بخشی از مقاله
چکیده
یکی از روشهای نگهداری و مدیریت نقشه های توپوگرافی، اسکن کردن این نقشه ها و تبدیل نقشه های کاغذی به فایل های رقومی می باشد. برای دسترسی و خواندن نقشه های مورد نظر ، روشهای مختلفی پیشنهاد گردیده است. یکی از روشهای موثر و کاربردی در این زمینه استفاده از اندکس یکپارچه نقشه های 1/250000 می باشد که تقسیمات مربوط به نقشه های 1/100000 و 1/50000 و 1/25000 بر روی آن انجام گردیده و تمامی نقشه های فوق با یکدیگر هماهنگ و منطبق می باشند.در این پروژه برای مدیریت نقشه های فوق از نرم افزار ARCVIEW استفاده گردیده و کلیه نقشه های 1/50000 و 1/100000 بصورت رستر و زمین مبناء - Geo Refrence - به اندکس فوق مرتبط گردیده اند. بطوریکه با انتخاب نقشه و یا نقشه های مورد نظر بر روی اندکس ، سیستم بطور اتوماتیک نقشه های مورد نظر را بر روی صفحه نمایش آورده و در کنار یکدیگر موزائیک می نماید.
همچنین این سیستم هنگام نمایش لایه های وکتور نام و مشخصات مربوط به هر لایه و یا اسامی نقشه های 1/50000 و 1/100000 را نمایش می دهد. استفاده از این سیستم ابزار موفقی برای مدیریت و استفاده از نقشه های توپوگرافی بصورت رستر و وکتور ایجاد نموده است و هم اکنون وظیفه نگهداری و مدیریت بیش از 7000 نقشه توپوگرافی با حجم تقریبی 40 گیگابایت را به عهده دارد.این سیستم همچنین دارای یکسری از قابلیت های سیستم اطلاعات جغرافیائی بوده و توانائی یافتن نقشه های مورد نظر را بر اساس اسم و یا مختصات جغرافیائی و شماره نقشه دارا می باشد. در این سیستم می توان کلیه اطلاعات موجود از یک منطقه را با استفاده از سیستم مختصات UTM بر روی یکدیگر موزائیک نموده و پردازشهای مورد نظر از قبیل تجزیه و تحلیل های مربوط به همپوشانی ، تجزیه و تحلیل شبکه ، تولید DTM و ... را بر روی اطلاعات انجام داد.
مقدمه
مدیریت صحیح و دقیق نقشه های توپوگرافی سطح کشور یکی از مشکلات اساسی بخش های اجرائی کشور بویژه نیروهای مسلح می باشد و در صورت در اختیار داشتن نقشه های کاغذی ، این نقشه ها دارای حجم زیادی بوده و انتخاب یک نقشه و پیداکردن و نگهداری نقشه های کاغذی با مشکلات عدیده ای همراه است و حداقل نیازمند دهها متر فضای فیزیکی و قفسه بندی و ... می باشد.دستیاﰉ به اطلاعات دقیق و صحیح و با سرعت بالا امروزه یکی از ابزارهاى موفقیت سازماهناى اجرائی و یا نﲑوهاى نظامی و انتظامی در پروژهاى اجرائی و یا طرح ریزى عملیات نظامی می باشد و در این خصوص سیستم هاى اطلاعات جغرافیائی متعدد و متنوعی با کاربرى هاى متفاوتی در سطح جهان طراحی گردیده که بسیارى از آهنا قابلیت کار از طریق شبکه هاى ارتباطی - WEB GIS - را دارا می باشند.
مهمترین ویژگی این سیستم ها علاوه بر ذخﲑه سازى ، مدیریت ، سازماندهی و ﲡزیه و ﲢلیل حجم زیادى از اطلاعات زمﲔ مرجع ، سرعت عمل بالاى دسترسی به اطلاعات و داده هاى مورد نیاز می باشد. بدیهی است که متناسب با نیازهائی که سیستم باید پاسخگوى آهنا باشد ، ﳓوه طراحی و درجه پیچیدگی سیستم و هزینه هاى مربوط به سخت افزار و نرم افزار متفاوت خواهد بود. بیشتر سیستم هاى معمول GIS موجود در بازار از دو فایل جهت مدیریت انواع داده ها استفاده می ﳕایند.یک ﲞش سیستم ، داده هاى فضائی از قبیل نقاط خطوط و پلیگوهنا را نگهدارى می ﳕاید و یک ﲞش دیگر سیستم داده هاى غﲑ فضائی از قبیل رنگ ، جنس ، شکل ، اندازه ، زمان و ... مربوط به این نقاط را مدیریت می کند. در این پروژه از قابلیت هاى سیستم هاى GIS استفاده شده و اندکس نقشه هاى١٠٠٠٠٠/١ ، ٥٠٠٠٠/١ و ٢٥٠٠٠/١ بر روى اندکس نقشه هاى پوششی ٢٥٠٠٠٠/١ پیاده گردیده است. در ادامه این مقاله کلیه مراحل اجرائی اﳒام شده تشریح می گردد.
