای که پیش بینی می شود به جامعه کمک می کند بحران های دوران گذار را در همه زمینه ها با سلامت پشت سر بگذارد و از تغییرات ایجاد شده به نفع تمامی بخش ها سود ببرد
شکل-1 سیر تحولات و گذار از سنت به مدرنیته و جامعه شبکه ای در محور زمان
