بخشی از مقاله
چکیده:
در عصر حاضر به دلیل وجود رقابت بین بانک ها و موسسات مالی و اعتباری برای جذب بیشتر منابع، تسلط بر مولفه های موثر بر تجهیز منابع مالی اهمیت ویژه ای یافته است. یکی از مولفه های تاثیر گذار بر تجهیز منابع پولی در بانکداری نوین توجه به مطلوبیت محل استقرار مکانی بانک ها و موسسات مالی و اعتباری است. مکان استقرار شعب بانک ها و موسسات مالی، محرکی مهم در جذب مشتریان است و بازاریابان بانکی باید آن را به دقت مورد بررسی و ارزیابی قرار دهند.
در پروژه پیش رو به بررسی مدل بازی استکلبرگی و مدل بازی ورونویی ارائه شده می پردازیم. مدل بازی استکلبرگی و نیز مدل بازی ورونویی که امکان طراحی مکان یابی و چیدمان تسهیلات در بازارهای رقابتی را ممکن می سازد. . هدف کلی این پروژه بررسی مدل های پیشنهادی مکان یابی بانک ها با استفاده از نظریه بازیها و ارائه بهترین مدل به منظور پهنه بندی اقتصادی، برای استقرار شعب جدید بانک ها و موسسات مالی و اعتباری به همراه خدمات و تسهیلات قابل ارائه از سوی آنها است.
در تکمیل مبانی نظری این پروژه، از منابع کتابخانه ای و اینترنتی شامل کتب و مقالات معتبر استفاده شده است. به منظور حل مدل پیشنهادی در این پروژه، از نرم افزار viSual baSic استفاده شده است.ودر نتیجه، نشان داده شده است که استفاده از نظریه بازی ها در شرایط تصمیم گیری می تواند ابزار مناسبی برای دستیابی به طرح های مکانیابی و سیستم حداقل فاصله باشد که تعادل مناسبی بین هزینه های احداث و بهره برداری از تسهیلات و درآمد حاصل از پوشش حداکثری تقاضا را ایجاد می کنند.
-1 مقدمه:
در سال های اخیر تغییرات قابل توجه ای در عرصه بانکداری رخ داده است و یکی از عواملی که در مورد آن تحقیقات زیادی صورت گرفته مکان یابی شعب بانک ها است. در تحقیقی که توسط سانگ- ریون 1985 صورت گرفت، مشاهده گردید که مکان شعب بر روی حجم سپرده دریافتی و در نتیجه مقدار سود بانک اثرگذار خواهد بود.
همچنین در تحقیق چو 1990 مشخص گردید که سود و ضرر بانک ها بسیار وابسته به مکان و تعداد شعب شان در منطقه است .بنابراین انتخاب یک مکان، تصمیم بسیار مهمی برای شرکت هاست، زیرا هم هزینهبر و هم درصورت اشتباه برگشت از آن بسیار سخت خواهد بود . یک تصمیم ضعیف برای تعیین مکان تسهیل شاید باعث بروز هزینه های انتقالی بیش از اندازه، از دست رفتن زحمت، از دست دادن مزیت رقابتی یا سایر موارد دیگر شود
تصمیم گیرندگان باید مکانهایی را انتخاب کنند که نه تنها با وضعیت سیستم جاری به خوبی مطابقت دارد، بلکه همچنین برای مکانی مادام العمر، پیوسته مناسب باشد، حتی اگر عوامل محیطی، جمعیت ها، و تمایلات بازار تغییر کنند. مکان یابی معمولا شامل دو فاز اصلی است :
تعیین محل - برای مثال، مشخص کردن تعداد کمی از مکان های انتخابی - بالقوه - از یک منطقه وسیع جغرافیایی - . ارزیابی مکان - در واقع آزمایش هر مکان کاندید شده برای مشخص نمودن اینکه کدام مناسب ترین است - .
