بخشی از مقاله
چکیده:
هدف از انجام این مطالعه تأثیر هشت هفته تمرینات استقامتی و دایرهای بر ترکیب بدنی، ضربان قلب استراحت و YR2PD[ دختران نوجوان دارای اضافه وزن شهرستان گچساران میباشد.
روش ها: مطالعه حاضر یک تحقیق نیمه تجربی و از نوع کاربردی میباشد. جامعه آماری مطالعه حاضر را دختران نوجوان دارای اضافه وزن شهرستان گچساران تشکیل میدهند که در سه گروه، کنترل - 10 - ، استقامتی - 10 - ، دایره ای - 10 - نفر تفکیک شدهاند. ویژگیهای آنتروپومتریک نظیر: قد، وزن، شاخص توده بدن، نسبت دور کمر به باسن، توان هوازی، YR2PD[ و ضربان قلب استراحت برای هرنفر جداگانه اندازه گیری شد. سپس داده ها با استفاده از آزمون کلموگروف- اسمرینوف نرمال سازی شده و با روش آماری تحلیل واریانس یک طرفه - ANOVA - مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافتهها: هشت هفته تمرینات استقامتی و دایرهای بر نمایه توده بدنی، نسبت دورکمر به باسن و YR2PD[ دختران نوجوان تأثیر معناداری دارد. ولی تأثیر معناداری بر ضربان قلب استراحت دختران نوجوان نداشت.
نتیجه گیری: برای کاهش ترکیب بدنی و افزایش توان هوازی می توان از تمرینات استقامتی و یا دایره ای استفاده کرد و هر دو تمرین تأثیر یکسانی بر شاخص های ذکر شده دارند.
مقدمه
چاقی و اضافه وزن از عوامل مؤثر بر وضعیت سلامت و کیفیت زندگی است [ 1 ] .در سه دهه گذشته شیوع چاقی و اضافه وزن افزایش یافته است و بر براساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی1/6 میلیون نفر بزرگسال - پانزده سال و بالاتر - و400 میلیون نفر تا سال 2005 به ترتیب مبتلا به اضافه وزن و چاقی بودند و پیش بینی می شود که تا سال 2015 ، این تعداد به 2/3 میلیون فرد دچار اضافه وزن و700 میلیون فرد چاق افزایش یابد
.[2] در ایران نیز در سال2010، 10/5 درصد از مردان و 22/5 درصد از زنان 22 تا25 سال افزایش یابد.[3] از سوی دیگر، اضافه وزن و چاقی اکنون به عنوان مشکلی جدی، توجه محققان علوم ورزشی را به خود جلب کرده است، زیرا بی تحرکی و چاقی عامل تغییر عملکرد میتوکندری و خطرساز بسیاری از بیماری های شایع از جمله دیابت نوع 2، بیماری قلب و عروق، فشار خون، ازدیاد چربی خون است. .[4]
یکی دیگر از اجزای مهم آمادگی جسمانی وابسته، به تندرستی ترکیب بدن است که با اندازه گیری درصد چربی بدن BMI ،وزن، و نسبت دور کمر به ، لگن بررسی می شود و در بسیاری از پژوهش ها، بین ویژگی های آنتروپومتریک و ترکیب بدن با اجراهای ورزشی ارتباط و همبستگی بالایی مشاهده شده است[5] .تمرین ورزشی منظم را می توان به عنوان روش درمانی مؤثر در جلوگیری از افزایش نشانگرهای التهاب منظم در نظر گرفت.[6]
امروزه برای بهبود وضعیت جسمانی در افراد چاق و دیابتی به جای دارو از تمرینات ورزشی منظم اعم از استقامتی و مقاومتی استفاده می شود .هر کدام از این فعالیت ها از طریق سازوکار های مختلفی بر روند بهبود وضعیت جسمانی تأثیر می گذارند .تمرینات استقامتی موجب افزایش حداکثر اکسیژن مصرفی، انرژی مصرفی و اکسیداسیون چربی می شوند
در حالی که تمرینات مقاومتی موجب افزایش توده و قدرت عضلانی می شود [7 ]. تمرینات مقاومتی با تغییرات متابولیکی و اندوکرینی چشمگیر همراه است و با کاهش توده چربی بدن به توسعه عملکرد در افراد چاق کمک می کند. همچنین بهبود جریان خون به بافت چربی متعاقب تمرینات مقاومتی، شرایط کمبود اکسیژن در بافت را ارتقا می دهد و به تعدیل شرایط التهابی کمک می کند .[ 8 ] از آن جا که تمرین های ورزشی با روش های گوناگونی صورت می گیرند، شناخت شیوه هایی که بتوانند بر متابولیسم چربی و ذخایر آن، اثر بهینه ای داشته باشند، بهبود ترکیب بدنی و افزایش سطح تندرستی را سرعت بخشند، مهم به نظر می رسد. .
