بخشی از مقاله
چکیده
درک شورما ایران،آماربالای ت صادف درجادهها م سئله را بحرانی ترکرده ا ست.عامل جاده از دو جهت باید مد نظر قرار گیرد: ابتدا کیفیت سطح آن یا بعبارتی رو سازی راه ودوم متنا سب بودن طرح هند سی و ظرفیت و سرعت مجاز آن با ترافیکی که از آن عبور میکند.طی برر سیهای انجام شده اکثر تحقیقات و بررسیها بر روی اثرات طرح هندسی راه برسرعت یاراحتی تردد وسایل نقلیه صورت گرفته است.ولی درمورد تاثیر خرابیهای سطحی در راحتی تردد ویا سرعت وسایل نقلیه، پژوهش ویا تحقیقی صورت نگرفته است.
در این تحقیق به بررسی تاثیر شاخص خرابیهای سطح روسازی درسرعت و راحتی تردد وسایل نقلیه عبوری درمسیرهای مشخص پرداخته شد.محور مورد مطالعه دراین تحقیق محور اصلی خرم آباد–پل سفید میباشد.به منظور بررسی تاثیرات خرابیهای سطح روسازی از شاخص PCI استفاده گردیده که سه قطعه مختلف ازسطح روسازی مورد ارزیابی قرارگرفته است و جهت تعیین مدل تغییرات سرعت ناشی از خرابیهای سطح روسازی از نرم افزار Mini Tab استفاده گردید.
نتایج بدست آمده حاکی از آن بود که با افزایش حدود 45 واحدی - از عدد 48 به - 95 شاخص PCI - افزایش این شاخص از یک قطعه به قطعه دیگر - سرعت متوسط حرکت در حدود 11 درصد افزایش مییابد. همچنین با کاهش حدود 25 واحدی شاخص PCI - کاهش این شاخص از یک قطعه به قطعه دیگر - سرعت متوسط حرکت در حدود 10 درصد کاهش مییابد.
1. مقدمه
یکی از عوامل مهم مرگ و میر در ک شور ت صادفات جادهای ا ست که میتوان آن را از جنبههای متفاوتی برر سی کرد که برخی از مهمترین آنها عبارتند از: عرض جاده، موقعیت خاص جاده - مانند پیچ، میدان، پل و نظایر آن - ، نواقص و کمبودهای موجود در جاده، خرابیهای سطحی روسازی، عدم رعایت طرح هندسی مناسب مسیر به خصوص رعایت شیب طولی و عرضی ایمن سازی راهها به منظور کاهش سوانح ترافیکی معمولاً به روشهای زیر انجام می پذیرد:
الف - اصلاح و ساماندهی طرح هندسی راه - اصلاح مقاطع طولی و عرضی، قوس های قائم و افقی، عرض راه، شانه راه، شیب طولی و عرضی راه، تقاطعها و موانع دید - ؛
ب - ساماندهی بافت سطح جاده یا روسازی راه - اصلاح و ترمیم رویه های آسفالت و رفع هرگونه مانع از سطح راه - ؛
ج - نصب علائم و تجهیزات ایمنی راهها - طراحی و نصب انواع علائم ایمنی افق و عمودی، سیستمهای روشنایی و حفاظهای ایمنی - .
د - بکارگیری روشهای مدیریت سرعت و آرام سازی ترافیک ه - توسعه سیستمهای نظارت و کنترل در خصوص رانندگی با سرعت غیرمجاز با استفاده از روشهای نوین
و - ارتقای ایمنی حاشیه راهها - ملایم سازی شیب، حذف موانع و ... - تأثیر عوامل مربوط به روسازی - از جمله تأثیر ناهمواری و خرابیهای روسازی - در تصادفات قابل توجه بوده و باید به عنوان عامل مهم در تخمین
ت صادفات به کار گرفته شود. در نتیجه ارایه سی ستم مدیریت رو سازی به عنوان رو شی ا صولی برای تعمیرات از طریق پیش بینی و ضعیت رو سازی در آینده، میتواند کاستی و نواقص موجود را با نگرش شبکه ای، ساماندهی و اصلاح کند
در ک شورهای درحال تو سعه، مدیریت تهیه و توزیع امکانات برای انجام عملیات نگهداری راه مع ضل بزرگی ا ست. مهمترین م شکل اصلی در امور راهداری که مانع از انجام آن به شکل صحیح می شود، مشکلات مدیریتی و محدودیتهای اقتصادی است. در این حالت به دلیل پراکندگی کارها و عدم وجود برنامه م شخص در اولویت بندی تخ صیص اعتبار نگهداری راه ها نه تنها م شکلات راهداری به طور کامل حل نخواهد شد بلکه در ب سیاری از مواقع موجب اضمحلال راه های دیگری که از چشم دور مانده اند نیز می شود و این امر به مرور زمان باعث ازبین رفتن سرمایه گذاری کلان انجام شده در شبکه راه های کشور میگردد.