با مشاهده مطالعات پیشین به این نتیجه می رسیم که در زمینه مکان یابی تاکنون از سه حوزه علم مکان یابی، دانش تحقیق در عملیات و سیستم اطلاعاتی جغرافیایی با هم یا بطور جداگانه استفاده شده است. علم مکان یابی به دو رویکرد توصیفی و تجویزی تقسیم می شود . رویکرد توصیفی تلاش دارد آنچه را که در طی گذر زمان پدید میآید، توضیح دهد. در رویکرد تجویزی تلاش می شود بهترین مکان برای فعالیت×انتخاب گردد . به جای اینکه توضیح داده شود چرا الگوهای مکان یابی معینی ایجاد شده اند
همچنین از روش های تصمیم گیری چند شاخصه×MADMو مدل های برنامه ریزی ریاضی موجود در دانش تحقیق در عملیات به منظور مکان یابی شعب بانک ها و موسسات مالی استفاده می شود. اما نقش اساسی در این میان به منظور افزایش کارکرد نتایج بر عهده سیستم اطلاعاتی جغرافیایی است. سیستم اطلاعات جغرافیایی ، مجموعه ای است از سخت افزار و نرم افزارها که ترسیمات رایانه ای را با پایگاه اطلاعاتی تلفیق می کند تا مدیریت داده ها برای موقعیت های مکانی جغرافیایی امکان پذیر شود
برای اینکه بتوانیم نقاط مناسب را برای تعیین مکان شعب، مورد مطالعه قرار دهیم می توان یک سری نقاط پیشنهادی را انتخاب و کار را با الویت بندی آنها ادامه داد و یا با استفاده از مدلهای ریاضی مربوطه این کار را انجام داد که قابلیت های آنها از نظر کیفیت و جامعیت معیارها به اندازه روش سیستم اطلاعاتی جغرافیایی نیست . روش×GI S به راحتی از پس پیچیدگی ها ی بافت شهری بر می آید و قابلیت بکارگیری معیارهای متعددی را دارد و مهمتر اینکه قادر است عوارض مکانی را به اطلاعات توصیفی تبدیل کند
ما می توانیم این سه حوزه را در یک نمودار ون نمایش دهیم . همانند شکل 1 هر زمینه به صورت یک بیضی نمایش داده شده است. قابل ذکر است که روی هم افتادگی بیضی ها، منعکس کننده وابستگی آنها در برخی روش ها ست
علم مکان
شکل:1وابستگی حوزههای علم مکان یابی،دانش تحقیق درعملیات و در زمینه اهمیت و ضرورت مکان یابی بهینه شعب جدید بانک ها و موسسات مالی و اعتباری می توان به موارد متعدید اشاره نمود که مهم ترین آنها عبارتند از: افزایش سودآوری و بهره وری سرمایه گذاری، کاهش زیان های احتمالی، افزایش میزان رضایت مشتریان و مهم تر از همه پایداری عملکرد، که به تصمیم مکانی بانک ها و موسسات مالی و اعتباری بستگی دارد و از منظر علمی نیازمند ارائه مدلی برای مکان یابی و ارزیابی مکان های استقرار بانک ها و موسسات مالی و اعتباری است
با توجه به اهمیت صنعت بانکداری در افزایش توسعه فعالیتهای اقتصادی کشور در بخش خرد و کلان و میزان سود دهی هر چه بیشتر بانکها و رضایت مندی مشتریان از صنعت بانکداری اهمیت مکان یابی شعب بانکها در مناطق مختلف کشور و ضرورت ارائه خدمات مفید و هر چه بیشتر به مشتریان و بکار گیری روشهای اقتصادی مفید - نظریه بازیها - ، نشان داده است که با بکارگیری روشهای مفید می توان در هر چه بیشتر ارائه دادن خدمات به مشتریان کاربردی بوده وهم بانکها و جهت کسب سود هی بیشتر و هم رضایت مندی مشتریان از خدمات بانکی و مکانیابی صحیح شعب بانکی با توجه به روشهای اقتصادی - نظریه بازیها - کاملا مفید می باشد.و می توان این روش را در بیشتر شهرهای در مقیاس بزرگ و کوچک کاربردی کرد.
