بخشی از مقاله
مقدمه افزایش قند خون، اختلال در متابولیـسم کربوهیـدراتهـا،
دیابت قندي، یکی از شایعترین بیمـاريهـاي دسـتگاه چربیها و پروتئینهاست. این بیماري به دلیل عدم جذب
غدد درونریز بـدن محـسوب مـیشـود کـه عـوارض آن سلولی قند خـون ناشـی از کـاهش ترشـح انـسولین و یـا
فصلنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، جلد 26، شماره 1 31
مقاومت سلولهاي بدن در برابر انسولین ایجـاد مـیشـود
Li et al., 2004)؛ .(Nakamura et al., 2006 در حـال
حاضـر درمـان اصـلی و مـؤثر دیابـت قنـدي اسـتفاده از انسولین و داروهاي شیمیایی کاهنده قند خون اسـت، امـا این ترکیبها داراي عوارض جانبی متعددي هستند. با توجه به این مطلـب کـه گیاهـان دارویـی نـسبت بـه داروهـاي شیمیایی اثر جانبی کمتـري دارنـد، بنـابراین پژوهـشگران بدنبال یافتن ترکیبهاي گیاهی براي درمان و یا پیشگیري از این بیمـاري هـستند .(Isah et al., 2007) گیاهـان بـسیار زیادي وجود دارند که در طب سنتی ملـل مختلـف بـراي درمـان دیابـت مـورد اسـتفاده قـرار مـیگیرنـد کـه تـأثیر هیپوگلیسمیک بسیاري از آنها مورد بررسی قـرار گرفتـه و
تأیید شده اسـت Dhandapani et al., 2002)؛ Li et al.,
.(2004 در این تحقیق از عصاره برگ گردو با نـام علمـی
(Juglans regia L.) از خـانواده Juglandaceae اسـتفاده شده است. گردو یکی از گیاهان دارویی است که در طـب سنتی از برگهاي آن براي درمـان دردهـاي روماتیـسمی، تب، دیابت، بیماريهاي پوستی و از ریشه آن براي درمان دیابت و از گلهـاي آن بـراي درمـان مالاریـا و دردهـاي روماتیسمی استفاده میشود (زرگري، 1375؛ Erdemoglu .(et al., 2003 اسـیدهاي فنلـی و فلاونوئیـدها دو گـروه عمده ترکیبهاي فنلی موجود در برگ گـردو مـیباشـند.
مهمترین اسیدهاي فنلی برگ گردو کافئوئیلکوینیک اسـید و کوماروئیلکوینیـــک اســـید مـــیباشـــند. مهمتـــرین فلاونوئیـــدهاي موجـــود در بـــرگ گـــردو کوئرســـتین گالاکتوزید، مـشتقهـاي کوئرسـتین پنتوزیـد، کوئرسـتین آرابینوزید، کوئرسـتین گزیلوزیـد، کوئرسـتین رامنوزیـد و مشتقهاي کامپفرول پنتوزیـد مـیباشـند ( Pereira et al., 2007؛ .(Solar et al., 2006 پژوهشهاي انجام شده روي
برگ گردو خاصیت آنتیباکتریال آن را اثبات نموده اسـت
.(Namasivayam, 2002) بررسـی عـصاره الکلـی و آبـی برگ گردو نشان داده که برگ گردو حاوي الاژیتانین است کـه داراي خـواص ضـد سـرطانی و ضـد التهـابی اسـت
.(Kaumar et al., 2003) تـاکنون تحقیقـی در مـورد اثـر هیپوگلیسمیک عصاره برگ گـردو گـزارش نـشده اسـت.
عصاره برگ گردو حاوي آنتیاکسیدانهاي پلیفنلی اسـت که میتواند در درمان دیابت مؤثر باشـد ( Fukuda et al., .(2004 هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی اثر عصاره برگ گردو بر کـاهش قنـد و نیـز برخـی دیگـر از پارامترهـاي بیوشیمیایی خون رتهاي دیابتی میباشد.
مواد و روشها
جمعآوري گیاه
برگهاي گردو در تیرماه سال 1384 از باغهاي گردوي منطقهي باغبادران استان اصفهان جمعآوري و بعد جنس و گونهي آن توسط خانم قائممقامی از گروه زیستشناسی دانشکده علوم دانشگاه اصفهان شناسایی شد. نمونهاي از این خانواده در هرباریوم این دانشکده با شماره 4021
نگهداري میشود.
