بخشی از مقاله
چکیده
سنبله زیبا یا چاي کوهی با نام علمیStachys Lavandulifolia گیاه دارویی شناخته شده با خواص منحصر بفرد می باشد. هدف از این تحقیق جداسازي و خالص سازي جزء آنتوسیانینی عصاره متانولی با استفاده از روش استخراج با فاز جامد و در ادامه شناسایی ترکیبات عصاره خالص شده با استفاده از کروماتوگرافی مایع- آشکارساز جرمی/جرمی بود. به همین منظور عصاره متانولی/آبی - 40/60 - اندام هاي هوایی چاي کوهی با روش استخراج به کمک امواج فراصوت جداسازي شد و در ادامه توسط کارتریج C18 جزء آنتوسیانینی جداسازي شد. سپس ترکیبات عصاره خالص شده با کروماتوگرافی مایع - آشکارساز جرمی/جرمی شناسایی شد. نتایج نشان داد که در گیاه چاي کوهی 22 ترکیب آنتوسیانینی مختلف وجود دارد و عمده ترین ترکیب آنتوسیانینی Cyaniding-3 –galactoside می باشد.
-1مقدمه
آنتوسیانینها جزء ترکیبات فلاونوئیدي هستند و عامل اصلی در ایجاد رنگ صورتی، قرمز و پرتقالی در میوه ها، سبزیجات و گل ها محسوب می شوند. آنتوسیانینها علاوه بر ایجاد رنگ، اثرات مفیدي بر سلامتی انسان دارند - Vatai, Škerget, Knez, - Kareth, Wehowski, & Weidner, 2008 که میتوان به کاهش بیماریهاي عروق کرنري قلب، خواص ضد سرطانی، خواص آنتی اکسیدانی و غیره اشاره کرد . - Hohnova, Štavikova, & Karasek, 2008 - بنابراین خالص سازي و شناسایی این ترکیبات از منابع گیاهی از جایگاه ویژهایی برخوردار است.
سنبله زیبا یا چاي کوهی - Stachys Lavandulifolia - از گیاهانی است که در طب سنتی به عنوان گیاه دارویی از آن استفاده می شود. چاي کوهی، گیاهی از خانوادهي نعنائیان است که به صورت خودرو در ایران میروید.300 گونه از این جنس در جهان وجود دارد که 34 گونهي آن در ایران یافت میشود که فقط 13 گونهي آن بومی ایران است - Khadivi-Khub, Aghaei, & . - Mirjalili, 2014 به منظور شناسایی آنتوسیانینها ابتدا باید آنها را از منابع طبیعی استخراج کرد که در بین تکنولوژيهاي جدید مانند استخراج با مایکروویو، استخراج با سیال فوق بحرانی و غیره - Pan, Yu, Zhu, & Qiao, 2012 - استفاده از امواج فراصوت به دلیل راندمان بالا، سازگاري با محیط زیست، کم خطر بودن، کاهش در زمان و هزینهها و قابل استفاده براي مواد غذایی مختلف، کاربرد بیشتري دارد .
- ; Tao, Zhang, & Sun, 2014Carrera, Ruiz-Rodríguez, Palma, & Barroso, 2012 - با توجه به این که ترکیبات فنولیک موجود در منابع گیاهی از نظر ساختمانی بسیار شبیه به هم هستند آنالیز یک گروه مشخص از آنها کار پیچیده و بسیار سختی است. علاوه بر شباهت ساختاري بین ترکیبات فنولیک و آنتوسیانین ها هنگام استخراج آن ها از منابع گیاهی ترکیبات غیر فنولیکی زیادي نیز با آنها استخراج میشود که مانع آنالیز دقیق این ترکیبات میگردد - Kim . - & Lee, 2002 با توجه به دلایل مذکور، یک مرحله خالص سازي قبل از شناسایی آنتوسیانین ها مورد نیاز است. یکی از روشهاي خالص سازي روش استخراج با فاز جامد - SPE - 1 است.
در این روش معمولا از کارتریج C18 استفاده میشود. کارتریج C18 داراي یک فاز جامد - غالبا از جنس سیلیس - به همراه ترکیبات 18 کربنه میباشد که بر روي فاز جامد تثبیت شده است - Khoo, . - Azlan, Ismail, & Abas, 2012 امروزه به منظور شناسایی ترکیبات فنولیک از روشهاي جدید مانند کروماتوگرافی مایع، کروماتوگرافی گازي و غیره به دلیل دقت بالا، حساسیت زیاد، کار آزمایشگاهی کمتر و زمان کوتاهتر استفاده می شود. کروماتوگرافی مایع به همراه آشکار ساز جرمی/ جرمی یک روش نسبتا جدید است که در سالهاي اخیر براي شناسایی ترکیبات ناشناخته مورد توجه قرار گرفته است . - Simirgiotis, Bórquez, & Schmeda-Hirschmann, 2013 - با توجه به مطالب ذکر شده اهداف این تحقیق استخراج آنتوسیانین ها از گیاه سنبله زیبا به کمک امواج فراصوت و خالص سازي آنها با استفاده از کارتریج C18 و در نهایت شناسایی آنها با استفاده از گروماتوگرافی مایع-آشکارساز جرمی/جرمی است.
-2مواد و روش ها
-1-2تهیه و آماده سازي نمونه
سنبلهي زیبا، از کوههاي زاگرس در منطقهي فریدن - خویگان سفلی - جمع آوري شد. نمونه مورد نظر پس از شناسایی توسط متخصص گیاهشناسی در ظروف پلاستیکی بدون منفذ به آزمایشگاه منتقل، و سپس در دماي اتاق، در سایه خشک شد و با آسیاب - مدل - moulinex پودر گردید.
-2-2استخراج عصاره
2 گرم از نمونه آسیاب شده با 80 میلی لیتر متانول 60 درصد به مدت 14 دقیقه در زیر امواج فراصوت با قدرت 300 وات - در دماي محیط - قرار داده شد سپس عصاره ي به دست آمده با کاغذ صافی صاف گردید و در فریزر در دماي 18 ℃ زیر صفر نگه داري شد.
-3-2 جداسازي و خالص سازي آنتوسیانین ها
به منظور جداسازي آنتوسیانین ها با استفاده از کارتریج C18 ابتدا کارتریج بایستی آماده سازي شود. به این منظور به ترتیب از 10 میلی لیتر اتیل استات خالص، 10 میلی لیتر متانول خالص و 10 میلی لیتر اسید کلریدریک 0/01 نرمال استفاده شد سپس مقدار مشخصی از عصاره از روي فاز جامد کارتریج عبور داده شد - رنگ فاز جامد تقریبا سیاه شود - . براي شستن ناخالصیهایی مانند قندها و ترکیبات محلول در آب، از 6 میلی لیتر اسید کلریدریک 0/01 نرمال استفاده شد و بعد از خشک کردن کارتریج با گاز ازت به مدت 10 دقیقه، کارتریج با 40 میلی لیتر اتیل استات شسته شد تا ترکیبات غیر آنتوسیانینی جدا شود و سپس کارتریج با 6 میلی لیتر متانول اسیدي شده 0/1 - درصد - به منظور جداسازي آنتوسیانین ها شسته شد و در آخر، حلال با تبخیر کننده تحت خلاء در دماي 20 ℃ به طور کامل تبخیر شد و سپس آنتوسیانینها در 5 میلی لیتر آب مقطر دیونیزه شده حل و در دماي زیر صفر نگه داري شد. در شکل - 1 - شماي کلی مراحل نشان داده شده است. . - Kim & Lee, 2002 -
