بخشی از مقاله
دیابت (قند خون)
ديابت چيست ؟
طبق برآورد فدراسيون بين المللي ديابت ,درسال 2003 ,194 ميليون ديابتي درسراسرجهان زندگي مي كنند و تخمين زده مي شودكه درسال 2025 اين تعدادبه 333ميليون نفربرسد. باتوجه به اينكه ديابت براي سلامتي جهانيان يك تهديداست,مي توان گفت كه بالغ بر6/3 درصدازجمعيت جهان باديابت زندگي مي كنند.
درحال حاضرديابت چهارمين علت مرگ وميردربيشتركشورهاي توسعه يافته است . ديابت يك بيماري مزمن است كه وقتي پانكراس (لوزالمعده ),انسولين توليد نمي كندياوقتي كه بدن نمي تواندازانسولين توليدشده استفاده موثركنداتفاق مي افتد. توقف توليدانسولين يااستفاده نكردن ازانسولين هردو باعث افزايش گلوكز درخون مي شود.
ديابت دونوع اصلي دارد:
افرادي كه ديابت نوع اول دارند يعني مقدارخيلي كمي انسولين توليدمي كنند و يا اصلا انسوليني در بدنشان توليد نمي شود و لازم است كه براي ادامه زندگي انسولين تزريق كننداين نوع ديابت بيشتردركودكان و نوجوانان است .
نوع دوم ديابت افرادي هستندكه نمي توانندازانسولين استفاده موثركنند آنها مي توانند بيماريشان را تنها با تغيير روش زندگي كنترل كنندومعمولا بيشتربه داروهاي خوراكي نيازدارند و كمت ربه انسولين . نوع سوم ديابت دربعضي مواردحاملگي اتفاق مي افتد, اما معمولاپس از حاملگي برطرف مي شود. قابل ذكراست ,طبق آماربيش از90 درصدازمواردديابت درجهان ديابت نوع دوم است .
علايم ديابت نوع اول
تشنگي بيش ازحد,گرسنگي دايمي ,تكررادرار,كاهش وزن ناگهاني ,خستگي مفرط وتاري ديدميباشد.
ممكن است افراد مبتلا به ديابت نوع دوم علايم مشابهي داشته باشند, امااين علايم كمتر ظاهر شود, اكثرا افراد مبتلا به اين نوع ديابت علايمي ندارندو فقط بعدازچندسال به واسطه بيماري ديگري متوجه آن مي شوند. ديابت بيماري مزمني است كه درطول زندگي فردبايددقيقاكنترل شود,بدون مراقبت صحيح ,قندخون مي تواندبالابرودكه اين امردردرازمدت به بدن آسيب مي رساندوباعث
اختلال دربافت هاواندام هاي مختلف بدن مي شود. دركوتاه مدت وبلندمدت عوارض ديابت شامل بيماري قلبي وعروقي ,بيماري كليه (نفروپاتي ديابتي ),بيماري اعصاب (نوروپاتي ديابت )وبيماري چشم (رتينوپاتي ديابتي)مي گردد.باتوجه به اينكه بيماريهاي قلبي وعروقي ناشي ازديابت شامل آنژين صدري , حمله قلبي ,ايست قلبي وسكته مغزي مي باشد,مي توان گفت كه بيماري هاي قلبي و عروقي بيشترين موردمرگ وميردرافرادديابتي وعلت اول مرگ دركشورهاي صنعتي است .
همچنين نتيجه افزايش وپيشروي آرام پروتيين درادرار,عاقبت منتج به نارسايي كليه مي شود.
