بخشی از مقاله
چکیده
هدف از مطالعه حاضر بررسی تغییرات روزانه شاخص های ضربان قلب در یک آزمون زیر بیشینه پله بود. 20 بازیکن فوتبال جوان با میانگین سنی 17 /6 - سال - بطور داوطلبانه در پژوهش حاضر شرکت کردند. آزمودنی ها پس از شرکت در یک جلسه آشنایی، در چهار روز متعاقب در آزمایشگاه حاضر شدند. در هر جلسه آزمودنی ها در آزمون پله 3 دقیقه ای با آهنگ 96 ضربه در دقیقه شرکت کرده و بلافاصله 2 دقیقه پس از اتمام آزمون بطور غیر فعال برای اندازه گیری شاخص های بازفعالی پاراسمپاتیکی ضربان قلب استراحت می کردند.
در کل زمان آزمون فواصل R-R ضربان قلب توسط سینه بند بلوتوث دار پلار H7 - ، ساخت کشور فنلاند - ارسال و توسط اپلیکیشن Elite HRV ثبت می شد. مقادیر ضربان قلب تمرین - HRex - در 30، 60 و 180 ثانیه ای آزمون، ضربان قلب بازگشت به حالت اولیه 60 - HRR - و 120 ثانیه ای و همینطور لگاریتم طبیعی ریشه میانگین مجموع مربعات اختلاف بین موج های R ضربان قلب - Ln 60 - rMSSD و 120 ثانیه پس از تمرین به عنوان شاخص تغییر پذیری ضربان قلب - HRV - با استفاده از نرم افزار Kubios محاسبه گردید.
از تجزیه و تحلیل آماری پیشرفته علوم ورزشی استفاده شده و خطای معیار - TE - ، ضریب تغییر - CV - و همینطور ضریب همبستگی درون کلاسی - ICC - برای هر شاخص بطور جداگانه محاسبه گردید. نتایج نشان داد کمترین TE و CV و همینطور بالاترین ICC مربوط به HRex بود - به ترتیب 0.42، 1.3 و . - 0.84 در شاخص های بازفعالی پاراسمپاتیکی ضربان قلب نیز Ln rMSSD نسبت به HRR پایایی بیشتری داشت. به نظر می رسد در پایش ورزشکاران با آزمون پله، HRex و پس از آن Ln rMSSD با ثبات ترین اندازه های ضربان قلب باشند. مقادیر CV ارائه شده هر شاخص در این مقاله کابردهایی برای پایش و حذف نویز طبیعی آن ها ارائه می دهد.
.1 مقدمه
پایش وضعیت فیزیولوژیکی ورزشکاران برای اطمینان از پیشرفت جسمانی مطابق با اهداف از پیش تعیین شده و همینطور پیشگیری از بیش تمرینی احتمالی در سال های اخیر اهمیت بسیاری در بین پژوهشگران علوم ورزشی و مربیان پیدا کرده است
عدم پایش شاخص های فیزیولوژیک و عملکردی ورزشکاران و متعاقب آن بالا بودن و یا پایین بودن نسبی میزان بار تمرین به ترتیب موجب بیش تمرینی و یا بی تمرینی ورزشکاران خواهد شد .بررسی دوره ای و کوتاه مدت شاخص های فعالیت و بازگشت به حالت اولیه ضربان قلب یه عنوان یکی از روش های ارزان و غیر تهاجمی پایش شناخته می شود
با توجه به خستگی متعاقب آزمون های فیزیولوژیکی بیشینه و همینطور تمرینات و مسابقات فشرده ورزشکاران حرفه ای، محققان به استفاده از شاخص های زیر بیشینه وابسته به ضربان قلب علاقه مند هستند . - 4 - بدین منظور میانگین ضربان قلب در حین فعالیت - HRex - ، میزان افت ضربان قلب در زمان های بازگشت به حالت اولیه - HRR - و همینطور فاصله بین موج های R-R ضربان قلب به عنوان شاخص تغییر پذیری ضربان قلب - HRV - نمادی از بازفعالی پاراسمپاتیکی ضربان قلب مورد استفاده قرار گرفته اند .
شاخص های ضربان قلب در آزمون های زیر بیشینه متعددی مورد استفاده قرار گرفته و تغییرات روزانه - پایایی - آن ها نیز مورد بررسی قرار گفته است . - 8 ,7 ,5 - گزارش ضریب تغییر هر شاخص - CV - نه تنها به نوعی نمایان کننده پایایی این شاخص است بلکه موجب می شود تا نویز طبیعی آن نیز شناخته شده و هر نویز غیر طبیعی فراتر از این میزان در فرآیند پایش به سرعت تعیین شود
بدین منظور آزمون های زیر بیشینه متعددی توسط محققین برای پایش وضعیت فیزیولوژیکی ورزشکاران معرفی شده اند ولی معمولا در فضایی حداقل به طول 20 متر انجام شده و یا نیازمند استفاده از نوارگردان و یا دوچرخه کارسنج هستند
با این حال، نبود فضای کافی و یا عدم دسترسی به دستگاه هایی مانند نوارگردان یا دوچرخه کارسنج در برخی مکان ها نیازمند استفاده از آزمون زیر بیشینه ای است که بتوان آن را در فضایی محدود و بدون نیاز به تجهیزات ذکر شده اجرا کرد. اگرچه آزمون زیر بیشینه پله انجمن مردان جوان مسیحیٌ - YMCA - و ارتباط آن با اکسیژن مصرفی بیشینه اعتبار سنجی شده و به عنوان روشی برای برآورد وضعیت هوازی ورزشکاران شناخته می شود ولی با توجه به دانسته های ما تا کنون تغییرات روزانه - نویز طبیعی - این آزمون برای اطلاع و استفاده در پایش وضعیت تمرینی ورزشکاران گزارش نشده است. بنابراین هدف از پژوهش حاضر مطالعه تغییرات روزانه شاخص های ضربان قلب آزمون زیر بیشینه پله بود.
