بخشی از مقاله
خلاصه
هدف از این پژوهش بررسی تاثیرطول دوره تیپر بعد از12 هفته تمرین منتخب بر ضربان قلب بازیکنان زن والیبال بود.22بازیکن 21/5 1/40 - سال پس از دوازده هفته تمرین منتخب والیبال بهطور تصادفی در دو گروه تیپرینگ - - TG=12 وگروه کنترل - - CG=10 قرار گرفتند. در گروه تیپرینگ %50 کاهش حجم تمرین در دو هفته انجام شد،درحالیکه گروه کنترل با حفظ شدت قبلی به تمرینات ادامه دادند.متغیرهادر چهار مرحله اندازهگیری شدند .پیش از شروع تمرین اصلی - پیشآزمون - ،پس از تمرین و قبل از تیپرینگ - پسآزمون - ، بعد از یک هفته تیپر - تیپر یک - و متعاقباً بعدازدو هفته تیپر.ضربان قلب استراحت آزمودنیها اندازهگیری شد.از تحلیل واریانس با اندازهگیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی برای تحلیل داده هااستفاده شد.یافتههانشان داد،توان بیهوازی نیز بعد از 12 هفته تمرین از 33/78 به 36/73 و بعد از یک هفته تیپر به 40/58 و بعد از دو هفته تیپر به 56/72 وات بر کیلوگرم افزایش داشت.
مقدمه
یکی از اصول علمی که مربیان باید درزمینه علم تمرین با آن آشناشوند کم کردن تمرین پیش از فصل مسابقات است.به طورکلی دوره کاهش تدریجی بار تمرین بهعنوان دورهای که چند روز تا چند هفته طول کشیده تعریف میشودکه در آن حجم تمرین بهتدریج کاهش مییابد درحالیکه شدت تمرین نسبتاً حفظ میشود.بههرحال ترکیب حجم و شدت اعمالشده در دوره کاهش بار تمرین به نوع ورزش و سازگاریهای موردنظر برای یک رقابت موفقیتآمیز ورزشی بستگی دارد. یکی از اهداف مهم متخصصان علم تمرین طراحی برنامههایی است که بتواند ورزشکاران را بهخوبی برای روز یا فصل مسابقات آماده کند.این آمادهسازی یکی از مشکلاتی است که همواره مربیان با آن دست به گریبان بودهاند.زیرا میزان فشار و نحوه تمرینات باید بهگونهای باشد که ورزشکار در روز مسابقه یا در طول فصل مسابقات همواره در بالاترین سطح آمادگی خود قرار داشته باشد.درصورتیکه تمرینات،سبکتراز حد لازم باشد یا برعکس فشار بیشازحدی را بر بازیکنان اعمال کند ،نمیتواند ورزشکار را به سطح مطلوب آمادگی خود برساند.یکی از راهبردها برای دستیابی به اوج عملکرد در بسیاری از مسابقات ورزشی،کاهش بارز بار تمرین ورزشکار، چند روز قبل از مسابقه اصلی است.این کاهش تمرین را عموماً به نام تیپرینگ* میشناسند.برنامههای تیپرینگ که چهارتا 14روز در دوچرخهسواران و سهگانه کارها ،شش تا هفت روز در دوندگان مسافت متوسط و مسافت طولانی، 10روز در ورزشکاران ورزیده قدرتی، 10تا 35 روز در شناگران به طول انجامید،موجب سازگاریهای مثبت فیزیولوژیکی،روانشناختی و عملکردی شد .[1].به بررسی تیپرینگ مناسب برای مسابقات سهگانه پرداختند یکی از نتایج این پژوهش سازگاری دوره تیپر هفت تا 14 روزه با کاهش 41تا%60 برای ورزشکاران سهگانه بود.بیشتر پژوهشها برای آنکه سازگاریهای ناشی از تمرین حفظ و یا حتی بهبود یابند،بر حفظ شدت و کاهش حجم تمرین تأکیددارند..[9,13,17]اگرچه آثار مفید کاهش حجم تمرین هنگام تیپر مکرراً توسط محققان در رشتههای شنا، سهگانه و تمرینات قدرتی گزارششده است،اما دامنه تغییرپذیری کاهش حجم تمرین %90- 50 در این پژوهشها زیاد بوده است.[1,5,6,8,14,16,18]پژوهشهای دیگر هم دامنه تغییرپذیری کاهش حجم تمرین رابین 41 تا%60 گزارش کردهاند و این کاهش باید از طریق کاهش مدت جلسات تمرین نسبت به تواتر تمرین حاصل شود
[10].اصولاً. دوره زمانی لازم برای وقوع سازگاریهای مثبت ناشی از کاهش بار تمرین هنوز مشخص نیست.درعینحال، یک چارچوب زمانی که فواید یک تیپرینگ موفق را از نتایج منفی تمرین ناکافی جدا کند هنوز بهروشنی تعیین نگردیده است..[8]تناقض نتایج تحقیقات در مورد نتایج حاصل از طول دوره تیپر بر ضربان قلب،کمبود تحقیق در زنان بهویژه بازیکنان زن والیبال و به ویژه کمبود مطالعهی مقایسه طول دوره تیپر و نهایتاً این موضوع که کدام طول دوره تیپر - کوتاهتر یا بلندتر هفت یا 14 روزه - بر ضربان قلب استراحت بازیکنان زن والیبال مؤثر تر است، پژوهشگر را بر آن داشت تا این موضوع را بررسی کند.
