بخشی از مقاله
چکیده
زمین لرزه پدیده ایی است که سالانه در سراسر دنیا رخ میدهد. با شناخت خطرات زمینشناختی آمادگی لازم جهت برنامهریزی و مدیریت بحران فراهم میگردد. برآورد بیشینه بزرگا امکان شناخت پدیدهها و خطرات زمینشناختی را فراهم میکند. کشور ایران در بخش میانی کمربند لرزهخیز آلپ-هیمالیا واقع شده و به دلیل حرکات ورقه عربی و هند قابلیت لرزهخیزی بالایی دارد. کشور ایران به پنج ایالت لرزهخیزی تقسیم شده است. استان خوزستان در فروافتادگی دزفول قرار گرفته است.
فروافتادگی دزفول یکی از زیرپهنههای ایالت لرزهزمینساخت زاگرس میباشد. گسل لهبری به عنوان یکی از گسلهای فعال استان خوزستان که با روند شمالغرب-جنوبشرق و طول 112.5 کیلومتر در شمالشرق استان واقع شده است، مورد تحلیل لرزهزمینساخت قرار گرفته است. در این مقاله با استفاده از دادههای لرزهایی دستگاهی سال 1929 تا 2016 و روش تحلیل قطعی زمینلرزه حداکثر بزرگای حاصل از گسل 6.88 ریشتر محاسبه شده است. شدت در محل کانون، کاهش شدت در شهرهای حریم گسل و پارامترهای حرکتی نیز محاسبه شدهاند.
-1مقدمه
در سراسر جهان سالانه تعداد زیادی زمینلرزه به وقوع میپیوندد که فقط تعداد اندکی از آنها تلفات جانی به دنبال دارد . کسب آگاهی و شناخت پدیدههای طبیعی و خطرات زمینشناختی پیرامون مناطق شهری و روستایی آمادگی لازم جهت برنامهریزی کلان برای این مناطق و مدیریت بحران را فراهم میسازد. مهمترین مخاطره طبیعی که جان و مال انسان را به خطر میاندازد خطر زمینلرزه در مناطق و پهنههای لرزهزا است. مهمترین گام جهت شناخت و کسب آگاهی از پتانسیل لرزهایی این مناطق بررسی و برآورد بیشینه جنبش ناشی از زمینلرزه میباشد. برآورد بیشینه بزرگا در پیشگیری و کاهش آثار مخرب زلزله مؤثر میباشد
-2لرزه زمین ساخت ایران
کشور ایران در بخش میانی کوهزایی آلپ-هیمالیا که از جمله وسیعترین مناطق لرزهخیز جهان محسوب میشود واقع شده است. دلیل اصلی لرزهخیز بودن این منطقه حرکت صفحه هند در راستای شمال-شمالباختر و حرکت صفحه عربی در راستای شمال-شمالخاور میباشد که حرکت پلیت عربی خود به دلیل باز شدن دریای سرخ با نرخ 1.5 تا 2 سانتیمتر در سال میباشد
با توجه به تقسیم بندی میرزایی و همکاران - 1998 - ایران به پنج ایالت لرزه زمین ساختی تقسیم شده است
- 1 البرز-آذربایجان، - 2 کپهداغ، - 3 زاگرس، - 4 ایران مرکزی و شرق ایران، - 5 مکران
زیر پهنه زاگرس از دیدگاه لرزهزمینساخت به 14 ایالت تقسیم بندی شده است
شکل : - 1 - موقعیت منطقه مورد مطالعه در ایالت لرزهزمینساخت زاگرس
-3موقعیت جغرافیایی:
استان خوزستان در زیرپهنه لرزهزمینساختی فروافتادگی دزفول که یکی از زیرپهنههای ایالت لرزهخیز زاگرس میباشد واقع شده است . با توجه به تأثیر گسلهای فعال در ایجاد زمینلرزه گسل لهبری به عنوان یک گسل فعال در استان خوزستان مورد بررسی قرار گرفته است
گسل لهبری با روند شمال باختری-جنوب خاوری در این استان از حوالی امامزاده بتوند 15 - کیلومتری غرب مسجدسلیمان - آغاز شده و تا 10 کیلومتری شمالشرق هفتگل کشیده شده است - صفری و چرچی، . - 1385 طول گسل 112.5 کیلومتر میباشد.
شکل : - 2 - موقعیت گسل لهبری در نقشه گسلهای ایران
-4تکمیل بانک اطلاعاتی
اطلاعات مربوط به زلزلههای سالهای گذشته از سایتهای معتبر از جمله ISC، ISS، USGS و همچنین از بانک دادهای زمینلرزههای مرکز لرزهنگاری کشور، پژوهشکده زلزلهشناسی، مهندسی زلزله، مؤسسه ژئوفیزیک ایران و سازمان زمینشناسی آمریکا جمعآوری و به عنوان بانک اطلاعات لرزهایی استفاده میشوند. با توجه به اینکه ممکن است این دادهها و اطلاعات ناقص باشند با استفاده از روابط بین بزرگای مختلف بانک اطلاعاتی تکمیل و یکسانسازی میشود
-5زمین لرزه های دستگاهی و تاریخی
به رویدادهای ثبت شده توسط لرزهنگارها از سال 1900 تاکنون زمینلرزه دستگاهی - سده بیستم - گفته میشود - پاژنگ و زمانی، . - 1392 بزرگای بیشینه گسل لهبری با استفاده از دادههای ثبت شده طی سالهای 1929 تا 2016 محاسبه شده است.
زمینلرزههایی رخ داده قبل از سال 1900 در طول تاریخ زندگی بشر زمینلرزه تاریخی گفته میشوند. در آن زمان شبکههای لرزهنگار گسترش چندانی نداشتهاند - پاژنگ و زمانی، - 1392 در نتیجه دادههای زمینلرزههای تاریخی منظم بررسی و گردآوری نشدهاند و شناخت ما از این زلزلهها به کتابهای تاریخی، سفرنامهها و نوشتههای اندکی که در مورد این زمینلرزهها وجود دارد محدود میشود - چربگو، . - 1390 در محدوده مطالعه گسل لهبری یک زمینلرزه تاریخی قرار گرفته است.
-1-5زمین لرزه 1052 میلادی، خوزستان:
وقوع زمینلرزهایی ویرانگر با بزرگی 6.8 در سال 444 هجری قمری ارجان و مناطق پیرامون اهواز را لرزاند و موجب فروریختن باروها و فروافتادن کنگرههای دژها شد. لرزه اصلی در سراسر استان خوزستان حس شد، ایذه - مالامیر - و بویژه منطقه پیرامون بهبهان که روستاهای بسیاری در این منطقه ویران شدند از جمله مناطقی هستند که در این زمینلرزه آسیب دیدند و همچنین کوه بزرگی - احتمالاً بر اثر زمینلغزه - شکاف برداشت. و در طی سال پسلرزهها چندین بار تکرار شدند
