مقاله در مورد مقاومت سازه در مقابل آتش

بخشی از مقاله

مقاومت سازه در مقابل آتش

تعداد طبقات حداكثر ارتفاع حداكثر سطح طبقات يا آپارتمان (متر مربع) حداكثر حجم ساختمان يا آپارتمان (متر مكعب) حداقل مقاومت اجزاي اصلي سازه در برابر آتش (بر حسب ساعت)
1 نامحدود 800 4000 نيم ساعت
1 نامحدود نامحدود نامحدود نيم ساعت
4-2 m 15 800 8500 نيم ساعت
4-2 نامحدود نامحدود نامحدود 1 ساعت
7-5 m 28 نامحدود 14000 1 ساعت
بيش از 5 طبقه نامحدود نامحدود نامحدود 5/1 ساعت

* سيل:
براي حفظ و حراست ساختمان هاي آموزشي و امنيت دانش آمزان در مقابل سيل به كارگيري تمهيداتي در انتخاب مكان مي تواند موثر واقع گردد. اين تمهيدات شامل احتراز از ساخت فضاهاي آموزشي در مناطق پست و سيل گير و حفظ حريم سيل ها و رود خانه هاي فصلي و دائمي خواهد بود.
* نكات كلي براي ايمني در مدارس:
• نرده هاي حياط طوري انتخاب شوند كه امكان بالا رفتن يا خريد اجناس از ميان آنها براي كودكان ميسر نباشد.
• از بكارگيري مصالح صاف و صيقلي در كف پرهيز شود.
• از بكارگيري درهاي شيشه اي پرهيز گردد، مگر شيشه هاي ايمني.
• پنجره ها بايد به داخل باز شوند تا به سادگي قابل تميز كردن باشند.
• نصب حفاظ براي پنجره ها در طبقات لازم است. در طبقه همكف اين حفاظ بايد طوري طراحي شود كه در واقع اضطراري امكان فرار از پنجره ميسر باشد.
• اتاق كمكهاي اوليه در نزديكي دفتر مدرسه و يا اتاق مربي بهداشت پيش بيني شود به طوري كه از نور طبيعي ، تهويه و فضاي كافي براي تجهيزات كمكهاي اوليه برخوردار باشد.
• كليدهاي برق بايد روي ديوار خارجي توالت ها نصب شود. توالتها، بهتر است به طرف بيرون باز شوند.
• مبلمان مدارس بايد عاري از هر گونه خوردگي و يا لبه

هاي تيز فلزي باشد.1
خصوصيات فيزيكي مدرسه:
* تراكم دانش آموزان:
تحقيقات نشان مي دهند ، تراكم زياد جمعيت به عنوان عامل فيزيكي، رفتارهاي تهاجمي را افزايش مي دهد و در صورت استمرار، موجب بروز واكنش هاي بيمار گونه و نابهنجاري مي شود. تراكم فيزيكي نيز در انسان حساس ازدحام بر مي انگيزد. نظر به اينكه دانش آموز به اندازه سطح كلاس مشخص مي كنند. احساس ازدحام از ميزان تراكم تأثير پذيرد ولي پديده اي است ذهني و از عوامل روانشناختي از يكسو و محيطي – فرهنگي از سوي ديگر متأثر مي شود.
آستانه تحريك پذيري افراد از نظر احساس ازدحام تحت تأثير تجارب پيشين آنان قرار مي گيرد. به عنوان مثال معلميني كه به تدريس در كلاسهاي پر جمعيت عادت كرده اند، در يك كلاس سي نفره احساس ازدحام مي كنند.
نوع فعاليتي كه قرار است در فضاي واحد انجام شود نيز عاملي بس موثر در بروز احساس ازدحام مي باشد. به عنوان مثال هرگاه در يك كلاس پر جمعيت (با تراكم بالا) دانش آموزان با رفتار انفعالي، فقط به سخنان معلم گوش كنند، ازدحام محسوب نمي شود. مگر اينكه موضوع درس (كاردستي) باشد و يا يك روش تدريس ويژه دانش آموزان را به فعاليت و تحرك بيشتر وادار نمايد. به طور خلاصه احساس ازدحام هنگامي به انسان دست مي دهد كه علاوه بر عوامل ديگر، تراكم جمعيت مخل آسايش شده، موانعي در مقابل جريان طبيعي فعاليتها ايجاد كند.
* تاثير اندازه مدرسه:

به نظر مي رسد كه مدرسه بزرگ نفوذ دارد. ابعاد خارجي بزرگ آن، راههاي طولاني و اتاقهاي زياد آن و گروههاي بزرگ دانش آموزان آن ، همگي اشاره بر قدرت و خوبي آن دارند. مدرسه كوچك فاقد اين اطمينان است. ساختمان متوسط آن ، راهروي كوتاه و اتاقهاي كم و دانش آموزان معدود آن به صورت گروههاي كوچك مي باشند و اين يك حسي از محيط سطحي و نه چندان تحصيلي را به ما منتقل مي كند. اما اينها تنها يك نظريه گول زننده است.
كاملترين اطلاعات در مورد تاثير اندازه مدرسه بر نوجوان و تحقيقات انجام شده توسط يك روانشناس به نام راجر بايگل و همكارانش بدست آمده است.
مدارس بزرگ بيش از مدارس كوچك مسائل متنوع را ارائه مي كنند. اما تنوع موضوعات ارائه شده در آنها هنگامي كه اندازه مدرسه افزايش بيشتري دارد به مقدار كمي افزايش پيدا مي كند. در حاليكه يك مدرسه با 2000 دانش آموز ممكن است داراي 50 موضوع كلاسي متفاوت باشد. يك مدرسه با 4000 دانش آموز ممكن است فقط شامل 60 موضوع باشد. به هر حال شايد جالب توجه ترين يافته ها، توجه به مشاركت در فعاليتهاي غير كلاسي است. ممكن است توقع داشته باشيم كه مدارس بزرگ علاوه بر فراهم كردن فعاليتهاي متنوع تر ، فعاليتهاي فوق برنامه گوناگوني را نيز به دانش آموزانشان ارائه دهند كه البته همين طور نيز هست. اما از آنجا كه مدارس بزرگ دانش آموزان زيادي دارند، مشاركت در فعاليتهاي مختلف در مدارس بزرگ نصف مدارس كوچكتر است. مدرسه كوچك به دانش آموزان اجازه كار نزديك با ديگران مي دهد و حس اهميت و مورد نياز بودن را به آنها القا مي كند.
گزارشي نشان داده ات كه در يك مدرسه كوچك دير يا زود اغلب دانش آموزان اين شانس را مي يابند كه در يك تيم ورزشي يا تشكيلات دانش آموزي مشاركت كنند. اندازه مدرسه مخصوصاً بر مشاركت دانش آموزاني كه موقعيت خوبي ندارند، اثر دارد. در مدارس بزرگ دانش آموزان حاشيه اي به ندرت در فعاليتهاي مدرسه سهيم مي شوند ولي در مدارس كوچك اين دانش آموزان حس درگييري و تعهد يكساني به دانش آموزان موفق از نظر درسي دارند.
كارشنماسان اكنون در مورد اين مساله كه اندازه ايدال آل يك مدرسه براي نوجوانان بين 500 تا 1000 دانش آموز است، اتفاق نظر دارند.
* رنگ فضاها:

رنگ به عنوان عنصر تفكيك ناپذير معماري تاثير بر روحيه و رفتار كاربران فضاها و ساختمانها دارد و حالات رواني و عاطفي آنها را شديداً تحت تاثير قرار مي دهد.
انسان پديده هاي اطراف خويش را همراه با رنگ مشاهده مي كند و نسبت به آنها واكنش نشان مي دهد. رنگه هر يك حاوي پيامي خاص به بينندگان مي باشند كه اين موضوع از قديم الايا