روش پژوهش
پژوهش نیمه تجربی با طرح پیشآزمون-پسآزمون بایک گروه تجربی و یک گروه کنترل بود.جامعه و نمونه آماری در پژوهش حاضر 50 نفر از بازیکنان زن والیبال شهرستان زاهدان می باشند که بهصورت تصادفی 22 نفر بهعنوان نمونه برگزیده شدند.نمونه در دسترس، گروهی از اعضای یک جامعه هستند که انتخاب آنها به خاطر سهولت در نمونهگیری است. نمونهها بهصورت تصادفی در دو گروه تجربی - - n=12 و کنترل - - n=10 قرار گرفتند.متغیرهای پژوهش شامل متغیر مستقل تیپرینگ،کاهش حجم تمرین به میزان 50 در دو دوره یک و دوهفتهای بود.متغیر وابسته ضربان قلب استراحت بود.پس از دوازده هفته تمرینات منتخب والیبال، گروه تجربی ابتدا یک هفته تیپر با %50 کاهش حجم تمرین و سپس دو هفته تیپر با %50 کاهش حجم تمرین را گذراندند.گروه کنترل نیز بعد از 12 هفته تمرین با همان شدت ثابت به تمرین ادامه دادند.گروه تمرین هفته تمرینات فزاینده با شدت حدود 65 تا 75درصد را انجام میدادند و در پایان 12 هفته به دو گروه تیپر تقسیم میشوند که دو طول دوره تیپر هفت و 14 روزه را انجام دادند.پیش از شروع12 هفته تمرین و در پایان هفته 12، در پایان هفته 13 - تیپر هفتروزه - و هفته 14 - تیپر 14 روزه - انجام شد.
اندازهگیری ضربان قلب استراحت
تعداد ضربان قلب در حال استراحت سطح آمادگی بدنی نشان می دهد. هر چه سطح آمادگی بدنی بالاتر باشد،فرد آماده تر است.ضربان قلب هنگام صبح و بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب و قبل از برخاستن از رختخواب،سه روزمتوالی به مدت یک دقیقه از شریان رادیال مچ دست محاسبه شدومیانگین تعیین شد.
برنامه تمرین
در پژوهش حاضر،ابتدا یک برنامه تمرینی سهماهه - 12هفته - ویژه والیبال شامل تمرینات اختصاصی و مرور تکنیکهای پنجه،ساعد،سرویس،گام برداری،اسپک،دفاع در شرایط متنوع و در انتهای کلاس، بازی در تیمهای ورزشی برای به کاربرد رساندن تکنیکهای تمرین بود و انتهای هر هفته شرکت در مسابقات اجرا گردید.همچنین درخلال تمرینات تعدادی تمرین آمادگی جسمانی والیبال بهصورت تصادفی از قبیل دویدن تناوبی و سرعتی،دراز نشست،تمرینات چابکی متنوع و کار با توپ مدیسن بال و بسکتبال انجام میشد.هر جلسه شامل سه وهله دویدن تناوبی سهدقیقهای با شدت %95-90 ضربان قلب بیشینه بود.بین هر وهله یک دوره سهدقیقهای استراحت فعال بهصورت جاگینگ با شدت %60-50 ضربان قلب بیشینه بود.[4] .تمرینات سرعت هر جلسه شامل دوهای سرعتی روی خطوط طولی و عرضی زمین والیبال تمرینات سرعتی ویژه مهارتهای مختلف والیبال بود.
