بخشی از مقاله
چکیده
هدف این مقاله بررسی رابطهی بین جهانی شدن و عناصر آموزش و پرورش میباشد. بسیار شایسته است که آموزش و پرورش در عصر جهانی شدن مورد بررسی قرار گیرد، تا بتوانیم تغییرات لازم را انجام داده و پاسخگوی انسانهای آینده و یادگیری باشیم. بنابراین در این مقاله ضمن پرداختن به تعریف و تاریخچه جهانی شدن تلاش شده است تا به مسائلی در خصوص آموزش و جهانی شدن نظیر مفهوم دانش، مدیریت، معلم، یادگیری، فرایند یاددهی- یادگیری، یادگیرنده؛ محتوی و ارزشیابی در عصر جهانی شدن پرداخته شود تا پیامدهای جهانی شدن برای آموزش و پرورش به خوبی شناخته شود و متناسب شرایط و مقتضات کشور و جهان با اتخاذ تدابیر به موقع تهدیدها را به فرصتها تبدیل کرد.
واژههای کلیدی: جهانی شدن، آموزش، جهانی شدن و عناصر آموزش.
-1مقدمه
عصری که در آن به سر می بریم یعنی پایان هزاره دوم و آغاز هزاره سوم، ویژگی هایی دارد که آن را از اعصار گذشته حتی از قرن بیستم متمایز می سازد. یکی از این ویژگی ها، سرعت بی سابقه ی دگرگونی در همه شئون زندگانی آدمی در سراسر جهان و نزدیک شدن و به هم پیوستن سرنوشت کشورها به یکدیگراست. این نزدیکی و به هم پیوستگی به تعبیر صاحب نظران "جهانی شدن" نام گرفته است - کاردان،. - 1381 از آنجا که آموزش و پرورش یک ضرورت است و پیشرفت جامعه انسانی وابستگی شدیدی به آموزش و پرورش دارد، بنابراین آموزش پرورش باید اکنون و بیش از هر زمان دیگر با این حقیقت روبه رو شود که جامعه جهانی در حال متولد شدن است - رئوف وفقیهی،. - 1379 بنابراین از جمله ساختارهایی که در مسیر فرایند جهانی شدن باید دچار تغییرات اساسی و پویا شود، نظام آموزشی هر کشور است - خسروی و ابراهیمی،. - 1384
آموزش از منظر جهانی شدن نیرویی است که با کمک آن همه افراد می توانند ضمن تعامل با دیگران، نقش خود را در ساختن فرهنگ آینده ایفا کنند و خود را بر مبنای گفته های دیگران به نقد بکشند - مزارعی و شادفر،. - 1388 امروزه تقریبا تمام کسانی که به هر نحو طرفدار توسعه و اصلاحات هستند، در همه جای دنیا از آموزش و پرورش شروع می کنند؛ توجه به اصل تعلیم و تربیت و تلاش در راه آن می تواند امر توسعه را پیش ببرد و با مسیر جهان هماهنگ کند - حقیقت دوست،. - 1381 از آموزش و پرورش انتظار می رود که از تحولات علمی و تکنولوژی، مانند سرعت انتقال اطلاعات با استفاده از شبکه های اینترنتی و ماهواره های دیجیتالی و ... عقب نمانده و بر اساس این تغییر و تحولات، اصلاحات اساسی و بنیادی در، برنامه ها، محتوا و سایر عناصری که باعث مرتفع شدن نیازهای آموزشی پرورشی می شود به وجود آورد تا در فرایند جهانی از قافله انقلاب علمی، فرهنگی، آموزشی و ... عقب نماند. - خسروی و ابراهیمی،. - 1384
-2تعریف و تاریخچه جهانی شدن
رابرتسون - 1992 - 1 معتقد است مفهوم جهانی شدن تا اوایل یا شاید اواسط دهه 1980 اعتبار علمی چندانی نداشت و کاربرد آن از اواسط دهه هشتاد آغاز شد و از آن پس این مفهوم جنبه جهانی پیدا کرد. اگرچه واژه جهانی شدن از دهه هشتاد وارد ادبیات علمی شده است، اما فرآیند جهانی شدن بحث جدیدی نیست. بلکه تاریخ آن به زمان آغاز نوگرایی و ظهور سرمایه داری بر می گردد. البته نوگرایی این فرآیند را تسریع کرده و در طی دوران معاصر موجب تشددگاهی انسان نسبت به آن شده است. رابرتسون تمدن اروپایی را کانون اصلی و خاستگاه تحول جهانی شدن به حساب می آورد. اصلی ترین نکته در برداشت رابرتسون از جهانی شدن، مربوط به تشدید آگاهی جهانی است که پدیده نسبتا جدیدی است.
