بخشی از مقاله
چکیده
روش سرمایه گذاري در بازار سهام از اهمیت ویژه اي برخورداراست، دراین زمینه دو استراتژي سرمایه گذاري درسهام رشدي و سرمایه گذاري درسهام ارزشی وجود دارد. هدف از این تحقیق طبقه بندي سهام رشدي و ارزشی در بورس اوراق بهادار تهران میباشد. دوره مورد مطالعه سالهاي 1392-1393 و نمونه انتخابی55 شرکت فعال در صنعت محصولات غذایی،آشامیدنی و قند و شکر از میان شرکت هاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران میباشد. روش کار استفاده از الگوریتم FCM و نسبت هاي : P/E, P/S, P/BV, P/DPS, DEBT/E می باشد که این نسبت ها درمرور ادبیات پژوهش هاي متعدد به آنها اشاره شده است.نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که سه دسته سهام هاي: رشدي - 34,5درصد - و ارزشی - 43,7درصد - و نیمه رشدي-نیمه ارزشی که ما آن را نیمه رشدي می نامیم - 21,8درصد - از طریق طبقه بندي ایجاد شد.
کلمات کلیدي: سهام، رشدي، ارزشی، خوشه بندي، الگوریتم FCM
.1مقدمه
سهام ارزشی، سهامی است که قیمت آن نسبت به جریانهاي نقدي، سود تقسیمی و ارزش دفتري آنها، پایینتر از میانگین بازار است سرمایهگذاران براي سرمایهگذاري در سهام ارزشی، به ارزش روز شرکت توجه میکنند، بدون آن که انتظار رشد چشمگیر و یا عمده در سودآوري شرکت داشته باشند. به همین علت، این گونه سرمایهگذاران نسبت به سرمایهگذاران در سهام رشدي از حاشیه اطمینان بالاتري برخوردارند. سهام ارزشی متعلق به شرکتهایی است که از نظر سودآوري وضعیتی مطلوب دارند، اما بازار، سهام آنها را به صورت موقت، زیر ارزش ذاتی ارزشگذاري کرده است. بنابراین انتظار سرمایهگذاران این است که بازار، این اشتباه در قیمتگذاري را کشف کند و قیمت این سهام افزایش یابد.[1]
سهام رشدي سهامی است که قیمت آن نسبت به جریانهاي نقدي، سود تقسیمی و ارزش دفتري آنها بالاتر از میانگین بازار است. سهام رشدي متعلق به شرکتهایی است که هنوز به مرحله بلوغ نرسیدهاند و تا حد امکان از توزیع سود، خودداري میکنند. این شرکتهاعموماً داراي فرصتهاي سرمایهگذاري مناسب هستند.[1]سهام ها غالبا توسط سرمایه گذاران به دو دسته سهام هاي رشدي و سهام هاي ارزشی طبقه بندي می شوند.سهام هاي ارزشی سهام هایی هستند که به طور نسبی قیمت بازاري پایین در تخمین ها داشته و این ارزش پایین در برخی نسبت ها از قبیل: نسبت قیمت به ارزش دفتري - - P/BV، قیمت به سود - - P/E و نسبت قیمت به جریان نقدي - - P/CFداراي مقداري پایین هستند.
سهام هاي رشدي سهام هایی هستند که به طور نسبی قیمت بالا در تخمین ها داشته و این ارزش بالا در نسبت هاي ذکر شده مشهود است[2] .سهام هاي رشدي در نسبت هایی دیگري مانند قیمت به فروش - P/S - نیز مطرح می شوندکه سهام هاي رشدي معرفی شده داراي مقدار بالاي این نسبت هستند در حالی که سهام هاي داراي مقدار هاي پایین در این نسبت سهام هاي ارزشی هستند.[3] در سال هاي اخیرمحققان زیادي این دیدگاه را پذیرفته اند که سهام هاي رشدي و سهام هاي ارزشی دو مشخصه متفاوت را از خود به نمایش می گذارند.[4]یکی از تفسیر هاي ممکن در مورد تفاوت قیمت سهام رشدي و ارزشی می تواند تغییرات رسیک ناشی از زمان باشد.
