بخشی از مقاله
چکیده
هدف ازپژوهش حاضر بررسی چالش ها و فرصت های درس کارورزی از نظر دانشجویان دانشگاه فرهنگیان اصفهان - پردیس فاطمه زهرا س و شهید رجایی اصفهان - بود. روش انجام پژوهش به صورت کیفی بود. برای دستیابی به هدف، مصاحبه نیمه ساختارمند با 30 نفر از دانشجویان انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد از نظر دانشجویان چالش هایی در درس کارورزی دربخش برنامه درسی و اجرادارای مشکلاتی بوده اند. در زمینه فرصت های ایجاد شده در این درس دانشجو معلمان معتقد بودند این درس توانسته در حیطه های دانش، نگرش و مهارت برروی آنها تأثیرگذار بوده.
واژه های کلیدی: کارورزی، دانشگاه فرهنگیان، چالش ها، فرصت ها، دانشجویان.
مقدمه
دانشگاههای تربیت معلم بالاخص دانشگاه فرهنگیان را می توان از جمله حساس ترین و مهم ترین مؤلفه های نظام تعلیم و تربیت دانست، چرا که موفقیت و عدم موفقیت در ایجاد تحول در نظام آموزشی، منوط به ایجاد توانمندی ها و قابلیت های حرفه ای در معلمان است که به واقع مجریان اصلی برنامه ها در محیط واقعی هستند - بی بی سلظانی و جبل عاملی،. - 1391 بنا براین سیستم آموزش تربیت معلم باید مهارت ها و دانش ضروری را برای موفقیت در این عصر جدید فراهم آورد - ویل1، - 2010 و برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان با تغییر و تحولات جامعه همسو باشد - دوی رن2،. - 2012 بخصوص توجه به آموزش عملی و تمرین معلمی در دانشگاه، با توجه به چالش های جدید، امری ضروری است - بی بی سلظانی و جبل عاملی،. - 1391
طراحی »برنامه درسی ملی تربیت معلم با رویکرد شایسته محوری« مستلزم قرار گرفتن کارورزی در کانون عمل تربیتی و بسط آن به تمامی دروس و تکالیف یادگیری است. تحقق شایستگی های پیش بینی شده در برنامه درسی ملی تربیت معلم در گرو اجرای برنامه کارورزی است - احمد آبادی،. - 1392 کارورزی یک اصطلاح رایج در حوزه آموزش و پرورش تجربی یا یادگیری تجربی است که ممکن است در فصل های مختلف سال اتفاق بیفتد و شامل انواع آموزش مشارکتی، مستقل، با حمایت دانشکده باشد - بوکگلیا3، . - 2012 در واقع کارورزی دانشگاهی نوعی یادگیری تجربی است که دانش و نظریه دانشگاهی با کاربرد و مهارت در محیط کار تلفیق می گردد.
به نظر کوئین20024و رهلینگ5 کارورزی، پلی میان محیط دانشگاهی و محیط شغلی است - روحانن6 و همکاران، . - 2013 اسچوان7 کارورزی را محیطی می داند که در آن یادگیری عملی اتفاق می افتد و دانشجویان چیزی را از طریق انجام دادن یاد می گیرند.در واقع کارورزی الگوی تفکر در کنش است که کارورز متفکر در آن تربیت می شود - سالرنی1، . - 2013 مک ماهان و کوئین خاطر نشان می کنند که کارورزی شامل فعالیت های شغلی نظارت شده است و مزلو می گوید کارورزی با هدف تجربه عملی در محیط کار است تا یادگیری یا درک کارورز را از حوزه شغلی خاص افزایش دهد - سالرنی، . - 2013
در برنامه کارورزی دانشجویان با درک مبانی نظری قادر خواهند بود تصمیمات اتخاذ شده در موقعیت های تربیتی/ آموزشی را با ارائه شواهدی از پژوهش ها/ یافته های علمی پشتیبانی نموده و نشان دهند که چگونه این تصمیمات در برنامه ریزی، اجرا و ارزیابی برای حمایت از یادگیری از پشتوانه نظری لازم برخوردار است. و در تمرین معلمی، ملزم شوند برای انجام هر فعالیت یادگیری، به تدوین برنامه، مشخصکردن نحوه اجرای آن فعالیت و نیز ارزیابی آن بپردازند و با بازاندیشی درباره فعالیت یادگیری، علت موفقیت و یا عدم موفقیت خود را بیابند و در صورت نیازمجدداً به تدوین، اجرا و ارزیابی برنامه بپردازند - رئوف،1375،ص. - 5