روش تهیه عصاره
برگهاي گردو در سایه خشک و بعـد پـودر شـد؛
100 گرم از پودر بدست آمده درون ارلـن یـک لیتـري ریخته شد و بـه آن اتـانول 96 درصـد اضـافه گردیـد، به گونهاي که سطح پودر را بپوشاند. بعد از 24 سـاعت محلول صاف شد و در مرحله بعد به تفاله باقیمانـده، الکل 96 درصد اضافه و بعد از 12 ساعت صاف شـد.
محلولهاي صاف شده توسط دستگاه تقطیر در خلأ در دماي 50 درجه سانتی گراد و سرعت چـرخش 70 دور
23 اثر عصاره برگ گردو …(Juglans regia L.)
در دقیقـه تـا یـک سـوم حجـم اولیـه تغلـیظ گردیـد
Eseyin et al., 2007)؛ .(Solar et al., 2006 بــه
منظور جداسازي پـروتئینهـا، چربـی هـا و کلروفیـل، محلول تغلیظ شده سه بار توسط 50 میلیلیتر کلروفرم دکانته شد. محلول بدست آمـده از آخـرین مرحلـه در اتوکلاو و دماي زیر 50 درجـه سـانتیگـراد و شـرایط استریل خشک شد. بـه ایـن ترتیـب بعـد از چنـد روز پودر خشک عصاره آماده گردید و پودر خـشک شـده در دمــاي 4 درجــه ســانتی گــراد نگهــداري شــد
.(Erdemoglu et al., 2003)
حیوانات آزمایشگاهی
در ایــن بررســی از 18 رت نــر ســفید در محــدوده وزنی180‐220 گرم از نـژاد Wistar (انـستیتو پاسـتور، تهران) استفاده شد. تمام حیوانـات در لانـهي حیوانـات گروه زیست شناسی دانشکده علوم دانـشگاه اصـفهان در دماي 21±2 درجه سانتیگـراد نگهـداري شـدند. ضـمناً حیوانــات آزادانــه بــه آب و غــذاي مخــصوص رت دسترسی داشتند. به منظـور حـصول حالـت سـازش بـا محیط، تمامی آزمایشها پس از گذشت حداقل 10 روز پس از استقرار حیوانات در لانه بـه انجـام رسـید. مـدل تجربی دیابت قندي نوع 1 (دیابت وابسته بـه انـسولین)
در رت نر با یک بار تزریق داخـل صـفاقی آلوکـسان بـه میزان 120 میلیگرم به ازاي کیلوگرم وزن بدن ایجـاد و از سرم فیزیولوژي بهعنوان حلال آلوکسان اسـتفاده شـد
.(Ragavan & Krishnakumari, 2006) مـلاك دیـابتی
شــدن، افــزایش میــزان گلــوکز خــون بــین 200-300
میلی گرم بـر دسـی لیتـر اسـت ( El-demerdash et al.,
.(2005
نحوه گروهبندي
در این تحقیق 18 رت به صورت تصادفی به 3 دسته
6تایی تقسیم شدند.
گروه اول (گروه کنترل غیردیابتی): رتهاي سالم که معادل حجم عصاره تزریقی، سرم فیزیولوژي را هر روز به مدت چهار هفته و به صورت تزریق درون صفاقی دریافت نمودند. این عمل به منظور یکسان نمودن شوك حاصل از تزریق انجام شد.
گروه دوم (گروه کنترل دیابتی): در این گروه، دو هفته قبل از شروع تیمارها دیابت با یکبار تزریق داخل صفاقی آلوکسان به میزان 120 میلیگرم به ازاي هر کیلوگرم وزن بدن رت ایجاد شد و بعد در طول آزمایش معادل حجم عصاره تزریقی، سرم فیزیولوژي را هر روز به مدت چهار هفته و به صورت تزریق درون صفاقی دریافت نمودند. این عمل به منظور یکسان نمودن شوك حاصل از تزریق انجام شد.
گروه سوم: گروه دیابتی که عصاره برگ گردو را به میزان 200 میلیگرم به ازاي هر کیلوگرم وزن بدن رت به صورت تزریق داخل صفاقی و به مدت چهار هفته، روزانه دریافت نمودند.
