مقاله توریسم پلی میان ایران و کویت

بخشی از مقاله

چکیده

صنعت توری سم از دو جهت دارای اهمیت ا ست:اولاً موجب آ شنایی مردم را با دیگر فرهنگ ها، نژادها، اقوام، سرزمین ها و گویش ها و ...فراهم می نماید. ثانیاً از نظر اقتصادی یکی از منابع درآمد و ارز محسوب می شود که امروزه جنبه اقتصادی این صنعت بیشتر مورد توجه می باشد. تنوع زیستی و وجود چهار فصل کامل و جاذبه های طبیعی بی همتا در کنار فرهنگ اصیل ایرانی بیانگر قابلیت بالای توسعه گردشگری در ایران است.این ویژگیها فرصت بی نظیری را در اختیار کشور عزیزمان قرار داده است تا با توسعه صنعت گردشگری به خصوص با کشورهای همسایه نطیر کویت ، از دیدگاه فرهنگی ایران را به عنوان یکی از گهواره های تمدن در سطح بین الملل معرفی نماییم و از فواید اقت صادی بزرگترین صنعت خدماتی جهان نیز بهره مند شد. لذا تحقیقاتی در زمینه روابط کشورها بر اساس توریسم می تواند بستر مناسبی برای گسترش صنعت توریسم باشد و همچنین می تواند سبب پیوند سیاسی، اقتصادی و فرهنگی – اجتماعی کشورهای واقع در منطقه شود.علاوه بر این در زمینه معرفی متقابل کشورهای همسایه و همجوار نطیر کویت، می تواند به تصمیم گیری و برنامه ریزی های صنعت توریسم کمک نماید.

مقدمه

گردشگری معادل فارسی و کاملاً دقیق واژه Tourism در زبانهای انگلیسی، فرانسه و آلمانی است که بصورت مصطلح در زبان فارسی بصورت جهانگردی ترجمه شده است و برای اولین بار ب صورت ر سمی در سال 1937 این کلمه تو سط سازمان ملل مورد استفاده قرار گرفت ولی پیشینه این صنعت به سالها قبل از این تاریخ برمیگردد. کشور انگلستان در میان کشورهای اروپائی از اولین کشورهائی بود که به این صنعت روی آورد و با صنعتی شدن کشورها در غرب فرهنگ توریسم در بین مردم رواج یافت. سیاست گذاری در زمینه گردشگری، تحت تاثیر دو دسته عوامل داخلی و خارجی است: عوامل داخلی عبارتند از: قوانین، آداب و رسوم جامعه، ارزش ها، ایدئولوژی ها، گروه های فشار و بازتاب های اجتماعی، عوامل خارجی نیز شامل فعالیت کشورها در عرصه های سیاسی، اقتصادی و... بین المللی تشکیل می دهند .گردشگری در محیطی صورت می گیرد که متشکل از انسان و ویژگی های طبیعی است. محیط انسانی متش کل از عوامل و فرآیندهای اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی است.محیط طبیعی از گیاهان ، جانوران و زیست گاه های شان ت شکیل می شود.

با این حال شایان ذکر ا ست که در واقع محیط انسانی و محیط طبیعی در هم آمیخته اند و فعالیت های ان سانی هم بر محیط اثر می گذارد و از آن اثر می پذیرد. گرد شگری به عنوان شکلی با اهمیت از فعالیت های ان سانی اثرات قابل توجهی باید داشته باشداین اثرات در منطقه ی مقصد، جائی که گردشگران با محیط محلی ، اقتصاد ،فرهنگ و جامعه تعامل دارند بسیار مشهود است. از این رو می توان به طور مرسوم اثرات گردشگری را با عناوین اثرات اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی و زیست محیطی مورد بررسی قرار داد.اما بیشترین مطالعات گردشگری در زمینه اهمیت و اثرات اقتصادی صورت گرفته است. دین مبین اسلام نیز نسبت به مفهوم گردشگری و سیاحت دیدگاه خاص و متفاوت دارد.اسلام گردشگری را ح مل بر امور والا و ارزش های اخلاقی می ک ند.