م مورد بررسي و تحقيق دانشمندان و روانشناسان بوده است. در مدارس، رنگ فضاها و تجهيزات آموزشي به دليل شرايط نسبي و روحي كودان و نوجوانان از حساسيت بيشتري برخوردار است. زيرا اين امر مي تواند باعث شادابي و نشاط، آموزشي رواني و تحرك و تلاش دانش آموزان شود و فرايند يادگيري را افزايش دهد. همچنانكه مي تواند زمينه كسالت، خمودگي ، بي تحركي، عصبانيت ، اضطراب و افسردگي آنانرا فراهم آورد.
- براي رنگ آميزي ديوارهاي داخلي كلاسها ، رنگهاي گرم و آرام مناسبند نظير كرم بژ. تناسب اين رنگها ناشي از وجود رنگ زرد در آن است كه همواره مظهر روشنايي و علم بوده است. همچنين تراكم رنگ سفيد در داخل آن باعث تعادل فضا مي شود.
- پيش فضاها، راهروها و راه پله ها به ويژه در سالهاي اوليه تحصيل، همواره مواجه با شور و شعف و هيجان دانش آموزان هستند. معمولاً در زنگهاي استراحت يا موقع تعطيل مدرسه، دانش آموزان با هيجان زياد كلاسها را ترك مي كنند. همچنين پس از استراحت در زنگ تفريح از فضاهاي شاد و پر شيطنت حياط مدرسه به كلاس بر مي گردند و اين فضاها حائل ميان حياط و كلاس هستند. بنابر اين اگر رنگ اين فضاها ، رنگهاي سرد و آرام باشند. در كنترل هيجانات روحي تاثير به سزايي دارند و علاوه بر آرامش محيط، از تصادفات احتمالي دانش آموزان مي كاهند.
- رنگ آميزي درهاي ورودي كلاسها و دفتر مدارس بايد هميشه تيره تر از زمينه رنگي ديوارهاي راهرو باشد. اين تيرگي توجه و احترام دانش آموزان را بر مي انگيزد و درعين حال هشداري است كه تفاوت ميان فضاي كلاس درس و حياط را به او گوشزد مي كند.
درسالنها، فضاهاي ورزشي و اماكن صرف غذا بايد از هماهنگي رنگهاي گرم استفاده شود. در سرويسهاي بهداشتي به لحاظ ويژگي محيط آموزشي و فقدان استانداردهاي بهداشتي در عموم اين فضاها، استفاده از رنگ سفيد مناسبتر است. وجود اين رنگ و لطمه پذيري آن در اثر كمترين آلودگي، حداقل هشداري است كه مسئولين نظافت فضاي آموزشي را مجبور به كنترل و نظافت مستمر خواهد كرد.
- در آزمايشهها، سطوح ديوارها، رنگهاي گرم و روشن دارد، اما سطح ميزهاي آزمايشگاهها حتي المقدور سفيد است. سفيد بودن ميز در صورت آلودگي سطح ميز به مواد شيميايي رنگي ، اسيدها و بازها، دانش آموز و مربي را به طور موثرتري خبر خواهد كرد. در اتاق بهداشت بايد از رنگهاي سرد و روشن استفاده كرد. در اين نوع هماهنگي يك رنگ سرد (مثلاً سبز يا آبي) به عنوان رنگ اصلي انتخاب مي شود و ساير رنگهاي سرد با ارزشهاي مختلف در كنار آن به كار برده مي شود.
اين نوع هماهنگي محيط را ساكت و آرام جلوه خواهد داد.
سازماندهي و ساختار كلاس:

اكنون محققان معتقدند كه با اهميت ترين عوامل موثر مدرسه مربوط به يادگيري و پيشرفت رواني در دوره بلوغ با محيط مدرسه و كلاس در ارتباط مي باشد. در مدارس خوب محيط مباحثه بين معلم و دانش آموزان وجود دارد و سيستم آموزشي به ياد گيري و نه حفظ كردن تاكيد دارد. جنبه هاي مختلف جو مدرسه اثر مهمي بر يادگيري و مفقيت نوجوانان دارد.
دانش آموزان و معلمين در كلاسهاي جديد كه از تركيب مناسب مشاركت دانش آموزان و حفاظت معلم تشكيل شده است، نسبت به كلاسهاي كنترل شده راضي ترند. در اين كلاسها معلمين مشاركت دانش آموزان را تشويق مي كنند، اما نمي گذارند كه كلاس از كنترل خارج شود. كلاسهايي كه به تكليف كلاسي تحت كنترل معلم تأكيد دارند، دانش آموزان دلواپس، بي علاقه و ناشاد دارند.
يكي از بديهي ترين خصوصيات محيط آموزشي، كلاس مستطيل شكل مي باشد. چرا يك كلاس دايره شكل و يا مربع شكل نباشد؟ آيا اين مساله داراي اهميت است؟ به طور كلي كلاسهاي مستطيل شكل همراه با رديفهاي صندليها و پنجره هاي بزرگ كه به قصد فراهم آوردن تهويه، نور ، تخليه سريع و آساني نظارت و ديگر نيازها ساخته مي شده. از اوايل قرن 19 وجود داشته است.
با وجود پيشرفتهاي جديد در نور پردازي، آكوستيك و فن ساختمان هنوز اغلب مدارس جعبه هاي هستند كه با مكعب هايي پر شده اند و مكعب ها هر يك شامل تعداد مشخص صندلي در رديفهاي مرتب مي باشند. آيا در اين كلاسها آنهايي كه در جلو قرار گرفته اند، نسبت به پشت سريها فعالتر مي باشند؟ آيا دانش آموزان اگر به معلم نزديكتر باشند، بيشتر علاقه مند مي شوند؟ بالاخره اندازه كلاس چه مقدار بايد باشد؟ اين مسائل براي بيش از نيم قرن مورد بحث قرار گرفته و مباحثات ادامه دارد. شواهد نشان مي دهد كه تجربيات تحصيلي فراهم شده در كلاسهاي كوچك و بزرگ متفاوت مي باشد. در كلاسهاي كوچكتر آگاهي بيشتر، فعاليت گروهي بيشتر، برخورد مثبت بيشتر بين دانش آموزان و رفتارهاي نامطلوب كمتري وجود دارد. به هر حال تخمين تأثير دقيق اندازه كلاس بر پيشرفت دانش آموزان معمولاً مشكل است.
در بحث سازماندهي و ساختار كلاس يك معلم مي تواند به طرق مختلف كلاس را سازماندهي كند. به عنوان مثال او مي تواند دانش آموزان را در تصميم گيري دخالت دهد. مي تواند كلاس را به گروههاي كوچك تقسيم كند، مي تواند باعث گردد تا انش آموزان به يكديگر كمك كنند و يا مي تواند فعاليتهاي كلاس را به شيوه سنتي انجام دهد.
فلسفه يك كلاس ازاد بر اين اساس مي باشد كه كودكان با شركت فعال و دخالت در يادگيري خودشان نسبت به دريافت بي اراده از معلم ، يادگيري بهتري خواهند داشت.
در كلاس آزاد به ندرت دانش آموزان مشغول به انجام يك فعاليت در يك زمان مي باشند. بعضي از محققين ميان مفقيت درسي كودكان آزاد و كلاس سنتي تفاوتي پيدا نكردند. در حاليكه عده اي بيان كرده اند كه كودكان در كلاسهاي سازماندهي شده بيشتر رياضي مي آموزند و بهتر مي خوانند. بخشي از پاسخ اين معما در اين حقيقت نهفته است كه بعضي از كودكان در يك كلاس سنتي سازمان يافته بهتر مي باشند و بضي دريگر در يك كلاس سازمان يافته متغير راحتتر هستند. بنابر اين بسياري از مدارس هر دو نوع كلاس سنتس و آزاد را پيشنهاد مي كنند تا به مخالفين (دانش آموزان و معلمان) نمونه اي را ارائه كنند كه با نيازهايشان سازگار باشد. مساله ديگر اين اسن كه: بعضي فرهنگها به آموزش انفرادي تاكيد دارند. در حاليكه بعضي ديگر به راههاي مشاركتي براي يادگيري اهميت مي دهند. آگاهي از زمينه فرهنگي دانش آموزان در طراحي سازماندهي يك كلاس موثر است. زيرا دانش آموزان هنگامي كه سازمان اجتماعي با ارزشه

