بخشی از مقاله
خلاصه
ناهنجاری عقب ماندگی اسکلتی فک پایین، ناهنجاری شایعی است که می تواند قبل از پایان سن رشد درمان شود؛ لذا هدف از این تحقیق تعیین تأثیر 6 ماه تمرینات اصلاحی بر بافت نرم اطراف مندیبل در کودکان مبتلا به عقب ماندگی اسکلتی مندیبل بود. تعداد 18 نفر از کودکان - دختر و پسر - مبتلا به ناهنجاری دو طرفه اسکلتی فک پایین به صورت داوطلبانه در این پژوهش شرکت کردند و به دو گروه مساوی کنترل - 11/8 سال ، 158/2سانتی متر، 53/6 کیلو گرم - وتجربی - 11/6 سال،159/5سانتی متر، 54/9 کیلو گرم - تقسیم شدند. نمونه ها به مدت شش ماه و طی یک برنامه اصلاحی پیش رونده، تمرینات منتخب را انجام دادند. تغییرات بافت نرم پوشاننده مندیبل - فتوگرافی - قبل و بعد در طول شش ماه - مدت زمان تحقیق - مورد ارزیابی قرار گرفت.
برای تجزیه و تحلیل داده ها از آنالیز واریانس با تکرار مشاهدات - P<0/05 - استفاده شد. نتایج تحقیق به دنبال استفاده از تمرینات منتخب کششی و قدرتی در روند درمان، بهبود قابل ملاحظه ای را در کیفیت رشد بافت نرم متصل به مندیبل نشان داد. - - P<0/05 از یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که استفاده از تمرینات اصلاحی در درمان کودکان مبتلا به ناهنجاری عقب ماندگی اسکلتی فک پایین می تواند روش مکملی برای درمان های فانکشنال باشد.
مقدمه
پذیرش اجتماعی، سرزندگی روانی و عزت نفس در یک شخص با ظاهر بدنی اش، مرتبط است. در این بین رابطه بین عزت نفس و زیبایی صورت، قویاً تایید شده است. بدیهی است که ساختن چهره و ظاهر یکی از وظایف ابتدای صورت است؛ هرچند که تعریف صورت جذاب و رضایت بخش، مسئله ای است که به فاکتورهای متنوعی از جمله فرهنگ، شخصیت، نژاد، پیشینه و سن بستگی دارد
از سوی دیگر متخصصان مختلف مانند متخصصان زیبایی و جراحی پلاستیک و همچنین متخصصان اُرتودنسی توانایی آن را دارند که طرح چهره را تغییر دهند.[3] این نکته آنجا اهمیت خود را نشان می دهد که بدانیم تصمیم اولیه بیماران برای درمان های ارتودنسی بر پایه ملاحظات زیبایی انجام می گیرد.[4]یکی از انوع مشکلات که در ناحیه کرانیوفیشیال رخ می دهد ناهم راستایی هایی است که در این قسمت پدید می آید. این ناهم راستایی ها انواع مختلفی دارند؛ ولی یکی از شایع ترین مشکلات ارتودنتیک ناهم راستایی Class II می باشد که تقریبا 31 جمعیت بیماران را در بر می گیرد
از جمعیت مبتلا به این نوع از ناهم راستایی بیشتر تشخیص ها مربوط به نوع عقب ماندگی اسکلتی فک پایین می باشد. درمان این مشکلات تا به امروز بیشتر به دست متخصصان زیبایی و ارتودنسی بوده است؛ ولی از آنجا که حرکات اصلاحی به عنوان شاخه ای از علوم تربیت بدنی، دانشی است کاربردی در سطح جامعه که مشتمل بر اهداف عمده شناسایی، ارزیابی، آموزش، پیشگیری و بهبود و اصلاح ناهنجاری ها و یا تغییر شکل های بدن و عادت های ناصحیح حرکت است[6]؛ در این تحقیق بر آن شدیم که تأثیر تمرینات منتخب قدرتی و کششی که اجزائی از تمرینات اصلاحی می باشند را بر ناهنجاری - ناهم راستایی - عقب ماندگی اسکلتی فک پایین در کودکان زیر سن بلوغ ارزیابی نموده و با توجه به نتایج حاصل که در ادامه مفصل به آن ها خواهیم پرداخت، درمان مکملی علاوه بر درمان های معمول ارائه دهیم.
