بخشی از مقاله
چکیده
فرآیند زنجیره تامین،شامل کلیه فعالیت های مربوط به گردش،جابجایی وتبدیل مواد خام به محصول نهایی وتحویل آن به مشتری است. مدل مرجع عملیات زنجیره تامین - SCOR - ٌتوسط انجمنی با حضور سازمان از صنایع مختلف شامل تولید کنندگان،توزیع کنندگان وخرده فروشان ودرسال شکل گرفت و مدل مرجعی است که برقراری ارتباطات موثر را میان شرکای زنجیره تامین فراهم می آوردوبرای تشریح فعالیت های مربوط به مراحل تامین تقاضای مشتری تدوین شده است . یکی از ابزارهای مدیریتی، مدل تعالی سازمانی 2 EFQM است که توسط بنیاد مدیریت کیفیت اروپا ارائه و در سال به رسمیت شناخته شد و به منظور ارزیابی و شناخت تمام سطوح سازمان و ایجاد نظم در سیستم مدیریتی به کار می رود.
به عنوان مطالعه موردی،ا ین مقاله به تشریح فعالیت های زنجیره تامین شرکت صنعت قند کردستان با استفاده از مدل فرآیندی SCOR وارزیابی فعالیت های مذکور با استفاده از مدل فرآیندی EFQMمی پردازد.
مقدمه
امروزه شدت رقابت،سبب شده است که سازمان ها در پی شناسایی شایستگی ها وتوانایی های محوری خود باشند وفقط بر روی این شایستگی ها وتوانایی ها متمرکز شوند .امروزه سازمان های پیشرو،عموما "ازمحصولات وخدمات سایر سازمان ها بهره می گیرند تا محصول خود را با کیفیتی مناسب ومتناسب با خواسته های مشتریان وبه موقع در اختیار آنان قراردهند.این سازمان ها در کنار هم تشکیل یک زنجیره ای را می دهند که به آن زنجیره تامینَگفته می شود.
در دنیای کسب وکار،دوران رقابت های میان ساز مانی به سر آمده و نوبت به رقابت میان زنجیره های تامین رسیده است .همکاری در زنجیره تامین کار پیچید ه ای است که جز با نگرش فرآیندی امکان پذیر نمی باشد .در نگرش فرآیندی،ورودی ها وخروجی های هر یک از فرآیندها یا سازمان ها مشخص است وعلل وعوامل مشکلات احتمالی، قابل شناسایی است.
بنابراین،تدوین نقشه فرآیندی،یکی از اصول پیاده سازی زنجیره تامین می باشد . سال ها تجربه سازمان های بین المللی در زمینه پیاده سازی زنجیره تامین منجر به پیدایش یک مدل مرجع به نا مSCORشده است. دریک تقسیم بندی کلی، روشهای اندازه گیری زنجیره تأمین را می توان در پنج طبقه روش های ارزیابی عملکرد سنتی، سیستم های ارزیابی عملکرد در سطح جهانی، مدل SCOR، مدل کارت امتیاز متوازن و مدلهای خاص هر زنجیره تأمین طبقه بندی کرد که مدل تعالیEFQMیکی از سیستم های ارزیابی عملکرد در سطح جهانی بوده وبرای ارزیابی عملکرد سازمان ها به کارمی رود . این مقاله به بررسی وتشریح فعالیت های زنجیره تامین شرکت صنعت قند کردستان با استفاده ازمدلSCORمی پردازد و فعالیت های زنجیره تامین شرکت مذکور را از طریق مدل تعالیEFQMمورد ارزیابی قرار می دهد.
مفهوم زنجیره تامین ومدیریت زنجیره تامین
اصطلاح مدیریت زنجیره تأمین در طول سال ظهور یافت و در سال به صورت آشکار مورد استفاده قرار گرفت. قبل از این زمان سازمانها به جای اصطلاح مدیریت زنجیره تأمین از اصطلاحاتی همچون لجستیک و مدیریت عملیات استفاده می کردند.