تئوری×مکان×یابی ا×بتدادرسال 1909 ،توسط وبر مطرح شدوپس ازوی هاتلینگ که یک اقتصاددان بودروش دیگری ارایه دادکه درآن مکان فروشگاه دوفروشندهی درحال رقابت را به طورهمزمان بررسی میکرد - براندو وچیو، . - 1989 درسال 1959 ،ایزارد توانست کار وبر را درمکان یابی صنعتی ادامه دهد. امامدل ابتدایی مکان یابی تسهیلات،مدتهابعددرسال 1979 توسط براونو گیبسون مطرح شد - طبری،کابلی،آریانژاد،شاهاناقیو سیادت، . - 2008 مکان یابی شعب بانکهاابتداتوسط کارتر و کوهن درسال 1967 ،بااستفاده ازتجزیه و تحلیل ×ریسک،مطرح شد. پس ازوی،هاکیمین جهت مکانیابی شعب بانکهاازتعامل مدل برنامه ریزی آرمانی فازی وسیستم تصمیم گیری کمکی استفاده نمود
ازاین روش به منظور مکانیابی درحوزههای مختلف بسیاری استفاده شده است. درحوزه مهندسی به منظوراحداث پل - محسنی، بهزادیانواردشیر، 1390 - ،درحوزه ی محیط زیست به منظوردفع زایعات - سعیدی،عابسیوسرپاک، 1388 فتاییوآلشیخ، 1388 - ،درحوزه بانکداری به منظور احداث دستگاههای خودپرداز - گلی،الفتو فوکردی، - 1389 ومکانیابی شعب - موسوی، 1380 - ،در زمینه رستوران داری - تزنگ،تنگ،چنو اپریکویک، 2002 - ،ودرزمینه هتلداری - چو،هسوو چن، 2008 - ،ازاین روش استفاده نموده اند.
بفونو1995 مدلی را برای کمک به تصمیم گیری مدیران در تاسیس اهداف شعب، ارزیابی عملکرد و برنامه ریزی مکان ها ی جدید برای شعب بانک در یونان، ارائه دا د. در این مقاله او حجم سپرده ها را بعنوان کلید ارزیابی شعب فعلی و مکان یابی شعب جدید مشخص کرد. بنابراین مدل پیشنهادی او بمنظور تخمین قدرت یک شعبه در جذب سپرده با توجه به خصوصیات منطقه جایی که شعبه موجود بود یا می توانست تعیین مکان شود،توسعه یافت
-2 نقش GIS در بانکداری
یکی از سیستم های کلیدی که در سال های اخیر در بانک ها کارایی خود را به اثبات رسانده و به مدیران ارشد اطلاعات بسیاری مفیدی را برای تصمیم گیری ارائه کرده، سیستم اطلاعات مکانی است . این سیستم در بسیاری از حوزه های بانک کاربرد دارد و در صورت استقرار کامل خود می تواند به بانک در دستیابی به اهداف خود کمک بسیار زیادی نماید. در زیر برخی از این کاربردها آورده شده است:
-3 تحلیل بازار
صنعت بانکداری نیز به مانند سایر فعالیت های بازرگانی با دو کارکرد عمده تقاضا - مشتریان - و عرضه - منابع مالی، خدمات مالی، سرویس های مشتریان و ... - سروکار دارد. در این بحث تقاضا و عرضه هر دو به مکان و موقعیت جغرافیایی توجه دارند . پس فاکتورهای مورد نیاز برای تحلیل با استفاده از جی آی اس بسیار کارامدتر است
-4 تحلیل مشتری
این تحلیل پاسخ مناسبی به محاسبات مختلف آماری است. مشتریان ما کجاها هستند؟ کدام منطقه شهر بیشترین تقاضا را برای تولیدات و یا خدمات ما دارند؟ ویژگی های منطقه بندی، مناطق بازاری، طبقه بندی مناطق مسکونی و ... مشتریان ما چگونه است؟ ناحیه مرزی برای شعبات بانک چگونه بایستی در یک ناحیه ترسیم شود تا بتواند بهترین خدمت را به مشتریان خود بدهد؟ تحلیل های فضایی- مکانی در این مدل با اطلاعات جمعیتی، اجتماعی و آماری ممکن است به هدف بهتری برسد و الگوهای استنتاجی بهتری را ارائه دهد