ناهمخوانی های اسکلتی که همراه با Class II Malocclusion می باشند Skeletal Class II Relationship خوانده می شوند. این اصطلاح بدان معناست که ناهم راستایی Class II بر آیندی از ناهمگونی قدامی-خلفی در اندازه و یا ناهمخوانی در محل قرارگرفتن هر دو فک که می تواند همراه با جاگیری نامناسب دندان ها نسبت به هر دو فک است - رتروژن دندان های فک پایین یا پروتروژن دندان های فک بالا و یا هردو - .[7] ناهم راستای های اسکلتی Class II می توانند به دو دسته تقسیم شوند:
- 1آنهایی که از ناهم راستای هایی فک پایین ناشی می شوند. - 2آنهایی که ناشی از Maxillary Excess هستند.
رابطه ناهم راستایی اسکلتی class II ناشی از آن است که یا فک پایین کوچک تر بوده و یا نسبت به فک بالا عقب تر قرار گرفته است. این دسته از مشکلات را اصطلاحاً مشکلات و اختلالات فک پایین می خوانند. صرف نظر از آنکه اختلالات فک پایین یک اختلال مطلق - به دلیل اندازه - و یا یک ناهمخوانی رابطه ای باشد؛ - به دلیل جایگیری - منجر به رابطه قدامی-خلفی Class II اسکلتی می گرد.
بیماران با این شرایط معمولاً پروفایل صورتی با مشخصه ای نرمال از زاویه لبی- دندانی دارند که با پروتروژن دندان های جلویی فک بالا و یک ناهمخوانی چانه همراه است و این ناشی از سایز کوچک مندیبل یا جاگیری عقب تر فک پایین است. لب پایینی معمولا حالت خمیده شده دارد، زبان با دندان های پیشین ماکزیلا و لب پایین در تماس است و در این حالت از حمایت دندان های پیشین فک پایین جلوگیری می شود. در صورتی که این اختلال به اندازه کافی باشد منجر به ناتوانایی هایی در انجام وظایف لب می شود و از سوی دیگر این حالت می تواند منجر به پروتروژن بیشتر اینسیزور های فک بالا شود و این وضعیت از حمایت های عمودی مناسب اینسیزور های فک بالا توسط لب پایین جلوگیری می کند و اختلال آن ها را شدید تر خواهد کرد
ناهمگونی های ماکزیلا عموماً متضمن ناهمخوانی های Class II می شود. ناهمگونی ماکزیلا ممکن است در قالب توسعه بیش از حد عمودی و یا قدامی- خلفی و یا هردو ظهور پیدا کند.ترکیب ناهمخوانی مندیبل و ناهمگونی ماکزیلا مشکلی شایع است؛ و لازم به ذکر است که مشکل ناهمگونی ماکزیلا بر شدت هر کدام از مشکلات قدامی- خلفی اسکلتی می افزاید. به عبارت دیگر این گونه به نظر می رسد که بیشتر بیماران با مشکلات اسکلتی Class II دارای ترکیبی از ناهمگونی ماکزیلا و ناهمخوانی مندیبل هستند.[7]
به صورت کلی سه نوع درمان برای مشکلات اسکلتی در ناحیه کرانیو فیشیال وجود دارد. -1 بهینه کردن رشد -2 استتار دندانی -3 جراحی ارتوگناتیک
لازم به ذکر است که برای کودکان در حال رشد هر سه روش درمان امکان دارد ولی در بالغین تنها دو روش آخر ممکن است؛ و از آنجا که این دو روشاصولاً در حیطه پژوهش ما قرار نمی گیرند؛ لذا در اینجا تنها به توضیح در مورد اولین روش درمانی یعنی بهینه سازی رشد - که به درمانهای فانکشنال معروف هستند - می پردازیم:
هدف بهینه سازی رشد، تغییر رابطه غیر قابل قبول اسکلتی با بهینه کردن رشد باقی مانده چهره افراد، به صورت پذیرفته در اندازه یا جاگیری فک هاست. قطعاً درمان تمام مشکلات Class II با بهینه سازی رشد یک امر ایده آل است، چرا که نیازی به خارج کردن دندان و همچنین جراحی نیست؛ ولی متاسفانه بعضی از بیماران یا تمایلی به استفاده از ابزارهای دستگاه های ارتودنسی ندارند و یا زمان و رشد قابل قبول کمی باقی مانده است و یا آنقدر مشکلات آن ها شدید است که امکان درمان به این روش با نتیجه مطلوب ممکن نیست.[9 ,8] به طور کلی برای بهینه سازی رشد از سه گروه
دستگاه استفاده می شود:
-1 دستگاه های خارج دهانی - 2 دستگاه های فانکشنال- 3 الاستیک های بین فکی
یاد آوری این مطلب ضروری است که مشکلات Class II اسکلتی عمدتا یا ناشی از کوچک بودن و یا جاگیری نامناسب مندیبل است؛ لذا این نکته اهمیت زیادی دارد که در صورت جاگیری نامناسب مندیبل عضلات و بافت نرم متصل به مندیبل نیز تحت تاثیر این مسأله قرار خواهد گرفت.با توجه به آناتومی مندیبل و عضلات متصل به آن قطعاً عضلات اصلی درگیر در ریتروژن - ماستر و میلوهیوئید - کوتاه شده و عضلات اصلی درگیر در پروتروژن مندیبل - لترال تریگوید - دچار ضعف می شوند.
