بخشی از مقاله

چکیده
سرعت فزاینده تغییرات فناوری از یک سو و تغییر ماهیت تقاضای مشتریان و تشدید رقابت بین سازمان ها از سوی دیگر باعث شده است که سازمان ها به شدت به دنبال کسب مزایای رقابتی جدید برای برتری بر رقبا و تأمین بهتر نیاز مشتریان باشند. یکی از پارادایم های افزایش انعطاف پذیری سرعت و کیفیت، چابکی سازمانی است. در این پارادایم نوین سازمان قادر است توانایی کامیابی در محیط همیشه در حال تغییر و غیر قابل پیش بینی را بدست آورد.

در این راستا این پژوهش به منظور ارزیابی و تعیین سطح چابکی در صنایع تولید لوله پلی اتیلن و پولیکا صورت گرفت. بدین منظور شرکت آرمین لوله شرق زاهدان به عنوان مورد مطالعه انتخاب شد. در این پژوهش از دو مدل شریفی و ژانگ، جهت تعیین سطح چابکی مورد نیاز، و مدل جکسون ویوهانسون جهت ارزیابی و ارائه راهکارهایی برای بهبود چابکی استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که صنعت تولید لوله پلی اتیلن و پولیکا در محیط کسب و کارنسبتاً آشفته ای فعالیت میکند و بکارگیری راهکارهایی جهت فائق آمدن بر این تغییرات امری ضروری می نماید.
.1 مقدمه

مفهوم ”چابکی“ اولین بار در سال 1991 توسط محققان مؤسسه یاکوکا ارائه شد و از آن زمان تاکنون، علاوه بر پژوهشگران، توجه فزاینده انجمن های صنعتی را نیز به خود جلب کرده است. از دهه 1990 تا به امروز، مقالات زیادی در ارتباط با این مفهوم انتشار یافته است. کلیه تحقیقات مذکور کوشش کرده اند تا تعریفی جامع و مانع از چابکی ارائه کنند. تعاریف مورد قبول، چابکی را به صورت زیر معرفی می کنند: ”توانایی موسسات به واکنش سریع و اثربخش به تغییرات غیرمنتظره در تقاضای بازار . - Brown & Bessant, 2003 - این واکنش با هدف ارضاء نیازهای متنوع مشتریان در مواردی همچون قیمت، کمیّت، کیفیت و زمان تحویل کالا صورت می گیرد .

- Prince & Kay, 2003 - در نتیجه می توان گفت چابکی به عنوان اساسی ترین فاکتور جهت بقاء در بازار های متلاطم شناخته می شود و به منظور کمک به شرکت ها، کارخانجات و مؤسسات در جهت تحویل محصول مناسب در زمان مناسب به مشتریان مورد استفاده قرار می گیرد . - Lin, Chiu, & Tseng, 2006 - سازمان های کنونی در محیطی فعالیت می کنند که تغییرات سریع آن، آنها را ملزم به داشتن استراتژی های انطباق پذیر می کند. در واقع این مشکل که سازمان ها چگونه می توانند در محیطی پویا و غیر قابل پیش بینی موفق شوند، موضوعی است که به عنوان مهمترین چالش دنیای امروز شناخته می شود. هرچند راهکارهای مختلفی مثل تولید بهنگام، مهندسی مجدد، سازمان های مجازی و شبکه سازی معرفی شده اند، اما چابک گشتن سازمان از محبوب ترین آن ها است. در چنین محیطی، چابکی تبدیل به قابلیتمهمّی شده است که تأثیرات بسیاری بر عملکرد سازمان دارد . - Ravichandran, 2007 -

.2,1 بیان مسأله

در فضای کسب و کار غیر قابل پیش بینی و متغیر کنونی، برتری در رقابت هدف اصلی هر سازمان است. در چنین شرایطی کوچکترین لغزش گاه می تواند به زوال یک سازمان منجر شود. بر محیط کسب و کار کنونی تغییرات غیر قابل پیش بینی، مستمر، بی نظیر و بی سابقه حاکم است. محصولات و خدماتی که امروز در سازمان ها در حد جهانی هستند، فردا به زحمت وجود دارند. برخی سازمان ها به سختی به فعالیت خود ادامه می دهند یا گاهی شکست می خورند، زیرا قابلیت سازمانی آنها پاسخگوی تغییرات محیطی نیست - حمیدی، حسنپور، کیایی و موسوی . - 1388در حال حاضر تفکر غالب، سازمان ها را هویت هایی می داند که نه فقط به محیط بیرونی خود عکس العمل نشان می دهند، بلکه بطور فعال و اثر گذار محیط خود را تعریف می کنند.

این پارادایم بصورت توانایی کامیابی در محیط متغیر، بی ثبات و پیش بینی ناپذیر تعریف و با عنوان "چابکی سازمانی" مطرح می شود. فقط سازمان هایی می توانند به حیات و رقابت در بازارهای رقابتی ادامه دهند که توانسته باشند، به چنین توانمندی هایی دست یافته باشند . - Goldman & steven, 1995 - در طول تاریخ، شرکت ها همواره به منظور بقا در بازار رقابتی مجبور به مواجه با تغییرات محیط پیرامونشان هستند. تامپسون - 1967 - عنوان می کند که یکی از مهم ترین وظایف سازمان، مدیریت اتفاقات غیر قابل پیش بینی است. آشفتگی و عدم قطعیت در محیط کسب و کار، به عنوان علت بیشتر شکست ها در صنعت تولید به رسمیت شناخته شده است . - Thompson, 1967 -