این ریسک همان تفاوت ریسک بین استراتژي انتخاب سهام ارزشی از سهام رشدي است که البته این اختلاف مقدار در شرایط بد بازار که ریسک مورد انتظار در آن افزایش یافته ،بیش تر شده و همچنین در شرایط خوب بازار که ریسک مورد انتظار کاهش یافته است، کمتر می شود.[5]البته این نیز حائز اهمیت است که در سهام هاي ارزشی مقدار بتا و ریسک مورد انتظار بازار، داراي همبستگی مثبت و در سهام هاي رشدي داراي همبستگی منفی است.[6]بتا در سهام هاي ارزشی بالاتر از بتا در سهام هاي رشدي در شرایط خوب بازار است اما در شرایط بد بازار این ماجرا دقیقا بر عکس است.[7]همچنین سهام ارزشی، سرمایه گذاران را در معرض ریسک کمتر قرار نمی دهد.
قیمت گذاري اشتباه در واقع منبع ایجاد اختلاف سهام هاي رشدي از ارزشی است[8] .در واقع این گونه می توان گفت که علت قیمت پایین سهام ارزشی اشتباه بازار در تخمین ارزش سهام و ایجاد قیمت مناسب است.در واقع یکی از بیش ترین روش هاي مورد استفاده براي سرمایه گذاري، استراتژي سرمایه گذاري ارزشی است .سرمایه گذاران سهام هاي ارزشی را بجاي سهام رشدي خریداري کرده، از این طریق از سود بلند مدت که ناشی از متوسط بازگشت بالاتر سرمایه گذاري روي سهام ارزشی است بهره مند می شوند. [8] وزن دهی بیش از حد روي عملکرد گذشته سهام هاي رشدي باعث اشتباه در برآورد قیمت این نوع از سهام هاي می شود.
لذا سهام داران در واقع انتخاب هاي غیر بهینه را انجام میدهند.این دلیلی براي عقلانی بودن فروش سهامی است که بیش از حد ارزش گذاري شده و خرید سهامی است که کمتر از ارزش واقعی آن ارزش گذاري شده می باشد لذا، اهمیت این مورد که کدام یک از سهام ها رشدي و کدام یک ارزشی است پررنگ می گردد چرا که تاثیر بر تصمیم گیري و انتخاب سبد سهام دارد.[9] بازگشت به ازاي هر سهام به نسبت هایی از قبیل نسبت درآمد به هزینه - - E/P، نسبت جریان مالی به قیمت - - CF/P، نسبت ارزش دفتري به ارزش بازاري - BV/M - ، و هم چنین به طور منفی به اندازه شرکت مربوط است.[10] مطالعات مشابهی در مورد بازار هاي آسیا به ندرت یافت می شود - به جز ژاپن - .
در مورد سنگاپور نیز مطالعاتی براي در این مورد انجام شده و از نسبت - E/P - و اندازه شرکت ها استفاده شده و مشخص شده است که اثر اندازه شرکت در رتبه دوم قرار دارد .[11]در این مطالعه سعی بر آن است که بتوانیم سهام هاي رشدي و ارزشی را با استفاده از الگوریتم FCM طبقه بندي بنماییم. به اندازه شرکت ها دسترسی نداریم از وارد کردن آن به مدل پرهیز میکنیم. با توجه به اینکه نمی توان همه بورس را در این دو گروه طبقه بندي کرد، لذا استفاده از گروه سومی که داراي برخی معیار ها از خصوصیت ارزشی و برخی ار خصویات هاي رشدي است، لازم به نظر میرسد.علاوه بر آن با توجه به اطلاعات جمع آوري شده براي طبقه بندي سهام از نسبت هاي , P/E P/S , P/BV , P/DPS , DEBT/E استفاده می نماییم.