در توضیح عملکرد دستگاه های مورد استفاده در درمانهای فانکشنال می توان گفت که تمامی این دستگاه ها به صورت کلی با استفاده از اعمال نیروهای ایزومتریک سعی دارند که فک پایین را به صورت غیر فعال در صفحه ساجیتال در موقعیتی جلو تر قرار دهند. این عمل می تواند دو نتیجه به همراه داشته باشد. اول اینکه در صورتی که ناهم راستایی، حاصل جاگیری نامناسب مندیبل باشد، جلو تر قرار گرفتن مندیبل می تواند با افزایش طول عضلات درگیر در رتروژن که قاعدتا با عقب قرار گرفتن مندیبل کوتاه شده اند، را افزایش دهد و همچنین می تواند به علت ایجاد انقباض ایزومتریک غیر فعال در عضلات درگیر در پروتروژن مندیبل، ضعف ناشی از ناهنجاری را در آنها جبران نماید
از طرفی دیگر تئوری های رشد در ناحیه کرانیوفیشیال بیان می دارد که رشد استخوانی در این ناحیه تابعی از تحریکات بافت نرم و غضروفی است.[8]لذا اگر علت اصلی ناهنجاری کوچک بودن اندازه مندیبل باشد می توان با استفاده از تحریکات ایجاد شده بر روی بافت نرم این ناحیه توسط دستگاه های مذکور در نهایت سبب تحریک رشد استخوانی مندیبل شد.
با توجه به توضیحات داده شده در مورد علت استفاده دستگاه های ارتودنتیک در جهت رفع ناهم راستایی class II اسکلتی به وضوح دیده خواهد شد که حرکات اصلاحی به دلیل کارا بودن آنها در رفع دیگر ناهنجاری های عضلانی - اسکلتی در نقاط مختلف بدن و همچنین عملکرد اثبات شده آنها در افزایش طول و قدرت عضلات می توانند عامل قابل تأملی در جهت بهبود نا هم راستایی class II اسکلتی باشند.
وانیم مشکلات مربوط به جاگیری مندیبل را مرتفع سازیم. لذا هدف از این پژوهش تعیین تأثیر تمرینات قدرتی و کششی منتخب،که از اجزای اصلی تمرینات اصلاحی هستند و بر روی کودکان مبتلا به ناهنجاری اسکلتی class II ، با هدف افزایش طول عضلات درگیر در ریتروژن و افزایش قدرت در عضلات درگیر در پروتروژن مندیبل انجام می گیرد.
در مورد تأثیرگذاری دستگاه های ارتودنتیک، مزایا و معایب آنها بر ناهجاری اسکلتی class II تحقیقات بیشماری در سرتاسر دنیا انجام گرفته است. اما از آنجا که پژوهش حاضر به بررسی عملکرد تمرینات اصلاحی و ورزشی در بهبود این ناهنجاری می پردازد، تا زمان نگارش این تحقیق هیچ پژوهش مشابه دیگری که تأثیر تمرینات اصلاحی و ورزشی را بر روی ناهنجاری اسکلتی class II بررسی کند، یافت نشد، لذا تحقیق حاضر بر پایه مطالب نظری ذکر شده و ماهیت ناهنجاری و همچنین ماهیت حرکات اصلاحی استوار است
