بخشی از مقاله
چکیده
روش های ژئوفیزیکی ثقل و مغناطیس از جمله روش های میدان پتانسیل می باشد که به صورت وسیع در اکتشافات مواد معدنی و ساختارهای زمین شناسی مورد استفاده قرار می گیرد . یکی از اهداف عمده تفسیر داده های این روشها تعیین محل وشناسایی مشخصات هندسی توده های آنومالی مدفون است،که با روش های مختلفی صورت می گیرد.یکی از ابزارهایی که به مفسر برای رسیدن به نتیجه مناسب کمک می کند تراسبندی - - terracing داده ها می باشد.
یک نقشه تریس شده میدان گرانی را در قالب یک نقشه زمین شناسی نشان می دهد.تراسبندی یکی از روشهای تفسیر داده های میدان پتانسیل است که کاربرد آن بر روی داده های میدان پتانسیل باعث ایجاد محدوده هایی است که در هر محدوده شدت میدان فیزیکی اندازه گیری شده ثابت است و حدود آنها با اطراف توسط مرزهای تیز برجسته می شود.
تراسبندی بر اساس انحنا در هر نقطه انجام می شود در این مقاله برای محاسبه انحنا از دو روش مشتق دوم و انحنای پروفیل استفاده شده است و این دو روش با یکدیگر مقایسه شده است. این دو روش بر روی داده های مصنوعی و مدل واقعی اجرا ونتایج به دست آمده برتری روش انحنای پروفیل را نشان داد.
-1 مقدمه
نقشه بیهنجاری های گرانی معمولاً مرز بی هنجاری ها را به صورت واضح نشان نمی دهند و بسیاری از بی هنجاری های موجود مبهم و ناواضح هستند و نمی توانند پاسخگوی اهداف کاربردی باشند . براین اساس روشهای متنوعی برای تعیین و آشکارسازی بی هنجاری ها و مرز آنها ارائه شده است . یکی از روشهایی که می تواند به مفسر کمک کند عملگر تراسبندی است.
تراسبندی یکی از روشهای تفسیر داده های میدان پتانسیل است که کاربرد آن بر روی داده های میدان پتانسیل باعث ایجاد محدوده هایی است که در هر محدوده شدت میدان فیزیکی اندازه گیری شده ثابت است . تراسبندی با محاسبه انحنای داده ها در حالت دو و سه بعدی انجام می شود. هرچه میزان انحنا در یک نقطه از منحنی بیشتر باشد منحنی در آن نقطه تیزتر است. عملیات تریسینگ حاصل این فرضیه منطقی است که یک نقطه از میدان پتانسیل فقط متعلق به یک ناحیه است که یک پنجره در طول داده ها حرکت کرده و با توجه به انحنای داده در هر نقطه مقدار داده در مرکز پنجره ثابت، افزایش و یا کاهش می یابد.
برای محاسبه انحنا روشهای مختلفی ارائه شده است از جمله محاسبه انحنا با روش های تقریب عددی و مشتق لاپلاس . عدم تطبیق مرزهای تخمینی منتج از این روشها با موقعیت واقعی توده های مولد باعث شده است تا استفاده از این روشها با محدودیت همراه باشد زیرا این روشها فقط در راستاهای شمالی جنوبی و شرقی غربی جواب مناسب می دهد . در این مقاله برای محاسبه انحنا از روش انحنای پروفیل استفاده شده که تراسبندی با استفاده از آن نتایج بهتری را نشان می دهد.
-2 تراسبندی داده های میدان پتانسیل
تراسبندی با محاسبه انحنای داده ها در حالت دو و سه بعدی انجام می شود. هرچه میزان انحنا در یک نقطه از منحنی بیشتر باشد منحنی در آن نقطه تیزتر است. نقشه تریس شده شبیه به یک نقشه زمین شناسی است که در حقیقت حوزه ها به وسیله مرزهای ناگهانی جدا شده اند و از تغییرات با شدت کمتر در دامنه ها صرف نظر شده است. عملیات تراسبندی حاصل این فرضیه منطقی است که یک نقطه از میدان پتانسیل فقط متعلق به یک ناحیه است که یک پنجره در طول داده ها حرکت کرده و با توجه به انحنای داده در هر نقطه مقدار داده در مرکز پنجره ثابت، افزایش و یا کاهش می یابد.
شکل .1 نمایش تغییرات پروفیل گرانی در اثر عمل تراسبندی .پنجرهwدر طول داده ها حرکت کرده و بسته به میزان انحنا در نقطه مرکزی مقدار مینیمم یا ماکزیمم پنجره را می گیرد و منحنی تریس شده در تکرار nرا به منحنی n+1 تبدیل می کند
شکل .2 الف - پروفایل گرانی برای لایه شامل 7 بلوک با تباین چگالی مختلف به ضخامت 30متر و عمق 40متری با تباین چگالی 3 گرم بر سانتی متر مکعب ، ب - تابع تریس شده قسمت - الف - ، ج - نمایی از بلوکها با تباین چگالی نشان داده شده،اعدد قسمت بالا شماره بلوک و اعدد پایین چگالی بلوک است، د - تابع چگالی قسمت - ج - .
پس از محاسبه انحنا درهر نقطه سه حالت ممکن است وجود داشته باشد
-1 اگر انحنای محاسبه شده برای نقطه انتخابی صفر شود داده میدان پتانسیل برای مرکز پنجره بدون تغییر باقی می ماند.
-2 اگر انحنای محاسبه شده برای نقطه مورد نظر مثبت باشد مینیمم مقدار داده میدان پتانسیل درون پنجره جایگزین نقطه مرکزی شده و به عنوان مقدار تراسبندی در نظر گرفته می شود.
-3 اگر انحنای محاسبه شده برای نقطه مورد نظر منفی باشد ماکزیمم مقدار داده میدان پتانسیل محاط در پنجره جایگزین نقطه مرکزی شده و به عنوان مقدار تراس بندی در این نقطه انتخاب می شود.
تراسبندی می تواند چندین بار بر روی داده های میدان انجام گیرد تا جائیکه تابع خروجی شامل فقط قسمتهای افقی و عمودی شود
