بخشی از مقاله
چکیده
یکی از مهم ترین عناصر شخصیت که در قرآن کریم به آن اشاره شده است، مفهوم شاکله می باشد. هرانسانی رفتار و عمل او برخاسته از »شاکله« او است. بین اعمال فرد و»شاکله« او همواره تناسب و رابطه برقرار است. کردار و شخصیت رفتاری هر انسانی، ریشه در »شاکله« او دارد و تفسیر و تحلیل عملکرد هر شخص را باید در »شاکله« او جستجو نمود. ذاکر به معنای عام کلمه یعنی انسانی که غافل نباشد و علم به علوم نهفته در خود ،پیدا کند؛تا با کمک آاین علوم به شناخت حقیقت خود و خدای خود برسد.لذا شاکلهمعمارِ ذاکر ، شکل و محتوای عمل او که معماری کردن است را ترسیم میکند و در واقع شکلدهنده به حرکت و معماری او است.
شاکله حیثیت اکتسابیای است که انسان با اندیشهها و اعمال خود آن را میسازد. ذکر عاملی می شود که شاکله معمار راا تسیدن به شخصیت بهنجار رشد دهد و شاکله معمارِ ذاکر ،به خود بگیرد. پژوهش با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی و با کمک رویه های قیاس و فنون کتابخانه ای ، به این مهم می رسد که شاکله معمار در هدف، کیفیت فضایی، عملکرد و مفاهیم ، انتخاب سبک و مکتب و نهایتا در فرم و شکل ظاهری معماری موثر خواهد بود. انسان معمار، به کمک ذکر میتواند شاکله ذاکر خود را، در عمل، که معماری کردن است؛ نمایان سازد و اثری وضع کند که ذکر باشد و مذکری برای انسان هم نوعش گردد.لذا لازم است معماران با کمک ذکر نهایت تلاش خود را در رشد شاکله خویش و توجه به نقش آن، در معماری داشته باشند.
واژه های کلیدی: ذکر ، شاکله،شاکله معمار ذاکر،شخصیت بهنجار،شخصیت نابهنجار
مقدمه
یکی از مهم ترین عناصر شخصیت که در قرآن وجودقُلدارد کُلّمفهوم شاکیعمله عَلیاست:»شاکِلَتِه فَرَبﱡکم أعلَمُ َبَمن هُو أهدی سَبیلا « - اسراء » . - 84 :بگو هرکس براساس خلق و خوی خود عمل می کند. پروردگارتان کسانی را که راهشان نیکوتر است، بهتر می شناسد».« قرآن کریم در این آیه، عمل انسان را مبتنی برچیزی می داند که آن را شاکله می نامند. به عبارت دیگر، منشأ اعمال آدمی، شاکله اوست. با توجه به این نکته و مفهوم شخصیت در روان شناسی می توان به طور اجمال و بدون توجه به تعریف خاصی که از شخصیت ارایه شده است، شاکله را معادل مفهوم شخصیت در روان شناسی گرفت - «غلامحسینی، . - 1382 شاکله حیثیت اکتسابیای است که انسان با اندیشهها و اعمال خود آن را میسازد. علامه طباطبایی بر این باور است که تکرار اندیشه و عمل، نخست حالت است و سپس عادت میگردد و بهتدریج ملکه میشود و این ملکات که مستند به عوامل اختیاریاند، به اعمال انسان شکل میدهند - طباطبایی، 1417، 186؛
جوادی آملی، 1384، . - 189 ذکر به معنای علم به علم، و دانش و آگاهی است و معمار می تواند به کمک ذکر ، شاکله معمار ذاکر را کسب نماید.شاید به محض شنیدن واژه ذاکر چهره افرادی در ذهن شما مجسم شود که مدام مشغول حمد و ثنای الهی باشند.اما ذاکر به معنای عام کلمه یعنی انسانی که غافل نباشد و علم به علوم نهفته در خود بیابد تا به کمک آن به شناخت حقیقت برسد اینکه میگویند انسان باید ذاکر باشد یعنی متوجه این باشد که در محضر خداست و از هر آنچه که مانع این توجه شود بپرهیزد. »شاکله« معمار ذاکر ، شکل و محتوای عمل او که معماری کردن است را ترسیم میکند و در واقع، شکلدهنده بهحرکت و معماری او است. مراد از ذکر در عمل معمار،ذکر عملی است و از آنجا که ذکر عملی شدت و ضعف دارد شاکله های مختلف با توجه به میزان دریافتشان از ذکر ، شخصیت های متفاوت به خود می گیرند.
در باب اهمیت و ضرورت موضوع باید خاطر نشان شد که ملاک ارزش اعمال انسان، به آگاهی اوست، هر قدر کارهای انسان آگاهانه تر باشد، و انسان نسبت به کار خود توجه بیش تر و شناخت بیش تر داشته باشد آن کار انسانی تر است و هر اندازه کار به انگیزه غرایز که طبعا در آن ها شناخت و آگاهی هم کم تر است انجام گیرد آن کار، انسان را به حیوانیت نزدیک می کند. همان طور که غفلت، انسان را از سرحد انسانیت تنزل می دهد، توجه و آگاهی ،انسان را از یوانیت بالا می برد - مصباح یزدی ،10،. - 1377 کسی که از ذکر و یاد خدا رویگردان شده، دانش او فقط در امور ظاهری دنیا خواهد بود و به بالاتر از آن که تنها در سایه ذکر و یاد خداست، دست نمی یابد - «علامه طباطبایی ،1389 ، - 83حقیقتاً. ما هیچگاه این پرسش را از خود نپرسیده ایم که: آیا شاکله- منِ معمار، در مُذکِّر بودن یا نبودن اثر من می تواند موثر باشد؟ محقق در این پژوهش جهت رسیدن به مقصود از روش های توصیفی و تحلیلی و رویه های قیاس و فنون کتابخانه ای ، بهره برده است.باشد که یادآوری باشد به معماران عزیز ،که در رشد شاکله خویش گام بردارند.
چارچوب و مبانی نظری شاکله
یکی از مهم ترین عناصر شخصیت که در قرآن وجود داردقُل مفهومکُلّشاکلهیعمل است:عَلی» شاکِلَتِه فَرَبﱡکم أعلَمُ َبَمن هُو أهدی سَبیلا - «اسراء . - 84: بگو هرکس براساس خلق و خوی خود عمل می کند. پروردگارتان کسانی را که راهشان نیکوتر است، بهتر می شناسد.» قرآن کریم در این آیه، عمل انسان را مبتنی برچیزی می داند که آن را شاکله می نامند. به عبارت دیگر، منشأ اعمال آدمی، شاکله اوست. با توجه به این نکته و مفهوم شخصیت در روان شناسی می توان به طور اجمال و بدون توجه به تعریف خاصی که از شخصیت ارایه شده است، شاکله را معادل مفهوم شخصیت در روان شناسی گرفت - «غلامحسینی، ». - 1382شاکله به معنای خلق و خوی آمده و به این دلیل به خلق وخوی، شاکله گفته می شود که انسان را مقید می کند و نمی گذارد در آن چه می خواهد، آزاد باشد، بلکه او را وادار می سازد تا به مقتضای اخلاق رفتار کند. در این آیات می توان یک پیام واحد را یافت.آن کس که دارای شاکله