یکی از این دیدگاهها، سیر و سفر در ک شورها برای گردش، آ شنائی، ج ستجو و ک شف و نه برای ک سب درآمد و اقامت گزیدن می با شد، به گونه ای که حرکت در زمین برای ر سیدن به درکی بالا جهت ستایش قدرت مطلق و تامل در نظام آفرینش خداوند باریتعالی از سفارشهای موکد قرآنی است.آثار بدست آمده در برخی از مناطق باستانی فلات ایران نشان می دهد که از دیرباز رفت و آمد در میان اقوام پیش از تاریخی که در این فلات می زیسته اند رایج بوده است. به خصوص از هنگامی که کوروش و داریوش هخامنشی، جاده 2500 کیلومتری راه شاهی را با ملزومات مورد نیاز آن از جمله میله های راهنمایی مسافران، کاروان سرا و چاپارخانه های متعدد، و گماردن ماموران مخصوص برای نگه داری از جاده احداث کردند، معلوم شد که ایران یان توجهی خاص به مه مان داری و ج هانگردی دار ند. اکنون ایران به لحاظ جاذبه های گردشگری، در میان 10 کشور برتر جهان قرار دارد.

اما از نظر جذب گردشگر، در میان 200 کشور دنیا مقام 70 را دارد اما می تواند با جذب گردشگر از کشورهای مختلف جهان و کشورهای حوزه خلیج فارس به ویژه کویت که دارای قرابت های فرهنگی و... می باشد به جایگاه واقعی خود برسد.صنعت توری سم بزرگ ترین صنعت خدماتی جهان ا ست که درآمد حاصل از آن بیش از 500 میلیا رد دلار است صنعت گردشگری امروزه در ردیف صنعت های پردرآمد و پاک وکم هزینه دنیا قرار دارد کشوور پهناور ایران با ویژگیهای طبیعی و اقلیمی خاص و همچنین آثار تاریخی و هنری برای علاقه مندان به گردشگری مقصد بسیار مستعدی میباشد و همچنین در سطح بین المللی هم به دلایل ویژگیهای جغرافیائی و قرار گرفتن در راه شرق آسیا و اروپا - جاده ابری شم - مورد توجه میبا شد. ک شور ایران در گروه ک شورهای برتر جهان از نظر قابلیت های طبیعی و تاریخی است.

روش تحقیق
یکی از دلایل انتخاب موضوع تحقیق ما این بود که بتوانیم ، در دوران اقامت در کشور کویت با بررسی های میدانی و آماری؛ اطلاعات زیادی را در ارتباط با موضوع تحقیق جمع آوری نماییم ، اما متا سفانه این هدف به دلایل عدم ارایه اطلاعات از طرف سازمان ها و ادارات زیر ربط تحقق نیافت؛ و ما ناچار شدیم تنها از روش کتابخانه ای استفاده نماییم ، که در این زمینه نیز با کمبود منابع - کتب و مقاله های مرتبط با موضوع - مواجه شدیم. لذا از حداکثر کتاب ها و مقالات و منابع اینترنتی که در زمینه مسایل فیمابین کشور ایران و کویت نگاشته شده بود استفاده نمودیم.امید است تحقیق حاضر بتواند تا حد قابل قبولی ابعاد و زمینه های روابط دو کشور ایران و کویت را معرفی نمایید و بستر مناسبی برای شناسای و گسترش روابط گردشگری بین ایران و کویت گردد.

بدنه اصلی تحقیق لزوم گردشگری منطقه ای ایران

توجه به منطقه گرایی در سیاست خارجی ایران نقاط عطف متفاوتی داشته است . نخست ، دردوران رژیم گذشتهی ایران اعتقاد چندانی به تمرکزبرمنطقه گرایی وجود نداشت و لذا نقش سیاسی - امنیتی و حتی اقتصادی ایران در منطقه خاورمیانه ، به خصوص خاورمیانه عربی به صورت حاشیه ای تعریف می شد. بر این اساس ، ورود ایران به مسائل سیاسی و ایدئولوژیک خاورمیانه با محوریت صلح اعراب و اسراییل و اصولاً مسائل عربی و اسلامی ، ایران را وارد موضوعاتی می کرد که از لحاظ منافع ملی و استراتژیک ربطی به ایران نداشت و تنها تنشهای غیر ضروری وارد سیاست خارجی ایران می کرد . از سوی دیگر در آن زمان شوروی قدرت م سلط بر آسیای مرکزی ، قفقاز و افغانستان بود و لذا ایران توانایی عملیاتی کردن رویکرد فرهنگی – تاریخی در حوزه های تمدنی خود درسیاست خارجی نداشت .

