بخشی از مقاله
*** این فایل شامل تعدادی فرمول می باشد و در سایت قابل نمایش نیست ***
تحلیل سوخت مورد نیاز ادوات کشاورزی بر اساس سطح زیر کشت و نوع محصول در استان گلستان
چکیده
اصلی ترین و مهمترین رسالت شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران توزیع سوخت با کیفیت و کمیت مناسب می باشد. یکی از مهمترین مصرف کنندگان سوخت در کشور بخش کشاورزی و واحد های وابسته به آن می باشد و توزیع سوخت در این بخش که از گستردگی بسیار بالایی برخوردار است دارای اهمیت فراوانی می باشد . توزیع نفتگاز در بخش کشاورزی و ادوات مربوط به آن اگر بر مبنای سطح زیر کشت و نوع محصول باشد می تواند مشکلات مربوط به توزیع سوخت در این بخش را به حداقل رسانده و رضایت مشتریان را نیز در پی داشته باشد. در این مقاله سعی شده است به ارائه الگوی تجربی توزیع بر مبنای این دو شاخص پرداخته شود.
واژههای کلیدی:نفتگاز، ادوات کشاورزی، کشاورزی، نوع محصول، سطح زیر کشت، سوخت
مقدمه
با توجه به اختلاف زیاد بهای مصوب داخلی و قیمت بین المللی فرآورده های سوختی، اعمال دقت و کنترل های نظارتی دقیق در جهت برآورد و تخصیص سهمیه های واقعی مبتنی بر اصل صیانت از منابع انرژی کشور امری ضروری و اجتناب ناپذیر می باشد.شرکت ملی پخش فراورده های نفتی عهده دار سوخت رسانی به بخشهای مهم مصرف از جملهصنعت، کشاورزی، حمل و نقل و مصارف خانگی می باشد.
یکی از بزرگترین مصرف کنندگان انرژی در کشور بخش کشاورزی است. حوزه ای که شاید تا کنون به صورت ویژه و اثرگذار به انرژی و راهکارهای بهینه سازی آن پرداخته نشده است. با توجه به گستردگی کشاورزی در کشور و تنوع آب و هوایی و نوع محصول، سوخت رسانی به این حوزه با کمیت مناسب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.از طرفی حفظ و صیانت از سرمایه های ملی ( انرژی) و جلوگیری از هدرروی آن نیز برای اقتصاد ایران بسیار مهم و حیاتی است. به منظور یکنواخت سازی و ساماندهی میزان سوخت تخصیصی بررسی هایی که با همکاری مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی در خصوص میزان ساعات کارکرد تراکتور و کمباین جهت انجام عملیات مکانیزه یک هکتار سطح زیرکشت به تفکیک نوع محصول صورت پذیرفت.به همین منظور بر اساس محاسبات میدانی، استفاده از تجربیات کشاورزان و محاسبات علمی مندرج در کتابهای این بخش، میزان انرژی مورد نیاز برای ادوات کشاورزی در استان گلستان براورد گردیده است. به صورتی که مشخص نموه ایم برای هر محصول زراعی در سطح هکتار، چه میزان سوخت و انرژی به مصرف خواهد رسید. همچنین در این نوشتار سعی شده است ارتباط نوع محصولات کشاورزی و سطح زیر کشت با مقدار مصرف سوخت ادوات کشاورزی مورد بررسی قرار گیرد.
بیان مسئله
با توجه به اینکه مصرف سوخت ماشینهای کشاورزی تابع عوامل و متغیرهای متعددی نظیر مشخصات فنی ماشین، عمر ماشین، ساعت کارکرد، نوع عملیات، نوع محصول، عملکرد محصول، نوع خاک، اندازه قطعات، پراکندگی قطعات، شرایط آب و هوایی، شرایط توپوگرافی، کیفیت و نگهداری و چگونگی بهره برداری از ماشین و ... می باشد که عموما در حال حاضر توسط سیستم های نظارتی و توزیع کننده سوخت قابل کنترل نمی باشند ، لذا ضرورت دارد ساز و کارهای مناسبی در تامین سوخت و یا پرداخت یارانه مربوطه اعمال گردد که از امکان اعمال نظارت و کنترل های معمول برخوردار باشند. از طرفی تمامی نهاده ها (ماشین کشاورزی نیز بعنوان یک نهاده در کنار کود و سم و.....)می بایستی بطور موثر و بهره ور در خدمت هدف اصلی یعنی تولید پایدار محصولات کشاورزی قرار گیرند.