اين اتفاق معمولاسال هابعدازاولين تشخيص ديابت رخ مي دهد و اگر فشار خون وقندخون درست كنترل شوداين اتفاق به تاخيرمي افتد. دربيشتركشورهاي توسعه يافته درحال حاضرديابت علت بيشترين مواردنارسايي كليه ,وابستگي به دياليزباپيوندكليه است . بااشاره به اينكه ديابت مي تواندعامل صدمه زدن به رشته هاي اعصاب شود, مي توان گفت كه كرخي وبي حسي پاهاشايع ترين علامت بيماري اعصاب بوده كه در اثرآسيب به اعصاب پاايجادمي شود. نوروپاتي يابيماري هاي اعصاب درپاره اي ازمواردمي تواندبه دردهاي شديد منجرشودامابيشترمواقع بدون دردپيش مي
رود.درنتيجه نبودعلايم نوروپاتي ديابتي احتمال زخم پا يا قطع عضو وجود دارد. همچنين ديابت بيشترين علت نابينايي درافراد جوان و كارآمد درجهان توسعه يافته نيزمي باشد. به نظرمي رسدعوامل خطردرابتلابه ديابت نوع اول دوعامل ژنتيكي ومحيطي باشد,عوامل محيطي مانندويروس هاوبرخي موادغذايي مي توانندعاملي براي ابتلابه ديابت نوع اول باشند اگرچه اثرآن ها كامل ابه اثبات نرسيده است . عوامل خطر در ابتلا به نوع دوم ديابت نيزاضافه وزن وچاقي ,بي تحركي,رژيم
غذايي باچربي بالاو فبيركم ,نژاد,سابقه فاميلي ,سن ووزن كم هنگام تولد است . هر چه بيشتر فردي عامل خطرداشته باشدبيشتردرمعرض خطرابتلابه ديابت مي باشد. گفتني است ,خطرابتلابه ديابت درمردهاوزن هاهمراه باافزايش وزن به شدت روبه افزايش است . افزايش شيوع ديابت نوع دوم درهمه دنيابخصوص دركشورهاي درحال توسعه گروه هاي خاص وكودكان نوعي اعلام
خطراست كه اغلب ناشي ازاضافه وزن است . روزجهاني ديابت كه 21آبان ماه امسال برگزارمي شودبراضافه وزن وچاقي متمركزشده ,كه يكي ازعوامل اصلي خطردربروزديابت نوع دوم مي باشد. هدف ازاين فعاليت انتقال ساده وارزان پيام تغييرروش زندگي است ,مثل افزايش فعاليت جسمي وعادت هاي غذايي صحيح كه خودمي توانددرمقابله با عواقب جدي فردي واجتماعي ديابت بسيارموثرباشدودرنهايت ازشيوع ديابت جلوگيري كند.
علل شايع شيوع دیابت نوع 2 عبارتند از:
ناكافي بودن انسولين توليد شده از لوزالعمده براي حفظ كار طبيعي سلولهاي بدن ،اختلال در استفاده از انسولين در سلولهاي بدن به علل نامعلوم .عوامل افزايش دهنده اين بيماري عبارتند از:چاقي در بزرگسالان ،استرس ،حاملگي ، استفاده از بعضي از داروها، مثل قرص‌هاي ضدبارداري، داروهاي ادرارآور از نوع تيازيدي، كورتيزول يا فني‌توئين
در چه شرايطي بيمار مي بايستي به پزشک مراجعه کند:
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان علايم ديابت شيرين را داريد.
اگر يكي از موارد زير هنگام درمان رخ دهد:
ـ ناتواني در فكر كردن همراه با تمركز
- ضعف
- تعريق
- رنگ پريدگي
- تند شدن ضربان قلب
- تشنج
- اغما (ممكن است نشان‌دهنده پايين افتادن قندخون باشند). بلافاصله كمك بخواهيد.
ـ بي‌حسي
- سوزن سوزن شدن
- يا درد در پاها يا دست‌ها
ـ عفونتي كه در عرض 3 روز خوب نشود.
ـ درد قفسه سينه
ـ بدتر شدن علايم اوليه علي‌رغم پايبندي به درمان
علت ايجاد مرض قند
دلايل مختلفي براي كاهش توليد انسولين توسط لوزالمعده شناخته شده است و هر بيماري ممكن است به يكي از اين دلايل دچار مرض قند شده باشد. اين دلايل عبارتند از: وارثت (ژنتيك)، ابتلا به بيماريهاي عفوني، شرايط محيطي و استرس.