ایمنی در تردد وسایل نقلیه یکی از اصولی ترین مبانی در مهندسی ترافیک و برنامه ریزی حمل و نقل در جهان است. فقدان اصول ایمنی در طراحی هندسی راه ها، نگهداری و برنامه ریزی حمل و نقل کشور، باعث شده است که در سال های اخیر خسارت های سنگینی بر جامعه وارد شود
خسارات مالی تصادف های جاده ای در بیش تر کشورها بهبود، وضع ایمنی جاده ها را به هدف بسیار مهم در مهندسی ترافیک تبدیل کرده به طوری که مطالعات زیادی در ارتباط با عوامل اصلی مربوط به تصادفات جاده ای صورت گرفته است
طی بررسیهای انجام شده اکثر تحقیقات و بررسیها بر روی اثرات طرح هندسی راه ها بر سرعت یا راحتی تردد وسایل نقلیه صورت گرفته است. ولی در مورد تاثیر رو سازی در راحتی تردد و یا سرعت و سایل نقلیه پژوهش و یا تحقیقی صورت نگرفته ا ست. در این تحقیق در مورد تاثیر خرابیهای سطح روسازی PCI در سرعت و راحتی تردد وسایل نقلیه عبوری در مسیرهای مشخص پرداخته خواهد شد.
2. بیان مساله
روسازی آسفالتی محور خرمآباد به پل سفید که دو شهر مهم استان لرستان را به مهم متصل مینماید دارای مشکلات فراوانی است که از آن جمله میتوان به وجود خرابیهای مختلف در سطح روسازی، ناهمواری زیاد در برخی از نقاط مسیر، عدم زهکشی مناسب سطح روسازی و عدم رعایت مسائل مربوط به طرح هند سی م سیر ا شاره نمود. از طرف دیگر متا سفانه سوانح ترافیکی متعددی در این محور م شاهده شده ا ست که منجر به خ سارات مالی و جانی ب سیاری شده است.
علاوه بر آن، کاهش سرعت متوسط وسایل نقلیه در مسیر فوق به علل مختلف، باعث افزایش میزان مصرف انرژی و افزایش نارضایتی مردم شده است. همچنین با توجه به هزینه زیاد ساخت راه های کشور ایران، افزایش سرمایه گذاری برای زیر ساخت های راه، منافع اقتصادی زیادی را به همراه خواهد داشت. لذا این مسئله لزوم توجه ویژه به مسیر فوق را بیش از پیش نمایانتر میکند. با توجه به موارد ذکر شده در تحقیق حاضر سعی شده است به ارزیابی جامعی در مورد تاثیر خرابیهای سطحی و ناهمواری سطح روسازی بر تغییرات سرعت که عامل اساسی در ایجاد سوانح ترافیکی در جادههای برون شهری است پرداخته شود.
عملیات نگهداری راهها چنانچه در موعد لازم انجام شده و با انتخاب گزینه ی مناسب برای روش نگهداری صورت گیرد علاوه بر آنکه تخریب آنها را به تأخیر می اندازد، به دلیل افزایش کیفیت سطح راه، موجب کاهش هزینههای عملکردی وسایل نقلیه و باز بودن مداوم راه میشود. مهمترین اهداف مدیریت راه را میتوان به شرح زیر خلاصه کرد .
الف- استفاده از رویکردهای سازمان یافته برای تصمیم گیری در چارچوبی مناسب و مشخص ب- ارزیابی وضعیت راهها و تعیین بودجه و منابع مورد نیاز ج- انتخاب استانداردهای مناسب برای نگهداری راه و طراحی فعالیتهای مرتبط د- تخصیص بهینه منابع و امکانات ، و.....
ه- بازنگری مداوم سیاستها، استانداردها و نحوه تأثیر فعالیتها.