با عنایت به مصرف سوخت بخش کشاورزی و تلاش در تدوین روشی قابل اجرا با ملحوظ نمودن امکان اعمال مدیریت مصرف سوخت ؛ نبود الگوهای اجرایی پایگاههای اطلاعاتی مناسب در خصوص عوامل موثر یاد شده از جمله مشخصات ماشینهای کشاورزی موجود و محصولات کشت شده در سطح کشور و عدم احراز دقیق و مستند سطح تحت پوشش جهت تخصیص سهمیه به هر یک از صاحبان ماشینهای خودگردان و عدم امکان توجیه تخصیص سهمیه متفاوت به افردا مختلف در سطح روستا ،این دستورالعمل بستر مناسبی جهت جمع آوری اطلاعات و متعاقب آن حصول اطلاعات دقیقتر از میزان مصارف، سطوح زیرکشت،ساعات کارکرد ،تعدادماشین ها و ... بازنگری دستورالعمل خواهد بود .
ضمناً ، راهکارهای مناسب برای اکثر مسائل و مشکلات در قالب دستورالعمل حاضر به منظور تسهیل، تسریع و نظارت یکنواخت در سطح کشور ارائه گردیده است که انتظار دارد با مطالعه دقیق این دستورالعمل و بکارگیری مفاد آن در صورت مواجه با هر نوع مشکل یا موارد پیش بینی نشده مراتب در جلسات مشترک با ادارات فناوری مکانیزه استانها مطرح و نتایج به منظور اصلاحات لازم بصورت مکتوب به این مدیریت ارسال گردد.
نحوه محاسبه میانگین مصرف سوخت ساعت
- محاسبه مصرف سوخت ساعتی براساس فرمول : ASAE
Q=C.P
:Q میزان مصرف سوخت برحسب لیتر در ساعت
:C ضریب ویژه موتورهای دیزل که در سیستم بینالمللی SI برابر با 0.305
P : بیشینه توان محور تواندهی بر حسب کیلو وات میباشد.
- برای برآورد سوخت مورد نیاز کل ساعات کارکرد تراکتور کافی است که سطح مورد عملیات ماشین در ساعات مورد نیاز عملیات مکانیزه یک هکتار ضرب گردد که در فرمول ذیل به آن اشاره میگردد:
Q=C.P.T.A
که در آن
: CP مصرف سوخت ساعتی
:T زمان انجام عملیات در یک هکتار
:A کل سطح مورد عملیات ماشین
- با بهرهگیری از فرمول 1 و 2، فرمول اجرایی ذیل را که مبنای محاسباتی برآورد سوخت مورد نیاز تراکتور (نیرو محرکه) مبتنی بر سطح زیر کشت میباشد را بیان میدارد و میتوان با آن نسبت به برآورد سوخت مورد نیاز در سطح استان، شهرستان اقدام نمود.
ساعات کارکرد مصرف سوخت ساعتی= برآورد سوخت تراکتور (نیرو محرکه) مبتنی برسطح عملیات
: میانگین مصرف ساعتی تراکتور (نیرو محرکه) بر حسب لیتر در ساعت ( جدول شماره یک)
:TA ساعات عملیات بر مبنای نوع ادوات یا ساعات عملیات بر مبنای نوع محصول( جداول شماره ... و ......)که در سطح استان اطلاعات
جامعی درخصوص ادوات مختلف و محصولات منطقه موجود بوده و قابل استفاده میباشد.
توجه به موارد زیر در نحوه محاسبه موثر می باشد:
· توجه به موجودی تراکتورهای استان و سهم آنها در انجام عملیات مورد نیاز بخش در محصولات مختلف و متناسب آن توجه به کاهش زمان عملیات مورد نیاز در صورت افزایش توان تراکتور (نیرو محرکه)
· اضافه نمودن میزان 15-20 درصد سوخت اضافی جهت فعالیتهای غیر مزرعه ای
با فرمول مذکور قابلیت برآورد سوخت تا سطح شهرستان مبتنی بر موجودی تراکتورهای منطقه، آمار سطح زیر کشت و نوع عملیات مرسوم قابل احصاء میباشد.
برآورد مصرف انرژی بخش ادوات کشاورزی
با توجه به تنوع محصولات کشاورزی در کشور و نوع عملیات خاصی که برای عمل آوری انواع محصولات اجرا می گردد توزیع سوخت را با مشکلات خاصی همراه نموده است . همچنین زمان کاشت، داشت و برداشت محصولات نیز با هم متفاوت می باشد که این موضوع نیز می بایست در برآورد و تحویل سوخت مد نظرقرار گیرد.
عمده عملیاتی که در بخش کشاورزی جهت تولید محصول اجرا می گردد به شرح زیر میباشد.
زیر شکنی، شخم، دیسک (آماده سازی)، هرس، کودپاشی، کاشت، بذرکاری، نهرکن، مرزکش، حمل نهاده ها، سمپاشی، کودپاشی داشت ، بیلر، برداشت و حمل محصول.
ضمنا عملیات فوق برای تمام محصولات اجرا نمی گردد و بنا بر نوع محصول متفاوت می باشد. طی بررسی های به عمل آمده