عوامل ارثي
محققيني كه بر روي دوقلوهاي يكسان و خانواده بيماران مبتلا به مرض قند تحقيق مي كنند كشف كرده اند كه نقش عوال ارثي در ابتلاي به هر دو نوع مرض قند اهميت دارد. در دوقلوهاي يكسان در صورتي كه يكي از آنها به مرض قند نوع 1 دچار باشد، 50 درصد احتمال دارد كه ديگري نيز به مرض قند مبتلا شود. اما در مورد مرض قند نوع 2، اگر يكي از دوقلوها به اين بيماري دچار شود، ديگر
حتماً به بيماري مبتلا خواهد شد. بسيار مشكل است كه پيش بيني كنيم كه چه كسي بيماري را به ارث مي برد. در تعدادي از خانواده ها اين بيماري شديداً بين افراد خانواده شايع است و اين افراد استعداد زيادي در ابتلاء به اين بيماري دارند. دانشمندان در اين خانواده ها موفق به پيدا كردن چندين ژن شده اند كه احتمالاً مسئول ايجاد اين لوزالمعده را شروع كند كه چندين سال بعد اثر خود را نشان دهد.
شرايط محيطي
افرادي كه به مرض قند نوع 2 مبتلا مي شوند اغلب رژيم غذايي غير متعادلي داشته و چاق هستند. بطور قابل توجهي، افرادي كه از كشورهايي كه مرض قند در آنجاها زياد شايع نيست به كشورهايي مهاجرت مي كنند كه اين بيماري در آنجا شيوع بيشتري دارد، آنها نيز در معرض خطر بيشتري براي ابتلاي به اين بيماري قرار مي گيرند. تغييرات عمده در نحوه زندگي نيز مي تواند احتمال ابتلاء يك شخص به ديابت را افزايش دهد. يك مثال خوب در اين مورد، افراد جزيره نائورو مي باشد. وقتي در اين جزيره معادن فسفات كشف شد، مردم اين جزيره پول يادي بدست آوردند و ثروتمند شدند. در نتيجه رژيم غذايي آنها نيز تغيير نمود و اضافه وزن پيدا كردند و بيشر از گذشته مستعد ابتلاء به مرض قند شدند.
تمام اين موارد به اهميت ارتباط بين رژيم غذايي، محيط زندگي و ابتلاء به مرض قند اشاره دارند. با اينحال هيچ ارتباط دقيقي بين بروز مرض قند و مصرف قند و شيريني ديده نشده است.
مرض قند ثانويه
تعداد كمي از افراد هم وجود دارند كه بروز مرض قند در آنها بعلت ايجاد بيماري ديگري در لوز المعده مي باشد. براي مثال بيماري پانكراتيت (التهاب لوزالمعده) مي تواند باعث تخريب قسمت بزرگي از لوزالمعده شود. بعضي از افرادي كه به بيماريهاي هورموني دچار هستند مثل سندرم كوشينگ (افزايش توليد هورمون استروئيد در بدن) يا آكرومگالي (افزايش توليد هورمون رشد در بدنت) ممكن است به عنوان يك عارضه جانبي از بيماري اصلي شان، به مرض قند نيز مبتلاء شوند. همچنين لوزالمعده مي تواند بر اثر مصرف زياد و طولاني مدت الكل نيز دچار آسيب شود.
استرس ها
گرچه بسياري از افراد، وقوع ابتلاء به مرض قندشان را به بروز وقايع استرس زايي مثل تصادفات يا ساير بيماريها ربط مي دهند اما اثبات يك ارتباط مستقيم بين استرس و مرض قند دشوار مي باشد. توضيح اين مسئله ممكن است در اين حقيقت نهفته باشد كه افراد، پزشكشان را به دليل بعضي از وقايع استرس زا ملاقات مي كنند و در همين ملاقات ها است كه تصادفاً مرض قندشان تشخيص داده مي شود.
بعضی از داروهای گیاهی انسولین ساز و بعضی دیگر پایین آورنده میزان قند خون هستند که به اختصار به چند مورد اشاره می کنیم.
نسخه شماره 1 –
دارو : کدو
مقدار مصرف 50 گرم در روز باعث ساخت انسولین در بدن می شود و قند خون را به میزان چشم گیری پایین می آورد
طریقه مصرف : به صورت جوشانده در آب و یا مصرف به صورت پودر
نسخه شماره 2 -
دارو : تخم یا تمام گیاه شنبلیله (Trigonella foenum – graecum)
مقدار مصرف : 1 تا 2 گرم
طرز تهیه : مقدار فوق را که از قبل کوبیده شده است در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید.