ا و جهان بيني فرهنگي آنها مطابقت دارد، يادگيري بهتري دارند.
* انواع چيدمان در كلاس:
1- رديفي و ستوني: اين سنتي ترين وضعيت مي باشد. در حقيقت تا زماني پيش و شايد امروزه در بعضي مدارس، نيمكتها به شكلي به زمين متصل بودند. اين قرارگيري براي زماني مناسب اس
2- فرم دايره اي شكل: فرمهاي دايره اي شكل براي مباحثه كلاسي و تكليف كلاسي مناسب هستند. البته اين نوع سازماندهي مشكلي كه دارد، اين است كه تعدادي از دانش آموزان به ناچار با پشت معلم يا نيمرخ او روبرو مي شوند و نمي توانند ارتباط بصري مناسبي با او داشته باشند.
3- گروهي: نشستن گروهي در گروههاي 4 تا 6 نفري براي مباحثه گروهي و يادگيري مشاركتي و تكاليف گروهي كوچك مناسب مي باشد. براي نظارت بر تمام فعاليتها در چيدمان گروهيع معلم بايد قادر باشد كه ببيند در مراكز فعاليتي هر گروه چه اتفاقي مي افتد. بنابر اين موانع بايد كم باشد و گروهها نبايد دور از ديد باشند. جدول زير ليست نوسان رفتارهاي مشاهده شده دانش آموزان را در هر سه وضعيت مختلف در كلاسها ارائه مي دهد

رفتار رديفي گروهي دايره اي نتيجه مقايسه
بلند كردن دست 82/2 40/3 25/2 گروهي‌‍‍ » دايره اي
گوش دادن 85/11 72/11 40/12 مساوي
نظريات مباحثه اي 50% 50% 68% مساوي
نظريات خارج از موضوع 67% 25/1 6/1 دايره اي > رديفي
پاسخ شفاهي 18/1 76/1 28/2 دايره اي > رديفي
جمع 78/15 89/16 03/17 گروهي > رديفي
رفتار مزاحم 62% 68% 69% دايره اي > رديفي
كناره گيري 54/3 43/2 28/2 مساوي
جمع 7/4 11/3 97/2 رديفي > دايره اي

همانطور كه در جدول مشاهده مي شود، كم اثرترين سازماندهي و مرتبط ترين آن با رفتار نا مناسب هنگام ، نيمكتهاي رديفي است. به نظر مي رسد كه نيمكتهاي رديفي بيشتر از گروهي يا دايره اي با كناره گيري دانش آموزان ارتباط دارد. بعلاه سازماندهي دايره اي بيشتر از رديفي و گروهي با رفتار مناسب و نظريات خارج از موضوع در ارتباط است.1
به نظر مي رسد كه مباحث فكري و ابتكاري بايد با سازماندهي دايره اي تطبيق داده شود. در سازماندهي گروهي دانش آموزان نسبت به سازماندهي دايره اي دست خود را بيشتر بلند مي كنند. در شكل دايره اي آنها نسبت به شكل هاي رديفي و گروهي رفتار نامناسب و نظريات خارج از موضوع بيشتري را دارند. اين موضوع نشان دهنده مشاركت فعال در سازماندهي دايره اي نسبت به رديفي و گروهي مي باشد. در شكل رديفي بيشتر دانش آموزان كناره گيري مي كنند.
تزئينات كلاس:
اگر چه نمونه هاي تزئينات كلاس قطعي نمي باشد ولي همه مي دانند كه اين موضوع تا حدي داراي اهميت است. تجارب ديگر نشان مي دهند كه چگونه بخشي از فضاها گرم و دعوت كننده هستند، در حاليكه بخشي ديگر سرد و بي روح مي باشند.
بسياري از دانش آموزان به ديدن كارهايشان بر ديوار علاقه دارند و اين موضوعات مي تواند به عنوان يك مشوق مورد استفاده قرار گيرد. همچنين مي توان از موضوعات، اشكال و تصاوير مرتبط با كلاسها براي تزئينات كلاسها استفاده كرد كه اين مطلب هم به جذاب تر كردن فضا و هم به تفهيم بهتر موضوعات درسي كمك مي كند.