تمرینات مقاومتی را عامل مؤثر بهبود ترکیب بدن و کاهش درصد چربی معرفی می کند .گفته می شود این نوع تمرین می تواند سبب بهبود برخی از شاخص های عملکردی ریوی نیز بشود 10]و.[11 با توجه به مطالب فوق الذکر محقق بر آن شد ، تا تأثیر دو شیوه تمرینی استقامتی و دایره ای را بر توان هوازی، ضربان قلب استراحت، نمایه توده بدن و نسبت دور کمر به باسن دختران نوجوان دارای اضافه وزن بررسی کند.
روش پژوهش :
تحقیق حاضر از نوع نیمه تجربی می باشد می باشد. و جامعه آماری مورد نظر را دختران نوجوان دارای اضافه وزن 13تا 15 سال شهرستان گچساران تشکیل میدهد. نمونه آماری شامل 30 نفر که بصورت تصادفی در سه گروه، کنترل - 10 - ، استقامتی - 10 - ، دایرهای - 10 - قرار گرفتند.
پروتکل تمرینی:
برنامه تمرین استقامتی:
آزمودنیها به مدت 8 هفته و 5 جلسه در هفته به فعالیت پرداختند. برنامه تمرین استقامتی دویدن به مدت 20 تا 34 دقیقه باشدت 65 تا 80 درصد ضربان قلب ذخیره میباشد در هر هفته از تمرین، براساس اصل اضافه بار بر شدت و مدت تمرین افزوده شد، - هر هفته 2 دقیقه به زمان و هر دو هفته 5 درصد به شدت افزوده شد - تا در هفته هشتم به 34 دقیقه با 80 درصد ضربان قلب ذخیره رسید. هرجلسه تمرین شامل 10دقیقه گرم کردن - دویدن آرام 2-3 دقیقه - گرم کردن مفاصل: 2 دقیقه، - دویدن آرام: 3 دقیقه و اجرای حرکات کششی 4 دقیقه - وهمان مقدار برای سردکردن صرف شد.[12]
برنامه تمرین دایرهای:
تمرین دایرهای شامل زانوبلند، شناسوئدی، پروانه، اسکات، زیگزاگ، دراز و نشست، چابکی - رفت و برگشت 9*4 با وزنه سبک - ، ده پرش والیبال - دفاع - ، طناب زدن، کشش از بارفیکس را شامل میشود که در 10 ایستگاه انجام شد. شدت کار 70 تا80 درصد حداکثر ضربان قلب بود. نسبت کار به استراحت 1/2 و 1 به 20 - ثانیه فعالیت،30 ثانیه استراحت - . تمرینهای فوق در2 هفته اول در2 دور انجام شد و در 2 هفته دوم 3 دور و در چهار هفته پایانی در 5 دور به اتمام رسید. بین چرخههای تمرینی 3 دقیقه استراحت منظور شد. برای تمامی حرکات 20 ثانیه فعالیت،30ثانیه استراحت اجرا میگردد.[13]
ابزار اندازه گیری: در این تحقیق، شاخص های آنتروپومتریکی دخالت کننده در تعادل از جمله: قد ایستاده - سانتی متر - ، وزن - کیلوگرم - ، و شاخص توده بدن - کیلوگرم بر مترمربع - اندازه گیری شدند. ترازوی دیجیتالی جهت اندازه گیری قد و وزن نمونه ها - وزن و قد بدن با دستگاه SECA ساخت کشور آلمان
