مقاله در مورد بسته بندی مدرن مواد غذایی

بخشی از مقاله

مقدمه :
آن چه در این جا می خوانید فکری نیست که تازه در ذهن ما شکل گرفته باشد . حتی حرف تازه ای هم نیست و پیش از این بارها درباره آن نوشته ایم و گفته ایم . با این حال امید داریم که با تکرار این نوشته ها و گفته ها بستر مناسب برای حرکت های سازنده ای چون سازمان نظام بسته بندی فراهم شود .

امروز روزی دیگر است . همان طور که دیگر کسی گرافیک را با ترافیک اشتباه نمی گیرد می توان گفت بسته بندی و کارکردهای مهم آن امروز برای طبقات مختلف جامعه عاملی شناخته شده است . اما آشنا بودن جامعه با عاملی به نام بسته بندی به تنهایی نمی تواند نکته ای مثبت ارزیابی شده و باعث عافیت به خیر شدن دست اندرکاران بسته بندی شود . زیرا بسته بندی نیز مانند هر تکنیک و روشی می تواند در دو جهت خیر و شر مورد بهره برداری قرار گیرد .

بسته بندی می تواند عاملی برای فریب خریداران باشد . متأسفانه انتهای چنین مسیری تا بدترین شکل آن یعنی معلولیت و مرگ و ورشکستگی برای مصرف کنندگان قابل تصور است .
شاید در سالهای گذشته که بسته بندی در کشور ما این چنین فراگیر نشده بود خطر سوء استفاده از بسته بندی نزد مردم و مسئولان چندان مهم و واقعی به نظر نمی آمد .

رشد سریع فن آوری بسته بندی در همه جای دنیا از جمله ایران سطح کیفی کلاهبرداری به وسیله بسته بندی را آن قدر بالا برده که تنها و تنها متخصصان امر می توانند تخلف ها را تشخیص دهند .
دست اندر کاران بسته بندی باید بدانند که رشد و توسعه صنعت بسته بندی شمشیری دولبه است که به موازات خدمت به مصرف کنندگان اگر در خدمت سود جویان قرار گیرد می تواند به مصرف کننده و سایر دست اندرکاران و زحمتکشان عرصه بسته بندی صدمات ریشه ای بزند .
مشکلاتی که در این رابطه پیش می آید تنها در پیدایش ذهنیت بد در مصرف کنندگان خلاصه نمی شود . بلکه مشکل اصلی از آن جا شروع می شود که پای عده ای خارج از اهالی بسته بندی به این صنعت باز می شود . البته نه برای سرمایه گذاری که برای قانون گذاری و ایجاد ضابطه های ریز و درشت .

قانون چیز خوبی است به شرطی که در جریان تدوین حدود و قانون همه طرف های صالح ذی نفع به صورت فعال حضور داشته باشند.
تخلف در بسته بندی تنها در حوزه مواد غذایی و سلامت مصرف کننده نیست . یک جامعه صنفی مانند یک خانواده است که مسائل گوناگونی را در خود دارد. ضمن این که پیش کشیدن بحث تخلف تنها یک مثال واضح برای معضلات درون صنفی است . اگر نه ضرورت وجودی نظام های صنفی هیچ گاه محدود به بحث تخلفات نبوده و نیست .
گفتنی است استفاده از واژه صنف در این مطلب طبق تعاریف اداری و دولتی آن که در نهایت به

مجمع امور صنفی باز می گردد نمی باشد . اتفاقاً یکی از کانون های مشکلات همین تمایز بحث صنف و صنعت البته از جنبه اداری آن است . در این جا هدف از کاربرد واژه صنف کمک گرفتن از این کلمه برای جمع بندی تلاش های همه دست اندرکاران بسته بندی است که نتیجه مشترکی در ذهن و دید عامه دارد و آن" بسته بندی" است .
هشیار باشیم با آن دست اندرکاران صنعت بسته بندی هر کدام کم و بیش یک واحد تولیدی یا خدماتی محسوب می شوند که در گرایش های متنوعی از صنعت فعالیت می کنند اما نوع نقش بسته بندی در عرصه تولید به شکلی است که تصمیم گیری در بسیاری از موضوعات مربوط به چرخه تولید و عرضه می تواند همه بخش بسته بندی را تحت تأثیر قرار دهد .
برای مثال بسیاری از تصمیمات مربوط به بهداشت کالاهای تولیدی رابطه ای مستقیم با موضوع بسته بندی داشته و می تواند موج هایی را وارد این صنعت کند . در این راستا عده ای از اهالی بسته بندی خوشبخت و عده ای نیز بدبخت می شوند . از طرفی نمی توان گفت همه این موج ها مثبت و به جا بوده اند . شاید فردا عده ای دیگر از زحمت کشان بخش بسته بندی گرفتار یکی از موج های ویرانگری شوند که از بیرون صنف به آن وارد می شود .
از آن جا که بسته بندی راجع به هر چیزی می تواند معنی شود و از آن جاکه این مفهوم ، صنایع و حرفه های گوناگون و گاهی متضادی را زیر چتر خود دارد همواره در همگرایی دچار مشکل بوده است . این موضوع باعث شده هر از چند گاهی مدیر یا کارشناسی که تازه از راه رسیده با دیدن چندی از معضلات موجود هیجان زده شده از طریق تریبون هایی که همیشه برای دولت موجود است به اظهار عقیده و باید و نباید بپردازد .
دست اندرکاران بخش بسته بندی باید بدانند که هر چه به لطف زحمات و سرمایه ایشان ضرورت و کیفیت بسته بندی در کشور بیشتر توسعه می یابد واقعیتی به نام بسته بندی عیان تر شده و عده بیشتری علاقه مند به اظهار نظر در آن می شوند و البته بسیاری از ایشان قصد انقلاب در این بخش را دارند !
هر چه دست اندرکاران بخش بسته بندی و قدیمیهای آن دیرتر به فکر همگرایی و اصلاح صنف خود بپردازند تعداد و قدمت تصمیم گیرانی که از بیرون گود برای ایشان تعیین تکلیف می کنند بیشتر شده و بعضی قوانین و سلیقه ها نهادینه می شوند .
صنایع بسته بندی پیش از این نیز موضوع متولی غیر خودی را تجربه کرده اند . عدم همگرایی میان اهالی یک صنف یا منطقه فرصت خوبی است برای غیر خودی هایی که با روش های گوناگون به حکمیت پرداخته و احکام سلیقه ای صادر کنند .
بسته بندی یک مفهوم کلی و نسبی است . نشانه ها و حد مرز مطلق ندارد . بخش بسته بندی از صنایع و حرفه های گوناگونی تشکیل شده که هر کدام راه خود را می روند اما ترکیب آنها یک نام دارد و آن " بسته بندی " است . به عبارت دیگر با آن که قوانین بازار ، استاندارد ها و کنترل کیفی محصولات هر یک از صنایعی که به بسته بندی مربوط می شوند منحصر به همان صنعت هستند اما به دلیل ترکیب های متفاوتی که می توان از این مجموعه به دست آورد نیاز به یک نظام و کنترل نیز در چارچوب کلی بسته بندی احساس می شود .
اما این تنها بخش از صنعت و خدمات در یک کشور نیست که دچار این تنوع است . صنعت

ساختمان نیز مجموعه ای است از محصولات و تخصصهای متفاوت که ترکیب آنها چیزی به نام ساختمان است . ترکیب نقش اول را در بسته بندی و ساختمان ایفا می کند .
آیا به جز این است که یکی از سازمان های مسئول در برابر بحث های کیفی ساخت و ساز همین سازمان نظام مهندسی ساختمان است ؟ زیرا ساختمان محصولی است از ترکیب عناصری متفاوت که با کیفیت هایی متفاوت جمع شده و با روش های متفاوتی با یکدیگر ترکیب می شوند . این مجموعه از طراحی خیال انگیز یک فضای سه بعدی تا کیفیت لوله های به کار رفته برای فاضلاب را شامل می شود .
در واقع ترکیب این عناصر از معنوی تا مادی و پدید آورندگان آنها را تشکلی سازماندهی می کند . آن تشکل یک سازمان نظام مهندسی است .
معضل اصلی بسته بندی کیفیت عناصر تشکیل دهنده نیست . معضل در ترکیب عناصر است . نمی توان تمام مقوا سازی ها را واداشت تحت یک استاندارد خاص مقوا تولید کنند . بلکه بر استاندارد ترکیبات بسته ای که در آن از مقوا استفاده می شود باید نظارت کرد .
بسته بندی نیاز به سازمان نظام بسته بندی دارد تا بر ترکیبی که به نام بسته بندی معرفی می شود نظارت کند . تنها در قالب چنین سازمانی است که می توان سطح عمومی بسته بندی را رشد داد . سازمان نظام بسته بندی از بازی خوردن دست اندرکاران بسته بندی توسط این اداره و آن اداره دولتی جلوگیری می کند و یا از شدت آن می کاهد.
این یک واقعیت است که خود دولت نیز در مواجهه با بخش بسته بندی دچار سرگردانی است . یعنی دولت برای وضع قوانین درباره بسته بندی نمی تواند همه طرف های ذی نفع در قضیه را شناخته و طرف مشورت قرار دهد . از این جهت است که گاهی مصوبات و ابلاغیه های بعضی از مؤسسات و سازمان های دولتی مورد پذیرش همه طرف های صلاحیت دار بسته بندی نیستند .
سازمان نظام بسته بندی در ایجاد یکپارچگی و حرکت هدفمند و برنامه دار بخش بسته بندی کشور بسیار مؤثر خواهد بود . کشور ما پیش از این نیز سازمان هایی از این دست را تجربه کرده و در حال بهره برداری از آنها است . با وجود اختلافاتی که بین بخش بسته بندی با بخش ساختمان یا پزشکی کشور وجود دارد با این حال می توان از مدل تشکیلات سازمانی و روش اداره این سازمان ها و تجربه های موجود در آنها برای ایجاد و راهبری سازمان بسته بندی کشور بهره گرفت .
سازمان نظام بسته بندی بهترین جایگاه برای اصلاح امور کلی مربوط به بسته بندی در کشور است که با حضور سرمایه های علمی و عملی این بخش فراگیر و در کنار نمایندگانی از سازمان های دولتی مربوطه شکل می گیرد .

ضرورت توجه به بسته بندی مواد غذایی
وقتی محصولات مشابه مصرفی و یا صادراتی هر یک از کشورهای پیش رفته و یا در حال توسعه و حتی برخی از کشورهای جهان سوم را مشاهده کنیم ، به نکات ذیل برخورد می کنیم :
1 ـ اولین نکته ای که فوراً جلب توجه کرده و ما را به خرید آن کالا وامی دارد ، ظاهر عالی بسته بندی است که رفاه و راحتی مصرف کننده را در نظر گرفته است . سالم بودن محصول درون بسته بندی است .
3 ـ نکته بعد مشخص بودن تاریخ تولید و تاریخ انقضاء محصول است که به طور واضح بر روی بسته بندی ها درج می شود .
4 ـ چهارمین نکته که تولید کنندگان باید ضمن مراعات ، آن را وظیفه برای خود بدانند ، رفاه مصرف کننده در زمان استفاده از محصول عرضه شده است .
ولی متأسفانه این چهار نکته از سوی تولید کنندگان ایرانی به درستی اجرا نمی شود و برخی برای کسب درآمد بیش تر و آسان تر بدون آینده نگری و حفظ منافع ملی ، به نوع بسته بندی ، کیفیت محصول و رفاه مصرف کننده اهمیت چندانی نمی دهند . با یک بررسی و جمع بندی متوجه می شویم محصولات عرضه شده ایران در کشورهای دیگر دارای ایرادهای زیادی است . آن هم محصولاتی بی رقیب نظیر پسته رفسنجان ، زعفران قائنات ، زیره کرمان ، کشمش ملایر ، گلاب قمصر کاشان ، گردوی تویسرکان و لرستان و ... که باید در بسته بندی های عالی و منحصر به فرد عرضه شوند . ولی متأسفانه هنوز هم با بسته بندی های ابتدایی صادر می شوند ، البته ناگفته نماند تعدادی از صادرکنندگان ضمن آن که بسته بندی کالایشان در حد عالی است محتویات عالی تری نیز عرضه می کنند .
گذر بسته بندی
به طور کلی ظهور انقلاب صنعتی به راستی تحول اساسی در نظام تولید کالایی ایجاد کرد و جهان را با فوران کالاهای گوناگون روبه رو کرد . تنوع کالاها و رقابت فشرده میان تولید کنندگان و بازرگانان به تدریج هنر را نیز علاوه بر علوم دیگر وارد مجموعه سیستم بسته بندی کرد .
با پیشرفت بیشتر علوم دیگری نظیر روانشناسی فردی ، اجتماعی وارگونی به این مجموعه اضافه شد . توسعه بسته بندی سبب مستقل شدن این صنعت از مجموعه صنایع دیگر شد و رقابت و نیاز سبب سبب گردید که صنایع بسته بندی سهم قابل توجه از بودجه شرکت های تولیدی را به خود اختصاص دهد ، که امروزه صنایع بسته بندی تبدیل به یک تکنولوژی قدرتمند شده است . و اکنون این صنعت در دانشگاه های معروفی نظیر : سن خوزه ، ... مورد تدریس علاقمندان قرار گرفته است .
واقعیت حاکم بر جهان کنونی آن است که حیطه صنعت مواد غذایی در دنیا از گسترش زیادی برخوردار است .
از نظر فروش ، صنایع غذایی بزرگ ترین صنعت است وفور فرآورده های غذایی ، نتیجه راندمان عملیات از طریق به کارگیری علوم مختلف و تکنولوژی نوین می باشد . در این میان صنایع بسته بندی یکی از شاخص های اصلی می باشد که متأسفانه در کشور ما صنعت بسیار جوانی است که در صورت توجه به این صنعت و به روز نگری و به روزداری آن می توان افزایش تقاضا در سطوح داخلی و بین المللی محصولات تولیدی کشور را ارتقا قابل ملاحظه بخشید .
اگر بخواهیم در یک نگاه به مشکلات صنعت بسته بندی کشور بپردازیم می توان به موارد زیر به طور اخص اشاره نمود :

1. قدمت و فرسودگی نسبی ماشین آلات موجود در صنعت بسته بندی
2. پایین بودن سرعت تولید ماشین آلات در مقایسه با مشابه خارجی
3. ظرفیت های پایین صنعت بسته بندی
4. بالا بودن هزینه های بسته بندی در کشور نسبت به متوسط جهانی
با توجه به عوامل فوق ، وارداتی بودن اکثر مواد اولیه مورد نیاز این صنعت (ودر نتیجه گران بودن آنها ، عدم آشنایی نسبی دست اندرکاران این صنعت با استانداردهای بین المللی ، وجود ضا

یعات زیاد در این صنعت ، ضعف تکنولوژی بسته بندی که در جای خود کیفیت کالا را نیز تحت الشعاع قرارمی دهد ، عدم تطابق نوع چاپ با نوع بسته بندی به دلیل عدم وجود چاپ های مناسب ) توجیه پذیر است .
برای جبران این خلاء ها در کشور چه شیوه ای را باید به کار برد ؟
پس از انجام مطالعات گسترده اقدام به تجهیز خطوط تولید خود به آخرین دستیافته های این صنعت در جهان نموده و با صرف هزینه های ارزی و ريالی فراوان و به کارگیری متخصصین علوم مربوط ، ادبیات بسته بندی در کشور را به منظور همزمان و کامل خواسته های متنوع تولید کنندگان خصوصاً گروه مواد غذایی و از طرفی مصرف کنندگان متعدد داخلی و خارجی با رویکردی جدید بازخوان کرد . بنابراین بهره مندی از تکنولوژی برتر بسته بندی صنعتی ترین کشورهای دنیا نظیر آلمان که بی تردید یکی از کشورهای ممتاز ساخت ماشین آلات پیشرفته صنعت بسته بندی در جهان محسوب می گردد ، و از سویی استفاده همزمان از صاحب نام ترین شرکت های چاپ فوق مدرن در دنیا ، این توانایی را به ما خواهد بخشیده است تا به ضعف صنعت بسته بندی در کشور پایان داده و بتوانیم در کنار محصولات ارزشمند و با کیفیت داخلی حضوری مکمل و قوی با برند ایرانی داشته باشیم .
اگر بخواهیم به بخش کوچکی از خواسته ها و انتظارات مصرف کنندگان و تولید کنندگان با تمرکز بر بسته بندی مواد غذایی بپردازیم باید دید که به چه مواردی توجه کرد ؟
1. تطابق تکنیکی و کمک به سیاست های استراتژیک ( راهبردی ) تولید در پیشبرد فروش
2. اثر گذاری بی نظیر بر نحوه توزیع و فروش داخلی و خارجی با حفظ عوامل اساسی مورد نظر تولید کننده و مصرف کننده
3. چیدمان و تبعیت مناسب هندسی در مکان های تولید انبارش و توزیع
4. سهولت در تولید
5. منطقی تر شدن بهاء تمام شده در سیکل اقتصادی
6. مقاومت شیمیایی بسته در مقابل محصول و تأثیرات متقابل آنها
7. مقاومت در برابر عوامل محیطی
8. توانایی تولید انبوه و توزیع مستمر و بی وقفه در راستای برنامه ریزی تولید کارخانجات
9. جلوگیری از ایجاد فضای مرده در بسته بندی اولیه و ثانویه
10. رعایت قوانین و استاندارد های بین المللی و داخلی
11. طول عمر مفید بسته
12. امکان استفاده مجدد از بسته برای سایر کالاها و اهداف
13. قابلیت چاپ زنی شکیل ، متنوع و فوق مدرن در حین فرآیند تولید بسته در حداقل زمان ممکن تولید
14. قابلیت بازاریابی و شستشوی
15. اثر زیبایی در فروش و تقویت رضایتمندی مصرف کنندگان
16. قابلیت درج مناسب و تأثیر گذار اطلاعات و علایم روی بسته
17. بهداشت و ایمنی و پایداری بسته
18. قابلیت طراحی و جاسازی کارت اطلاعات در بسته

19. قابلیت کنترل نور گرمایش سرمایش میکروارگانیم هاو گازهای موجود در هوا
20. قابلیت تنوع در طراحی و سایر موارد از جمله شفافیت قابلیت خمش و خمیدگی جهت جلوگیری از آسیب مقاومت در ضربات و اصطکاک لرزش و لغزش شکنندگی
فرهنگ بسته بندی
در دنیای امروز که رشد فناوری لحظه به لحظه بوده و فضای رقابتی بسیار فشرده و تنگاتن

گ است از فرهنگ بسته بندی می توان به عنوان فرهنگ مصرف تعبیر کرد .
بسته بندی مناسب و اصولی یک کالا می تواند مزایای زیادی از نظر اجتماعی و بهداشتی داشته باشد و مصرف کننده را به سوی مصرف بهینه کالا راهنمایی کند .
اگر فرهنگ بسته بندی در میان تولید کنندگان به گونه ای همه گیر شود که تمای آنها خود را ملزم به ارایه کالاهای بسته بندی شده بدانند و از طرفی مصرف کنندگان نیز اولویت را بر مصرف کالاهایی با بسته بندی برتر بگذارند ، مطمئناً در دراز مدت کل جامعه از حاکمیت این فرهنگ منتفع خواهند شد . عمومی شدن فرهنگ بسته بندی باعث می شود تا تمامی هر کالا در بسته مشخص ، با نام و نشان کارخانه تولید کنند ، قیمت برای مصرف کننده و تاریخ تولید و انقضاء » قرار بگیرد که یکی از بزرگترین فواعد آن جذب واسطه ها و دلال ها و در نهایت کاهش قیمت ها است .
همچنین استفاده از کالاهای بسته بندی شده موجب رشد فروشگاه های جدید و حذف فروشگاه های سنتی می شود که نتیجه آن جلوگیری از توسعه واحدهای تجاری در فضاهای غیر تجاری است. از دیگر مزایای استفاده از بسته بندی تثبیت قیمت ها و یکنواختی آن در تمامی جامعه است . همچنین عرضه کلیه کالای بسته بندی و استاندارد شدن آنها می تواند موجب رشد تجارت الکترونیکی در سطح جامعه و خرده فروشی شود و بسیاری از خریداران کالای مورد نیاز خود را از طریق سفارش اینترنتی یا تلفنی انجام دهند و این مسأله موجب حذف بسیاری از مسافرت های درون شهری شده و بسیاری از مشکلات جامعه مانند ترافیک و روند صعودی مصرف بنزین را حل نماید .
استفاده از بسته بندی برای توزیع کالاها موجب می شود تا فاصله زمانی میان تولید تا توزیع تا مصرف کاهش پیدا کند و امکانات نظارت دقیق و همیشگی بر روی تولید مهیا شود . استفاده از بسته بندی های استاندارد و صحیح کالا موجب جلوگیری از ورود کالاهای غیر استاندارد و غیر بهداشتی و مضر می شود و علاوه بر آن می توان با نظارت بر مراکز توزیع ، میزان عرضه را نیز کنترل کرد . همانگونه که در بالا ذکر شد ، فرهنگ شدن بسته بندی چشم گیر و استاندارد در نهایت باعث نفع هم تولید کننده و هم مصرف کننده می شود ، استفاده از قالبی به نام بسته بندی شاید در کوتاه مدت باعث سختی کار تولید کننده شود اما قطعاً در درازمدت خود واقف به مزایای آن شده و به دنبال راهها و شیوه های جدید رقم و اقلام به نوع آوری در این زمینه خواهد کرد .
در واقع می توان گفت بسته بندی جذاب که از نظر بهداشت ، حفظ کیفیت محصول و تأمین سلیقه مصرف کننده دارای استانداردهای لازم باشد ، موجبات حفظ برتری و بقای محصول در بازار مقصد را ایجاد می کند .
همچنین در تقسیم بندی خصوصیات یک کالا بسته بندی در گروه مواردی چون تبلیغات ، راحتی مصرف کالا و نگهداری بهتر قرار گیرد که جز امتیازات یک کالا برای جلب مشتری است .
البته باید توجه داشت که بسته بندی یک کالا ، ارزش افزوده ایجاد نمی کند و تولید کننده نباید بابت بسته بندی خریدار را مجبور به پرداخت هزینه ای بیشتر برای خرید کالا نماید . در واقع بسته بندی مناسب برای کالا می تواند امتیازی باشد تا در میان دیگر کالاها سلیقه مشتری را متوجه خود نماید هزینه آن را نیز باید در رده هزینه های تبلیغاتی قرار داد .
در مورد وزن کالا بسته بندی شده نیز باید توجه داشت که وزن موادی که مورد استفاده در بسته بندی به عنوان وزن کالا محسوب نمی شود و وزن محصول را به طور خالص باید در نظر گرفت . ( نکته مهم برای مصرف کنندگان در هنگام خرید شیرینی )
صادرات مواد غذایی
آیا کیفیت بسته بندی محصولات غذایی صادراتی ما در حد مطلوبی است ؟
قوطی های پسته صادراتی ایران با علامت ... در فروشگاهی در منطقه «...» در خارج کشور با وجود آن که دستگیره ای برای باز کردن در قوطی دارد ، اما به آسانی نمی شود حلقه را در دست گرفت و بعد از حداقل دو تا سه مرتبه تلاش اگر بتوانیم دستگیره را با فشار کمی بالا بیاوریم ، باید فشار بسیار زیادی برای باز کردن به حلقه وارد کرد و اگر در این کار موفق شدیم به یک باره صدای انفجار مانندی شنیده و در قوطی باز می شود که بدون اغراق تمام خریداران پس از یک مرتبه خرید ، به خاطر این صدا و وضع نامطلوب بسته بندی از خرید بعدی منصرف شده و نیاز خود را

از پسته ای با بسته بندی کشور دیگری از بازار تأمین می کنند . البته عیب بسته بندی به همین جا ختم نمی شود ، حال درب قوطی باز شده و می خواهیم پسته را برداریم باید مواظب باشیم که لبه بسیار تیز و برنده قوطی به انگشتانمان آسیب نرساند که در صورت بی احتیاطی منجر به بریدگی می شود .
قوطی های یک کیلوئی رب گوجه فرنگی با علامت ... ضمن آن که رفاه مصرف کننده را در نظر نگرفته و باید با قلم و چکش درب قوطی را باز کرد بسته بندی معمولی پنجاه سال قبل را دارد

.
کالاهائی که غیر از مبادی خروجی قانونی و بدون نظارت ارگان مربوطه و گواهی استاندارد های اجباری خارج و به کشورهای پیشرفنه نظیر ژاپن وارد می شود ، ضمن آن که ضررهای جبران ناپذیری را به منافع مادی و معنوی و اقتصاد مملکت وارد می کنند راه صدور قانونی محصولات برتر را ناهموار و شاید هم مسدود می سازند .
به همین خاطر وابسته های بازرگانی سفارت خانه های ما باید به این نکته با دیدی بازتر نگرس

ته و توجه بیش تری را مبذول نمایند و با گزارش های هفتگی و ماهیانه خود مجال بررسی و پی گیری این امور به دستگاه های ذیربط بدهند تا با اقداماتی صحیح از این گونه سوء استفاده های نامشروع تجاری جلوگیری شود . فراموش نکرده ایم که با چه سیاست و ترفندی پسته بدون رقیب ایران را به بهانه واهی بیماری قارچی افلاتوکسین از گردونه تجارت بین المللی خارج و پسته درجه دو کالیفرنیا را جایگزین آن کردند . پسته کاران ما تا کی باید ضرر قصور و کوتاهی و بی توجهی دیگران را بدهند .
عوامل مؤثر بر بسته بندی مواد غذایی :
همانطور که ذکر شد بسته بندی به عنوان یک مزیت برای حفظ برتری و ادامه بقا کالا در بازار از آن استفاده می شود ، اما بسته بندی به عنوان یک امتیاز در تجارت خود متأثر از مواردی ذیل می باشد :
1. عوامل اقتصادی
2. عوامل فنی
هر کدام از آنها به طور مجزا و یا در ارتباط با موارد دیگر بر نوع و کیفیت و کمیت بسته بندی تأثیر گذار هستند .
عوامل اقتصادی که بر روی بسته بندی یک کالا تأثیر گذار هستند عبارتند از تولید در حجم انبوه ، وجود شرایط رقابتی در بازار ، افزایش تعداد واحدهای تولیدی و خدماتی ، رشد درآمد سرانه و تنوع طلبی مصرف کنندگان .
باید توجه کرد که در صورت تولید در حجم بالا ایجاد امکانات بسته بندی می تواند مقرون به صرفه باشد و همچنین تولید کننده در صورتی بسته مناسب و جذاب را به کالا می افزاید و هزینه های آن را متقبل می شود که در شرایط رقابت قرار بگیرد .
شرایط اقتصادی ذکر شده به طور عموم متوجه تولید کننده است اما دو مورد دیگر یعنی افزایش در آمد سرانه و تنوع طلبی مستقیماً با مصرف کنندگان مرتبط است .
افزایش در آمد سرانه موجب رشد زندگی تجملی مردم شده و سلیقه آنها را به سمت مصرف محصولات بسته بندی شده و فانتزی سوق می دهد ، از طرفی دیگر حسن تنوع طلبی که یکی از خصوصیات بازار انسانها است ، مسأله ای است که تولید کنندگان باید همواره به آن توجه داشت

ه باشند تا بتوانند با تطبیق تولیدات و تغییر نوع بسته بندی ، تولیداتشان همواره مورد نظر مصرف کنندگان باشد
علاوه بر عوامل اقتصادی عامل جمعیت نیز تأثیر زیادی بر روی بسته بندی و ایجاد تغییر و تنوع در آن دارد ، چرا که معمولاً تولیدکنندگان و تجاری شهرهای پر جمعیت را مورد توجه قرار داده و بر روی نیاز و سلیقه مصرف آنها سرمایه گذاری می کنند و هر چه جمعیت یک منطقه بیشتر باشد ، بازار

آن نیز رقابتی تر و حفظ بقاء در آن برای تولیدکنندگان پر اهمیت تر می شود از این رو می توان جمعیت را نیز یکی از عوامل تأثیرگذار بر روی بسته بندی دانست .
عوامل فنی نیز یکی دیگر از موارد مؤثر بر بسته بندی کالاها است به طور مثال تنوع بسته بندی را می توان متأثر از این گزینه دانست ، همچنین تکنولوژی که یکی از عواملی است که تأثیر زیادی بر روی بسته بندی ، تنوع و روند تکاملی آن دارد . از طرفی در مرحله عرضه نیز عامل فنی دیگری تأثیر دارد که خصوصاً در فروشگاه های بزرگ نمود بیشتری دارد و آن خود انتخابی یا خریدار شخصاً می تواند کالاها را از نزدیک مشاهده و بدون تأثیر گذاری از تعریف یا انتقادهای فروشنده کالاهای مورد نظر خود را انتخاب نماید در این گونه فروشگاه های چگونگی بسته بندی کالا و جذابیت آن از جنبه های مختلف برای خریدار در میان خیل کالاهای دیگر نقش خود را بیشتر نشان داده و از خوشنامی ، قیمت ، تجربه مصرف و تأثیر پذیری از تبلیغات شاید بتوان گفت بسته بندی تأثیر زیادی بر روی انتخاب خریدار می گذارد .
بسته بندی و سلیقه مصرف کننده :
باید توجه کرد که نقش اصلی بسته بندی گذشته از کالاهایی که برای عرضه نیازمندی بسته بندی هستند ، گزینه ای است که مستقیماً سلیقه مصرف کننده را هدف قرار داده و سعی در جلب آن به سوی خود دارد . در این خصوص می توان مشخصاتی را برای بسته بندی تعریف کرد که هر کدام به تنهایی و یا در ارتباط با موارد دیگر سعی بر کسب موفقیت بیشتر برای کالا در بازار دارند .
بسته بندی را باید به نوعی به عنوان یکی از روش های تبلیغاتی در نظر گرفت که علاوه بر خصوصیاتی که دارد می تواند به عنوان یک تبلیغ برتر مطرح باشد.
بسته بندی مناسب کالا می تواند حمل ونقل آن را تسهیل نماید و موجب شود تا نگهداری آن راحت تر گردد .
از طرفی در مورد کالاهای فساد پذیر که عموماً جزو مواد خوراکی هستند ، بسته بندی مناسب و بهداشتی می تواند طول عمر کالا را افزایش دهد و در مورد برخی از کالاها نیز بسته بندی آنها می تواند موجب تسهیل در مصرف آنها شود .
باید توجه کرد که نقش اصلی بسته بندی گذشته از کالاهایی که برای عرضه نیازمند بسته بندی هستند ، گزینه ای است که مستقیماً سلیقه مصرف کننده را هدف قرار داده و سعی در جلب آن به سوی خود دارد . در این خصوص می توان مشخصاتی را برای بسته بندی تعریف کرد که هر کدام به تنهایی و یا در ارتباط با موارد دیگر سعی بر کسب موفقیت بیشتر برای کالا در بازار دارند .

بسته بندی
، مهم ترین فاکتور در تولید و فروش
در سال های اخیر افزایش بازاریابی برای کالاهای مورد نیاز مشتری و طراحی سیمای ظاهری بسته بندی با سود مداوم و پیوسته رابطه مستقیم دارد . رقابت سخت و مشتریان مشکل پسند فشار زیادی را بر تولیدکنندگان وارد می سازند .
عوامل مؤثر در طراحی و تولید

یک طرح موفقیت و بسته بندی پیشرفته و مدرن به تداخل عوامل مختلفی چون ضمانت مداوم و پیوسته کیفیت تولیدات از قبیل مزه و ماندگاری یک کالای غذایی وابسته است . به هر حال بررسی خصوصیات کالا ، وزن مخصوص ، نحوه نقل و انتقال و استحکام در حمل و نقل در انتخاب بسته بندی مناسب ، ضروری و واجب است .
ماشین های تزریق IML (لیبیل های داخل قالب ) بسیار ایده آل در کاهش هزینه تولید است و

تولید کننده را از صرف هزینه های اضافی در پروسه تولید بسته بندی باز می دارد .
IML (لیبیل های داخل قالب ) و طراحی در یک مرحله
در گذشته ، محصولات با یک فرآیند چاپ تزیین می شدند که به طور نسبی پس از تولید بسته به صورت برچسب به آن افزوده می گردید ، نتیجه تحقیقات در سال های اخیر تکنولوژی پیشرفته ای را جایگزین آن کرده است که فاز جدیدی در فرآیند تزریق قالب برای این گروه از محصولات ایجاد کرده است . در فرآیند IML یک فیلم مسطح در خارج و پشت قالب در تزریق قالب قرار می دهند .
شرکت های تولید کننده زیادی در استفاده از این تکنولوژی همت گمارده اند و تعداد زیادی از این ماشین ها با عملکرد فوق العاده خود مورد توجه مشتریان واقع شده اند .
IML (لیبیل های داخل قالب ) در ترکیب و تبدیل چند ماشین به یک ماشین با کیفیت بالا
ترکیب ماشین های تزریق یک امتیاز ثانوی در تولید به وجود آورده است که نیازمند طراحی و تکنیک به کارگیری از قسمت تزریق قالب است . طراح در استفاده از رنگ ها و اشکال مختلف دارای قدرت بالایی در تصمیم گیری است و می تواند پارامترها را به طور موفق برای بسته بندی های جذاب ترکیب و استفاده کند . منبع وارد کننده نیرو در حدود 600 الی 8000 کیلو نیوتن است که به وسیله اهرم نیرو به تناسب ترکیب با قطعه تزریقی که به وسیله یک طیف نما در برنامه پوشش داده می شود اعمال می گردد .
وابسته به مراحل تولید دو قطعه یا تعداد بیشتری را می توان در فرآیند تزریق قرار داد . در صورت وجود خطا یا زمانی که پایه ها لایه لایه می شوند برای سهولت یک اهرم سه شاخه که قابلیت تست مقدار نیروی دستگاه را نیز دارد که در کاربردهای معمولی قرار داده شده است . در مراحل IML خود دستگاه قطعات مهم و متفاوت قالب تزریق را می سازد و اجازه فهم آسان تولید و طراحی جذاب را می دهد .
در نتیجه ابزار IML نسبت به دستگاه های قبلی باعث پیشرفت در انجام قالب تزریقی می شود . هم چنین قیمت تمام شده قالب گیری بسیار ارزان شده و این مراحل این اجازه را به تولید کنندگان می دهد که واکنش سریع نسبت به نیازهای بازار و رقبای خود داشته باشند .
به طور مثال تولید سطل های دسته دار که در عکس نشان داده شده است با نصب دو واحد تزریقی عمودی در یک تک فرآیند تولید شده است در صورتیکه در سیستم قبلی دسته سطل از ماشین تزریق دیگر بر روی سطل منتقل می شد . هم چنین برای قالب تزریقی IML نیز می توان از برچسب چاپ شده استفاده کرد که نیازمند داشتن یک برنامه در ذخیره سازی و تقسیم قطعات و سوار کردن تک تک قطعات بوده که باعث افزایش قیمت تمام شده می گردد .
مشخصات ماده در بسته بندی ، یک معیار مهم است

در مقایسه با شیشه ، آلیاژهای فلزی ، بسته بندی های پلاستیکی کاربردهای برجسته تری داشته هم چنین در ترکیبات راحت ترند . آنها باعث کاهش وزن شده و در حقیقت مناسب برای بازیافت در کوره ها می باشند . آنها به راحتی قابل حمل بوده و به آسانی باز می شوند و استحکام مناسبی نیز دارند به عنوان نمونه درب های پلاستیکی را جایگزین درب های فلزی که نیازمند ترکیب های آلومینوم و قلع بودند ، کرده اند .
درخواست برای تفکیک بسته بندی های با کیفیت بالا و طراحی های پیچیده در آینده افزایش خواهد یافت و ماده های گوناگون و تکنولوژی روز تولید ابزار سود آوری را نوید می دهند .
ارزش سیستم خط تولید PET در صنعت نوشیدنی
در سال های اخیر ، افزایش مصرف ظروف پلاستیکی به دلیل ویژگی های برجسته و ممتاز آن جایگزین شیشه ، فلز و کاغذ گردید . استفاده از PET به دلیل دارا بودن خصوصیاتی از قبیل سبکی وزن ، شفافیت و پاک بودن افزایش چشمگیری یافته است . از 15 سال گذشته اندازه بسته بندی های کاربردی تر گشته که جهت راحتی در مصرف اعمال گردید و تکمیل این اثر ، ارزش ظروف PET را نمایان ساخت . اندازه ظرف ها بین 200 الی 600 میلی لیتر که موجب افزایش درخواست گردیده است و این فرآیند به نیازهای جدیدی که معروف به بسته بندی های یک بار مصرف بودند ، انجامید .
در نتیجه افزایش کیفیت و کمیت واحدهای بسته بندی ارزش نوشیدنی ها افزون شده که این عوامل باعث تغییر در رفتار بازار و انعکاس آن تغییرات به نیازهای قطعات تزریقی و سیستم های بادی برای ظروف PET انجامید که شامل قیمت مناسب و کوتاه کردن مراحل در تولید فراوان این ظروف است که همه شرایط فوق توسط ماشین های خط تولید PET میسر گردید .
کاربرد مواد اولیه بسته بندی در مایکروویو
استفاده از آونهای مایکروویو یکی از مهم ترین فاکتورها در پیشرفت بسته بندی می باشد .
با توجه به افزایش روند استفاده از آون های مایکروویو به دلایل مختلف از جمله سرعت حرارت دهی مواد غذایی بسته بندی شده ، تولید کنندگان مواد غذایی به فکر استفاده از بسته بندی های جدیدی انداخت که در مقابل حرارت مایکروویو مقاوم باشد . به طور کلی عکس العمل مواد اولیه بسته بندی در مقابل امواج مایکروویو سه گونه است :
برخی از مواد امواج را عبور می دهند ، برخی دیگر امواج را منعکس می کنند و بعضی امواج را جذب می کنند .
بسته بندی عبور دهنده امواج مایکروویو
در این نوع بسته بندی امواج مایکروویو از بسته بندی عبور کرده و جذب مواد غذایی می شوند .
کاغذ ، شیشه و تمام پلیمرهای رایج جهت بسته بندی مواد غذایی ، اشعه مایکروویو را از خود عبور می دهد .
الف ـ شیشه : شیشه به عنوان قدیمی ترین مواد اولیه بسته بندی است و هزاران سال جهت نگهداری مواد غذایی و نوشیدنی ها به کار رفته و به دلیل شفافیت و کیفیت خوب از مطلوبیت خاصی برخوردار است . چنانچه گفته شد شیشه در رابطه با بسته بندی مواد غذایی از نظر شیمیایی خنثی است و در تماس با مواد غذایی احتیاج به پوشش خاصی نداشته و عطر و طعم غذاها و نوشیدنی ها را تغییر نمی دهد ، در ضمن از خروج گازها ، مواد معطر و بوی غذا جلوگیری می کند . در ظروف با قطر دهانه ی کوچک نسبت به ظروف دهانه ی بزرگ تمرکز انرژی بیشتر

داشته و مواد غذایی سریع تر گرم می شود . بطری شیشه ای دهانه گشاد در اثر فشار داخلی دچار شکستگی کمتری می گردند بطری شیشه ای سنگین و بطری ها به ضربه و شوک حرارتی حساس ترند.
سرامیک شیشه ای شکل دیگر شیشه ای است که اغلب برای ساخت قفسه یا صفحه ی گردان آون مایکروویو یا وسایل دیگری در داخل محفظه و همچنین ظروف غذا به کار می رود . چنانچه

شیشه در فرآیند حرارتی کریستالیزه شود سرامیک شیشه ای به دست می آید که بسته بندی مناسبی برای غذاهای مخصوص مایکروویو است . مقاومت مکانیکی سرامیک از شیشه بیشتر و نسبت به آن نازک و سبک تر می باشد . فاکتور اتلاف سرامیک شیشه ای بی نهایت پایین بوده و برای بسته بندی غذاهای آماده مناسب است .
ب ـ ظروف پلاستیکی : پیشرفت های جدید در تهیه ظروف مواد غذایی ، پلاستیک ها را قابل استفاده در مایکروویو نموده است . انتخاب مواد اولیه بسته بندی بستگی به کاربرد و دمای مورد نیاز مواد غذایی دارد . متداول ترین مواد پلاستیکی مورد استفاده در بسته بندی مواد غذایی مخصوص مایکروویو عبارت اند از :
پلی پروپیلن ، پلی استایرن ، پلی اتیلن ، با وزن مخصوص بالا و پلی وینیل کلراید پلی پروپیلن با دمای حدود 149 ـ 132 و پلی استایرن با دمای حدود 96ـ79و پلی اتیلینبا دمای 121 و پلی وینیل کلراید دمای 93ـ 69 درجه سانتیگراد را می توانند تحمل کنند .
در دمای بالا ( بالاتر از 220 درجه سانتیگراد ) پلی اتیلن ترفتالات کریستالیزه شده و در دمای پایین پلی اتیلن با وزن مخصوص بالا ( HDPE ) انتخاب می شوند . وقتی HDPE ـ CPET بسوزند ، دی اکسید کربن و بخار آب تولید شده حاصل از احتراق ناچیز است . همچنین وقتی هدف ، حرارت دادن غذاهای پرچرب و مواد قندی باشد که در نتیجه دمای آنها در مایکروویو خلی بالا می رود از CPET استفاده می شود
ج ـ فیلم های پلاستیکی : در سال های اخیر استفاده از لفاف ( فیلم ) برای بسته بندی مواد غذایی پیرفت کرده است . فیلم های PVC ، PVDC و پلی استر به همراه نایلون واتیلن وینیل الکل اصلاح شده و ( EVOH ) کوپلیمرهای پلی استایرن و پلی اتر اترکتونها ( PEEK ) غالباً فیلم های دو لایه هستند که در مقابل سوراخ شدن و نفوذ اکسیژن و رطوبت مقاومند .
د ـ مقوا : بسته بندی مواد غذایی با کاغذ و مقوا ارزان تر از پلاستیک ها و مواد دیگر می باشد .
بسته بندی مواد غذایی با ترکیبات کاغذی بدون استفاده از مواد پوشش دهنده یا لایه های دیگر به ندرت امکان پذیر است . مقوا و کاغذ را با لایه های می پوشاند که در مقابل نفوذ روغن و رطوبت مقاوم باشد .
مقاومت مواد اولیه بسته بندی کاغذ با پوشش PET در دمای بالا ( 250 سانتیگراد) افزایش می یابد . علاوه بر آن مواد دیگری شبیه پلی پروپیلن و پلی تترا متلین ( TPX ) مانع عبور روغن می شوند . کاغذهایی که برای مواد غذایی مصرف می گردند می بایستی از نظر خلوص شیمیایی و غیر شیمیایی سمی بودن واجد شرایط استانداردهای اداره نظارت بر مواد غذایی باشند .

بسته بندی فعال ( هادیها و گیرنده ها )
یکی از محدودیت های مایکروویو ناتوانی آن در قهوه ای و برشته کردن فرآورده های غذایی است .
به منظور فایق آمدن بر این مشکل ، استفاده از فیلم ها ، توسعه یافته است . کار اساسی این فیلم ها جذب و تبدیل الکتریکی انرژی مایکروویو به انرژی تشعشعی یا مادون قرمز و سپس انتقال به غذاست .
بسته بندی های منعکس کننده مایکروویو
اکثر فلزات ، منعکس کننده امواج مایکروویو هستند و خود گرم نمی شوند . انعکاس به ح

رکت بدون واسطه مایکروویو به داخل غذا کمک می کند و این دلیلی برای ساخت دیواره های آون مایکروویو از فلز می باشد . به دلیل این که مواد منعکس کننده مایکروویو در شرایط ویژه ای جرقه نمی زنند نباید به تنهایی در آون مایکروویو استفاده شوند . لیکن با رعایت احتیاط های لازم از ظروف فلزی و فویل های آلومنیومی به طور موقتی استفاده می نمایند .
تکنیک های جدید بسته بندی جهت استفاده مایکروویو
اختراع جدیدی در ایالت متحده آمریکا به ثبت رسیده که از خواص نوری یک در پوش ظرف غذا جهت هدایت دوباره انرژی مایکروویو استفاده شده است . ظروف کره ای شکل مثل ظروف استوانه ای و یا تخم مرغی شکل می توانند انرژی را از نقاط مختلف دریافت و در یک نقطه متمرکز نماید . در ظروف مذکور در پوش به شکل گنبد بوده و انرژی از لبه های ظرف به طرف مرکز غذا هدایت و متمرکز می شود . تکنولوژی جدید به توزیع کنندگان مواد غذایی اجازه می دهد تا برای اصلاح میدان حاصل از فرکانس مایکروویو و تمرکز حرارت در یک نقطه به بسته بندی ترکیبی روی آوردند . با استفاده از مواد منعکس کننده امواج مایکروویو می توان از گرم شدن بیش از حد بال جوجه و یا بین ران و پای مرغ و یا قسمت های زود پز غذا مثل گوشت ماهی ، جلوگیری کرد . امروزه با طراحی

سینی های نسبتاً عمیق چند قسمتی این هدف عملی شده است . برای مثال در یک سینی سه قسمتی فرآورده های گوشتی ، نشاسته ای و سبزیجات در قسمت های مختلف قرار گرفته و با استفاده از درپوش طراحی شده مخصوص ، در زمان و دمای یکسان ، هر نوع ترکیب غذایی به مقدار ویژه ـ با توجه به خصوصیات فیزیکی خود ـ انرژی مایکروویو را جذب می نماید . سیستم بسته

بندی جدید در داخل آون مایکروویو محیطی را به وجود می آورد که با استفاده از خصوصیات مواد غذایی که در معرض مایکروویو می باشد به مقدار انرژی بیشتری به دست می آورد .
در سیستم بسته بندی دیگری نیز با استفاده از تقویت میدان انرژی ، خشک کردن و قهوه ای کردن فرآورده های غذایی به وسیله ی انرژی مایکروویو انجام می شود . در این سیستم با متمرکز کردن

انرژی در سطح غذا ، خشک شدن و قهوه ای شدن سطح غذا همراه با گرم شدن مابقی قسمت های مواد غذایی انجام می شود . این سیستم برای قهوه ای کردن نان روغنی یا سیب زمینی به کار می رود و بالقوه می تواند برای خشک کردن پیتزا و قهوه ای کردن گوشت خام یخ زده و یا سرد شده استفاده شود
ظروف قابل استفاده در آون مایکروویو خانگی
اگر در مسیر اشعه مایکروویو مایعی وجود نداشته باشد درجه حرارت در جرم واقعی غذا افزایش می یابد . ظروف مختلف در مقابل امواج مایکروویو عکس العمل متفاوتی نشان می دهد . بعضی از آنها امواج را منتقل کرده مانند شیشه که نور را عبور می دهد و برعکس برخی از مواد اولیه بسته بندی امواج را منعکس می نمایند . یعنی امواج را متوقف کرده و به سمت دیواره های آون می فرستند که به احتمال قوی به آون آسیب می رسانند . تعدادی از ظروف نیز قسمتی از امواج را جذب می نماید .
چنانچه از جذب انرژی کافی توسط غذا جلوگیری کرده ولی دمای ظرف بالا رفته دست را می سوزاند . بنابراین باید ظروفی که در آون مایکروویو استفاده می شود منتقل کننده امواج باشند .
همزمان با افزایش مصرف مایکروویو افزایش یافته است . مهم ترین ظروف مورد استفاده عبارتند از : ظروف شیشه ای ، سرامیک و ظروف پلاستیکی مقاوم به حرارت می باشند .
تست و بازرسی برای بسته بندی

1 ـ کنترل بسته های چوبی
در ساخت بسته های چوبی از چوب های مختلف و محصولات جنبی متنوع چوبی با خواص مختلف استفاده می شود . با توجه به این که چوب یک ماده بیولوژیکی و دارای خواص متنوع است ، لذا ساخت بسته های چوبی با استحکام و مقاومت های مشخص و از پیش تعیین شده ، بسیار مشکل است . در ساخت بسته های چوبی ، کج کوبیدن میخ ، عیب کوچک ساختار مواد اولیه چوب ، رطوبت و بسیاری از عوامل مختلف می توانند اثر قابل توجهی در کیفیت و استحکام بسته ایجاد کنند. بسته های چوبی با توجه به نوع کالایی که درون آنها قرار می گیرد ، دارای خصوصیات

ویژه ای هستند و آزمون های کنترل کیفیت خاصی با توجه به هدف بر روی آنها اعمال می شود؛ مثلاً انتظاراتی که از بسته های حمل ماشین آلات سنگین در مقایسه با بسته های حمل میوه و عوامل محیطی ، حمل ونقل ، قوانین انبار و عوامل بی شمار دیگری تعیین می گردند .
ویژگی ها و ابعاد کنترل کیفیت بسته های چوبی عبارتند از :
ـ خصوصیات مکانیکی
ـ خصوصیات فیزیکی
ـ خصوصیات شیمیایی
از خصوصیات مکانیکی می توان به کلیه مقاومت های مواد اولیه و بسته اشاره کرد . خصوصیات فیزیکی شامل ابعاد ، ضخامت و ... است و خصوصیات شیمیایی به خصوصیات مواد اولیه ، مواد مصرفی و تأثیر آنها روی کالا مربوط می شود .
تست های کنترل و بازرسی بسته های چوبی بعضاً بر روی مواد اولیه ، یعنی خود چوب و محصولات جنبی آن و گاهی بر روی بسته های پر یا خالی صورت می گیرد .
آزمایش های مهمی که بر روی بسته های پر انجام می دهند عبارتند از :
ـ ضربه افقی ، عمودی و ضربه توسط بسته دیگر
ـ لرزش
ـ مقاومت به فشار
ـ تغییر شکل
ـ آزمایشات آب و هوایی ( نور ، غبار ، بخار آب ، آب مایع و ... )
آزمایشات مهم پالت : ظرفیت بار استاتیک ، ظرفیت شوک بار و لرزش تساوی دو قطر .
آزمایش های مهم بر روی مواد اولیه بسته ، شامل آزمایش های انجام گرفته بر روی چوب و محصولات جنبی آن که عبارتند از :
ـ مقاومت به فساد پذیری
ـ مقاومت میخ ، پیچ و لوازم مصرفی در برابر نیروهای جانبی ، عمودی و ...
ـ مقاومت خمشی در جهات مختلف
ـ قابلیت جذب آن
ـ مقاومت فشاری در جهات مختلف
ـ مقاومت در برابر آتش و سایر عوامل دیگر
ـ مقاومت به کشش در جهات مختلف
ـ میزان آماس
ـ ضربه
ـ سختی

ـ متحمل به شکاف خوردن
ـ متحمل به قیچی خوردن
ـ برش
2 ـ کنترل بسته های کاغذی مقوایی
بسته های کاغذی و مقوایی با توجه به این که به چه مصرف می رسند و برای چه محصولی در نظر گرفته می شوند ، باید دارای خصوصیات ویژه ای باشند ؛ لذا علاوه بر بازدید ظاهری ، آزمایش های مختلفی نیز روی آنها صورت می گیرد ؛ مثلا ً بسته های کارتنی برای قوطی های فلزی محتوی مواد غذایی باید دارای مقاومت های ویژه ای باشند . علاوه بر مقاومت ، یک سری خصوصیات دیگ محیطی حمل و نقل ، مقصد انبار و ... آزمایش های خاصی با توجه به عوامل متغیر احتمالی صورت می گیرد . لذا تعیین چهارچوب مشخص برای آزمون های کنترل کیفیت بدون در نظر گرفتن کالا و انواع بسته میسر نیست و معیار کنترل کیفیت با توجه به اقلام ، شرایط محیطی محل ، وسیله حمل و نقلی ، وزن و ... معین می شوند .
نکاتی که باید در حین نگهداری و بعد از تهیه بسته های کاغذی و مقوایی برای بازبینی مرغوبیت صورت گیرد ، عبارتند از :
الف ـ رعایت تسمه کشی بسته
ب ـ ابعاد و تعداد لایه های بسته متناسب با ابعاد و وزن کالا تعریف شده باشند ؛ به طوری که هیچ گونه فضای خالی و لهیدگی دیواره روی بسته مشاهده نشود .
ج ـ علایم و نکات مهم بر روی برچسب های چسبانده شده ، ثبت گردیده باشد.
د ـ آزمون برای بسته های نهایی به صورت زیر انجام پذیرد ( پاسخ آزمون های زیر داشتن سلامت کامل بعد ار آمون است ) :
1 ـ آزمایش غلتاندن
2 ـ فشار عمودی
3 ـ فشار جانبی
4 ـ ضربه عمودی
5 ـ پاشیدن آب
6 ـ قسمت های اتصال ( میخ ، منگنه ، چسب و ... ) .
3 ـ کنترل بسته های شیشه ای
به لحاظ این که بسته های شیشه ای از کارخانجات معتبر تهیه می شود ، الزامی به بازرسی و کنترل این بسته ها در محل دریافت ( انبارها ) نیست اما برای اطلاع ، توجه علاقه مندان را به نکات زیر جلب می کنیم :
الف ـ آزمون های کنترل کیفیت و روش های آزمون
1 ـ شوک حرارتی
2 ـ مقاومت در برابر اسید و باز
3 ـ استحکام خمشی
4 ـ اندازه گیری وزن مخصوص

5 ـ تمپر حرارتی
6 ـ انبساط حرارتی
7 ـ ضریب شکست
ب ـ معیارهای کیفیت
1 ـ داشتن استحکام لازم
2 ـ مقاوم در برابر اسید و باز
3 ـ مقاومت در برابر شوک حرارتی
5 ـ نداشتن ناخالصی
6 ـ داشتن رنگ لازم
4 ـ کنترل بسته های فلزی
بعد از دریافت بسته های حاوی مواد و محصولات خوراکی و غیر خوراکی بایستی در حین نگهداری به نکات زیر توجه کرد
الف ـ عدم فرورفتگی و ضربه خوردگی بر روی بدنه بسته
ب ـ عدم درز داشتن در نقاط جوش بدنه
ج ـ عدم تغییر رنگ فلز ( که ممکن است در اثر رطوبت و ... صورت گیرد )
د ـ توجه کامل به نکات مهم ( از قبیل تاریخ و ... ) بر روی برچسب بسته
ه ـ شرایطی که در حین نگهداری اعمال می شود ( حرارت رطوبت و ...)
5 ـ کنترل بسته های پلاستیکی
در این جا هدف تست و کنترل بسته پر است که تحویل گرفته شده است . یک متصدی بسته بندی یا انباردار و شخص بسته بندی کننده بسته های پاستیکی ، در حین عملیات بسته بندی و انبارداری باید به نکات زیر توجه کند:
الف ـ مشخص شود که نوع بسته مورد نظر جزء پلاستیک های گرمانرم است یا گرما سخت ؛
ب ـ نوع جنس بسته تهیه شده از کارخانه یا بازار عرضه در ردیف کدام یک از محصولات تحت پوشش دهنده خود است ( خوراکی یا غیر خوراکی )
ج ـ ماهیت فیزیکی محصول بسته بندی مورد توجه قرار گیرد ( آیا دارای برآمدگی است ؟ یا دارای نقاط تیز و فشار دهنده است ؟ )
د ـ بعد از قرار دادن کالا در بسته ، عملیات دربندی و خلاگیری صورت گرفته باشد
ل ـ مکان نگهداری و شرایط محیطی بررسی شود ( نور ، حرارت ، رطوبت و ... )
م ـ در حین استرچ پیچ کردن ، لفاف پیچی کردن به نقاط ابتدایی و انتهایی پوشش توجه شود که دارای نقاط محکم و غیر قابل باز شدن باشند
ن ـ کلیه نکات مورد قبول بر روی برچسب آمده باشد
و ـ در صورت شرینک با توجه به ماهیت کالا داشتن عدم نفوذ گرد و غبار ضروری است
ه ـ در زمان عملیات سیل حتماً کنترل دربندی شود
ی ـ نوع پلاستیک انتخاب شده برای لفاف پیچی و پوشش دادن قبل از مصرف دارای تاریخ بوده و بسته حاوی مواد اولیه باید خشک نباشد تا در حین عملیات و سیل کردن بعد از مدتی شکسته شود .
نکات مهم دیگر بعد از بسته بندی کالا توسط لفاف و کیسه های پلاستیکی :
الف ـ دوخت حرارتی کف کیسه
این دوخت باید پیوسته باشد و از پاشیده شدن محتویات ساک به خارج جلوگیری کند
ب ـ مقاومت به ضربه پس از سقوط
ساک را از کالایی که باید بسته بندی شود پر کرده و تحت اثر نیروی سقوط آزاد به طور عمودی رها می کنند . در طول آزمایشات نباید هیچ گونه پارگی یا سوراخ و عیوبی از این قبیل در آن به وجود آید .
ج ـ منافذ تهویه
سوراخ های ریز در ساک های پلی اتیلن معمول است ؛ چون ورق پلی اتیلن نسبت به هوا نفوذ ناپذیر است . اندازه و تعداد و شکل این سوراخ های تهویه باید طبق توافق خریدار و فروشنده باشد .

د ـ چاپ
شکل ، رنگ ، مقاومت چاپ به نور و چسب پذیری ساک باید طبق توافق خریدار و فروشنده باشد .
ه ـ سهولت باز کزدن
در ساک باید به آسانی باز گردد .
6 ـ رعایت اصول آزمون های بسته بندی

دقت و آزمون صحیح و مناسب روی بسته های مختلف کالا و مراتب بسته بندی مختلف اساس کار تضمین بسته هاست . لازمه اصول منطقی ثابت و استاندارد در جهت رسیدن به کیفیت مطلوب ، وجود داشتن تست و آزمون را اقتضاء می کند که باید دقیقاً مد نظر قرار گیرد . صحت و قابلیت تست ها و آزمون ها به انداز خود کالای بسته بندی شده ، دارای اهمیت بالایی است . در این راستا ، برای ایجاد شرایط و موقعیت اجرایی آزمون ها بایستی از اصول ثابت و استانداردهای شده ای تبعیت کرد . در ذیل به این نکات پرداخته شده است .
الف ـ طبقه بندی انواع مواد اولیه و انواع بسته های هر کدام
ب ـ بررسی تخصصی در زمینه انواع آزمون ها و آزمون های بسته ها ، بر حسب جنس بسته
ج ـ بررسی تخصصی و کلی روی نقاط مهم و آزمون پذیر مواد اولیه و انواع بسته های آنها ( از نقطه ظاهری و آزمایشگاهی ) و شناخت کافی از ویژگی ها و خصوصیات آنها
د ـ بررسی تخصصی روی نقاط مهم و آزمون پذیر هر بسته ( از نقطه نظر ابعادی موضوعات کاربردی بسته
ه ـ گروه بندی آزمون های بسته بندی
و ـ معرفی کاربردی هر تست با توجه به نوع و مراتب بسته بندی
ز ـ تهیه ثابت های اساسی که باید به عنوان گزینه صحیح هر آزمون مد نظر قرار گیرد
ح ـ اجرای کلیه مفاد و شرایط که در دستورالعمل هر آزمون بسته بندی ، مطابق با مؤسسات داخلی و خارجی کشور تطبیق داده شده است .
ط ـ تفکیک آزمون های متناسب با جنس بسته و آزمون های موضوعات ابعادی بسته
ی ـ تجهیز امکانات اجرایی محل آزمون ، اهم از وسایل ثابت و سخت افزاری مکان برآورد آماری آنها
ک ـ تعیین برآورد مقدار مورد نیاز نمونه های ثابت استاندارد در هر یک از آزمون ها
ل ـ استفاده از روش های ثابت نمونه برداری
م ـ تعیین موقعیت مکانی وسایل و تجهیزات آزمایشگاه ، مطابق با نوع آزمون های اجرایی
ن ـ تعیین امکانات تأسیساتی ، ایمنی ، رفاهی و اداری آزمایشگاه .
س ـ تعیین مساحت مورد نیاز برای استقرار امکانات تأسیساتی ، ایمنی ، رفاهی و اداری آزمایشگاه

ع ـ به کارگیری کارکنان ورزیده و ماهر
ف ـ به روز داشتن دستور العمل آزمون ها ، مطابق با شرایط جهانی و منطقه ای
ظ ـ آگاهی سطح بالا از کاربرد و قابلیت های وسایل و تجهیزات آزمایشگاهی.

بسته بندی MAP
استفاده از روش MAP دارای مزایا و معایبی می باشد و همچنین دارای اهدافی است و از گازهایی به مانند دی اکسید کربن و اکسیژن و نیتروژن و مخلوط گازها استفاده می شود . در ی

ک سیستم بسته بندی به یک سری عوامل خاص توجه می شود و در روش MAP برای اضافه کردن گازها به دو صورت می توان عمل کرد و فیلم های بسته بندی دارای ویژگی های خاصی می باشند . و همچنین در مورد تأثیر کاهش اکسیژن در محصولات شیر خشک مطالبی ذکر شده است که مطابق زیر می باشد
شیر خشک بدون چربی و نوشابه های محلول پودر شده در اندازه های جزعی بسته بندی می شوند 10 قوطی در شرایطی که اکسیژن اتمسفر آن کاسته شده بود در یک زمان مورد بررسی قرار گرفتند . هدف از این تحقیق تعیین حساسیت و کیفیت تغذیه ای محصولات شیر خشک شده در زمان فروش می باشد . در ده قوطی تست شده تنوع زیادی در اکسیژن فضای رویی وجود داشت . کیفیت درز قوطی کیفیت با حساسیت و ویتامین A ( از قوطی 6 تا 10 به طور کلی دارای کمبود ویتامین بودند ) همه از فاکتورهای مؤثر بودند. سازنده های محصولات شیر خشک بسته بندی شده در قوطی ها که برای مدت طولانی آن را ذخیره می کنند . به توجه دقیق و خاصی در رابطه با کیفیت درز و برچسب محصولات و مقاومت ویتامین نیاز داشتند . مصرف کننده ها می خواستند اطلاعات به آنها داده شود. در مورد چندین قوطی از محصولات شیر خشک شده که مورد ارزیابی قرار گرفته بودند پیش از آن که مقدار زیادی از آن فروخته شود .
در سال های اخیر با افزایش توسعه علم غذایی و صنایع غذایی توجه زیادی به این موضوع شده است که محصول بسته بندی شده سالم به مصرف کننده عرضه شود .
برای حفظ و نگهداری سبزیها و میوه ها روش جدید MAP از سال 1992 میلادی استفاده گردید . محققین در انگلستان تحقیقات زیادی در مورد اثر غلظت های مختلف اکسیژن و دی اکسید کربن در درجات مختلف بر روی رشد قارچ هایی که سبب پوسیدگی میوه ها می شوند ، انجام دادند . نتایج نشان می دهد که با افزایش غلظت گاز دی اکسید کربن به میزان 10 درصد و یا بیشتر در دمای 10 درجه سانتی گراد کمک به تأخیر انداختن رشد و تکثیر این قارچها می کند .

در سال 1930 میلادی کیلفر طی تحقیقاتی که انجام داد ، نتایج این تحقیق نشان داد که زمان ماندگاری گوشت تازه و مرغ در دمای 4 ـ7 درجه سانتی گراد با افزودن 10 درصد گاز دی اکسید کربن در بسته بندی دو برابر تازه تر و بیشتر از سرد خانه های معمولی که در شرایط هوای محیط و در درجه حرارت سرد نگهداری می شوند ، باقی می ماند .
تاریخچه استفاده از MAP :
در سال 1800 میلادی برای اولین بار یک شیمیست فرانسوی به نام J.E.Berard با روش MAP میوه ها را بسته بندی نمود و به این نتیجه رسید که میوه ها در یک اتمسفر فاقد اکسیژن رسیده نم

ی شوند . در سال 1920 میلادی Kidd و West در انگلستان میزان افزوده گاز co2o2 را برای بسته بندی نمودن سیب ، گیلاس یا گلابی و حبه انگور به روش MAP را تعیین نمودند . البته میزان گازها بر روی تنفس ، رسیدگی و انبار داری میوه ها تأثیر به سزایی دارد . نتایج نشان می دهد که کاهش گاز اکسیژن و افزایش گاز دی اکسید کربن در کاهش نرخ واکنش هایی که باعث کاهش کیفیت آنها می شود ، بسیار حائز اهیمت است . R.M.Smock در دانشگاه کونل به کمک علم فیزیولوژی بعد از برداشت محصولات ، تکنولوژی کنترل اتمسفر در انبارداری میوه ها را کامل کند . استفاده از روش MAP یک دفاع طبیعی در مقابل حمله میکروبی را انجام می دهد . با کمک روش MAP و همچنین با اطلاع بودن خواص فیزیولوژی میوه یا سبزی می توان روش CA را کنترل نمود . در سال 1950 و 1960 محققان فیلم های مناسب پلی میرک برای بسته بندی نمودن MAP را گزارش نمودند . مهمترین فیلم های پلاستیک ( فیلم سنتتیک ) استفاده در روش MAP عبارتند از : PVC ، LDPE ، PP و پلی استیرن نرم شده .
در سال 1982 در انگلستان برای بسته بندی نان کرامپت Crumpet از روش MAP استفاده گردید . نان کرامپت از آرد گندم ، مخمر ، آب ، نمک ، خمیر مایه و مواد افزودنی و سوربات پتاسیم به عنوان نگهدارنده تهیه می شود . این نان حاوی 52 درصد رطوبت ،AW=0/97 ، Ph آن هفت می باشد . در ابتدا نان کرامپت را به دلیل فساد قارچی نمی توانستند بیش از یک الی دو روز نگهدارند لذا برای افزایش طول عمر نگهداری آن از روش انجماد استفاده می کردند . اما آزمایشاتی بر روی این نان با مواد اولیه بسته بندی به خصوص پلی اتیلن با افزودن میزان گاز مختلف انجام شد .
مزایای استفاده از MAP
1 ـ افزایش طول عمر نگهداری مواد غذایی با حفظ خواص کیفی آن
2 ـ کاهش میزان فساد و ضایعات در مواد غذایی
3 ـ تازه نگهداشتن مواد غذایی بدون استفاده از افزودنی ها و پرتو دهی
4 ـ برداشت محصول تازه در سطوح رسیدگی قابل دلخواه مصرف کننده
5 ـ کاهش هزینه های حمل و نقل با افزایش طول عمر نگهداری و حمل آنها به وسیله قطار یا کشتی
6 ـ تولید محصول برش داده شده آماده برای مصرف

7 ـ صرفه جویی در انرژی ( مانند عدم استفاده از فرآیند حرارتی و برودتی )
معایب استفاده از MAP
1 ـ محدود بودن طول عمر نگهداری محصول بسته بندی شده در MAP در مقایسه با محصول منجد شده
2 ـ بسته بندی مواد غذایی به روش MAP یک تکه بوده در صورت باز شدن درب بسته بندی کل ماده غذایی از حالت MAP خارج می شود .

3 ـ رنگ و بافت محصول در طی تغییرات دینامیکی داخل ترکیبات تغییر می نماید که ممکن است برای بعضی از محصولات مشکل ایجاد کند .
4 ـ مواد اولیه بسته بندی مصرف با مشخصات خاص و معین هزینه برخواهد بود .
5 ـ احتمالاً فعالیت میکروارگانیسم ها برای محصولات بسته بندی در این روش وجود دارد .
اهداف اصلی استفاده از MAP
در بسته بندی نمودن مواد غذایی با مخلوط کردن گازهایی بی اثر مانند اکسیژن ، دی اکسید کربن ، نیتروژن در سیستم MAP اهدافی را دنبال می کند که عبارتند از :
الف ـ مواد غذایی را در مقابل حمله حشرات و میکروب ها محفوظ نگه می دارد .
ب ـ توزیع مواد غذای در سطوح خرده فروش ها و مصرف کنندگان به آسانی انجام می شود .
ج ـ مقاومت بسته بندی را در مقابل شوک فیزیکی ، فشار وارده بر روی بسته بندی افزایش می دهد .
د ـ گاز و بخار در داخل بسته بندی تنظیم و به تعادل می رسد .
ه ـ سرد کردن مواد غذایی بسته بندی شده با سیستم MAP با آسانی انجام می شود .
گازهای مورد استفاده در بسته بندی MAP
گاز دی اکسید کربن co2
دی اکسید کربن گازی غیر قابل اشتغال ، بی بو و مزه و سمی نیست. از آن به علت اثرات ضد باکتری و ضد قارچی اش به عنوان اتمسفر نگهدارنده مواد غذایی استفاده می کنند .
دی اکسید کربن در آب به خوبی حل می شود اگر از آن در فضای بسته بندی که حاوی مقداری رطوبت است استفاده گردد بالطبع با حل شدن آن محیط فضای بسته بندی تا حدودی اسیدی گردیده که منجر به کاهش Ph و اثر ضد باکتری پیدا خواهد نمود . در نهایت با توجه به نوع محصول کاهش بیشتر Ph می تواند اثرات جانبی مانند اسید یفیکاسیون و یا استخراج شیره از محصول داشته باشد . با استفاده از 20 ـ30 درصد حجمی از دی اکسید کربن در اتمسفر موجب کاهش رشد کپک می شود با وجود این بیشترین اثر آن در غلظت های میسر است .
به عبارتی اثر محدود کنندگی میکروارگانیزمها حداکثر مقدار خود را در 100 درصد حجمی دی اکسید کربن و دمای 2 تا 5 درجه سانتی گراد دارا می باشد .
نیتروژن N2
گاز نیتروژن N2 جزء اصلی اتمسفر است . این گاز غیر قابل اشتغال ، بی بو ، بی رنگ و به عنوان گاز بی اثر در مقابل تمام ترکیبات شیمیایی می باشد . گاز نیتروژن به تنهایی هیچ اثر محدود کنندگی در میکروارگانیزمها ندارد .

افزایش طول عمر نگهداری مواد غذایی با استفاده از گاز نیتروژن به دلیل محفوظ نگهداشتن آنها در مقابل تغییرات اکسیداسیون رنگدانه ها می باشد . بنابراین محصولات حاوی روغن یا چربی و دانه ، قهوه ، شیر خشک که سریع اکسیده می شوند هنگام بسته بندی نمودن آنها استفاده از نیتروژن یک روش مناسب محسوب می شود .
نیتروژن متناوباً در مواردی که از N2 خاص برای بسته بندی استفاده نمی کنند به صورت مخلوط با اکسید کربن به کار می رود و در چنین مواردی به عنوان گاز حامل عمل می کند و مانع از ایجا

د خلاء مطلق ( که احیاناً توسط نفوذ یا انحلال دی اکسید کربن در محصول ایجاد می شود ) در فضای بسته می شود . نیتروژن به صورت خالص نیز ممکن است جهت بسته بندی پاکت های تحت خلاء مورد استفاده قرار گیرد . تا از چسبیدن اجزاء اولیه در بسته جلوگیری نماید .
نیتروژن اثر رقیق کنندگی در اکسیژن نفوذ یافته از بسته بندی را دارد . برای بسته هایی که در آنها به راحتی خلاء ایجاد شده است در این حالت اکسیژن اتمسفری که به داخل بسته بندی نفوذ می کند اثر مستقیم روی فرآورده به خصوص روی رنگ و کیفیت چربی خواهد داشت در هنگام استفاده از نیتروژن کیفیت گاز بسیار مهم می باشد .
اکسیژن O2
اکسیژن گازیست بی رنگ و بو و بی مزه که با بسیاری از ترکیبات شیمیایی واکنش می دهد و آنها را اکسید می کند ، در ضمن اکسیژن برای حیات ضروری می باشد . عموماً اکسیژن یک عنصر نامطلوب در صنعت بسته بندی مواد غذایی محسوب می شود به حدی که اکسیژن باقی مانده باید به حدود یک درصد حجمی به طور معمولی برسد .
چنانچه محصولات گوشتی خام در عدم حضور اکسیژن بسته بندی گردد ، گوشت رنگ خود را از دست می دهد . اما بعد از باز شدن بسته چون تحت تأثیر اکسیژن اتمسفر یک قرار می گیرد عکس عمل فوق اتفاق می افتد . با توجه به این موضوع اکسیژن را به عنوان یکی از اجزاء مخلوط گازی به فضای بسته بندی افزوده می شود آن به حفظ رنگ گوشت کمک می کند در صورتی که افزایش زمان ماندگاری باعث کاهش گاز دی اکسید کربن می شود . با این روش می توان زمان ماندگاری محصولات گوشتی بسته بندی شده در مقایسه با منجمد نمودن گوشت را افزایش داد .
مخلوط گازها
هنگامی از مخلوط گازها استفاده می شود باید این تصمیم گرفته شود که این مخلوط همزمان در مخلوط کن و یا ابتدا به عنوان اجزاء مخلوط ساخته شده باشد .
حمل آن به سادگی و بی خطر بوده اما هزینه بر است .
در عمل مشاهده شده است تا زمانی که صرف اقتصادی مطرح باشد این نوع گازها به صورت مخلوط شده مورد استفاده قرار می گیرند که این روش منجر به خطا در صنعت بسته بندی مواد غذایی با کیفیت بالا خواهد گشت .
سیستم بندی MAP
برای بسته بندی میوه و سبزی شرایط MAP با سیستم های بسته بندی مناسبی ضروری است . استفاده از یک سیستم بسته بندی مناسب باید به عوامل زیر توجه شود :
1 ـ خصوصیات مواد غذایی
2 ـ شرایط توزیع میوه و سبزی
3 ـ استفاده از فیلم های قابل حمل و نقل .
سیستم بسته بندی ، باید به طریقی باشد که به راحتی توسط المنت حرارتی قابل دوخت باشد معمولاً از فیلم های پلی پروپیلن قابل انعطاف در سیستم MAP استفاده می شود .
فعالیت های اصلی یک سیستم بسته بندی تحت شرایط MAP عبارتند از :

1 ـ محافظت در مقابل میکروب ها و حمله حشرات به داخل غذا
2 ـ آسان کردن حمل و نقل غذا توزیع در سطوح خرده فروش و مصرف کننده
3 ـ مقاوم به عوامل فیزیکی ، شامل شوک ، فشار به مواد غذایی بسته بندی شده
4 ـ تنظیم مهاجرت گاز و بخار آب در داخل و خارج بسته بندی
5 ـ سرد کردن مواد غذایی به سهولت انجام شود
جهت انتخاب مواد اولیه بسته بندی در سیستم های بسته بندی MAP باید فاکتورهای زیر در نظر گرفته شود :

الف ـ نفوذپذیری گاز و بخار آب
ب ـ سازگاری با غذا
ج ـ قابل دوخت
د ـ برخوردار از انتقال حرارت مناسب
ه ـ مقاوم به ضربات فیزیکی
و ـ به سهولت باز کردن درب بسته
ز ـ قابلیت بازیافت
مواد اولیه بسته بندی مورد استفاده در روش MAP عبارتند از :
1 ـ double یا سینی با درپوش با یک فیلم پلاستیکی
2 ـ کیسه پلاستیکی قابل انعطاف
3 ـ plstic film overwrap of a tray
4 ـ bag ـ a ـ in (s) bag
5 ـ کیسه های کارتنی و مقوایی carton ـ a ـ in ـ (s)bag(paperboard)
6 ـ box ـ a ـ in ـ (s) bag (Styrofoam ـ paperboard )
7 ـ bag ـ a ـ in ـ ( es )box
سینی هایی که برای سیستم بسته بندی استفاده می شوند از جنس پلاستیک تزریقی conjected plastic ، فیلم پلاستیک با فیلم امتزاج
شده paperboard plastic film ـ می باشند . از رزین های پلاستیکی برای ساخت فیلمها ـ پوشش ها ـ صفحه ها استفاده می شود .
فیلم های پلاستیکی قابل انعطاف به عنوان یک لایه و یا به عنوان layermaterial یا coextruded لامینه شده با نرخ انتقال اکسیژن بین 1/0 ( برای اتیلن وینیل الکل یا (EVOH) استفاده می شود .
فیلم های بسته بندی تقریباً به طور کامل در انتقال اکسیژن و دی اکسید کربن از میان دیواره های پلاستیکی مؤثر هستند . فیلم های با نفوذ پذیری زیاد ( barrier ـ High ) مثل پلی وینیل کلراید نرخ انتقال گاز زیادی دارند .

برای بسته بندی از فیلم های قابل انعظاف با نفوذ پذیری کم ( barrier ـ low ) مانند EVOH اتیلن وینیل الکل ، و پلی وینلدن کلراید ( PVDC ) و فیلم های با نفوذ پذیری متوسط ( barrier ـ intermaterial )مانند پلی اتیلن تری فتالات (PET) و فیلم های با نفوذ پذیری زیاد ( barrier High ) مثل PP ، PVC ، HDPE ، LDPE و ethylene vinyl acetate بهره می گیرند .