نسخه شماره 3 –
دارو : برگ توت سیاه (nigra morus)
مقدار مصرف : 3 تا 6 گرم
طرز تهیه : مقدرا فوق را که از قبل کوبیده شده است در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید.
نسخه شماره 4 –
دارو : برگ اکالیپتوس ( Eucalyptus globules )
مقدار مصرف : 5 تا 10 گرم
طرز تهیه : مقدرا فوق را که از قبل کوبیده شده است در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید.
نسخه شماره 5 –
دارو : پوست دانه لوبیا ( Phasseolus vulgaris )
مقدار مصرف : 7 تا 25 گرم
طرز تهیه : مقدرا فوق را که از قبل کوبیده شده است در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید.
نسخه شماره 6 –
دارو : برگ درخت گردو (regia Juglans )
مقدار مصرف : 3 تا 7 گرم
طرز تهیه : مقدرا فوق را که از قبل کوبیده شده است در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید.
نسخه شماره 7 –
دارو : سیر ( Allium sativum )
مقدار مصرف : 3 یا 6 عدد سیر تازه را همراه با غذا میل کنید.
طرز تهیه : 12 تا 18 گرم سیر خشک شده را در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده و همراه با غذا میل کنید.
نسخه شماره 8 –
دارو : پیاز ( cepa Allium )
مقدار مصرف : 150 گرم همراه غذا میل کنید.
نسخه شماره 9 –
دارو : ریشه بابا آدم ( lappa Arctium )
مقدار مصرف : روزانه 5 تا 10 گرم
طرز تهیه : مقدرا فوق را که از قبل کوبیده شده است در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید.
نسخه شماره 10 –
دارو : برگ گزنه ( Urtica urens )
مقدار مصرف : روزانه 5 تا 10 گرم
طرز تهیه : مقدرا فوق را که از قبل کوبیده شده است در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید.
نسخه شماره 11 –
دارو : بذر گیاه عدسی الملک
مقدار مصرف : روزانه 5 تا 10 گرم
طرز تهیه : بذر گیاه فوق را به صورت پودر در آورده درون کپسولهای خالی m250 ریخته روزی 2 عدد صبح ناشتا و عصر میل کنید.
نسخه شماره 12–
دارو : هندوانه ابوجهل (Citrullus colocynthis)
مقدار مصرف : 3 تا 5 گرم
طرز تهیه : کل هندوانه ابوجهل اعم از پوسته بذرها را به شکل پودر در آورده درون کپسول های m250ریخته روزی 2 عدد صبح ناشتا و عصر میل کنید.
مصرف خوراکی هندوانه ابوجهل
براساس تحقیقات یکساله بر روی 5 بیمار مبتلا به قند نوع دوم انجام گردید مقدار مصرف روزانه 2 عدد کپسول 250 پر شده از هندوانه ابوجهل باعث شد میزان قند خون بین افراد در طول یکماه مصرف به میزان چشم گیری پایین آید.
افراد میزان قند خون قبل از مصرف میزان قند خون بعد از مصرف مقدار کاهش مدت مصرف
A mg/dl 480 mg/dl 180 mg/dl 300 45 روز
B mg/dl 350 mg/dl 130 mg/dl 230 30 روز
C mg/dl 230 mg/dl 100 mg/dl 130 30 روز
D mg/dl 270 mg/dl 115 mg/dl 165 30 روز
E mg/dl 250 mg/dl 90 mg/dl 160 30 روز
لازم به یادآوری است تنها عارضه مصرف ملین شدن شکم چند نفر از این افراد بود.
توصیه های غذایی در دیابت
هدف اصلي از رژيم درماني در بيماران ديابتي، استفاده از موادغذايي به صورت متعادل است. اصولاً رژيم غذايي اي كه توسط كارشناسان و متخصصان تغذيه براي افراد ديابتي تهيه مي شود داراي اهداف زير است:
- رساندن قند خون به سطح طبيعي
- حفظ سطح چربي هاي خون در حد طبيعي
- كاهش مشكلات خاص بيماران ديابتي
- به دست آوردن و حفظ وزن ايده آل
- رساندن مواد مغذي به بدن به ميزان لازم
- تأمين انرژي موردنياز بدن جهت انجام فعاليت هاي لازم
- جلوگيري از بروز عوارض و مشكلات ناشي از ديابت
توصيه هاي تغذيه اي براي بيماران مبتلا به ديابت نوع اول
1. سعي كنيد برنامه غذايي خود را به طور منظم تنظيم كنيد. به نحوي كه هر روز در ساعات معيني غذا بخوريد.