ﲨع آورى اطلاعات
اطلاعات مورد استفاده در این پروژه به سه دسته نقشه های تصویری ، نقشه های خطی و اطلاعات توصیفی تقسیم می گردد. نقشه های تصویری این پروژه در واقع نقشه های 1/50000 و نقشه های 1/250000 پوششی سطح کشور می باشد که با استفاده از اسکنر و با 200 DPI رقومی گردیده اند. همچنین نقشه های اقلیمی و 1/1000000سطح کشور بصورت خطی و با قابلیت های مختلف سیستم اطلاعات جغرافیائی به سیستم وارد شد. همچنین اطلاعات توصیفی این پروژه اسامی نقشه های خطی ، شماره نقشه ها ، مختصات جغرافیائی و ... می باشد.
سازماندهی اطلاعات
سازماندهی اطلاعات در این پروژه بر اساس اندکس نقشه های 1/250000 انجام گرفت. برای این منظور اندکس نقشه های فوق بر اساس مختصات جغرافیائی نقشه های 1/250000 ترسیم گردید. سپس اندکس نقشه های1/50000 بر روی آن پیاده شده و در فایل جداگانه ای ذخیره شد. برای این منظور شیت های نقشه 1/250000 با استفاده از برنامه میکرواستیشن به 24 بلوک 1/50000 تقسیم شد. در مرحله بعد بلوک های نقشه 1/50000 به همان ترتیب به چهار بلوک 1/25000 تقسیم گردید.کلیه مراحل فوق با استفاده از سیستم مختصات لامبرت و بیضوی ED50 و در محیط نرم افزارهای اتوکد و میکرواستیشن انجام گرفت. سپس با استفاده از نرم افزار ARC/INFO توپولوژی اندکس های تولید شده فوق بصورت GIS Ready تبدیل شد و خطاهای موجود در آن اصلاح گردید.
بعد از اصلاح خطاهای فوق ، اندکس های 25000 ، 50000 و 250000 به محیط نرم افزار ARCVIEWمنتقل شده و ID های مربوط به شماره نقشه ها به آنها اضافه گردید. در این مرحله همچنی جدول ارتباطی بین نقشه های مختلف تهیه شده و به کلیه اندکس های تولید شده اضافه گردید. بنابراین کاربر براحتی می تواند کلیه نقشه های متناظر 25000 ، 50000 و 250000 نظیر یکدیگر را پیدا کرده و در صورت موجود بودن بر روی سیستم نمایش دهد و یا تجزیه و تحلیل های مورد نیاز را انجام دهد. کاربر همچنین می تواند کلیه اطلاعات تهیه شده را بوسیسله برنامه های کاربردی نوشته شده بصورت یکجا بر روی صفحه نمایش پردازش نماید.
نوشﱳ برنامه هاى مورد نیاز
بدلیل اینکه نرم افزار مورد استفاده در این پروژه ARCVIEW3.2a می باشد ، لذا کلیه برنامه های کاربردی مورد نیاز در محیط نرم افزار فوق و به زبان avenue نوشته شد. در مجموع برای مدیریت نقشه های فوق 4 برنامه کاربردی نوشته شد. در برنامه اول یک view با نام Map بر روی صفحه نمایش تولید می کند. برنامه دوم پس از فشار دادن موس بر روی صفحه نمایش بر اساس شماره نقشه انتخاب شده ، آدرس نگهداری نقشه مذکور را از داخل جدول توصیفات مربوطه انتخاب می نماید. سپس یا استفاده از یک برنامه کاربردی دیگر فایلهای انتخاب شده بر روی صفحه نمایش ، نمایش داده می شوند.
قابلیت هاى سیستم
این سیستم دارای قابلیت ها و کاربردهای متنوعی در زمینه نمایش ، جستجو ، موزائیک ، تهیه خروجی ، و سایر قابلیت های سیستم اطلاعات جغرافیائی موجود در نرم افزار ARVVIEW32.a می باشد. با استفاده از این سیستم می توان کلیه نقشه های توپوگرافی موجود از هر منطقه ای از سطح کشور را در پنج مقیاس کاربردی موجود جستجو کرده و کلیه اطلاعات موجود این نواحی را در یک محیط و بطور یکپارچه نمایش داد. در این سیستم در حال حاضر علاوه بر نقشه های توپوگرافی کل کشور در چند مقیاس مختلف ، عکس نقشه های ماهواره ای بیش از نیمی از کشور در مقیاس 1/100000 و ... قرار گرفته است. این سیستم همچنین توانائی موزائیک هر تعداد نقشه انتخاب شده را با تمامی لایه های اطلاعاتی دارا بوده ولی در صورت انتخاب تعداد زیادی از نقشه های 1/50000 ویا 1/100000 و یا 1/250000 سرعت نمایش کاهش می یابد.