* تعويض مكانيكي هوا:
- در هر يك از فضاهاي ساختمان كه با تهويه طبيعي نتوان تعويض هواي لازم را فراهم آورد، بايد تعويض هواي مكانيكي انجام گيرد.
- تعويض هواي مكانيكي ممكن است توسط تأسيسات تهويه مطبوع انجام گيرد يا توسط تأسيسات مستقل و جداگانه اي كه اختصاصاً به منظور تعويض هواي مكانيكي طراحي و نصب مي شود، صورت پذيرد.
* تخليه مكانيكي هوا:
در فضاهاي در تصرف و اشتغال انسان كه هواي آلوده و زيان آور براي سلامتي در آن وجود داشته باشد، از جمله موارد زير، لازم است تخليه مكانيكي هوا به خارج از ساختمان فراهم شود.
1) در فضاهايي كه بر اثر وجود ماشين ها، مخازن، ديگهاي سوخت جامد، مايع يا گاز، جوشكاري، پخت و پز و هر فعاليت ديگري ذرات گردو غبار، گرما، بو، دود، گاز و مانند آنها، توليد و به مقداري زيان آور براي سلامتي پراكنده شود.
2) اگر مقدار هوايي كه به طور مكانيكي تخليه مي شود، از مقدار هوايي كه به طور مكانيكي به فضا وارد مي شود، كمتر باشد، بايد پيش بيني هاي لازم را براي خروج هواي اضافي به خارج ساختمان، به طور طبيعي ، به عمل آيد، بدون آنكه هوايي آلوده به فضاهاي ديگر نفوذ پيدا كند.
سيستم تخليه مكانيكي هوا بايد چنان طرح و نصب شود كه قادر باشد كل هواي آلوده فضاي مورد نظر را به خارج از ساختمان انتقال دهد.
سيستم تخليه مكانيكي هوا بايد فقط در مواقعي به كار افتد كه تخليه هوا لازم باشد. در مواقع ديگر سيستم تخليه هوا ممكن است كار نكند.
سيستم تخليه مكانيكي هواي حمام، توالت، رختكن و مانند آنها بايد از سيستمهاي تخليه مكانيكي هواي فضاهاي ديگر ساختمان جدا و مستقل باشد.1
2-2-2-3- پيشنهاد سيستم گرمايش و سرمايش براي مدرسه:
تأسيسات سرمايش و گرمايش
مدارس با توجه به نوع فضا و استفاده داراي تجهيزات تأسيساتي خاص خود هستند. مباني انتخاب تأسيسات در مدرسه به شرح زير تيين شده است:
الف- ايجاد آسايش حرارتي در فضاهاي مختلف
ب- تركيب فضاهاي مختلف با استفاده 1 ساعت تا 8 ساعت در روز
ج- افايش ناگهاني فشار به سيستم هاي تأسيساتي در روز
د- تنوع سليقه در خط آسايش حرارتي (گروه دانش آموزان)
ه- سهولت استفاده بهره برداري
با توجه به مباني مورد نظر، سيستم تأسيسات (حرارتي – سرمايشي) اساس زير انتخاب شده است.
تقسيم بندي فضا
استفاده از سيستم هاي تركيبي تأسيساتي با هدف كاهش مصرف انرژي (استفاده بهينه)
استفاده از انرژيهاي نو
عدم تمركز (با توجه به گستردگي طرح در سطح و نياز به كاهش هزينه احد

اث)