نهایتاً رژیم شاه اعتقادی به عملیاتی کردن نقش مذ هب و ا یدئولوژی درج هت گیری س یاست خارجی ایران نداشت .بنابراین در آن زمان تمرکز اصلی در سیاستخارجی ایران بر رویکرد جغرافیایی و ژئوپلتیک بود . منطقه خلیج فارس نیز مرکز ح ضور فعال سیا سی – امنیتی و اقت صادی ایران به حساب می آمد . دوم ، بروز انقلاب اسلامی ایران است که به نوعی نق طه عطفی در تمرکز بر منط قه گرایی با تقو یت رویکرد ایدئولوژیک در سیاست خارجی ایران به حساب می آید . ماهیت انقلاب اسلامی به گونه ای بود که تمرکز بر ایدئولوژی شیعی و به تبع اتصال ایران به مسائل جهان عرب و اسلام را اجتناب ناپذیر میکرد. برخلاف گذ شته ، تمرکز بر م سائل منطقه ای نوعی قوت درسیا ست خارجی ایران به ح ساب آمد .

مسائل ا صلی خاورمیانه از جمله صلح اعراب و اسراییل و مبارزه با استکبار و به تبع مبارزه با حکومت های عربی وابسته به قدرت های بزرگ ، دو موضوعی بودند که جمهوری ا سلامی ایران را م ستقیماً به م سائل منطقه و صل می کرد . در این زمان نقش ایران از حالت حاشیه ای خارج و بهعنوان فعال ترین بازیگر منطقه ای با شکل جدید مطرح گردید . البته همزمان با پایان جنگ ایران و عراق تمرکز بر رویکرد توسعه ای واقتصادی در سیاست خارجی ایران رفته رفته مطرح گردید.سوم ، فروپا شی شوروی ا ست که نقطه عطف دیگری از لحاظ تمرکز بر رویکرد تمدنی – فرهنگی و تاریخی درسیاست خارجی ایران به حساب می آید . ظهور کشورهای تازه استقلال یافته در آسیای مرکزی و قفقاز که از لحاظ تمدنی – تاریخی و همچنین فرهنگ اسلامی به نوعی به ایران و خاورمیانه وصل می شدند ، شرایطی فراهم کرد تا ایران نگاه به مناطق شمالی و شرقی را برای اولین بار دراولویت سیاست خارجی خود قرار بدهد .

در سرتا سر دهه 1990 صاحبنظران مطالعات سیاست خارجی ایران مشغول بحث و بررسی راه های نزدیکی ایران با کشورهای این منطقه و به طور کلی ضرورت حضور فعال ایران در این مناطق بودند . تمرکز سیاست خارجی ایران بر این مناطق در این دوران دور جدیدی از رقابت های اقت صادی ، سیا سی – امنیتی و فرهنگی را بین ایران و بازیگران منطقه ای و مهم دیگر همچون روسیه و ترکیه در مناطق آس یای مرکزی و قف قاز فراهم کرده و به ه مان ا ندازه نقش این بازیگران را در سیاست خارجی و منافع ملی ایران بازتعریف کرد .نهایتاً ، نقطه عطف چهارم در منطقه گرایی مربوط به حوادث 11 سپتامبر و بحران عراق در سال 2003 می شود که به نوعی تمرکز بر رویکرد سیاسی – امنیتی را در سیاست خارجی ایران تقویت کرد .