2. روزانه بين 4 تا 5 وعده غذا بخوريد.
3. در هر وعده مقادير متناسبي از كربوهيدرات ها را مصرف كنيد تا دچار عوارض ناشي از نوسانات قندخون نشويد.
4. چربي دريافتي از طريق موادغذايي را محدود كنيد.
5. مصرف قندهاي ساده مانند شكر، شكر قرمز، عسل و شربت ذرت را محدود كنيد.
6. مصرف فيبر را تا ميزان 25 ميلي گرم به ازاي هر 1000 كيلوكالري دريافتي افزايش دهيد. جهت اطلاع از ميزان كالري موردنياز روزانه خود، با متخصص تغذيه مشورت نماييد. منابع غذايي فيبر عبارتند از : انواع ميوه و سبزي، حبوبات و غلات سبوس دار.
7. تلاش كنيد از محصولات بدون قند مانند نوشابه هاي بدون قند، ژله بدون قند و بيسكوئيت هاي بدون قند استفاده كنيد.
8. از ميوه هاي تازه و كلوچه هاي كم چربي و غلات به عنوان ميان وعده استفاده كنيد.
9. هر روز صبح، غلات پرفيبر را براي صبحانه انتخاب كرده و از مصرف غلات داراي مقادير زياد شكر خودداري كنيد.
10. به جاي آب ميوه از ميوه تازه استفاده كنيد.
11. از شيرهاي كم چربي استفاده كنيد.
12. روزانه حداقل 8 ليوان آب بنوشيد.
توصيه هاي تغذيه اي براي بيماران مبتلا به ديابت نوع دوم
از آنجايي كه بيماران ديابت نوع دوم در سنين بالاتري قرار دارند، مهم ترين كار در اين بيماران، كنترل وزن مي باشد. بيماران مبتلا به ديابت نوع دوم بايد توصيه هاي ذيل را مدنظر قرار دهند:
1. مصرف فيبرهاي محلول به ميزان 25 گرم به ازاي هر 1000 كيلوكالري ضمن ايجاد احساس سيري ، مي تواند به كنترل قندخون كمك كند. يكي از انواع فيبرهاي محلول پكتين مي باشد كه در سيب ، مركبات مثل پرتقال، ليمو و گريپ فروت ، توت فرنگي ، هويج و غلات سبوس دار وجود دارد . غير از اين مواد غذايي، منابعي فيبري كه در بالا ذكر شده اند را نيز مصرف كنيد.
2. تعداد وعده هاي غذايي خود را افزايش دهيد.
3. حتما قبل از صرف غذا از سالاد يا موادغذايي كم كالري مانند كاهو، كرفس، ژله بدون قند و سوپ هاي ساده و كم كالري استفاده كنيد.
4. از مصرف آب ميوه در صبح و به صورت ناشتا خودداري كرده و به جاي آن در طول روز از ميوه تازه استفاده كنيد.
5. از نوشيدني ها و دسرهاي بدون قند استفاده كنيد.
6. آرد گندم كامل را جانشين آرد سفيد كنيد.
7. از مصرف روغن ماهي و مكمل نياسين خودداري كنيد زيرا باعث افزايش قند خون مي شوند.
8. مصرف چربي ها را در برنامه روزانه غذايي خود طبق نظر متخصص تغذيه كاهش دهيد.
9. روزانه 8 ليوان آب بنوشيد.
نكات مهم و قابل توجه براي خانواده ها و بيماران
1. افراد ديابتي مبتلا به بيماري كليوي نيز بايد به تغذيه خود توجه خاصي داشته باشند، زيرا بيماري كليوي با عمل بسيار از مواد مغذي تداخل دارد. لذا مصرف مكمل هاي تغذيه اي مگر با اجازه متخصص تغذيه توصيه نمي شود.
