بخشی از مقاله
چکیده:
آگات خاکستری منطقه بایگ در 18 کیلومتری شمال غربی تربت حیدریه واقع شده است. آگات در فاز پایانی تبلور ماگمای گرانیتی، تونالیتی و مونزونیتی که محلول های هیدروترمال سرشار از سیلیس به درز و شکاف ها و تخلخل های سنگ های آتشفشانی نفود می کنند، بوجود می آیند. آگات بایگ یک الگوی نواربندی دارد که بصورت لایه های متحدالمرکز در دیواره های درز و شکاف ها و به سمت مرکز لایه های درشت کوارتز تشکیل می شوند.
مقدمه:
آگات در ارتباط با سنگ های آذرین منشأ ولکانیک شامل یک محدوده ای از کانی های سیلیکاتی میکروکریستالین، سیلیکات کریپتوکریستالین - نهان بلور - ، کلسدونی وکوارتز است که بصورت لایه های متحدالمرکز تشکیل شده است. این لایه ها حاصل ته نشینی مستقیم سیالات نفوذی هیدروترمال سیلیس دار یا انباشت ژل های سیلیسی آمورف که طی مراحل بعدی دیاژنز متبلور می شوند، می باشند.
بحث:
عقیق یک قسم کوارتز بی شکل، ریزبلور و رشته ای است که تنوع رنگی قهوه ای تا خاکستری دارد. عقیق با توجه به رنگ، نوع شکل وساختار لایههای آن به گونه های مختلف از جمله: کارنلیان - قرمزرنگ - ، سارد یا عقیق جگری - قهوه ای رنگ - ، کریزوپراز - سبزرنگ - ، آگات - خاکستری رنگ - ، انیکس Onyx یا عقیق سلیمانی - لایه ها به صورت صفحات موازی - و هلیوتروپ - رنگ سبز با لکه های قرمزرنگ - تقسیم می شود - . - Frondel, 1962 در این مقاله به مطالعه آگات یک نوع از عقیق پرداخته می شود.
منطقه مورد مطالعه:
منطقه مورد مطالعه آگات بایگ با موقعیت جغرافیایی 35 39 شمالی و 59 01 شرقی در 18 کیلومتری شمال غربی تربت حیدریه واقع شده است. قسمت اعظم منطقه مورد مطالعه توسط سنگ های آتشفشانی شامل ایگنمبریت، توف های آندزیتی، آندزیت پورفیری، لیتیک توف به رنگ تیره تاسیاه با سن ائوسن و اولیگوسن پوشیده شده است و سنگ میزبان آگات مشخص گردیده اندکه ترکیب آنها عمدتاً آندزیتی، ریولیتی و داسیتی است.
تشکیل کوارتزهای بی شکل و آگات ها در فازهای پنوماتولیتی:
آگات یک نوع کوارتز رشته ای بیشتر از نوع کالسدونی میکروکریستالین و یا کریپتوکریستالین نیمه شفاف است به دلیل داشتن رنگ و انواع مختلف به عنوان سنگ نیمه قیمتی استفاده دارد. کانی های سیلیس کریپتوکریستالین در آگات بیشترین درجه خلوص سیلیس را دارند - . - Flörke et al., 1991; Graetsch, 1994 آگات عموماً در اثر ته نشست سیلیس از آب های متوریتی و یا زیرزمینی در درز و شکاف های سنگ های آذرین ایجاد می شود. عقیق ها بصورت لایه های متحدالمرکز در دیواره های درز و شکاف ها و یا بصورت لایه های افقی در کف شکاف ته نشین می شوند. بطور کلی از حاشیه به سمت مرکز حفره، عقیق از سه بخش تشکیل شده است: لایه های متحدالمرکز در دیواره به سمت مرکز لایه های درشت کوارتز تشکیل می شوند.
در دیواره درجه اشباع شدگی از سیلیس بالا است که به سمت تشکیل سیلیس کریپتوکریستالین می رود و آب به صورت اینکلوژن سیال به دام می افتد - . - Williams &Crerar, 1985 به سمت مرکز، سرعت اشباع شدگی سیلیس کم می شود که باعث تشکیل کانی های درشت کوارتز می شود - Heaney & Davis,1995 - این ساختار یک الگوی نواربندی را ایجاد می کند که مشخصه اصلی آگات می باشد - شکل. - 1 سری ماگمای سنگ های زمینه ای منطقه شامل هر دو سری کالکوآلکالن و تولئیتی می باشد.
از لحاظ ژنتیکی آگات ها در فاز پایانی تبلور ماگمای گرانیتی و تونالیتی و مونزونیتی و بیشتر در سری های کالک آلکالن منطقه که محلول های آبکی سرشار از سیلیس دارند و به درز و شکاف ها و تخلخل های سنگ های آذرین نفود می کنند، بوجود می آیند.آگات های این منطقه بر اساس بافت های قابل مشاهده احتمالا در اثر تبلور سیالات هیدروترمال به وجود آمده اند. در این مدل، نفوذ سیالات هیدروترمال با درجات مختلف اشباع شدگی از سیلیس و تمرکز عناصر فرعی، کانی های متنوع سیلیس ته نشین می شوند.