.2نظریه و مدل مورد استفاده .1,2 خوشه بندي
خوشه بندي از ابزارهاي متداول داده کاوي بوده که به استخراج دسته هایی با حداکثر شباهت بین عناصر داخل دسته و حداقل شباهت با عناصر سایر دسته ها میپردازد. این تشابه یا عدم تشابه براساس معیارهاي اندازه گیري فاصله تعریف میشود.در خوشه بندي کلاسیک، هر نمونه ورودي متعلق به یک و فقط یک خوشه است و نمی تواند عضو دو خوشه و یا بیشتر باشد. به عبارتی خوشه ها همپوشانی ندارند در حالیکه در خوشه بندي فازي یک نمونه می تواند متعلق به بیش از یک خوشه باشد. خوشهبندي فازي به کشف مدلهاي فازي از داده ها می پردازد. روش هاي تحلیل خوشه ها به دو روش عمده سلسه مراتبی و تفکیکی تقسیم می شوند.[12]هدف از خوشه بندي، تقسیم بندي داده هاي موجود به چند گروه است که دادههاي گروه هاي مختلف حداکثر تفاوت ممکن را از هم داشته باشند و داده هاي موجود در یک گروه بسیار به هم شبیه باشند. خوشه بندي با کلاس بندي تفاوت دارد و این تفاوت به برچسب دار بودن و نبودن دسته ها مربوط می شود.
.2,2 خوشه بندي فازي
ایده بنیادین در خوشه بندي فازي به این ترتیب است که فرض کنیم هر خوشه مجموعه اي از عناصر است. سپس با تغییر در تعریف عضویت عناصر در این مجموعه از حالتی که یک عنصر فقط بتواند عضو یک خوشه باشد، به حالتی که هر عنصر می تواند با درجه عضویت هاي مختلف داخل چندین خوشه قرار بگیرد، دسته بندي هایی که انطباق بیشتري با واقعیت دارند ارائه کنیم. پروسه بهینه سازي از مجموعه اي از نماینده هاي اولیه یا یک تقسیم بندي اولیه شروع شده و مراحل آن تا زمان همگرایی الگوریتم که در آن معیار کارایی به یک مقدار ایستا برسد ادامه می یابند.[13]
.3,2 الگوریتم Fuzzy C-Means
نخستین نسخه این الگوریتم در سال 1973 توسط دودا و هارت ارائه شد که یک خوشه بندي دقیق انجام میداد.[14] از آنجایی که برخی داده ها به خوشه هاي متعدد وابستگی داشتند، امکان قرار دادن آنها در یک خوشه وجود نداشت، بر اساس همین ایده دان نسخه فازي الگوریتم را ارائه نمود .[15] الگوریتم بارها مورد بازبینی قرار گرفت تا در نهایت ارائه نسخه نهایی الگوریتم و نیز معرفی m به عنوان fuzzifier توسط بزدك صورت گرفت.[16]روش خوشه بندي فازي C-meansپرکاربردترین الگوریتم براي تشخیص بخشهاي فازي مقید است. یک بخش فازي مقید به طور خلاصه به شکل زیرتوصیف می شود.
فرض کنیم و} - - مقادیرمربوط به k امین ویژگی هستند - مجموعه اي از n بردار ویژگی با - - تعداد زیر مجموعه هاي فازي - خوشه ها - تعریف شده در X است. با داشتن تابع تعلق بردارkام به خوشه iام که به شکل بیان می شود و با ارضاي 3 شرط: یک خوشه فازي،یک بخش مقید در X می سازند. هرگاه اخرین شرط ارضا نشود گفته می شود که تفکیک فازي انجام شده نامقید است. همان طور که گفته شد، الگوریتم} استاندارد,{,…خوشه بندي }FCM یک,…روش,{سلسله مراتبی مقید است و هدف آن اختصاص دادن یک تفکیک فازي مجموعه اي از ویژگی ها در c خوشه ، با نماینده هاي، است به طوریکه شرط - 1 - که اندازه گیري تناسب بین خوشه ها و مجموعه نمایندگی هاي خوشه ها است، به طور محلی کمینه شود.
فازي - بودن در معدله - 1 - فاصله اقلیدسی اندازه گیري کننده بین یک جفت از بردار هاي ویژگی است.پارامتر m ، ∈ - 1,∞ - ، پارامتري است که شدت درجه تعلق ها را براي هر ویژگی k کنترل می کند.معادلات بالا یک پروسه تکراري بهینه سازي را تشکیل می دهد.در الگوریتم مربوطه یک درجه تعلق اولیه براي هر ویژگی در هر kدر هر خوشه در نظر گرفته شده و مراحل تخصیص و نمایش تا زمان همگرا شدن - رسیدن Jبه یک مقدار ایستا کهنشان دهنده یک مینیمم محلی است - تکرارمی شوند. در مرحله نمایش، درجه تعلق هر ویژگی در خوشه معادله - 2 - ،به روز شده و در مرحله تخصیص درجه