2. از آن جايي كه كمبود بعضي از ويتامين ها باعث تشديد بيماري ديابت مي گردد، بايد سعي كرد تا مقادير متناسب ويتامين ها از طريق موادمغذي دريافت شوند. به دليل افزايش نياز به ويتامين ها در اين بيماران بايد مكمل ويتاميني مصرف شود، ولي براي جلوگيري از عوارض مصرف بيش از حد آنها با متخصص تغذيه مشورت كنيد.
3. ويتامين C براي ورود به داخل سلول، نياز به انسولين دارد. تحقيقات نشان مي دهد كه مقدار اين ويتامين در افراد ديابتي پايين تر از حد طبيعي مي باشد؛ لذا مصرف ميوه و سبزي فراوان و همچنين مكمل ويتامين C ضروري است.
4. بعضي از داروهاي خوراكي كاهش دهنده قند خون، باعث كمبود ويتامين B12 در بدن مي شوند. بنابراين در اين مورد نيز بايد با يك متخصص تغذيه مشورت كنيد، زيرا كمبود اين ويتامين مي تواند باعث تخريب بافت عصبي شود.
5. بيماري ديابت مي تواند باعث كمبود بيوتين در بدن شود. از آن جايي كه كمبود اين ماده مهم مي تواند باعث تخريب بافت عصبي در بازوها و ساق پا شود، مشورت با متخصص جهت آشنايي با منابع مصرف و ميزان مورد نياز آن ضروري است.
نوشیدن قهوه از بروز دیابت پیشگیری می کند.
نتایج مطالعات نشان می دهد زنانی که 3 تا 4 فنجان قهوه در روز مصرف می کنند 29 درصد کمتر دچار بیماری دیابت می شوند. و در بین مردان نیز مصرف 3 تا 4 فنجان قهوه در روز خطر دیابت را 27 درصد کاهش می دهد. اما ظاهراً اسید کلوروژنیک در قهوه به طور غیر مستقیم میزان گلوکز در خون را تنظیم می کند.
بررسی اثر هندوانه ابوجهل بر ميزان قند خون موشهای صحرايي ديابتی شده به وسيله استرپتوزوسين به روش استنشاقي و تماسي
هندوانه ابوجهل میوه‌ای تلخ‌مزه است که گمان می‌رود عصاره کوکوربیتاسین آن خواص درمانی داشته باشد.
با توجه به مصرف زياد داروهاي گياهي و ناشناخته بودن بعضي اثرات داروهاي شيميايي و هورموني در بدن و عوارض جانبي ناشي از استعمال اين داروها، تحقيقات بيشتر در زمينه گياهان دارويي واستفاده از آنها در درمان بيماريها ضرورت دارد. در شهرستان جيرفت، اهالي بومي مبتلا به بيماري ديابت جهت درمان سنتي از ميوه له شده هندوانه ابوجهل با آب در تشتي تهيه و از قسمت نشيمنگاه در آن قرا مي گيرند.بيماري ديابت شايعترين بيماري اندوکرين مي باشد که شيوع جهاني آن تقريباً 3 درصد بر آورد شده است .براي بررسي اين تحقيق 22 رت نر نژاد راتوس راتوس ان – ماري به دو گروه تجربي و کنترل تقسيم گرديد. براي ايجاد ديابت در گروه تجربي استرپتوزوسين
((35 mg/kg STZ محلول در بافر سيترات ( (0.1 M ,pH 4.5 10 mg/ml در سه روز متوالي به روش درون صفاقي تزريق شد وبه گروه کنترل فقط بافر سيترات تزريق گرديد. رتهاي گروه تجربي را تحت تاثير مخلوطي شامل 100 g/kg ميوه له شده هندوانه ابو جهل در 300 ml آب مقطر درون بشر قرار داده وموش را داخل محدود کننده گذاشته و از قسمت تحتاني به مدت زمانهاي 5/0، 5/1، 5/2و5/3 ساعت درون مخلوط قرار گرفت بعد از هر مرحله ميزان قند خون محاسبه و کاهش
معني دار غلظت گلوکز ثبت گرديد.در گروه شاهد با شرايط مشابه و فاقد ميوه له شده ميزان قند خون اندازه گيري شد که تقريباً ثابت بود و به منظور اثرات استنشاقي ميوه له شده هندوانه ابوجهل داخل محفظه هاي شيشه اي با حجم مشخص تحت تاثير بخارات ناشي از 100 g/kg ميوه له شده هندوانه ابوجهل به مدت زمانهاي 0.5 ، 1.5، 2.5، 3.5و5 ساعت قرار داده شد و گروه شاهد تحت همان شرايط بدون بخارات هندوانه ابوجهل قرار داشت.با توجه به نتايج بافت شناسي
سلولهاي پانکراس مشخص گرديد که تجويز ميوه له شده هندوانه ابوجهل به روش جذب پوستي داراي اثرات هايپوگليسمي است که از طريق مکانسمهاي ناشناخته اي باعث فعال شدن سلولهاي بتاي پانکراس و ترشح انسولين از اين سلولها گرديد.