.2 روش شناسی
-1-2 آزمودنی ها
20 بازیکن جوان تیم فوتبال جوانان فولاد مبارکه سپاهان بطور داوطلبانه در این پژوهش شرکت کردند. همه آزمودنی ها سابقه حداقل 5 سال بازی در سطح با شگاهی و حداقل 4 جل سه تمرین در هفته را دا شتند. ویژگی های آزمودنی ها در جدول 1 ارائه شده ا ست. پیش از انجام پژوهش آزمودنی ها و والدینشان فرم رضایتنامه خود را برای شرکت در جلسات آزمون امضا کردند.
جدول -1 ویژگی های آزمودنی ها
-2-2آزمون زیر بیشینه پله
پروتکل آزمون زیر بیشینه پله مطابق با پروتکل YMCA و با 96 ضربه در دقیقه به مدت 3 دقیقه اجرا گردید . - 10 - آزمودنی ها بجز یک جل سه آ شنایی، در چهار جل سه متعاقب روزانه به آزمای شگاه مراجعه کردند. ساعت مراجعه برای هر آزمودنی به منظور حذف اثر تغییرات روزانه یکسان بود. فواصل R-R ضربان قلب در 3 دقیقه آزمون پله و 2 دقیقه استراحت غیرفعال با استفاده از سینه بند بلوتوث دار H7 - پلار، ساخت ک شور فنلاند - که به دور سینه آزمودنی ب سته شده بود ار سال و تو سط اپلیکی شن گو شی تلفن همراه هو شمند ثبت می گردید. بلافا صله پس از اتمام 3 دقیقه فعالیت، هر آزمودنی به مدت 2 دقیقه ب صورت غیر فعال در حالت ن ش سته استراحت می کرد.
از نرم افزار Kubios به منظور تجزیه و تحلیل متعاقب بعدی فواصل R-R برای محاسبه میانگین ضربان قلب تمرین - HRex - در 30، 60 ثانیه انتهایی آزمون و 180 ثانیه کل فعالیت، ضربان قلب بازگشت به حالت اولیه 60 - HRR - و 120 ثانیه استراحت و همینطور لگاریتم طبیعی ریشه میانگین مجموع مربعات اختلاف بین موج های R-R ضربان قلبٌ - Ln rMSSD - به عنوان شاخص تغییر پذیری ضربان قلب بازگشت به حالت اولیه 60 و 120 ثانیه استفاده گردید . پیش از اجرای آزمون زیر بی شینه از پر س شنامه هوپر و اندازه گیری Ln rMSSD برای تعیین میزان خستگی و حذف داده های غیر طبیعی نا شی از خ ستگی استفاده گردید. میانگین و انحراف معیار شاخص هوپر و Ln rMSSD جلسات آزمون در شکل 1 قابل مشاهده است.
شکل-1 مقادیر استراحتی پیش از آزمون پله زیر بیشینه در جلسات آزمون. - Ln rMSSD لگاریتم طبیعی ریشه میانگین مجموع مربعات اختلاف بین موج های R-R ضربان قلب - . Hooper Index - شاخص هوپر، مجموع اعداد پرسشنامه کیفیت خواب، میزان استرس، میزان خستگی و میزان کوفتگی -
-3-2تجزیه و تحلیل آماری
از روش های آماری پیشرفته علوم ورزشی برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردید . - 6 - برای اندازه گیری پایایی اندازه ها و تعیین میزان نویز، خطای معیار - TE - ، ضریب تغییر - CV - و ضریب همب ستگی درون کلا سی - ICC - با ا ستفاده از فایل های اک سل ارائه شده تو سط هاپکینز محا سبه گردید. برای برر سی تفاوت احتمالی بین میزان شاخص هوپر و Ln rMSSD حالت ا ستراحتی پیش آزمون از روش اندازه اثر هاپکینز استفاده گردید - . - 1 داده ها در جداول و شکل ها بصورت میانگین و انحراف معیار و یا فاصله اطمینان آورده شده اند.
.3 نتایج
میانگین و انحراف معیار پا سخ های متغیرهای واب سته آزمون در جدول 2 آورده شده ا ست. HRex دارای کمترین میزان TE و CV بود. میزان ICC شاخص HRex نیز بالاترین میزان را نشان داد. در بررسی آماری تفاوتی میان جلسات آزمون در میزان سرحالی/خستگی ورزشکاران با استفاده از متغیرهای Ln rMSSD و هوپر وجود نداشت.
