بخشی از مقاله
چکیده
کانسار فلوئوریت- روی- سرب سولکان درزون سنندج- سیرجان و در 125 کیلومتری غرب زنجان در مجاورت معدن سرب- روی انگوران واقع شده است. غالب لیتولوژی این منطقه سنگهای دگرگونی شامل آمفیبولشیست، میکاشیست، مرمر گرافیتدار و گنایس با سن پرکامبرین است که قدیمیترین واحد شناخته شده در این منطقه میباشند. در بخش زیرین کانیزایی، افقی از آهک و دولومیتهای دگرگون - مرمر - شده قرار گرفتهاند که کانیزایی فلوئوریت-روی-سرب در حد فاصل این واحد و میکاشیست های بالایی قرار دارد.
برای مدلسازی و تخمین ذخیره فلوئوریت سولکان تعداد 8 ترانشه با حداکثر عمق 6 متر و عمود بر روند کانیزایی حفر شده است. برای مدلسازی سه بعدی کانسار سولکان، مقاطع زمینشناسی به صورت دستی از روی متراژ رخنمون-های فلوئوریت و موقعیت ترانشهها با استفاده از نرم افزار GEMCOM GEMS رسم گردید. مدل ماده معدنی به روش تهیه سالید و با استفاده از این نرم افزار GEMCOM GEMS تهیه گردید. ذخیره فلوئوریت سولکان 5600 تن محاسبه گردید. بر اساس سیستم ردهبندی سازمان ملل ذخیرهی کانسار سولکان در رده کد 332 قرار گرفته و منبع شناسایی شده است.
مقدمه
کانسار فلوئوریت- روی -سرب سولکان در زون سنندج- سیرجان و در 125 کیلومتری با مختصات جغرافیایی 47 درجه 24 دقیقه و 20 ثانیه شرقی و عرض 36 درجه و 37 دقیقه و 47 ثانیه شمالی غرب زنجان و در500 متری شمال پیت معدن روی و سرب انگوران قرار گرفته است. نزدیکترین شهر به این کانسار، دندی و نزدیکترین آبادی به آن روستای قلعه جوق است. بهترین راه دسترسی به معدن جاده تهران- زنجان و از زنجان به دندی و سپس به معدن است که تمامی جاده آسفالته است.
از معروفترین نرم افزارهای حرفهای چندبخشی مورد استفاده در عملیات معدنکاری میتوان به نرم افزارهای معروف Vulcan، GEMCOM GEMS، SURPAC، Datamine وMinex اشاره کرد. نرم افزار GEMCOM GEMS یکی از قدرتمندترین نرم افزارهای معدنی بوده که در سه بخش مدلسازی و تعیین ذخیره مادهی معدنی، طراحی معادن روباز و زیرزمینی و نظارت بر استخراج و بهرهبرداری از معادن، مورد استفاده قرار میگیرد - مجیدزاده و نجف-آبادی، . - 1394 یک مدل زمینشناسی از یک سری بلوکهای منظم یا غیر منظم تشکیل شده است که به هر کدام خصوصیاتی از قبیل عیار، نوع سنگ و کدها یا مشخصات دیگر نسبت داده شده است - کشمیری و همکاران، . - 1383 برای ساخت مدل مادهی معدنی از دو روش تهیه سالید - تورسیمی - و تهیه مدل بلوکی استفاده میگردد - مجیدزاده و نجفآبادی، . - 1394
میتوان روشهای تخمین ذخیره را به طور کلی به دو گروه روشهای کلاسیک و روشهای نوین تقسیم کرد. در همهی این روشها، کانسار بهقطعات کوچکتری که وضعیت ماده معدنی در هر یک از آنها تقریباً مشابه بوده تقسیم شده و در نهایت با حاصلضرب حجم، وزن مخصوص و عیار هر یک از این قطعات کوچک، ذخیره کل کانسار تعیین میگردد. در واقع اختلاف اساسی این روشها با یکدیگر، در نحوه تقسیم کانسار به قطعات کوچکتر و روش محاسبه ضخامت، وزن مخصوص و عیار متوسط آنها میباشد - حسنیپاک و شرف الدین، 1390؛ مجید زاده و نجفآبادی ، . - 1394 هدف از انجام این تحقیق مدلسازی جنس سنگ با استفاده از تهیه سالید و تخمین ذخیره مادهی معدنی فلوئوریت و در نهایت ردهبندی پیشنهادی سازمان ملل برای این کانسار میباشد.