.3,1 مبانی نظری تحقیق

تاریخچه چابکی به دوره رکود صنایع ایالات متحده برمی گردد. با توجه به رکود صنایع تولیدی ایالات متحده و از دست دادن رقابت پذیری در طول دهه 1980، در سال 1990 کنگره آمریکا تصمیم گرفت تا اقداماتی ضروری در این مورد انجام دهد. به این ترتیب مفهوم چابکی در سال 1991 پایه گذاری شد . - Kettunen, 2009 - به این ترتیب گروهی از متخصصان و دانشگاهیان در دانشگاه لیهای در ایالات پنسیلوانیا، از طرف وزارت دفاع با این هدف که چه سیستم و استراتژی هایی در صنعت موفق خواهند بود، گرد هم آمدند تا صنعت تولید ایالات متحده را مورد بررسی قرار دهند، نتیجه تلاش ها این گروه گزارش دو جلدی با عنوان - استراتژی بنگاه های تولیدی قرن - 21 بود که در پائیز 1991، بوسیله مؤسسه یاکوکا در دانشگاه لیهای منتشر شد و در همان زمان نام چابک برروی آن قرار گرفت . - Goncalves, Putnik, & Cunha, 2006 -

کلمه چابک در فرهنگ لغت، به معنای: حرکت سریع، چالاک، فعال، و چابکی توانایی حرکت به صورت سریع و آسان، - Ganguly, Nilchiani, & Farr, 2009 - و قادر بودن به تفکر به صورت سریع و با یک روش هوشمندانه است . در محیط امروزی، هر سازمانی باید توان تولید هم زمان محصولات متفاوت و با طول عمر کوتاه، طراحی مجدد محصولات، تغییر روش های تولید، و توان واکنش کارآمد به تغییرات را داشته باشد تا با نام "سازمان چابک" خوانده شود . - Pan & Nagi, 2009 -

به باور شریفی و ژانگ - 1999 - چابکی به معنای توانایی هر سازمانی برای حسگری، ادراک و پیش بینی تغییرات موجود در محیط کاری است. چنین سازمانی باید بتواند تغییرات محیطی را تشخیص داده، به آنها به عنوان عوامل رشد و شکوفایی بنگرد. آنها در جایی دیگر چابکی را توانایی فائق آمدن بر چالش های غیرمنتظره برای رویارویی با تهدیدهای بی سابقه محیط کاری کسب مزیت و سود از تغییرات به عنوان فرصتهای رشد و پیشرفت تعریف می کنند . - Sharifi & Zhang, 1999 -

برایان ماسکل - 2001 - چابکی را توانایی رونق و شکوفایی در محیط دارای تغییر مداوم و غیرقابل پیش بینی تعریف می کند. از این بابت، سازمان ها نباید از تغییرات محیط کاری خود هراس داشته، از آنها دوری کنند؛ بلکه باید تغییر را فرصتی برای کسب مزیت رقابتی در محیط بازار تصور کنند . - Maskell, 2001 - کریستوفر و همکارانش - 2002 - ، چابکی را قابلیتی در کسب و کار معرفی می کنند که در بر گیرنده کلیه ساختارهایی سازمانی، سیستم های اطلاعاتی، فرایندهای لجستیک و مهمتر از همه نگرش هاست. به عنوان یک مفهوم کسب و کار به سیستم های تولید انعطاف پذیر باز می گردد . - Christopher, 2000 - داو - 1991 - مفهوم چابکی را بصورت توانایی سازمان جهت بقا و پیشرفت در یک محیط کسب و کار غیر قابل پیش بینی ودائماً در حال تغییر تعریف می کند. به زعم وی چابکی نمایانگر توانایی مدیریت و بکارگیری اثربخش دانش است، بطوریکه سازمان توانایی رونق و شکوفایی در محیط کسب و کار متغیر و پیش بینی نشده را داشته باشد و بیان می کند که :

چابکی = توانایی پاسخ + مدیریت دانش - Dove, 1999 -
به نظر جکسون و جوهانسون - 2003 - قابلیت های چابکی هدف نیست بلکه ابزاری ضروری برای حفظ رقابت پذیری در بازار نامطمئن و متغیر است. چابکی مبتنی بر چند قابلیت است که می توان آن را در سه وجه اصلی سازمان مشاهده نمود: تولید، محصول و بازار. جکسون و جوهانسون - 2003 - قابلیت های چابکی را به چهار محور قابلیت های تغییر محصول، شایستگی تغییر عملیات، همکاری درونی و بیرونی و نهایتاً کارکنان، دانش وخلاقیت تقسیم می کنند.

محور اول به راهبردهای مرتبط با محصول و عملیات لازم برای واکنش به تغییر و عدم اطمینان بازار اشاره دارد. شایستگی تغییر عملیات به شایستگی ها، روش ها و ابزارهای لازم برای مدیریت تغییرات کوتاه و بلند مدت سیستم تولیدی می پردازد. محور همکاری وتشریک مساعی به توانایی بخش های سازمان در همکاری با یکدیگر و نیز توان سازمان - به عنوان کل - برای همکاری با مشتریان و تأمین کنندگان اشاره دارد. محور نهایی بر لزوم مبنا قرار دادن دانش و توانایی کارکنان در تمامی اقدام های رسیدگی به تغییرا ت بازار آشفته دلالت می کند . - jackson & johansson, 2003 -

.4,1 اهداف و چارچوب نظری تحقیق
هدف از این مطالعه رسیدن به پاسخ سؤالات زیر است:
1.    سطح مورد نیاز به چابک شدن در واحد تولیدی مورد مطالعه چقدر است؟

2.    آیا کنترل تغییرات محیط کسب و کار برای شرکت ضرورت دارد، و در کدام عرصه ها شرکت با بازار آشفته روبه رو است؟

3.    شرکت باید کدام یک از قابلیت های چابکی خود را بهبود ببخشد؟

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید