بخشی از مقاله
مقدمه
استئوپروزيس يك بيماري است كه توده استخوان كاهش مي يابد و در نتيجه شكنندگي آن افزايش يافته و خطر شكستگي زياد مي گردد . اگر چه اين بيماري در مردان وزنان ديده
مي شود ولي در زنان شايعتر است درآمريكاي شما لي از هر سه زن بالاي 70سال يك زن دچار شكستگي مهره بعلت پوكي استخوان هستند. به همين ترتيب از هر سه زبان بالاي 85 سال يك زن دچار شكستگي مفصل هيپ مي گردد در صورتيكه در مورد مردان كمتر است . يعني از هر
شش مرد يك مرد گرفتار مي باشد . احتمال شكستگي در اين افراد به شدت پوكي استخوان تعداد و شدت افتادن ها و توده بافت نرم اطراف استخوان بستگي دارد . بنابراين براي جلوگيري از شكستگي بايد توده استخواني را افزايش داد. از افتادن جلوگيري كرده وتوده استخواني عضلاني اسكلت را تقويت كرد . نيروي عضلات و نيروي جاذبه زمين جهت تقويت استخوانها لازم است .
براي تشخيص بيماري از شرح حال بيمار و راديوگرافي ميتوان كمك گرفت از اندازه گيري تراكم مواد معدني استخوان هم براي ارزيابي ميزان خطر شكستگي مي توان استفاده كرد . مثلا كاهش 10 % از تراكم مواد معدني استخوان سبب دو برابر شدن خطر شكستگي مي شود.
درمان
بسياري از بيماريها و داروها مي توانند سبب پوكي استخوان بشوند با اينحال در بيشتر موارد علت پوكي استخوان نامشخص مي باشد . شكستگي ها بيشتر در مناطقي از بدن اتفاق مي افتد كه استخوانهاي اسفنجي دارند . مثل مهره ها ؛ دنده ها ، ديستال ساعد و پرگزيمال استخوان ران ، توده استخوان در يك فرد مسن بستگي به ميزان جذب استخوان وميزان توده استخواني در دهه
سوم زندگي د ارد زيرا حداكثر توده استخواني در هر فرد در اين دهه مي باشد واين شرايط بستگي به عوامل ژنتيكي مادرزادي ، تغذيه ، هورمون ها ؛ فعاليت هاي فيزيكي ، روش زندگي ؛ داروها و بيماريها دارد كساني كه كمبود استروژن دارند لازم است كه تحت درمان قرار گيرند . ميزان كلسيم مورد نياز بدن در طي 24 ساعت 1500-100 ميلي گرم مي باشد و بيش از اين ميزان تاثير مثبت ندارد. فعاليت ورزشي در قسمتهايي از سيستم اسكلتي موثر است كه تحت تاثير نيروي مكانيكي قرار مي گيرند .
ورزش وتغذيه مناسب باعث مي شود كه افراد در سنين پيري با شدت كمتر دچار پوكي استخوان شوند . خانمهاي حامله و شيرده وهمچنين خانمهاي نوجوان تا سن بيست سالگي نيزا به كلسيم در حدود 1200 ميلي گرم در روز دارند . براي خانمهاي بين سن 20 سالگي تا قبل از يائسگي نياز به 1000 ميلي گرم و خانمهاي بعد از سن يائسگي كه هورمون تراپي نمي كنند نياز به 1500 ميلي گرم كلسيم در روز دارند . منابع غذايي كلسيم دار شامل لبنيات ، برگ سبز سبزيجات ، گردو و غذاهاي دريايي مي باشد . يك فنجان شير بدون چربي حدود 300 ميلي گرم كلسيم دارد .
كساني كه نمي توانند از شير ولبنيات استفاده كنند بايد از دارو استفاده نمايند . استروژن سبب كاهش جذب استخوان ، افزايش جذب كلسيم از روده ها و بهبود اثر بخشي ورزش روي استخوانها مي شود. بنابراين بعد از سن يائسگي توده استخواني خانمها شديدا كاهش مي يابد .
پوكي استخوان احتمالا مهمترين مسئله سلامتي در خانمهاي مسن سالم يائسه مي باشد . استروژن تراپي در خانمهاي يائسه سبب جلوگيري از پوكي استخوان و بيماري عروق كرونر مي شود ولي خطر سرطان اندومتر برابر در كساني كه 5 سال استروژن مي گيرند و 15 برابر در
كساني كه طولاني مدت استروژن مي گيرند وجود دارد . استروژن همچنين خطر سرطان پستان را افزايش مي دهد . خانمهايي كه بيش از 10 سال استروژن دريافت كرده اند احتمال مرگ به علت سرطان پستان در آنها 42% افزايش مي يابد . از آنجاييكه خطر بيماري عروق كرونر دارند ولي سابقه قلبيت و آمبولي ريه وسابقه فاميلي سرطان سينه دارند .توصيه استفاده آن خطر هيپرپلازي و سرطان رحم را مي كاهد .
توجه زيادي بهدارو درماني به جز استروژن براي جلوگيري از پوكي استخوان و بيماري عروق كرونر شده است وداروهايي كه تجويز مي شود شامل ralosxifen , tamoxilen مي باشد كه اساسا داروهاي ضد سرطان مي باشند . تاموكسي فن سبب جلوگيري از استئوپروزيس و سرطان پستان مي گردد ولي از ناراحتي عروق كرونر پيشگيري نمي كند . والوكسي فن سبب جلوگيري از هر سه نوع بيماري مي شود . alendronate بدون افزايش خطر سرطان پستان سبب كاهش جذب
استخوان مي شود ولي اثر جلوگيري كننده از بيماري عروق كرونر ندارد . 10 ميلي گرم در روز پيشنهاد مي شود و بايد با مقدار فراواني آّ مصرف شود تا خطر ازوفاژيت كاهش يابد .
با توجه به مطالب گفته شده بهترين راه جلوگيري از پوكي استخوان ورزش مداوم و منظم و رژيم غذايي حاوي 100 ميلي گرم كلسيم و 800-500 واحد ويتامين D مي باشد .
موضوعات ورزشي
مطالعات مختلف روي انسان و حيوانات اثرات مثبت ورزش روي خصوصيات مكانيكي وتركيب استخوان را ثابت كرده و آن بستگي به سن ، وضعيت هورموني فرد . تغذيه و نوع و شدت ورزش دارد .
ورزشكاران توده استخواني بيشتر وقوي تري از افراد غير ورزشكار دارند . دونده ها و وزنه برداران استخوان قوي تر از شناگران دارند . زيرا وزن انسان در آب كاهش مي يابد و نيروي كمتري به اسكلت بدن وارد مي شود. بنابراين كار كردن با وزنه جهت تقويت استخوانها لازم است .
ورزشهاي مقاومتي دو جلسه در هفته براي مدت 6 ماه با 70% 1 RAM سبب حفظ تراكم استخوان در مهره ها و گردن استخوان ران مي شود.
آرتريت ها Artherits
آرتريت يعني التهاب بافت مفصل كه شايعترين فرم آن آرترين دژنراتيو و آرتريت و روماتوئيد مي باشد . آرتريت روماتوئيد التهاب اتوامين غشا سينويرم مي باشد . ولي نوع دژنواتيو تخريب پيشرونده و غير قابل برگشت در غضروف مفصل ايجاد مي كند. در هر دو نوع آرتريت ، تورم و محدوديت حركتي مفصل وجوددارد. درمان شامل داروهاي ضد درد NSAID و گاهي كورتون و داروهاي ضد سرطان براي افراد RA مي باشد . ورزش سبب بهبود آرتريت مي شود البته بطور صحيح و مناسب انجام شود. در هنگام التهاب و درد در مفصل ورزش ممكن است درد را تشديد كند .
دستورالعملهاي تمرين با وزنه براي پوكي استخوان و آرتريت
براي انجام ورزشهاي مقاومتي و كار با وزنه همان اصول گفته شده در بيماران ريوي بايد رعايت شود كسانيكه بيماري آرترين روماتوئيد دارند شدت درد و ناراحتي آنها ممكن است روز به روز تغيير كند بنابراين شدت ورزش هم بر آن اساس بايد تنظيم شود.
نسخه ورزشي براي پوكي اسخوان و آرتريت
تعدادجلسات
حداقل سه جلسه در هفته در زماني كه درد حاد و التهاب در مفصل وجود دارد نبايد ورزش كرد .
نوع ورزش
ورزشهاي مقاومتي و ورزشهايي كه تحمل وزن در آنها وجود دارد براي افراد استئوپروتيك توصيه مي شود . راه رفتن – شنا و دوچرخه سواري هم براي اين بيماران توصيه مي شود.
مدت جلسات
با ده دقيقه شروع مي شود وهر هفته 4-2 دقيقه افزايش مي يابد تا به 60-20 دقيقه بدون توقف برسد .
شدت ورزش
شدت ورزش بر اساس چارت RPE بين 11 تا 16 براي نسخه ورزشي تعيين مي گردد .
بیماری نرمی استخوان
بیماری نرمی استخوان به نام کندرو مالاسی پاتلا یا نرمی استخوان کشکک مشهور است .
● درد قسمت قدامی زانو( بنام کندرو مالاسی استخوان کشکک)
درد قسمت قدامی زانو,اصطلاحی است کلی که بطور یقین بیش از یک اختلال بالینی را شامل میشود. ماهیت غیر اختصاصی این اصطلاح, نشان دهنده این مطلب است که علت درد همیشه مشخص نمیشود.این حالتهای بالینی, بطور اختصاصی در نوجوانان, و مخصوصا دختران رخ میدهد.توضیحات زیر مربوط به یکی از ضایعات بخوبی شناحته شده بنام کندرو مالاسی استخوان کشکک هستند. علایم مشابهی نیز ممکن است در غیاب تغییرات مشخص استخوان کشکک رخ بدهد که عامل مسبب آنها نامشحص است.
● کند رومالاسی استخوان کشکک
در این بیماری , غضروف مفصلی ( مخصوصا قسمت داخلی آن) به دلایلی که مشخص نیست خشن و رشته رشته میشود. تصور میگردد که سایش ایجاد شده بین ناحیه آسیب دیده وقسمت داخلی زائده انتهای پائینی استخوان ران , مسول بروز درد است. این بیماری با آرتروز تفاوت دارد ولی ممکن است آرتروز سالهای بعد اضافه گردد.
● بالینی:
بیمار اغلب دختر ۱۵-۱۸ سالهای است که درد آزار دهنده ای در عمق زانو و پشت استخوان کشکک خود احساس میکند . درد بیمار با با لارفتن از پله ها یا پاین آمدن از پله ها تشدید میگردد.
اغلب تجمع مایعی در درون مفصل وجود دارد و ممکن است پس از جابجا کردن استخوان کشکک به یک طرف در لمس عمقی آن حساسیت موضعی یافت گردد. همچنین ممکن است نقطه ای از
حساسیت موضعی شدید بر روی قسمت قدامی زایده استخوان ران وجود داشته باشد. حرکات مفصل ممکن است همراه با کریپیتاسیون(صدا) باشند که از روی استخوان کشکک به دست فرد معاینه کننده متقل میشود.( مخصوصا وقتی که بیمار از حالت ایستاده زانوهای خود را خم میکند و مینشیند)
فیلمهای رادیوگرافیک طبیعی هستند . آرتروسکپی( مشاهده ویدئویی) ضایعات پاتلا را در صورت وجود نشان میدهد.
● درمان:
درمان بیماری تقریبا در همه موارد باید از توع انتظاری باشد. معمولا از بانداژ سفت crepe استفاده میشود. و فعالیتهای شدید محدود میگردد.
این گونه احتیاطات معمولا علایم بیمار را تاحد زیادی کاهش میدهد . از درمان جراحی باید اجتناب شود زیرا اگر چه روشهای مختلفی توصیه میشوند نتایج آنها تقریبا در همه موارد نامید کننده هستند.
نرمى استخوان در بزرگسالان
نرمى استخوان در اثر کمبود ويتامين D ايجاد مىشود. شما ويتامين D را از دو منبع بهدست مىآوريد:
۱. از غذاها مثل ماهى و لبنيات
۲. از تأثير آفتاب بر پوست.
در افرادى که از رژيم غذائى معمولى استفاده مىکنند، کمبود ويتامين D نادر است. اگرچه اين عارضه در افراد محبوس در خانه که از رژيم غذائى بسيار محدود نيز استفاده مىکنند ممکن است بروز کند. اين عارضه در افراد مبتلا به سوءجذب (به مبحث نشانگانهاى سوءجذب مراجعه کنيد). يا نارسائى مزمن کليه نيز مىتواند ايجاد شود.
علائم
علامت اصلى نرمى استخوان درد و خشکى استخوان است. اين درد اغلب با التهاب مفصل اشتباه مىشود. در موارد بسيار شديد استخوانها ممکن است به راحتى بشکنند و يا تغيير شکل دهند، پاها خميده شوند و بهدليل کوتاه شدن مهرهها اندازه قامت کاهش يابد.
پيشگيرى و درمان
نرمى استخوان در اين کشور نادر است زيرا رژيم غذائى عادى تأمينکننده مقادير زيادى ويتامين D است. اگر پزشک از طريق آزمايشها و پرتونگارى دريابد که مبتلا به نرمى استخوان هستيد، ويتامين D را بهصورت مکمل تجويز خواهد کرد. سعى نکنيد خودتان بيمارى را تشخيص دهيد و بدون صلاحديد پزشک ويتامين D مصرف نکنيد. مصرف زياد ويتامين D مىتواند باعث مسموميت با اين ويتامين شود که بهصورت تهوع، ضعف، عصبانيت، خارش و تشنگى مزمن تظاهر مىکند.
پایگاه اطلاع رسانی پزشکی ایران سلامت
با استفاده از ويتامين « D» اسكلت سالم داشته باشيم
براي آنكه انسان بتواند با اسكلت سالم حركت كند از تولد تا آخر عمر نياز مبرم به ويتامين D دارد.
اين ويتامين ضمن اينكه سوخت و ساز كلسيم و فسفر را تنظيم مي كند نقش مهمي در ساختمان استخوان نيز دارد.
نرمي استخوان كه با تغيير شكل اسكلت شروع مي شود مثل راشيتيسم در اطفال واستئوپالاسي در بزرگسالان از زماني كه اهميت ويتامين ها روشن شد بندرت ديده مي شود.
ويتامين D به وفور در ماهي يافت مي شود و در بعضي از مواد غذايي اساسي بطور مصنوعي اضافه مي گردد و در اثر تابش اشعه ماوراء بنفش روي پوست، اين ويتامين ساخته مي شود.
همچنين كمبود ويتامين D در سالهاي يائسگي مي تواند به بروز پوكي استخوان كمك كند.
براساس تحقيقاتي كه در اين زمينه انجام شد، مشخص گرديد كه ويتامين D نه تنها موجب توقف بيماري پوكي استخوان مي شود بلكه حتي باعث تشكيل سلولهاي استخواني
مي گردد.