زمین شناسی منطقه
کانسار سولکان به همراه معدن روی- سرب انگوران داخل کمپلکس دگرگونی در مرکز زون سنندج- سیرجان و در بخش باختری پهنه البرز- آذربایجان و کمربند کوهزایی زاگرس که حاصل بسته شدن کمان ارومیه- دختر میباشد قرار گرفتهاند از آنرو×دارای×ویژگیهای×زونهای×یاد×شده ×نیز×میباشد - باباخانی ×و×قلمقاش،×ًٌََ؛×شکورزاده و× رهبر، ٌََِ “؟×کمربند کوهزایی زاگرس حاصل تصادم بین ورقهی آفریقا - عربستان و اوراسیا- ایران و فرورفتن اقیانوس نئوتتیس در طی زمان کرتاسه میباشد. در منطقه تکاب شواهدی مبنی بر کوهزایی در مقیاس وسیع با سن ائوسن تا میوسن وجود دارد - Glennie, 2000;Alavi, 1994;Gil et al.,2003; Daliran et al., 2013; Richards et al.,
کمپلکس دگرگونی با ترکیب سنگشناسی دولومیت، کوارتزیت، ضخامت نازکی از مرمر گرافیتدار افقی، متابازیک، آمفیبولشیست، کربناتها، بازالتهای پیلولاوا با بدنهی سرپانتینی شده، گنایس و میکاشیست میباشد. این سری سنگها تحت تاثیر رخسارهی شیست سبز تا آمفیبولیت دگرگون شدهاند - Daliran et al., 2013; Gazanfari, . - 1991 در بخش زیرین شیستهای منطقه، افقی از آهک و دولومیتهای دگرگونی - مرمر - قرار گرفتهاست. همبری بین مرمرها و کمپلکسهای دگرگونی تراستی و به وسیلهی گسل تفکیک شده است . - Daliran et al., 2013 - در کوه لعلکان بر روی واحد مرمر و دولومیت پرکامبرین، یک سری سنگهای دگرگونی شامل گنایس قرار دارند.
در این قسمت یک تودهی کوچک بازیک همراه تناوبی از میکاشیست و کوارتزیت را قطع کرده است که این تودهی نفوذی حاصل فعالیتهای آتشفشانی الیگومیوسن میباشد. مادهی معدنی در داخل مرمرهای گرافیتدار یا در مرز بین میکاشیتها با مرمرهای گرافیتدار قرار دارد که بوسیلهی توالی معادل بخش F سازند قم با سن الیگو- میوسن پوشیده شده است - Alavi, 1994; Gazanfari, 1991; - - شکل . - 1 شکل - 1 نقشهی زمینشناسی منطقه مورد مطالعه - با تغییرات از . - Daliran, 2008
روش مطالعه
پس از مراحل پیجویی و نمونهبرداری و انجام آنالیزهای آزمایشگاهی بر روی نمونههای گرفته شده از مادهی معدنی و سنگهای درونگیر آن، فاز مطالعات به منظور مدلسازی و تعیین ذخیره کانسار شروع گردید. برای مدلسازی و تخمین ذخیره فلوئوریت سولکان به علت اینکه در مراحل اولیه اکتشاف بوده است و برونزدهای زیاد فلوئوریت در سطح وجود داشته است، تعداد 8 ترانشه با حداکثر عمق 6 متر و عمود بر روند کانیزایی با طراحی و نظارت شرکت مهندسی کوشا معدن حفرشده است. ترانشهها به گونهای حفر شدهاند که واحدهای آهک، میکاشیست و فلوئوریت را قطع کرده است - شکل . - 2 جهت مدلسازی و تخمین ذخیره توسط نرم افزار GEMCOM GEMS در ابتدا اطلاعات تمامی ترانشهها و توپوگرافی مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت به صورت فایلهایی قابل استفاده توسط نرم افزار مرتب شدند.