هندوانه تلخ ، دشمن ديابت
هندوانه ابوجهل مسلما خوردني نيست ، يعني نه تنها از طعم تلخ و بويي بسيار تند برخوردار است ، بلکه به علت وجود OLEOدر آن که نوعي هيستامين است ، مي تواند موجبات افزايش بيش از حد فشار و قند خون و بروز سکته را در فرد فراهم کند.
سميه کاظمي با اشاره به تحقيقات گروه پژوهشي پيک (Paik) بر اثرات درماني اين هندوانه مي گويد: در اين هندوانه هيستامين به مقدار زيادي وجود دارد که مي تواند از طريق پوست (به صورت موضعي) جذب و محرکي براي ترشح انسولين در بدن محسوب شود که مسلما استفاده آن از سوي افراد مبتلا به ديابت ، به صورت پماد يا حتي به شکل بومي يعني به صورت رنده شده و مخلوط با آب ، به افزايش توليد انسولين در بدن منجر شود و حتي بررسي هاي انجام شده از درمان ديابت در افراد بومي منطقه به دنبال مصرف روزانه معجون فوق به مدت 6ماه تا يک سال خبر مي دهد.
وي در مقايسه مزيتهاي اين نوع درمان گياهي نسبت به درمان شيميايي ديابت ، مي افزايد: در حال حاضر به افراد ديابتي داروهايي چون انسولين ، گولار و NPHحداقل 3نوبت در روز تزريق مي شود که البته اين داروها محرک توليد انسولين در بدن نيستند، در حالي که در طرح ارائه شده ما، داروي گياهي ، محرکي براي ترشح انسولين در بدن محسوب مي شود.
با مصرف غلات كامل از ابتلا به ديابت نوع 2 پيشگيري كنيد
به گفته يك متخصص تغذيه نوعي از فيبر كه در غلات كامل و سبزيجات موجود است ( فيبر نامحلول) با بهبود سيستم تنظيم قند بدن، از بروز ديابت نوع 2 پيشگيري مي كند.
دكتر «جعفر بهزاد» محقق و متخصص تغذيه در گفت و گو با خبرنگار سرويس «بهداشت و درمان» ايسنا واحد علوم پزشكي ايران، ضمن اشاره به اين مطلب، افزايش كفايت عملكرد هورمون انسولين متعاقب مصرف غلات كامل و سبزيجات را دليل پيشگيري از ديابت دانست و همچنين اظهار داشت: سبزيجات عموما حاوي 2 نوع فيبر هستند؛ محلول وغير محلول . فيبر محلول غالبا در دانه‌هاي گياهي يافت مي شود ومسئول كاهش كلسترول وقندخون است.
وي ادامه داد: فيبر غيرمحلول پس از قرار گرفتن در محيط مايع حل نشده و با عبور از دستگاه گوارش نيز تغييري در ساختمان آن حاصل نمي شود اما به دليلي كه هنوز شناخته نشده است متعاقب مصرف اين نوع فيبر، عملكرد هورمون مسئول تنظيم قندخون (انسولين) به طور قابل ملاحظه اي بهبود مي‌يابد و برداشت ماده قندي مورد نياز سلولها موسوم به گلوكز كاملا تنظيم مي‌شود.