دوره کارورزی امکان و فرصتی برای آشنایی دانشجویان با محیط کار محسوب میشود که نه تنها باعث افزایش قابلیتهای آنان برای اشتغال در آینده میشود بلکه به کارورزان قدرت انتخاب بیشتری در انجام وظایف ارائه شده میدهد تا بتوانند بهتر به علاقمندیها و گرایشهای خود در زمینههای مختلف پی برده و نقاط ضعف و قوت کار خود را ارزیابی کنند. به عبارت دیگر، می توان اصول نظری را به بهترین شکل در کلاس درس تدریس کرد؛ اما روشهای ارتباطی واقعی را فقط از طریق تمرین و برخورد با مراجعهکننده میتوان کسب کرد و در مرحله عمل است که کارورز قادر به برقراری ارتباط گفتاری یا کلامی و افزایش مهارتهای ارتباطی گفتاری و غیر گفتاری خواهد شد. در درس کارورزی است که دانشجو می تواند به توسعه حرفه ای خود بپردازد.
نیکو - - 2015 در پژوهش خود به این نتیجه رسید که رابطه ذاتی بین کیفیت آموزش معلمان در درس عملی - کارورزی - با آموزش دانش آموزان وجود دارد. عارفی، فتحی و اجارگاه و نادری1388؛ شاه پسند، 1387؛ باچینسکی و هانسن2،2010، فیلدر3،2010؛ گارت، پورتر، دیسمون و یون4، 2001؛ نیر و باگلر5، 2008؛ ریشتر6 و همکاران، 2011 در پژوهش های خود برلزوم توسعه حرفه ای معلمان تاکید نموده اند.اما متأسفانه درس کارورزی در سیستم آموزش عالی کشور ما چندان جدی گرفته نمیشود.
به نظر میرسد دلیل این امر عدم آشنایی دانشجویان با ضرورت آمادگی شغلی در دوران دانشجویی و عدم اطلاع از نقش حیاتی کارورزی در آمادگی شغلی - نایم پلی7 و همکاران، - 2011 و نبود برنامه درسی مناسب برای دانشجویان باشد. دانشگاه فرهنگیان از سال تحصیلی 1392-93 برنامه درسی جدید درس کارورزی را طراحی واجرا نموده است. با توجه به اهمیت و جایگاه درس کارورزی، پژوهش حاضر تلاش می نماید برای ارتقای برنامه درسی کارورزی در دانشگاه فرهنگیان، چالش ها و فرصت های درس کارورزی را - کارورزی 1 تا - 4 ازنظردانشجویان دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه زهرا - س - و شهید رجایی اصفهان بررسی نماید.
سؤال پژوهش
-1 چالش ها و فرصت ها ی درسکارورزی به شیوه جدید در دانشگاه فرهنگیان از نظر دانشجویان چیست؟
روش پژوهش
پژوهش حاضر،توصیفی - تحلیلی است.برای جمعآوری اطلاعات دراین پژوهش از رویکرد کیفی استفاده شد.به منظور کسب اطلاعات از دانشجویانی که این درس را گذرانده بودند، مصاحبه نیمه ساختاریافته به عمل آمد جامعه آماری شامل17 نفر از دانشجویان پردیس حضرت فاطمه زهرا س و13 نفراز مرکز آموزش عالی شهید رجایی بود. روش نمونهگیری به صورت نمونهگیری هدفمند زنجیرهای8 - نصر و همکاران، - 393 : 1386 بود. .به منظور تعیین روایی یا اعتبار ابزار مصاحبه از روایی محتوا9 استفاده.تحلیل دادهها به روش تحلیل محتوا با استفاده از نرم افزار MAXQDA ورزن2007صورت گرفت.
یافته های پژوهش
الف- چالش های درس کارورزی
پس از انجام مصاحبه با دانشجو معلمان در رابطه با چالش های درس کارورزی و تحلیل محتوای آنها داده های زیر حاصل شد.