زنجیره تأمین، شبکه ای از تسهیلات و ابزارهای توزیع است که به انجام و فراهم سازی مواد و حمل و نقل مواد نیمه ساخته یا مواد برای محصولات ساخته نشده می پردازند و محصولات ساخته شده را در بین مشتریان توزیع می کنند.
مدیریت زنجیره تأمین ، هماهنگی بین تولید، موجودی، مکان و حمل و نقل در میان شرکای هر زنجیره تأمین برای دستیابی به بهترین ترکیب پاسخگو و کارآمد برای بازاری که در آن خدمت رسانی صورت می گیرد، می باشد.
مدیریت زنجیره تأمین نیازمند بهبود در دو سطح خدمات مشتری و عملیات داخلی کارآمد در زنجیره تأمین می باشد . خدمات مشتری به منظور نرخ بالای تکمیل سفارش، نرخ بالای تحویل به موقع و نرخ کمی از محصولات برگشتی توسط مشتری باید در نظر گرفته شود . خدمات و کارایی داخلی عملیات های سازمان در زنجیره تأمین به منظور افزایش برگردان سرمایه به سازمان از موجودی و دارایی می باشد و برای اینکه راه ه ایی را برای کاهش هزینه های خرید و هزینه های عملیات پیدا نماید.
زنجیره تامین در صنعت قند و شکر
کربوهیدرات ها که اغلب افراد آن را به عنوان نشاسته وقند می شناسند،یکی از منابع عمده و ارزان تامین انرژی در سبد غذایی خانوار می باشد وبیشترین جزء غذا را تشکیل می دهد.شکر به عنوان ماده غذایی انرژی زا تنها ماده غذایی است که به طور خالص می توان آن را تولید کرد وبه لحاظ مزه شیرین وطعم مطبوع و منبع ارزان تامین انرژی نسبت به سایر مواد غذایی،تقاضا برای مصرف آن در ایران وسایر کشورهای در حال توسعه همواره رو به افزایش است.
صنعت قند وشکر از جمله صنایعی است که بیشترین ارتباط را با حلقه های پیشین وپسین در زنجیره تولید اقتصاد ملی دارد .مهم ترین بخش های تامین کننده ورودی های صنعت قند و شکر بخش کشاورزی - مواد اولیه، چغندرقند ونیشکر - ،بخش صنعت - تجهیزات سرمایه ای - ،بخش نفت - تامین انرژی - ،حمل ونقل وبازرگانی - خدمات حمل - می باشند.
مواد اولیه این زنجیره توسط سه بخش کشاورزی،واردات وبسته بندی تامین می شود .مهم ترین گام در تولید قند وشکرتامین نهاده های اولیه آن یعنی چغندر قند ونیشکر است واز این جهت صنعت قند وشکر وابستگی شدید به بخش کشاورزی دارد واثرات ع وامل موثر در زراعت این محصولات مستقیما "به صنعت وسایر بخش های وابسته منعکس شده و آن ها را متاثر می سازد .همچنین در زنجیره تولید این صنعت محصولات شکر،قند،ملاس وباگاس می باشد.
تولید شکر در دو بعد چغندری ونیشکری قابل ارزیابی ومطالعه است .شکر چغندری به دلیل میزان عملکرد در هکتار،پایین بودن نسبت ظرفیت اسمی،ضریب استحصال وعیار چغندر قند،خرده مالکی بودن زمین های کشاورزی،محدودیت های منابع ومهم ترین آن آب و سطح حمایت های دولت از تولید کنندگان،در مقایسه با رقبای جهانی از جایگاه ضعیف تری برخوردار می باشد .لیکن در بخش نیشکری به جهت شرایط مساعد آب و هوایی و بالا بودن نسبی راندمان در واحد سطح،عمر کم کارخانجات،بالا بودن نسبی ظرفیت اسمی کارخانه و...در مقایسه باتولید شکر چغندری وشکر جهانی از مزیت نسبی برخورداراست. درشکل - ٌ - زنجیره تامین در صنایع قند وشکر نشان داده شده است.