وي مصرف روزانه غلات كامل را براي افرادي كه داراي پيشينه خانوادگي ابتلا به ديابت هستند مفيد ذكر كرد و تصريح كرد: عادت به مصرف 20 تا 35 ميلي گرم فيبر كه عموما از طريق نان سبوس‌دار تامين مي‌شود، تاحد زيادي از ابتلا به ديابت. كه در حال حاضر يكي از بزرگ‌ترين معضلات بهداشتي دنياست، پيشگيري مي كند.
شنبلیله در درمان دیابت
نتایج تحقیقات نشان می دهد : تجویز عصاره آبی برگ « شنبلیله » در کاهش برخی مشکلات دردزای ناشی از دیابت موثر است.
مهرداد روغنی ، محمدرضا واعظ مهدوی و محسن خلیلی نجف آبادی ، استادیاران فیزیولوژی دانشکده پزشکی دانشگاه شاهد در این پژوهش اثر آنالژزیک عصاره آبی برگ شنبلیله در موش های صحرایی نر مبتلا به دیابت قندی القا شده توسط استرپتوزوتوسین را با استفاده از آزمون فرمالین در طی دو فاز حاد و مزمن مورد بررسی قرار داده اند.
در این تحقیق از موش های صحرایی نر نژاد Wistar در محدود وزنی 205 تا 255 گرم استفاده شد. موش ها به طور تصادفی به پنج گروه کنترل، کنترل تحت درمان با عصاره آبی برگ شنبلیله، کنترل دریافت کننده سدیم سالیسیلات (کنترل مثبت) ، گروه دیابتی و گروه دیابتی درمانی شده با عصاره آبی برگ شنبلیله تقسیم شدند.
گفتنی است، برای دیابتی کردن حیوانات از داروی استرپتوزوتوسین به صورت تک دوز به میزان 200 میلی گرم بر کیلوگرم استفاده شد. سپس گروههای کنترل دیابتی نیز عصاره آبی برگ شنبلیله را به صورت داخلی صفاقی به میزان 200 میلی گرم بر کیلوگرم به طور یک روز در میان به مدت یک ماه دریافت کردند. میزان گلوکز سرم یک هفته قبل و چهار هفته قبل از انجام کار به روش آنزیمی گلوکز اسید اندازه گیری شد.
به علاوه پس از گذشت یک ماه ، آزمون فرمالین بر روی تمام موشها انجام شد.
نتایج این تحقیق نشان داد که تجویز عصاره آبی برگ شنبلیله موجب کاهش معنی دار میزان گلوکز سرم و میزان احساس درد در مدل تجربی دیابت می شود و این به عنوان یک درمان پتانسیل در حالت دیابت قندی می تواند مطرح شود.
قند انگور ( گلوكز ) يكي از منابع مهم توليد انرژي است و در ساخت مواد مورد نياز بدن هم نقش دارد.بيشترين مقدار كربوهيدرات را فرد از مواد نشاسته اي ( مانند غلات، سيب زميني و برنج ) به دست مي آورد، اين مواد طي عمل هضم به گلوكز تجزيه مي شوند. از ديگر منابع مهم كربوهيدرات، قند نيشكر، قند شير و گلوكز موجود در گوشت است. ميزان گلوكز خون به طور معمول در فرد ناشتا 110-60 ميلي گرم در دسي ليتر است. در كارهايي كه فرد به انرژي بيشتري نياز دارد ( مثل ورزش
و كار بدني ) يك سيستم تنظيم كننده براي اندامهاي مربوطه وجود دارد كه ميزان مواد موجود در خون با انجام اين فعاليتها خيلي پايين نيايد. در صورت ورود بيش از اندازه كربوهيدرات به طور موقت ميزان گلوكز خون افزايش مي يابد. انسولين علت اصلي كاهش گلوگز موجود در خون است.
انسولين هورموني است كه از غده لوزالمعده ( پانكراس ) ترشح مي شود. اين هورمون باعث مي شود كه سلولها روزنه هاي خويش را بر روي قند باز كنند. اگر لوزالمعده نتواند به اندازه كافي انسولين توليد كند يا انسولين به دليل تغييرات ايجاد شده در سلولها نقش خويش را خوب ايفا نكند، گلوكز وارد سلول نمي شود. از اين رو سلولها به دليل كمبود گلوكز دچار مشكل مي شوند. در حالي كه ميزان قند خون بالا مي رود و در نهايت قند اضافي از طريق ادرار دفع مي شود.