تحقیقات خارجی ن شان میدهند که افزایش سرمایه گذاری برای نگهداری زیر ساختهای راه، منافع اقت صادی زیادی را به همراه دا شته با شد. به طور ساده، با تخصیص هر 1 دلار به امر حفظ و نگهداری راهها، 3 دلار از هزینههای استفاده کنندگان از راه کاسته میشود
طبق بررسیهایی صورت گرفته، مشکل اساسی در این مسیر وجود ناهمواریها و خرابیهای مختلف در سطح روسازی میباشد که راحتی تردد وسایل نقلیه و سرنشینان و همچنین در اکثر قطعات شناسایی شده، وجود ناهمواریها و خرابیهای سطحی در سرعت وسایل نقلیه عبوری مشکلاتی بوجود آورده است.
با توجه به اهمیت سرعت و راحتی تردد وسایل نقلیه و اهمیت شاخصه ای ناهمواری در روسازی های آسفالتی و با توجه به اینکه استان لرستان دارای تنوع آب و هوایی قرار گرفتن این استان در مسیر محور ترانزیتی شمال – جنوب کشور قرار دارد. و باتوجه به اینکه طی سالیان گذشته و ناهمواریهای زیادی که در مسیر بوجود آمده است، خرابیهای سطحی روسازی تحت عنوان شاخص PCI نیز بصورت میدانی برداشت خواهد شد. سپس با استفاده از روشهایی زیر به بررسی تاثیرات خرابیهای سطح روسازی در تغییرات سرعت پرداخته میشود.
3. ساختار تحقیق
ابتدا سه قطعه از مسیر بایستی انتخاب میشد که در آنها میزان ناهمواری و خرابیهای سطح روسازی متغیر باشد. لذا در ابتدا با یک بازدید محلی از مسیر سه قطعه انتخاب شد که درقطعه اول از یک مقطع سالم و هموار وارد یک مقطع با خرابی و ناهمواری بیشتر شده، در قطعه دوم از یک مقطع خراب و ناهموار وارد یک مقطع سالم و هموار شده و در قطعه سوم از یک مقطع سالم و هموار وارد یک مقطع با خرابی و ناهمواری بیشتر شده تا بتوان ارزیابی دقیقی در مورد نحوه تاثیرات این پارامترها در تغییرات سرعت و راحتی تردد دست یافت.
خرابیهای سطحی رو سازی تحت عنوان شاخص PCI که ب صورت میدانی بردا شت می شود. پژوه شگر با ح ضور در محل و جمع آوری خرابیهای سطح روسازی بر اساس آیین نامه ASTM D-6433 و استفاده از نرم افزار Micro Paver به تعیین شاخص PCI میپردازد. 19 نوع خرابی سطحی در این آیین نامه اشاره شده است که پژوهشگر با مطالعه آنها و تهیه عکسهای مختلف از خرابیها قادر به محاسبه PCI خواهد بود.
.4 معرفی شاخص PCI
یکی از ویژگی های مهم سیستم مدیریت روسازی آن است که هم توانایی تعیین وضعیت موجود شبکه روسازی را دارد و هم قادر است وضعیت آتی آن را پیش بینی نماید. برای آنکه بتوان وضعیت روسازی را به نحوه قابل اعتمادی پیش بینی نمود، می بایست از یک سیستم درجه بندی عینی و قابل تکرار برای شناسایی وضعیت روسازی استفاده شود. یکی از این روشها همان روش نشانه وضعیت روسازی است که توسط گروه مهندسین ارتش ایالات متحده پیشنهاد شده ا ست PCI. - Wang, 2011 - یک ن شانه عددی ا ست که مقدار آن از صفر برای یک روسازی غیر قابل ا ستفاده تا صد برای یک رو سازی کاملاً بی عیب و نقص تغییر می کند.
محاسبه PCI بر اساس نتایج یک بررسی چشمی صورت می گیرد که در آن نوع، شدت و میزان خرابی مشخص می شود. PCI در ابتدا به عنوان نشانه ای از ان سجام سازهای رو سازی و و ضعیت عملکردی آن پی شنهاد شده بود. اطلاعاتی که از خرابی ها به عنوان بخ شی از برر سی و ضعیت به د ست می آیند، شناختی درونی نسبت به علل خرابی و ارتباط آن با بارگذاری یا شرایط جوی به وجود می آورند درجه اضمحلال روسازی تابعی از نوع، شدت، میزان و تراکم خرابی است. به دلیل تعداد زیاد وضعیت های ممکن، به دست آوردن نشانهای که هر سه عامل را به طور همزمان لحاظ نماید، بسیار مشکل خواهد بود.