او مفهوم جهانی شدن را به شرح زیر تشریح کرده است. جهانی شدن یا سیاره ای شن جهان، مفهومی است که هم به فشرده شدن جهان و هم به تشدید آگاهی درباره جهان به عنوان یک کل و هم وابستگی متقابل و واقعی جهان و هم به آگاهی و یکپارچگی جهان در قرن بیستم اشاره می کند. از نظر رابرتسون فرآیندها و کنش هایی که اکنون مفهوم جهانی شدن را برای آن به کار می بریم، قرن هاست که البته به گسست هایی جریان دارد. با این وجود، تمرکز بر جهانی شدن، موضوع جدیدی است - رابرتسون،ترجمه پولادی،. - 1380 مک گرو1 می گوید: جهانی شدن، عبارت است از برقرار روابط متنوع و متقابل بین دولت ها و جوامع که به ایجاد نظام جهانی کنونی انجامیده است
و نیز فرآیندی که از طریق آن، حوادث، تصمیمات و فعالیت ها در یک بخش از جهان، می تواند پیامدهای مهمی برای سایر افراد جوامع در بخش های دیگر کره ی زمین داشته باشد - دیوید،گرو و آنتونی،ترجمه ی صابتی،. - 1382 در مجموع می توان گفت که برای جهانی شدن، تعاریف متعددی ذکر کرده اند. واقعیت آن است که شاید نتوان برای این پدیده به دلیل تعدد ابعاد آن، یک تعریف واحد ارائه داد، اما آنچه که بیش از همه به عنوان تعریف این پدیده ذکر شده، آن است که" جهانی شدن عبارت است از فرآیند فشردگی فزاینده زمان و فضا که به واسطه آن، مردم دنیا کم و بیش و به صورتی نسبتا آگاهانه در جامعه جهانی واحد ادغام می شوند" - گل محمدی،. - 1386
-3آموزش و جهانی شدن
جهانی شدن بر آموزش و پرورش از جهات گوناگون تأثیر گذاشته است و اعمال اصلاحات گوناگونی را در این نهاد اجتماعی موجب شده است. کارنوی2 به سه دسته از این اصلاحات اشاره می کند: 1. اصلاحات ناشی از رقابت: رقابت از اولین تأثیرات جهانی شدن است و نظام های آموزشی از این قاعده مستثنی نیستند. در عرصه ی جهانی شدن اصلاحات ناشی از رقابت ایجاب می نماید آموزش و پرورش به عامل انسانی توجه بیشتری معطوف نماید، به سوی تمرکز زدایی سوق پیدا کند، معیارهای بالاتر آموزشی را مد نظر قرار دهد، به مدیریت پیشرفته منابع آموزشی روی آورد و روش های جذب و آموزش معلمان را بهبود بخشد. 2. اصلاحات مالی: از اولین تأثیرات جهانی شدن بر آموزش و پرورش اصلاحات مالی است. در این راستا تغییر سرمایه گذاری عمومی از سطوح عالی تر آموزشی به سطوح پایین تر، خصوصی سازی آموزش و کاهش هزینه ی هر دانش آموز در تمامی مقاطع تحصیلی از جمله ی این اصلاحات هستند.