حضور نیروهای آمریکایی در عراق و خطرات ناشی از آن برای امن یت و م نافع ملی ایران و همچنین ش کل گیری نظم جدید سیاسی – امنیتی در عراق با تقویت نقش شیعیان و کردها در ساخت قدرت و سیا ست این ک شور ، نیاز به تمرکز بر ائتلاف ها با احزاب سیاسی و دولتهای دوست در منطقه را اجتناب ناپذیر کرد . تحولات سیا سی – امنیتی عراق به نوعی بر نظم سیا سی - امنیتی موجود در ج هان عرب و به خصوص منط قه خلیج فارس تأثیر گذاشته و حضور فعال ایران درمسائل منطقهای را ضرورت بخشیده است. حضور فعال ایران درشرایط جدید برای " تثبیت نقشهای سیاسی – امنیتی " در دوران انتقالی خاورمیانه به نظم جدی صورت پذیرفت . بنابراین تمرکز بر سه رویکرد جغرافیایی و ژئوپلتیک ، ت مدنی – تاریخی و س یاسی – امنیتی همواره زمی نه های مفهومی ونظری ویژهای درسیاست خارجی ایران دارد .

قرابتهای ایران و کویت

روابط ایران و کویت، فراتر از سطح ر سمی ری شه در م شترکات تاریخی، فرهنگی، اسلامی و تعاملات میان 2 ملت در دوره های گذ شته دارد و کویت به عنوان یکی از مهمترین ک شورهای نفتخیزمنطقه با حدود یک میلیون و 100 هزار نفر جمعیت بومی و حدود 2 میلیون و 300 هزار تب عه خارجی، آمیخ تهیی از فره نگ های مختلف به شمار میرود ولی با این حال قرابت و ا شتراکات فرهنگی ایران و کویت در جامعه این ک شور به خوبی از میان سایر فرهنگها قابل شنا سایی ا ست به نحوی که هماکنون زبان فار سی در دانشگاه کویت تدریس میشود و علاوه بر آن برنامههای مربوط به آموزش زبان فارسی در برخی آموزشگاههای خصوصی و نیز رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به صورت دورهیی برپا میشود. از این گذشته سالانه حدود 50 هزار ویزای زیارتی و سیاحتی برای سفر به ایران و بازدید از اماکن زیارتی و سیاحتی در کویت صادر میشود.

ویژگیهای کشور کویت
نام کویت اسم مصغر کلمه کوت و به معنی قلعه کوچک است.واژه کوت به شهری که در اطراف آن دژی وجود دارد ،مانند کوت ال شیخ و کوت العماره در عراق اطلاق می شود.کویت در دوره عباسیان » کاظمه البحار«نامیده می شد که از نیمه نخست قرن هیجدهم به این نام در نوشته ها آمده است.ولی دریانوردان و جهانگردان پرتغالی،هلندی و انگلیسی آن را » قرین« نیز می خوانده انداین کشور در حقیقت بخشی از صحرای عربستان با وضعیت جغرافیایی خاص خود می باشد.

- 1 غرافیای عمومی

الف - ویژگی های اقلیمی و سرزمینی
کشور کویت در شمال شبه جزیره عربستان وبین طول 28و30 درجه شمالی و عرض 46و48 درجه شرقی واقع شده ا ست و طول مرز آن با دو کشور همسایه خود یعنی عراق و عربستان به ترتیب240و 250 کیلومتر می باشد این کشور همچنین 290 کیلومتر ساحل در خلیج فارس دارد .مساحت کویت 17818 متر مربع و طولانی ترین مسافت در داخل کشور از شمال به جنوب 200 کیلومتر و از شرق به غرب 170 کیلومتر است.کویت دارای زمینی ب سیار م سطح می با شد که بالاترین نفطه آن از سطح دریا 300 متر ارتفاع دارد.و فاقد هرگونه کوه ستان و رودخانه ا ست. این ک شور دارای تاب ستانی طولانی و گرم وزم ستانی بهار گونه ا ست.میانگین درجه دما در تاب ستان 45 درجه در سایه و 80 درجه در آفتاب است.میزان بارندگی بین 22 تا 352 میلی متر در سال است. و رطوبت هوا بجز در زمان وزش بادهای جنوبی چندان زیاد نیست.

ب - موقعیت ژئوپلتیک

موقعیت ژئو پلتیکی کویت و واقع شدن آن در نهایی ترین نقطه شمال غربی خلیج فارس و قرار گرفتن این کشور در میان سه قدرت برزگ منطقه یعنی جمهوری اسلامی ایران، عراق و عربستان اهمیت خا صی از لحاظ جغرافیایی به آن داده ا ست.که بر سیا ست خارجی کو یت تاثیر ز یادی دارد کو یت به عنوان یک کشور در منق طه استراتژیک خلیج فارس و عضوی از مجموعه شورای همکاری واتحادیه عرب دارای اهمیت فراوانی می باشد واقع شدن کویت بین دو ک شور عراق از شمال و عرب ستان از جنوب و دا شتن نزدیکترین آبراه ارتباطی با ایران بر اهمیت آن افزوده است. همچنین موقعیت سوق الجیشی آن در کنار راه باریک دریایی خورعبداالله و خور موسی در کنار دو کشور ایران و عراق ارزش خاصی به آن داده است. وجود منابع عظیم نفتی و گازی و کشف ذخایر گاز طبیعی در کویت نیز از نظر ک شورهای صنعتی برای تامین انرژی جهانی قابلا اهمیت زیادی است. سواحل و بنادر کویت نهایی ترین بنادر کویت هستند که با توجه به منابع عظیم نفت در این کشور اهمیت ویژه آن بیشتر می شود.

ج - بنادر و جزایر کویت

-1 بنادر کویت

کو یت به ل حاظ وضع یت جغراف یایی همواره مرکز مهمی برای کشتیرانی و فعالیتهای دریایی بوده است.بنادر مهم کویت عبارتند از: الاحمدی ، شعیبه، شویخ الزور،دوحه و عبداالله

-2جزایر کویت

کویت دارای 9 جزیره به نام های بوبیان، فیلکا، وربه، مسلکان، عوهه، ام المردم، ام النمل، کبر و قاروه می باشد.که مهمترین آن جزیره بوبیان با مساحت 683 کیلومتر مربع در گذشته تقریبا غیر مسکونی بوده ولی در سالهای اخیر به دلیل اجرای طرح های جاقت صادی و گرد شگری به م سکونی تبدیل شده ا ست.این جزیره در کنار راه باریک دریایی خور عبداالله و خور موسی واقع شده و از اهمیت خا صی برخوردار ا ست و به مرکز تفریحی و گرد شگری این ک شور تبدیل شده ا ست. سایر جزایر کوچک و غیر م سکونی بوده و طرح هایی برای بهره برداری تجاری و بندری از آنها وجود دارد.

اقوام و نژادها
عشایر و قبایل کویت را می توان به دو دسته کلی عشایر منسوبه - قبیله های معلوم النسب - و غیر منسوبه - قبیله های مجهول الن سب - تق سیم کرد.ع شایر من سوبه ع شایری ه ستند که بر ا ساس آنچه که در کتب ان ساب آمده ا ست ،ن سبت جد اعلای آنها به شمر ،عنزه ،مطیر وعجمان منتهی می شود.عشایر غیر منسوبه افرادی هستند که جد اعلای آنها در کتب انساب ذکری به میان نیامده است.که عبارتند از عوازم، رشایده، عربیدار، طواوحه و صلبه . ع شایر دیگری چون بنو هاجر، بنی خالد، ا سبعی، دوامیر، بنی مره و جوالر نیز در کویت حضور دارند.در پاره ای از مسایل سیاسی و اجتماعی مانند انتخابات مجلس و انتخابات شورای شهر وابستگی های قبیله ای و قومی به صورت کمرنگ ظاهر شده و تا حدودی در سرنوشت انتخاب نامزدها تاثیر می گذارد.

- 2  وضعیت سیاسی

تاریخ سیا سی کویت نا شناخته و متاثر از تحولات پدید آمده در شبه جزیره عرب ستان ا ست.ک شف لوح و آثار بد ست آمده از یونان قدیم در جزیره فیل کا واقع در 20 کیلومتری کو یت کنونی ب یانگر رفت و آمد ک شورها و قدرت های بزرگ در حدود 325 سال قبل از